Mr. Wim Aantjes POLITIEK ALS ROEPING r"598r] D EISEN Onder Amerikaanse paraplu Straatgeweld mist doel T.JOSEPHl 1KENHUÏS timmerlieden Iperateur ssers Het Sinai- akkoord tussen Israël en Egypte ISCH RETARESSE hout persbedrijf lingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen pe lingen pe l ngen ingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen „PEILING eilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen bankstel bankstel bankstel leefhoek Verleden Overtuiging Opnieuw Individualist Vertrouwen Worstelen Middenpolitiek Risico 's Onberekenbaar DOOR CORN. VERHOEVEN Schrikdraad Garantie door Salomon Bouman Beweging VRAAG VERWIJTEN n kandidaten uit iktie van: enige erv.aring, fdeling ziekten. ;e sollicitaties te richten iling ziekten. igt met spoed langdurig werk. en voorzieningen. erdag en zondag. Tel. 01180- 26525. MER te TERNEUZEN (al ..Rotterdam' Temeuzen) vraagt 8 voorst, p. week en onder- Ivoonruimte aanw. Pr. zelfst. werk. l041 (01150). met ÏONDITIES lojekten in Vlissingen en j-6 Certificaat. Inl.: mat/mvr.tel: Na kantoortijd en weekenden: B20-23068. cftah a carry HET LOONT DE MOEITE NAAR GOIRLE TE KOMEN Ien eaah a carry Bt o. zwembad GOIRLE I tel.04247/2785 modem 5-zits in zwaffe I ribstof met keerbara rug- en zitkussens i[~9957"| bare kussens m Ivoor l lookinEINOHOVENsnVEI gecapitonneerd j™11 echte mohair in (raise groen en goud van Ivoor „„«DWARSPRI^I massief eiken mei kee' draion 3-zits bank 2 z„ö I bank met kussens iets geweldigs van 1198-^ Ivoor 395^. e kater waarmee mr. Wim Aantjes vandaag precies een week geleden het CDA-congres verliet, is in snel tempo naar het tweede plan verjaagd. Onvoorstelbaar, hartverwarmend, moedgevend, overstelpend. Dat zijn de trefwoorden waarmee in AR-kring de reacties worden aangeduid op de principiële redevoering die Aantjes op het congres gehouden heeft. Reacties, niet alleen uit eigen kring. Ook uit KVP - opvallend veel vanuit kloosterge meenschappen - ook uit CH, zelfs van CH- kiesverenigingen. Zijn rede was een indrukwekkend getuigenis. Wel een die niet in het getuigen bleef steken, maar uitgroeide tot een politiek credo waarin, vanuit het getuigen de onont koombare consequenties werden getrokken voor politiek handelen. Een credo dat velen, ook zelfs degenen die zich van christelijke politiek en partijvorming op confessio nele basis hebben afgekeerd, intuïtief deed voelen: ja zo zou echte christelijk-geïnspireerde politiek moeten zijn. Wie is mr. Aantjes, wat beweegt hem, waar staat hij poli tiek? Geen poging tot heiligverklaring. Hij zou de eerste zijn om de schrijver ervan door een „onheilige" daad te beschamen. Wel een poging tot een portret. Vanuit het besef dat het geen mens gegeven is de ander totaal te kennen. DEN HAAG - „Het komt er nu op aan, dat blijkt dat het geheim van onze kracht is, dat beginse len sterker zijn dan mensen". Die woorden sprak Wim Aantjes uit op een van de moeilijkste da gen in zijn politiek leven. Op 22 juni 1973 moest hij in de partijraad van de AR verant- woording afleggen van het ge voerde fractiebeleid in de for- matiepcriode, die geleid had tot het kabinet-Den Uyl. Hij to rende nauwelijks uit boven de brokken en scherven, die met name in AR-kring voor het op rapen lagen. Veel mannenbroe ders zagen Aantjes als de man, die de grote leider Biesheuvel de politieke woestijn had inge stuurd. De rede die Aantjes toen hield was een juweel van formule-- ringskunst, van evenwicht. Na tuurlijk ook van politieke han digheid. Maar niet het soort po litieke handigheid, dat weg vlucht voor verantwoordelijk heid. Aantjes