rtn Verleden ëKSlSSiE sA'rteass s: Het weer kan een dodelijk wapen worden lingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen pe ngen W. Vroome UIS MET TUIN DOOR CORN. VERHOEVEN Verlegen Costa Gomes Slimste Gongalves Carvalho Sergeant Brogon;c« oMo Real ng£ ^^=Port< .Jfllnntiscbel T-~^_elra oViseu^ *XGuord( CovilhM^ Costelol Branca? ILeiro r Albronti Sonta"r'em\ PORTUGAD (JklSSABON Elvi iPonta<ic5? imGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILING eilingen PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEtv te Westdorpe Hulst tus 1975 n.m. 4 uur in het Cafc I de Graafjansdijk B.5 te West I Burgerlijk Wetboek. «ar verkopen n de Passluis A 60 te Westdort» I kad. bekend gemeente West. groot 1,16 are. rden na de betaling der koop.1 Skening koper vanaf 1 janu^l met de notaris voornoemd en een maand en betaling on na de toewijzing. ;n kantore van de notaris voor. I dn 9, te Hulst (tel. 01140-435jj" J ^engkeek JARENLANGE ERVARING EN MODERNE KENN!« VAN ZAKEN E«n goed adree voor: RECHTSPRAKTIJK EN INKASSO Inkasso van vorderingen - rechtszaken - huurzaken - pacht zaken - kontrakten - verkopingen - taxaties roerende goederen MAKELAARDIJ Bemiddeling b(j aan- en ver koop en verhuur van onroerenda goederen - hypotheekbezorging - taxaties onroerende goederen - huurkontrakten VERZEKERINGEN P. LENGKEEK Gerechtsdeurwaarder Erkend assurantieagent OERING VAN UW OPDRACHTEN TE KOOP - CLINGE. Voor inlichtingen: 11140-2263. In zijn lezenswaardig boek "De visie van Marx" (Boom. Meppel 1975) geeft R.C. Kwant de volgende definitie van hetfa- cisme. „Fascisme is zelfverdedi ging van het bestaande bestel, dat wortelt in het verleden". (blz.153) Volgens deze om schrijving is hetfacisme niet een bepaalde politieke beweging uit de tijd tussen de twee oorlogen, maar, zegt Kwant, „een regel matig terugkerend verschijn sel... het is de gewelddadige zelfverdediging van het zich be dreigd voelende verleden, dat enerzijds nog voortleeft in het heden, dat echter anderzijds on dermijnd wordt door krachten die een andere toekomst wil len". Dank zij deze verduide lijking hoeven we niet te den ken, dat elke zorg om het behoud van waardvolle dingen uit het verleden bv. monumenten onder Kwant's definitie van fascisme valt. Maar als ik de omschrijving goed begrijp is de zorg voor mo numenten alleen daarom niet fa scistisch, omdat er geen geweld te pas komt. Als ik mij alleen houd aan de kortste om schrijving, die ik het eerst geci teerd heb, is monumentenzorg niet eens van fascistische trek ken vrij te spreken. Dat schept wel een zeer vreemde situatie. Er rammelt iets aan de definitie. Vooreerst is het geen gewone de finitie, maar een omschrijving die steunt op de interpretatie van bedoelingen, die eerder van buiten af toegedicht dan door betrokken personen uitgespro ken zijn. Zulke definities zijn nooit helemaal eerlijk. Verder spreekt Kwant over "het" verle den of "het vermolmde verle den" (blz.161) alsof alles wat achter ons ligt één poel van el lende is en over de toekomst alsof dat één gouden berg is. Enige waardering hebben voor enige zaken uit het verleden zou dan meteen een verdediging zijn van "het" verleden en dus slecht. Ook vraag ik mij bij deze definitie af, wat een "bestel" an ders kan doen dan bestaan, of er naast de bestaande nog andere bestellen zijn, afbestellen ergens anders in kunnen wortelen dwz. hun verleden hebben dan in het verleden, maar bv. in de toe komst en welke toekomst er denkbaar is tenzij een "andere" toekomst. Kortom, er deugt weinig aan deze definitie; zij maakt overal fascisme van. Het fascisme in zijn historische vorm bij Mussolini en Hitler had wel iets met een verleden en de ver molming daarvan te maken, maar dat was niet het verleden dat nog enigszins in het heden voortleefde als een bestaand be stel en het werd ook niet verde digd. Het ging hun niet om de verdediging van een nog levend verleden bv. het kapitalisme, maar om de restauratie van een dood en tot mythe opgeblazen verleden: de grootheid van het Romeinse Rijk, het Germaanse ras. Hun geweldadigheid be stond niet hierin, dat zij nieuwe ontwikkelingen wilden tegen houden, maar dat zij de hele