rtn
Verleden
ëKSlSSiE
sA'rteass s:
Het
weer
kan
een
dodelijk
wapen
worden
lingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen pe ngen
W. Vroome
UIS MET TUIN
DOOR
CORN.
VERHOEVEN
Verlegen
Costa Gomes
Slimste
Gongalves
Carvalho
Sergeant
Brogon;c«
oMo Real ng£
^^=Port<
.Jfllnntiscbel
T-~^_elra
oViseu^
*XGuord(
CovilhM^
Costelol
Branca?
ILeiro
r Albronti
Sonta"r'em\
PORTUGAD
(JklSSABON Elvi
iPonta<ic5?
imGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILING
eilingen PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEtv
te Westdorpe
Hulst
tus 1975 n.m. 4 uur in het Cafc I
de Graafjansdijk B.5 te West I
Burgerlijk Wetboek.
«ar verkopen
n de Passluis A 60 te Westdort» I
kad. bekend gemeente West.
groot 1,16 are.
rden na de betaling der koop.1
Skening koper vanaf 1 janu^l
met de notaris voornoemd
en een maand en betaling on
na de toewijzing.
;n kantore van de notaris voor. I
dn 9, te Hulst (tel. 01140-435jj" J
^engkeek
JARENLANGE ERVARING
EN MODERNE KENN!«
VAN ZAKEN
E«n goed adree voor:
RECHTSPRAKTIJK EN INKASSO
Inkasso van vorderingen -
rechtszaken - huurzaken - pacht
zaken - kontrakten - verkopingen
- taxaties roerende goederen
MAKELAARDIJ
Bemiddeling b(j aan- en ver
koop en verhuur van onroerenda
goederen - hypotheekbezorging
- taxaties onroerende goederen -
huurkontrakten
VERZEKERINGEN
P. LENGKEEK
Gerechtsdeurwaarder
Erkend assurantieagent
OERING VAN UW OPDRACHTEN
TE KOOP
- CLINGE. Voor inlichtingen:
11140-2263.
In zijn lezenswaardig boek
"De visie van Marx" (Boom.
Meppel 1975) geeft R.C. Kwant
de volgende definitie van hetfa-
cisme. „Fascisme is zelfverdedi
ging van het bestaande bestel,
dat wortelt in het verleden".
(blz.153) Volgens deze om
schrijving is hetfacisme niet een
bepaalde politieke beweging uit
de tijd tussen de twee oorlogen,
maar, zegt Kwant, „een regel
matig terugkerend verschijn
sel... het is de gewelddadige
zelfverdediging van het zich be
dreigd voelende verleden, dat
enerzijds nog voortleeft in het
heden, dat echter anderzijds on
dermijnd wordt door krachten
die een andere toekomst wil
len". Dank zij deze verduide
lijking hoeven we niet te den
ken, dat elke zorg om het behoud
van waardvolle dingen uit het
verleden bv. monumenten onder
Kwant's definitie van fascisme
valt. Maar als ik de omschrijving
goed begrijp is de zorg voor mo
numenten alleen daarom niet fa
scistisch, omdat er geen geweld
te pas komt. Als ik mij alleen
houd aan de kortste om
schrijving, die ik het eerst geci
teerd heb, is monumentenzorg
niet eens van fascistische trek
ken vrij te spreken. Dat schept
wel een zeer vreemde situatie.
Er rammelt iets aan de definitie.
Vooreerst is het geen gewone de
finitie, maar een omschrijving
die steunt op de interpretatie
van bedoelingen, die eerder van
buiten af toegedicht dan door
betrokken personen uitgespro
ken zijn. Zulke definities zijn
nooit helemaal eerlijk. Verder
spreekt Kwant over "het" verle
den of "het vermolmde verle
den" (blz.161) alsof alles wat
achter ons ligt één poel van el
lende is en over de toekomst
alsof dat één gouden berg is.