kreeg de gunst van de twijfel. Ook toen al omdat hij erin slaagde de mannenbroeders aan te spreken op het diepst van wat hen in de politiek beweegt. Omdat hij toen, in eigen ver scheurde kring, harmonie en verzoening - bijbels gefundeerd -stelde tegenover polarisatie en conflict. Ook Aantjes is natuurlijk niet los te maken van zijn verleden. Geboren en opgevoed in Bles- kensgraaf in de Alblasserwaard. Kweekplaats van streng gelo vige mensen. Zijn geestelijke wortels liggen in de gerefor meerde bond. Een uiterst rechtse groepering binnen de hervormde kerk. Een groepering die de taal verrijkt heeft met de uitdrukking „De zwarte Koe- senkerk". Mensen die angstval lig binnen de perken blijven, opdat niemand ooit zou kunnen zeggen dat ze te licht met het evangelie omgaan, zoals Aantjes zelf eens gezegd heeft. Maar ook, rials hij het ziet, mensen die, als ie goed luistert, een buitenge woon ruim evangelie prediken. Maar dat ligt wel subtiel. Aan- ']es is nog steeds lid van de gere formeerde bond. Voelt zich on- getwijfeld het meest verwant met diegenen die het ruime j evangelie prediken. Hij heeft zich wel van de gereformeerde I bond verwijderd. Maar dat alles levert een zekere tweeslachtig heid op. Aantjes lijkt een uiterst blijmoedig man. Maar hij wor stelt vaak met zichzelf. Het gaat hem allemaal niet zo gemakke lijk af. Maar het zwaarmoedig en angstig geloof heeft hij afge legd. Hij is niet de fatalist, aie zich dagelijks afvraagt of hij wel uitverkoren is. „Ik ben dat god dank kwijt. Hoewel - ik weet het niet, als ik op mijn sterfbed lig en ik ben nog goed bij geest - 't zit er diep in bij me. Ik praat ook meestal wat gedistantieerd over het geloof van mijn jeugd, mis schien omdat ik toch bang ben erin terug te vallen." Het optreden van de AR- fractieleider nu, in de kwestie rond het CDA, wortelt ten diep ste in zijn geloof. In de overtui ging dat de kracht van het be ginsel helpt bij het oplossen van veel moeilijkheden. Vooral in verhoudingen tussen mensen en hun gedachten en opvattingen. Maar het wortelt ook in recente ervaringen op politiek gebied. In die, voor elke rechtgeaarde anti-revol utionair nachtmerrie-achtige ervaringen rond de formatie. In die afslui ting van de periode in de AR, dat de mannenbroeders opkeken naar de leidersfiguur alleen al omdat hij de leider was. Aantjes kwam naar voren uit de schaduw van de grote leider. Gewantrouwd, verguisd. En toch moest hij het maken. Hoe overwon hij het wantrouwen? Door de mannen broeders aan te spreken op het beginsel, door precies te spelen op die waarde volle trek in het anti revolutionaire volk: we horen bij elkaar want we zijn van de zelfde stam. Samen worstelen, samen bovenkomen. En nu, opnieuw, spreekt Aan tjes zijn verwanten daarop aan. En vanuit die recente ervaring zegt hij: We kunnen samen stormen doorstaan, als we niet samen zouden werken vanuit het samenbindend beginsel dan waren we weg. Dan overleefden we de stormen niet. Dan hadden we de storm die over de partij gegaan is in 1973 niet overleefd. Is dat spelen? Ja en nee. Wat hij zegt komt uit zijn diepste ik voort. Maar hij weet wel heel precies welke woorden hij moet 'Aantjes, naast Andriessen en Kruizinga tijdens het CDA- nQres van afgelopen zaterdag. gebruiken om het anti revolutionaire volk te pakken. Zo, dat ze zeggen: hij heeft ge lijk. Ze voelen, dat hij gegrepen is door een politiek ideaal en dat hem dit door het evangelie wordt ingegeven. Voor hem is het evangelie: radicaal zijn. En dat betekent in de eerste plaats opkomen voor ontrechten, zwakken en verdrukten. Op het wat meer