we reld een nieuwe toekomst wil den opdringen naar het kitsche rige model van hun visioenen. Hun fascisme was niet op een se rieus te nemen verleden gericht, maar juist op een grote toe komst, een duizendjarig rijk. Het verre verleden werd alleen gebruikt om stof te leveren voor bedriegelijke mythen en de in spiratie van die mythen werd op de toekomst gericht en moest al lerlei totalitaire maatregelen rechtvaardigen. Hun fascisme was de gewelddadige zelfverde diging van een op niets geba seerd toekomst visioen. Kwant wijst erop, dat ook Marx zo'm mythe van het verleden kent nl. het oercommunisme van de oud ste mensheid. Ook zijn visioen van een klassenloze maatschap pij is op een "verleden" geïnspi reerd. Wat dit betreft is er eerder sprake van een zwakke over eenkomt dan van een groot ver schil tussen de fascistische en de marxistische visie, nog afgezien van het feit, dat het "visies", dus verwerpelijke en warhoofdige spinsels zijn. Wie dus het fa scisme wil definiëren als een tel kens terugkerend verschijnsel en dan nog zo, dat het in alle opzichten tegengesteld is aan het marxisme, kan het beter me teen definiëren als samenvatting van alles wat antimarxistisch is. Dan is meteen alles wat marxis tisch is bevrijd van alle fascisti sche smetten. Maar hij moet er dan wel bij vertellen, dat zo'n definitie propaganda is en geen wetenschap. 68 - VOGELWAARDE in: 01140 - 2263 en vergelijk, geen ingewik- geen eindeloze verplich- iuws - goed rond ;e opdracht en wij gaan aan e mensen doen hun best. it niet kunnen geen kosten, jeef uw panden RODELKO 01181-555, na 19.00 uur 80-27146. w» f» Portugals troifci, het militaire driemanschap dat alle mili taire en politieke macht uitoefent, is een vreemd span. Om de beeldspraak even vast te houden: president Costa Gomes is het makke, maar schichtige paard in het troika, premier Goncal- ves het balsturige en koppige en Copcon-commandant Car- valho het onstuimigste. Oppervlakkig beschouwd ziet het ge- neraalstrio er kameraadschappelijk, uit. Het weerspiegelt de drie stromingen in het leger, de gematigde in de persoon van Costa Gomes, de volksdemocratische door Golcalves en de volksrevolutionaire door Carvalho. Doch wie van deze troika zal straks de twee andere afschudden? En wie zal uiteindelijk als de sterke man overblijven? Een van onze redacteuren bui tenland dook in het archief en onderzocht wie de mannen zijn achter de drie gezichten van de Portugese Beweging van de Strijdkrachten. Vier dagen na de machtsover name door het léger in april 1974 was Costa Gomes terug op zijn hoge militaire post. Hij vormde van het begin af een stootkussen tussen de gematigde president en de linksere, jonge leden van de Beweging van de Strijd krachten (MFA) die de staats greep op touw hadden gezet. Een militaire woordvoerder zei eens: „Costa Gomes heeft geen duidelijke politieke ideologie, hij heeft zich politiek nooit uit gesproken en zal zich politiek nooit uitspreken". Francisco da Costa Gomes, Portugals president, staat in po litieke kringen in Lissabon be kend als „de kurk", omdat hij na elke storm en crisis als overwin- naar komt bovendrijven. Hij is ®en man van de verzoening en et Pragmatisme, een man, die "ten in vertrouwen neemt in tij en van grote problemen. Voor fle revolutie van 1974 had Costa tronies weinig van zich doen sPreken. Hij nam niet actief deel «on de coup van de 25ste april, maar de jonge kapiteins en ma joors kozen hem na vier dagen in Junta van de Nationale Red- 'ng, toen nog onder leiding van j 011,0 Je Spinola. Na het ge dwongen aftreden van De Spi- "o'aop ii september 1974, werd Gomes president, 'j werd in 1914 geboren in ronuV faamd om de êe* mno en trad in 1931 in toktare dienst, het jaar waarin In i van Salazar begon. 