Enige waardering hebben voor
enige zaken uit het verleden zou
dan meteen een verdediging zijn
van "het" verleden en dus
slecht. Ook vraag ik mij bij deze
definitie af, wat een "bestel" an
ders kan doen dan bestaan, of er
naast de bestaande nog andere
bestellen zijn, afbestellen ergens
anders in kunnen wortelen dwz.
hun verleden hebben dan in het
verleden, maar bv. in de toe
komst en welke toekomst er
denkbaar is tenzij een "andere"
toekomst. Kortom, er deugt
weinig aan deze definitie; zij
maakt overal fascisme van. Het
fascisme in zijn historische vorm
bij Mussolini en Hitler had wel
iets met een verleden en de ver
molming daarvan te maken,
maar dat was niet het verleden
dat nog enigszins in het heden
voortleefde als een bestaand be
stel en het werd ook niet verde
digd. Het ging hun niet om de
verdediging van een nog levend
verleden bv. het kapitalisme,
maar om de restauratie van een
dood en tot mythe opgeblazen
verleden: de grootheid van het
Romeinse Rijk, het Germaanse
ras. Hun geweldadigheid be
stond niet hierin, dat zij nieuwe
ontwikkelingen wilden tegen
houden, maar dat zij de hele we
reld een nieuwe toekomst wil
den opdringen naar het kitsche
rige model van hun visioenen.
Hun fascisme was niet op een se
rieus te nemen verleden gericht,
maar juist op een grote toe
komst, een duizendjarig rijk.
Het verre verleden werd alleen
gebruikt om stof te leveren voor
bedriegelijke mythen en de in
spiratie van die mythen werd op
de toekomst gericht en moest al
lerlei totalitaire maatregelen
rechtvaardigen. Hun fascisme
was de gewelddadige zelfverde
diging van een op niets geba
seerd toekomst visioen. Kwant
wijst erop, dat ook Marx zo'm
mythe van het verleden kent nl.
het oercommunisme van de oud
ste mensheid. Ook zijn visioen
van een klassenloze maatschap
pij is op een "verleden" geïnspi
reerd. Wat dit betreft is er eerder
sprake van een zwakke over
eenkomt dan van een groot ver
schil tussen de fascistische en de
marxistische visie, nog afgezien
van het feit, dat het "visies", dus
verwerpelijke en warhoofdige
spinsels zijn. Wie dus het fa
scisme wil definiëren als een tel
kens terugkerend verschijnsel
en dan nog zo, dat het in alle
opzichten tegengesteld is aan
het marxisme, kan het beter me
teen definiëren als samenvatting
van alles wat antimarxistisch is.
Dan is meteen alles wat marxis
tisch is bevrijd van alle fascisti
sche smetten. Maar hij moet er
dan wel bij vertellen, dat zo'n
definitie propaganda is en geen
wetenschap.
68 - VOGELWAARDE
in: 01140 - 2263
en vergelijk, geen ingewik-
geen eindeloze verplich-
iuws - goed rond
;e opdracht en wij gaan aan
e mensen doen hun best.
it niet kunnen geen kosten,
jeef uw panden RODELKO
01181-555, na 19.00 uur
80-27146.
w» f»
Portugals troifci, het militaire driemanschap dat alle mili
taire en politieke macht uitoefent, is een vreemd span. Om de
beeldspraak even vast te houden: president Costa Gomes is het
makke, maar schichtige paard in het troika, premier Goncal-
ves het balsturige en koppige en Copcon-commandant Car-
valho het onstuimigste. Oppervlakkig beschouwd ziet het ge-
neraalstrio er kameraadschappelijk, uit. Het weerspiegelt de
drie stromingen in het leger, de gematigde
in de persoon van
Costa Gomes, de volksdemocratische door Golcalves en de
volksrevolutionaire door Carvalho. Doch wie van deze troika
zal straks de twee andere afschudden? En wie zal uiteindelijk
als de sterke man overblijven? Een van onze redacteuren bui
tenland dook in het archief en onderzocht wie de mannen zijn
achter de drie gezichten van de Portugese Beweging van de
Strijdkrachten.
Vier dagen na de machtsover
name door het léger in april 1974
was Costa Gomes terug op zijn
hoge militaire post. Hij vormde
van het begin af een stootkussen
tussen de gematigde president
en de linksere, jonge leden van
de Beweging van de Strijd
krachten (MFA) die de staats
greep op touw hadden gezet.
Een militaire woordvoerder zei
eens: „Costa Gomes heeft geen
duidelijke politieke ideologie,
hij heeft zich politiek nooit uit
gesproken en zal zich politiek
nooit uitspreken".