wereldse po litieke vlak is Wim Aantjes een man die makkelijk contacten legt. Maar echte vrienden maakt hij niet makkelijk. Hij is een ras-individualist, die niet snel iemand tot zijn leefwereld zal toelaten. Maar tegelijkertijd hunkert hij naar vriendschap, naar vertrouwensbanden. Een klein bewijs daarvoor. In een in terview met dr. Puchinger ver telt hij zeer uitvoerig van zijn entree als jongmaatje in de ka merfractie, van de AR. Dat was in de tijd van de, door hem zeer bewonderde, Bruins Slot. De manier waarop Aantjes om standig vertelt hoe hij, uiteinde lijk, tot de innercircie van Bruins Slot werd toegelaten is voor mij kenmerkend voor zijn hunkering naar vriendschap. Het is het beeld van het school jongetje, dat op het schoolplein alsmaar om de klasgenoot heen drentelt omdat ie z'n kame raadje wil worden. En als het dan geklikt heeft vertelt hij kin derlijk blij: moeder, ik heb een vriendje. Wie door weet te stoten naar wat Ajantjes ten diepste beweegt schept verbondenheid met hem. Wie hem vertrouwen geeft krijgt vertrouwen. Maar het is nooit een makkelijk proces. Omdat Aantjes veel moeite heeft om iets van zichzelf kwijt te raken. Hij zoekt eerst zijn eigen lijn, zoekt eerst zelf naar oplossing van problemen en spreekt het dan pas uit. Hij schermt zichzelf af voor anderen. En als hij daar mee bezig is komt hij erg hard over. Ook voor zijn naaste me dewerkers. Maar ook het hard zijn gaat hem niet gemakkelijk af. Daar is-ie in wezen veel te gevoelig voor. Zijn politieke lijn is, zo zeggen zijn beste kenners, steeds kon- sekwent. Omdat hij volstrekt eerlijk is. En toch heeft hij een politieke taktiek, die mensen vaak voor verrassingen zet. Dan denken ze: op welke lijn zit-ie nu? Maar gaan ze het ontleden, dan moeten ze concluderen, dat het de uitgestippelde lijn was, maar dat Aantjes weer eens niet de kortste verbinding tussen twee punten heeft genomen, namelijk de rechte lijn. En dat lijkt dan te verklaren uit zijn eeuwig worstelen met iets. Of het nu met God is of met hele wereldse problemen, Aantjes worstelt. Wie hem hoort spre ken, in het politieke steekspel met trefzekerheid ziet opereren, wie regelmatig zijn artikelen - voortreffelijk geformuleerd - leest, krijgt gemakkelijk de in druk van een zekere, misschien zelfverzekerde, man. Toch ge loof ik, dat hij achter die optrek, Mr. W. Aantjes de onzekerheid, het twijfelend worstelen, verbergt. Is Wim Aantjes, die de radica liteit van het evangelie preekt en er naar wenst te handelen, een linkse politicus? Als je daarover gaat denken blijkt zonneklaar hoe onbruikbaar in vele geval len de links-rechts indeling is. Hij heeft een duidelijk traditio nele ondergrond. Hij heeft uit schieters naar het zogenaamde links-patroon: ontwikkelings hulp, sociaal-economisch, zijn benadering van de kwestie van gewetensbezwaarden. Zijn op vattingen over de taak van de defensie zou als rechts te kwali ficeren zijn, ware het niet, dat hij in het vraagstuk van het ge bruik van kernwapens dichtbij een man als Verkuyl staat en evenzeer dit gebruik op ethische gronden verwerpt. Aantjes trekt - de hele lijn van zijn politiek in de afgelopen ja ren wijst erop - naar samenwer king met de socialisten. Het feit, dat zijn kritiek op de socialisten in feite veel scherper en puntiger is - vaak ook harder - clan op de liberalen is daar ook een aan wijzing voor. Als Aantjes socia listen vermanend toespreekt dan heeft dat altijd de onder toon van: ik ben een vriend die jullie je feilen toont. Wat hem echter van socialisten scheidt heeft hij goed verwoord toen hij zei: „Christelijke politiek