'MS, na beëindiging van zijn fc°Pjeidin& ging hij wis ten e deren aan de universi- de rLT 5orta In 1944 stu* derv t11 In 1958 was hij on sen mjeCretaris voor het le- oUW? diende hij bij de repu- tfj» Mozambique was hij hebhor r,vangend opperbevel- hoofrj In,1972 werd hij tot b«ioemdn 7® Chefs Van staven SpinoÖ" v,00rganger De Gomel ,1 Snder hem- Costa denkht haarde zich achter de &lden die De Spinola had kW w, zijn omstreden Costa Gomes is een stille, bijna verlegen man, een slecht spreker in het openbaar en hij mist het charisma van zijn voor ganger De Spinola, maar een in teger mens. De president, Chico voor zijn vrienden, draagt zel den een uniform en is niet veel eisend voor zijn staf. Zijn me dewerkers hoeven in de presi dentiële kantoren van het Belem-paleis zelfs geen strop dassen te dragen. Hij wordt een gemakkelijke baas genoemd. Costa Gomes, vader van een zoon van 19 jaar, leidt privé een teruggetrokken leven. Zijn hob by's: paardrijden en zwemmen. Hij is ook een liefhebber van musicals. boek P8 m zijn omstreden hetoënm r en de toek°mst". Gaetanr^t Premier Marcello ae,ano stuurde beiden de laan Politieke waarnemers in Lis sabon noemen Costa Gomes de slimste en schranderste van het driemanschap in Lissabon. Hij is zeker de meest voorzichtige en meest gematigde. Zijn critici verwijten hem dat hij een oppor tunist is, die bang is risico's te nemen. Men zegt dat hij een wei felaar en aarzelend figuur is, die in tijden van politieke crisissen - en dat is een continu gebeuren in Portugal - zolang wacht met het nemen van maatregelen, dat een overwinnaar of sterkste par tij zichtbaar wordt. Op dat mo ment pas treedt Costa Gomes op. Op dat moment pas geeft hij lei ding. Tot nu toe is dat een suc cesvolle strategie geweest, maar in Lissabon weet men ook, dat zelfs een kurk soms niet blijft drijven... Vasco dos Santos Gongalves, de Portugese premier, is de ideo loog in de troika en waarschijn lijk de meest intellectuele fi- een werk slecht gedaan wordt, maar zijn medewerkers zeggen, dat hij een nonchalante premier is, die nog weinig kaas heeft ge geten van leidinggeven. Gongal ves, over wie het minste bekend is van de troika-leden, is ge trouwd en heeft twee kinderen. In zijn vrije tijd trekt hij zich met zijn familie terug in een zo merhuisje aan het Guincho- strand. Hij houdt ei-van te zwemmen in een gevaarlijke zee. In Lissabon wordt gezegd, dat hij houdt van gevaar en het ne men van risico's. guur. Gongalves (54) is de een van de architecten van de Por tugese revolutie. Zijn suppor ters typeren hem als een stuurs, maar degelijk man, die de zaak van de sociale rechtvaardigheid hartstochtelijk is toegedaan. Zijn tegenstanders zeggen dat hij een labiele man is, een egoïs tische en snelaangebrande doordrammer, die weet wat het beste is voor het Portugese volk, of het dat nu goed vindt of niet. Gongalves is de zoon van een bekende Benfica-voetballer en maakte in militaire dienst car rière als ingenieur. Ofschoon in het leger, was hij ook aandeel houder en manager van een con structiebedrijf. Hij vocht in Mo zambique en Angola en was al vroeg een opponent van de Salazar- en Caetano-regimes. Kort na de staatsgreep in 197 4 kwam hij tegenover De Spinola te staan, omdat de revolutie naar de zin van Gongalves in een te traag tempo verliep. Na het verdwijnen van De Spinola wilde de Beweging van de Strijdkrachten Gongalves als premier en Costa Gomes en de voorlopige regering stemden toe. Van Gongalves wordt ge zegd, dat hij een communist is en een volksdemocratie a la oost- blok voorstaat. De premier wei gert echter categorisch te zeggen of hij ooit lid is geweest van de communistische partij en of hij een communist is, maar buiten landse diplomaten die hem ont moet hebben zijn tot de conclu sie gekomen, dat hij een vage no tie van de geschriften van Marx heeft en dat zijn ideeën over de economie erg simplistisch zijn. Maar er is weinig twijfel over, dat hij binnen de MFA op de bres staat voor de belangen van de communisten. Gongalves, een ijzersterke man, is bezeten van zijn werk. In Lissabon wordt van hem gezegd, dat hij nooit slaapt en dat hij alles eist van zijn medewerkers. Hij kan erg kwaad worden als Otelo Seraiva de Carvalho, commandant van het Com mando do Continente ofwel Copcon is de populaire held van de revolutie, maar wordt ook de Pidel Castro, de Napoleon van Portugal en de militaire cowboy genoemd, die zich verlustigt in de macht. Hij is in ieder geval de flapuit van de MFA, die kort na de staatsgreep voor een demo cratie naar Zweeds model was en nu geporteerd schijnt te