Francisco da Costa Gomes,
Portugals president, staat in po
litieke kringen in Lissabon be
kend als „de kurk", omdat hij na
elke storm en crisis als overwin-
naar komt bovendrijven. Hij is
®en man van de verzoening en
et Pragmatisme, een man, die
"ten in vertrouwen neemt in tij
en van grote problemen. Voor
fle revolutie van 1974 had Costa
tronies weinig van zich doen
sPreken. Hij nam niet actief deel
«on de coup van de 25ste april,
maar de jonge kapiteins en ma
joors kozen hem na vier dagen in
Junta van de Nationale Red-
'ng, toen nog onder leiding van
j 011,0 Je Spinola. Na het ge
dwongen aftreden van De Spi-
"o'aop ii september 1974, werd
Gomes president,
'j werd in 1914 geboren in
ronuV faamd om de êe*
mno en trad in 1931 in
toktare dienst, het jaar waarin
In i van Salazar begon.
'MS, na beëindiging van zijn
fc°Pjeidin& ging hij wis
ten e deren aan de universi-
de rLT 5orta In 1944 stu*
derv t11 In 1958 was hij on
sen mjeCretaris voor het le-
oUW? diende hij bij de repu-
tfj» Mozambique was hij
hebhor r,vangend opperbevel-
hoofrj In,1972 werd hij tot
b«ioemdn 7® Chefs Van staven
SpinoÖ" v,00rganger De
Gomel ,1 Snder hem- Costa
denkht haarde zich achter de
&lden die De Spinola had
kW w, zijn omstreden
Costa Gomes is een stille,
bijna verlegen man, een slecht
spreker in het openbaar en hij
mist het charisma van zijn voor
ganger De Spinola, maar een in
teger mens. De president, Chico
voor zijn vrienden, draagt zel
den een uniform en is niet veel
eisend voor zijn staf. Zijn me
dewerkers hoeven in de presi
dentiële kantoren van het
Belem-paleis zelfs geen strop
dassen te dragen. Hij wordt een
gemakkelijke baas genoemd.
Costa Gomes, vader van een
zoon van 19 jaar, leidt privé een
teruggetrokken leven. Zijn hob
by's: paardrijden en zwemmen.
Hij is ook een liefhebber van
musicals.
boek P8 m
zijn omstreden
hetoënm r en de toek°mst".
Gaetanr^t Premier Marcello
ae,ano stuurde beiden de laan
Politieke waarnemers in Lis
sabon noemen Costa Gomes de
slimste en schranderste van het
driemanschap in Lissabon. Hij
is zeker de meest voorzichtige en
meest gematigde. Zijn critici
verwijten hem dat hij een oppor
tunist is, die bang is risico's te
nemen. Men zegt dat hij een wei
felaar en aarzelend figuur is, die
in tijden van politieke crisissen
- en dat is een continu gebeuren
in Portugal - zolang wacht met
het nemen van maatregelen, dat
een overwinnaar of sterkste par
tij zichtbaar wordt. Op dat mo
ment pas treedt Costa Gomes op.
Op dat moment pas geeft hij lei
ding. Tot nu toe is dat een suc
cesvolle strategie geweest, maar
in Lissabon weet men ook, dat
zelfs een kurk soms niet blijft
drijven...
Vasco dos Santos Gongalves,
de Portugese premier, is de ideo
loog in de troika en waarschijn
lijk de meest intellectuele fi-
een werk slecht gedaan wordt,
maar zijn medewerkers zeggen,
dat hij een nonchalante premier
is, die nog weinig kaas heeft ge
geten van leidinggeven. Gongal
ves, over wie het minste bekend
is van de troika-leden, is ge
trouwd en heeft twee kinderen.
In zijn vrije tijd trekt hij zich
met zijn familie terug in een zo
merhuisje aan het Guincho-
strand. Hij houdt ei-van te
zwemmen in een gevaarlijke zee.
In Lissabon wordt gezegd, dat
hij houdt van gevaar en het ne
men van risico's.
guur. Gongalves (54) is de een
van de architecten van de Por
tugese revolutie. Zijn suppor
ters typeren hem als een stuurs,
maar degelijk man, die de zaak
van de sociale rechtvaardigheid
hartstochtelijk is toegedaan.
Zijn tegenstanders zeggen dat
hij een labiele man is, een egoïs
tische en snelaangebrande
doordrammer, die weet wat het
beste is voor het Portugese volk,
of het dat nu goed vindt of niet.
Gongalves is de zoon van een
bekende Benfica-voetballer en
maakte in militaire dienst car
rière als ingenieur. Ofschoon in
het leger, was hij ook aandeel
houder en manager van een con
structiebedrijf. Hij vocht in Mo
zambique en Angola en was al
vroeg een opponent van de
Salazar- en Caetano-regimes.