bete kent per definitie onvrede heb ben met de bestaande samenle ving. Dat is iets anders dan on tevredenheid. Ik vind eigenlijk, dat socialisten dat zijn, ontevre den. Het element van dankbaar heid komt bij de socialisten te kort en hun onvrede is teveel on tevredenheid". Het conflict dat Aantjes nu in het CDA moet uitvechten is, vanuit zijn denkwijze, zijn op vatting dat je in je politiek han delen een relatie moet leggen en houden met je geloofsbeleving, toch niet als een verrassing ge komen. In het interview met Pu chinger (1972) spreekt Aantjes over de weerstand in KVP-kring tegen het eindeloos discussieë- ren over de grondslag van het CDA. Hij zegt daar, bijna profe tisch lijkt het nu, „Wijhebbenin de gereformeerde wereld met het steeds zoeken naar de meest zuivere formulering vaak meer gebroken dan geheeld en meer gescheiden dan verenigd". En ook: „Of de nieuwe partij een christelijke partij is, wordt niet bepaald door de formulering van het uitgangspunt, maar zal moeten blijken uit de wijze waarop en de mate waarin zij die opgave en die uitdaging zal verstaan". Zijn strijd van nu is te verkla ren uit zijn godsdienstige over tuiging en uit zijn twijfel of het CDA bereid zal zijn uiteindelijk Het is een bekend verschijnsel in de taal, dat sterke aanduidin gen in de loop van de tijden zwakker worden. Het aanwij zend voornaamwoord bijvoor beeld, een nogal nadrukkelijke aanduiding, en in de levende taal dikwijls vergezeld van een wijzend gebaar, kan tot een lid woord verzwakken. Zo zijn de lidwoorden in de romaanse ta len ontstaan uit de Latijnse aanwijzende voornaamwoor den. Óm op de normale sterkte te blijven, moet de taal er als het ware telkens een klein schepje bovenop doen. Een duidelijk voorbeeld hiervan is ook de in flatie van de overtreffende trap: als „goed" niet sterk genoeg meer is, moet het „best" worden en dat wordt weer „allerbest" of beste aller tijden". Nieuwe nadruk schept weer nieuwe in flatie, zodat tenslotte alleen de sterkste uitdrukking nog iets zegt. Als ik mij niet vergis, is er iets van die aard aan de hand met de woorden voor „vragen" en „ver zoeken". De zwakke, discrete aanduidingen van „zich tot een gezaghebbende of bevoegde in stantie wenden met een be paalde wens" raken in onbruik en worden in snel tempo ver vangen door het werkwoord „ei sen". Demonstranten, belan gengroeperingen en vertegen woordigers van grote of piep kleine organisaties vragen of verzoeken niets, maar „leggen eisen op tafel". Deze ontwikke ling kan maar voor een deel ver klaard worden uit het feit, dat die vertegenwoordigers niet namens zichzelf spreken en dus toch niet te kiezen voor een grauwe middenpolitiek. En dat laatste is voor hem het ergste dat de christelijke politiek kan be dreigen. Met andere woorden heeft hij hetzelfde gezegd: de bedreiging dat christelijke poli tiek méér bevreesd zou zijn om het verleden te verliezen dan dat ze er bezorgd over zou zijn de toekomst te winnen". Voor hem geen Colijnse uitspraak: en dan zeggen ze van links dat ik te rechts koers en dan hoor ik van rechts dat ik te links koers, en als ik dat van bei de zijden dan zo hoor, dan denk ik, ik zal wel aardig goed in het midden zit ten." Dat is geen anti revolutionaire politiek dat is geen opvatting die Aantjes aan spreekt. Zijn rede van zaterdag was een (laatste?) poging om het CDA definitief op de koers te zetten, die naar Aantjes diepste overtuiging de enige koers is waartoe christelijke gefun deerde politiek verplicht. Om dat te bereiken wil hij alle risi co's lopen, alle consequenties nemen. En in feite kan het hem niet schelen of daardoor sche pen die naar een rimpelloze zee dreigden te varen achter hem verbrand worden. Liever een kleine rostvaste beginsel-partij, dan een grote vlees-nocn-vis- partij die in het betrekkelijk rustige midden opereert. Wim Aantjes kiest om zijn doel te bereiken en wat-ie in zijn kop heeft is er niet gemak kelijk uit te praten - zelden de gemakkelijkste weg. Hij denkt nog als-ie praat, zo bekende hij eens. Dat kan ver rassende dingen opleveren. Zijn spreken en handelen is lang niet altijd tevoren precies bepaald. Geen kwestie van impulsief zijn, meer een gevolg van dat steeds maar worstelen. Dat leidt wel tot het verwijt, dat hij onbere kenbaar, zelfs niet betrouwbaar zou zijn. Ten onrechte. Want eerlijkheid en integriteit beho ren tot zijn wezen. Het werk woord zwalken komt in Aantjes woordenboek niet voor. Ik kan het niet anders zien: „Aantjes is een van die mensen die ervoor zorgen, dat „de politiek" niet onverbrekelijk verbonden moet worden met de kwalificatie „vuil". Voor Aantjes is poli tiek gewoon een bedrijf. Politi cus zijn een beroep. Christen politicus zijn een roeping. Dat wil hij praktiseren. Zonder zwe verigheid. Gewoon met beide benen op de grond. Niet met een hot-line naar God, maar wel, zonder pretenties, dienend naar Gods geboden en beloften. Maar dat dan ook radicaal. MAX DE BOK de hardere taal van de achterban hanteren en ook niet helemaal uit de gelukkige omstandigheid dat wij het gezag iets minder schoorvoetend benaderen de een vorige generatie deed. „Vragen" en „verzoeken" gaan inderdaad van beneden naar boven. Als ik iemand iets verzoek, verticali- seer ik hemwanneer ik hem al niet tot mijn meerdere verhef, laat ik hem toch de vrijheid mijn verzoek af te wijzen en mij te vernederen. Verzoeken is macht en vrijheid toekennen. Bij „ei sen" gebeurt het omgekeerde. De eiser kent zichzelf ook macht toe. Nu is de omkering van een problematische verhouding pre cies even problematisch als die verhouding zelf en dus niet als een vooruitgang te beschouwen. Maar bij het stellen van eisen wordt ook een nieuw element ingevoerd: wat wij verzoeken of vragen, vragen wij als een gunst, wat wij eisen, eisen wij als een recht. Dit „als" houdt een inter pretatie van onze kant in. Op zichzelf kan datgene wat wij als gunst vragen, heel goed ons recht zijn en het recht dat wij eisen kan best een gunst of zelfs een onmogelijkheid blijken te zijn. Door iets te eisen stellen wij ons op het standpunt, dat het ons toekomt en dat het boven dien ook gegeven kan worden. Hier wordt een verschil duide lijk ten opzichte van „vragen", dat nogal dubieus is. Want wat al die woordvoerders van aller lei groeperingen in feite doen, wanneer zij b.v. aan de regering de eisen van hun achterban voorleggen, is meewerken aan de zekerheid, dat er sprake is van een recht en bovendien van een macht om dat recht toe te wijzen. En misschien is die ze kerheid wel een illusie. Als wij iets „vragen", laten we niet al leen de mogelijkheid open, dat er geen sprake is van een strikt recht, maar ook dat degene aan wie wij het vragen, niet de macht heeft ons verzoek in te willigen. Wij kunnen het onmo gelijke vragen, zonder te ver te gaan, omdat het maar „vragen" is; maar als we „eisen", sluit dat de onmogelijkheid van een in williging uit. „Eisen" kleineert weliswaar de machthebbers, voorzover zij de pretentie heb ben gunsten te bewijzen, maar het verabsoluteert tegelijk heel duidelijk de macht die zij verte genwoordigen en maakt er bijna een almacht van. Voortgekomen uit een kritische houding ten op zichte van de macht