Kort na de staatsgreep in 197 4
kwam hij tegenover De Spinola
te staan, omdat de revolutie
naar de zin van Gongalves in een
te traag tempo verliep. Na het
verdwijnen van De Spinola
wilde de Beweging van de
Strijdkrachten Gongalves als
premier en Costa Gomes en de
voorlopige regering stemden
toe. Van Gongalves wordt ge
zegd, dat hij een communist is en
een volksdemocratie a la oost-
blok voorstaat. De premier wei
gert echter categorisch te zeggen
of hij ooit lid is geweest van de
communistische partij en of hij
een communist is, maar buiten
landse diplomaten die hem ont
moet hebben zijn tot de conclu
sie gekomen, dat hij een vage no
tie van de geschriften van Marx
heeft en dat zijn ideeën over de
economie erg simplistisch zijn.
Maar er is weinig twijfel over,
dat hij binnen de MFA op de
bres staat voor de belangen van
de communisten.
Gongalves, een ijzersterke
man, is bezeten van zijn werk. In
Lissabon wordt van hem gezegd,
dat hij nooit slaapt en dat hij
alles eist van zijn medewerkers.
Hij kan erg kwaad worden als
Otelo Seraiva de Carvalho,
commandant van het Com
mando do Continente ofwel
Copcon is de populaire held van
de revolutie, maar wordt ook de
Pidel Castro, de Napoleon van
Portugal en de militaire cowboy
genoemd, die zich verlustigt in
de macht. Hij is in ieder geval de
flapuit van de MFA, die kort na
de staatsgreep voor een demo
cratie naar Zweeds model was
en nu geporteerd schijnt te zijn
voor een naar Cubaans model,
dat hij zojuist ter plaatse bestu
deerd heeft. Carvalho wordt niet
zeiden omschreven als een op
portunist zonder politieke be
ginselen of intellectuele gaven.
Een man die vandaag een vredig
lam is en morgen zijn tegenstan
ders in een arena van Lissabon
wil laten neerknallen.
in Portugal wordt Carvalho
bijna altijd Otelo genoemd. Zijn
machtsbasis is de Copcon, de
veiligheidseenheid van 70.000
goedgetrainde troepen. Er is ge
fluisterd dat hij van hieruit een
greep naar de macht zal doen,
zodra de tijd rijp is en er wordt
nog steeds gefluisterd, dat hij de
macht al heeft proberen te grij
pen toen Costa Gomes een be
zoek bracht aan Roemenië.
Zulke geruchten zijn ontkend,
maar het is wel zeker, dat hij een
man is die enorm geniet van zijn
macht en zich vergenoegt in het
feit, dat hij een grote schare van
vrouwelijke fans weet aan te
trekken. Niet voor niets hebben
sommige buitenlandse ambas
sades in Lissabon de raad ge
kregen om meer partijen met
mooie dames te organiseren als
zij zich blijvend zouden willen
verzekeren van de attentie van
Carvalho.
Niet iedereen'is verkikkerd op
Otelo. De Spinola schijnt eens
over hem gezegd te hebben dat
Carvalho „nooit meer dan ser
geant had mogen worden" en
hem vijandig gezinde spreekko
ren klinkt vaak „O tolo", het
geen de hersenloze betekent.
Óndanks zijn playboy-image
heeft Otelo bewezen, dat hij een
krachtig leider kan zijn. Hij was
commandant van de troepen, die
in april 1974 Lissabon bevrijd
den. Hij is 39 jaar en geboren in
Lourenco Marques in Mozam
bique. Hij wilde eerstacteur
worden zijn ouders zouden
hem genoemd hebben naar Sha
kespeare's Othello. Zijn ouders
konden geen toneelschool beta
len en Otelo ging in het leger. Hij
diende vijf jaar in Angola en drie
in Guinee-Bissao onder De Spi
nola, die de toenmalige jonge
kapitein nooit in zijn vriendenk
ring wilde toelaten. Carvalho
nam vorig jaar wraak toen hij
samen met anderen in de MFA
De Spinola dwong tot aftreden.
Carvalho's echte politieke
ideeën - als hij ze al heeft - zijn
mysterieus. De ene dag steunt
hij de oprichting van wijk- en
arbeidersraden, de andere roept
hij om de straffe hand van ae
sterke man, die de volkswil aan
zijn laars lapt. Hij zou zowel van
Moskou als van Washington
weinig moeten hebben en zou
voor de zogenaamde Derde weg
zijn. Het is bij Otelo allemaal
vaag. Hoe dan ook, als Carvalho
werkelijk een opportunist en
machtswellusteling is, dient
men in het chaotische Portugal
van vandaag rekening met hem
te houden. Hij mag niet de Por
tugese Pinochet zijn - zoals
sommige persberichten willen -
maar mensen die genieten van
macht behoren veelal niet tot
het aantrekkelijkste type mens.
i Een orkaan vanuit de ruimte gezien. Straks kan een aanvaller dit natuurgeweld naar
elke plaats ter wereld sturen.