kan het woord tenslotte bijdragen tot een mythisering van de macht. TEL AVIV Het Israëlisch- Egyptische deelvergelijk in de Sinaïwoestijn heeft een Ameri kaanse ruggegraat. Dat is het revolutionaire aspect ervan. Voor de eerste maal in de ge schiedenis van het Israëlisch- Arabische conflict steunt een vergelijk tussen joden en Ara bieren op Amerikaanse garan ties en para-militaire aanwe zigheid. Daarom is het een „Pax Americana". Een door minister Kissinger boven Israël en Egypte gespan nen paraplu, die verder boven het Midden-Oosten, kan worden uitgevouwen. De Russische in vloed in dit deel van de wereld wordt er door teruggedrongen. Het lijkt wel of zich net schema van de verdeling van de wereld in een Amerikaanse en Russi sche invloedssfeer ontvouwt. In Zuidoost-Azië trokken de Ame rikanen zich ten behoeve van de communisten terug, terwijl in Helsinki de status quo, dus de Russische veroveringen uit de Tweede Wereldoorlog, werden bestendigd. In het voor het Wes ten zo belangrijke olierijke Midden-Oosten nemen de Ver enigde Staten de rol van de Sovjet-Unie langzaam maar ze ker over en Moskou zwijgt. Het is verrassend en stemt tot na denken. „Pax Americana" dus. Israël kan en moet er vrede mee hebben. Voor de globale positie van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten doet Israël be langrijke concessies in de Si naïwoestijn. van de Verenigde Staten staat garant voor de naleving van het vergelijk. Over Washington lo pen de zeer belangrijke geheime afspraken die president Sadat en eerste minister Rabin aan el kaar hebben gedaan. President Nasser had er in 1967 geen moeite mee de VN-toepen uit de Gazastrook te sturen. Maar zal een Egyptische of Israëlische leider het aandurven de Ameri kaanse technici bij de radarpos ten in de bergpassen in de Sinaï-woestijn aan te pakken? De symbolische aanwezigheid van de Amerikanen daar heerst in de woorden van minister Al- ion: „Schrikdraad tegen agres sie". Wat Israël betreft zit er nog een ander aspect aan het verge lijk met Egypte: opgepept door ongekende Amerikaanse steun komt het land sterker danooit uit het overleg met Egypte te voorschijn. De dollars (3,2 mil jard), ultramoderne wapens en politieke bijstand in de interna tionale arena is de Amerikaanse winst die eerste minister Rabin voor de concessies in de Sinaï woestijn opstrijkt. De Israëli sche publieke opinie is daarvan niet voldoende doordrongen, maar Israël heeft zich voor het politieke succes dat president Ford via zijn briljante minister van buitenlandse zaken op het punt staat binnen te halen heel goed laten betalen. Als zondag het vergelijk hier uit de doeken zal worden gedaan, zal het heel wat Israëli's als een goede zaak voorkomen. Belangrijker is nog dat het deelvergelijk met Egypte beslist meer is dan zomaar een wapenstilstand. Het zijn echter concessies waar wat tegenover staat. Geen formeel defensiepact met Was hington maar wel zeer verre gaande Amerikaanse garanties voor Israels veiligheid en' voor tbestaan. Het enorme gewicht Er zitten ingebouwde clausu les in die het verdrag een vre- desdynamiek geven. Er worden dingen in gezegd en ook geheim gehouden die de basis moeten leggen voor een echte Israëlisch-Egyptische verzoe ning. De kloof van wantrouwen tussen beide landen kan erdoor worden gedicht. Langzaam, maar beslist. Daardoor reikt het verdrag verder. Het schept een nieuwe werkelijkheid in het Midden-Oosten. Het belangrijk ste Arabische land gaat het vre- despad op. Zullen Syrië en Jor danië achter kunnen blijven? En zal ook Jassar Arafat geen rea listische koers moeten