(Van onze redactie buitenland)
Het ontketenen van lawines
en aardverschuivingen, het
leiden van stormen naar stra
tegisch e gebieden, of het ge
heel wijzigen van het klimaat
worden in een min of meer na
bije toekomst misschien de
voornaamste operaties van
moderne legeïs. Dat staat te
lazen in enkele documenten
die zijn gepubliceerd na de
vergaderingen van deskundi
gen op de ontwapeningsconfe
rentie in Genève.
Een daarvan, ingediend
door de Canadese delegatie,
somt 19 technieken van „wij
zigingen van het milieu met
vijandige oogmerken" op. Een
Zweeds document geeft er
slechts tien en baseert zich op
twee basiscriteria: de moge
lijkheid het verschijnsel tot
stand te brengen, ongeacht de
kosten, en de waarde als
strijdmiddel. De Canadezen
menen dat het theoretisch mo
gelijk is, ten koste van een
aanmerkelijke hoeveelheid
energie, om branden te stich
ten en systemen van verre ver
bindingen te beschadigen. Dat
zou op tactisch vlak een be
perkte toepassing kunnen
nebben wanneer de omstan
digheden zich daartoe lenen.
Vloedgolven
De deskundigen menen zelfs
dat het op bepaalde plaatsen
mogelijk is aardbevingen en
vloedgolven te ontketenen om
strategische installaties te
vernietigen. Omdat plaats en
ogenblik met elkaar in over
eenstemming moeten zijn vin
den zij dit middel twijfelachtig
van waarde. Andere middelen
zijn eenvoudiger en niet zo
vernietigend, zoals het veroor
zaken van mist, sneeuw of ha
gel. Tactisch gebruik hiervan
zou interessant zijn maar „be
perkt zijn in tijd en plaats".
Stormen
Het ontketenen en geleiden
van vernietigende stormen
naar strategische gebieden be
looft meer: de nodige techno
logie is al bekend en behoeft
slechts te worden vervol
maakt. Er zijn ook vreedzame
toepassingen voor. Op militair
litaire gebruik van orkanen
„in studie" is, maar dat de re
sultaten op dit ogenblik nog
niet geheel vaststaan.
Onwettig
De bijeenkomst van des
kundigen had slechts tot doel
het vraagstuk nader te om
schrijven. Aangenomen dat de
conclusies waartoe zij geko
men zijn nogal verontrustend
zijn. Met zeldzame eensge
zindheid hebben alle afvaar
digingen gepleit voor een in
ternationale overeenkomst
waaronder dergelijke „Ver
schrikkelijke oorlogsmidde
len", zoals de Perzische afge
vaardigden, Maonoutsjer Far-
tasj ze noemde onwettig wor
den verklaard. Het woord is
dus nu aan de diplomaten,
maar intussen gaat het onder
zoek in geheime laboratoria en
op proefterreinen ongestoord
verder.
vlak biedt zij dit „enkele mo
gelijkheden in beperkte gebie
den op strategisch vlak", aldus
de deskundigen. De documen
ten maken dikwijls de indruk
van zuivere science-fiction
wanneer het gaat over het
doen uitbarsten van vulkanen.
Weliswaar wordt hierbij op
gemerkt dat de „uitvoerbaar
heid onzeker" is, dat „toepas
sing zeer beperkt is wat de
bron betreft" en dat „de duur
van het verschijnsel afhangt
van atmosferische omstandig
heden".
in studie
Het is echter meer dan waar
schijnlijk dat het niet alleen
gaat om science-fiction. In een
verklaring op de ontwape
ningsconferentie heeft de
Amerikaanse afgevaardigde,
Joseph Martin, verklaard dat
wijziging van de bodem door
het veroorzaken van aardbe
vingen „nog niet op een schaal
van betekenis mogelijk is". Hij
gaf stilzwijgend te verstaan
dat het slechts een kwestie van
tijd is voordat de „schaal van
betekenis" wel zal zijn bereikt.
Martin gaf ook toe dat het mi
Hagel en onweer kan men
over enige tijd als wapens in de
strijd werpen.