volgen? Vragen die bij positieve beant woording ervan nog meer en nog moeilijker onderhandelingen en nog pijnlijker Israëlische con cessies zullen vergen. Het Midden-Oosten is in beweging. Minister Kissinger trekt aan de touwtjes en de Russen kijken toe. Het is allemaal onzeker maar ook volkomen anders. TEL-AVIV - Het met geweld gepaard gaande straatoffensief van extreem nationalistische groeperingen in Israël tegen het vergelijk met Egypte mist zijn politieke doel. De kleine linkse partijen, die liever een totaal dan een deelvergelijk met Egypte willen, worden er door in de armen van eerste minister Rabin gedreven. Links tilt nl zwaarder aan de ge varen die Israël van rechts be dreigen dan aan de risico's die het vergelijk met Egypte met zich meebrengt. De vier linkse partijen zullen in de Knesseth, het parlement hun kostbare 9 stemmen dan ook niet tegen het vergelijk inzetten maar zich in het ongunstigste geval voor de regeringscoalitie van stemming onthouden. Dat is pure winst voor eerste minister Rabin en de politieke prijs die de rechtse als paramilitairen georganiseerde ordeverstoorders voor hun anti-democratische praktijken moeten betalen. Zoals de kaar ten nu op tafel liggen kan de re gering Rabin in Het parlement op een absolute meerderheid voor het deelvergelijk met Egypte rekenen. Over de 60 van de 120 parlementariërs zullen hun stem eraan geven. De frac ties van de drie regeringspar tijen, Arbeiderspartij (53 stem men), de Nationale Religieuze Partij (10) en de Onafhankelijke Liberalen (4) zullen voor deze belangrijke stemming aan par tijdiscipline worden onderwor pen. Dat is nodig om het aantal twijfelaars in deze partijen tot de orde te roepen. denten kon ontvangen om over het vergelijk te praten. Na de grote verzoendagoorlog werd generaal Dayan door de monstrerende gedemobiliseerde soldaten min of meer politiek ter dood veroordeeld. Veel van de technische fouten die aan het le ger kleefden werden hem verwe ten. De mogelijkheid bestaat Of ook generaal Mosje Dayan zich aan de wil van eerste minis ter Rabin zal onderwerpen is nog maar de vraag. Hij blijft er bij dat het vergelijk slecht voor Israël is en het land verzwakt. Volgens de visie van generaal Dayan verliest Israël belang rijke troeven in de Sinai- woestijn en heeft het land Egypte voor een echt vredesver- groepering zitten in de regering drag met veel meer te bieden. Rabin Minister Peres van De- Met deze argumenten, die op- zichzelf redelijk zijn, zoekt hij dus dat generaal Dayan bij een stemming over het vergelijk uit de boot van de regeringscoalitie zal vallen. Maar dat betekent ook, dat het Rechtse Rafo-blok in de Arbeiderspartij, waarvan Dayan de leider is, wordt ver scheurd. Twee leden van deze hij aansluiting bij de rechtse oppo sitie. Geen enkele keer heeft hij de demonstranten tot de orde geroepen. Misschien heeft de ambitieuze een-ogige generaal het gevoel dat hij op de rug van het protest tegen het vergelijk met Egypte een politieke come-back kan maken. Hij was dan ook zichtbaar heel gelukkig dat hij in de tuin van zijn villa nabij Tel-Aviv een groep stu- fensie heeft een groot aandeel in het vergelijk terwijl Jacobi van vervoer er ook wel voor zal moe ten stemmen. Een breuk tussen Dayan en Peres over het deel vergelijk met Egypte zal het ak koord niet in gevaar brengen maar de positie van Rabin als leider van de Arbeiderspartij wel versterken. Verdeel en heers is in de ingewikkelde zeer emo tionele Israëlische politieke verhoudingen nog steeds de gul den regel.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1975 | | pagina 15