zijn voor een naar Cubaans model, dat hij zojuist ter plaatse bestu deerd heeft. Carvalho wordt niet zeiden omschreven als een op portunist zonder politieke be ginselen of intellectuele gaven. Een man die vandaag een vredig lam is en morgen zijn tegenstan ders in een arena van Lissabon wil laten neerknallen. in Portugal wordt Carvalho bijna altijd Otelo genoemd. Zijn machtsbasis is de Copcon, de veiligheidseenheid van 70.000 goedgetrainde troepen. Er is ge fluisterd dat hij van hieruit een greep naar de macht zal doen, zodra de tijd rijp is en er wordt nog steeds gefluisterd, dat hij de macht al heeft proberen te grij pen toen Costa Gomes een be zoek bracht aan Roemenië. Zulke geruchten zijn ontkend, maar het is wel zeker, dat hij een man is die enorm geniet van zijn macht en zich vergenoegt in het feit, dat hij een grote schare van vrouwelijke fans weet aan te trekken. Niet voor niets hebben sommige buitenlandse ambas sades in Lissabon de raad ge kregen om meer partijen met mooie dames te organiseren als zij zich blijvend zouden willen verzekeren van de attentie van Carvalho. Niet iedereen'is verkikkerd op Otelo. De Spinola schijnt eens over hem gezegd te hebben dat Carvalho „nooit meer dan ser geant had mogen worden" en hem vijandig gezinde spreekko ren klinkt vaak „O tolo", het geen de hersenloze betekent. Óndanks zijn playboy-image heeft Otelo bewezen, dat hij een krachtig leider kan zijn. Hij was commandant van de troepen, die in april 1974 Lissabon bevrijd den. Hij is 39 jaar en geboren in Lourenco Marques in Mozam bique. Hij wilde eerstacteur worden zijn ouders zouden hem genoemd hebben naar Sha kespeare's Othello. Zijn ouders konden geen toneelschool beta len en Otelo ging in het leger. Hij diende vijf jaar in Angola en drie in Guinee-Bissao onder De Spi nola, die de toenmalige jonge kapitein nooit in zijn vriendenk ring wilde toelaten. Carvalho nam vorig jaar wraak toen hij samen met anderen in de MFA De Spinola dwong tot aftreden. Carvalho's echte politieke ideeën - als hij ze al heeft - zijn mysterieus. De ene dag steunt hij de oprichting van wijk- en arbeidersraden, de andere roept hij om de straffe hand van ae sterke man, die de volkswil aan zijn laars lapt. Hij zou zowel van Moskou als van Washington weinig moeten hebben en zou voor de zogenaamde Derde weg zijn. Het is bij Otelo allemaal vaag. Hoe dan ook, als Carvalho werkelijk een opportunist en machtswellusteling is, dient men in het chaotische Portugal van vandaag rekening met hem te houden. Hij mag niet de Por tugese Pinochet zijn - zoals sommige persberichten willen - maar mensen die genieten van macht behoren veelal niet tot het aantrekkelijkste type mens. i Een orkaan vanuit de ruimte gezien. Straks kan een aanvaller dit natuurgeweld naar elke plaats ter wereld sturen. (Van onze redactie buitenland) Het ontketenen van lawines en aardverschuivingen, het leiden van stormen naar stra tegisch e gebieden, of het ge heel wijzigen van het klimaat worden in een min of meer na bije toekomst misschien de voornaamste operaties van moderne legeïs. Dat staat te lazen in enkele documenten die zijn gepubliceerd na de vergaderingen van deskundi gen op de ontwapeningsconfe rentie in Genève. Een daarvan, ingediend door de Canadese delegatie, somt 19 technieken van „wij zigingen van het milieu met vijandige oogmerken" op. Een Zweeds document geeft er slechts tien en baseert zich op twee basiscriteria: de moge lijkheid het verschijnsel tot stand te brengen, ongeacht de kosten, en de waarde als strijdmiddel. De Canadezen menen dat het theoretisch mo gelijk is, ten koste van een aanmerkelijke hoeveelheid energie, om branden te stich ten en systemen van verre ver bindingen te beschadigen. Dat zou op tactisch vlak een be perkte toepassing kunnen nebben wanneer de omstan digheden zich daartoe lenen. Vloedgolven De deskundigen menen zelfs dat het op bepaalde plaatsen mogelijk is aardbevingen en vloedgolven te ontketenen om strategische installaties te vernietigen. Omdat plaats en ogenblik met elkaar in over eenstemming moeten zijn vin den zij dit middel twijfelachtig van waarde. Andere middelen zijn eenvoudiger en niet zo vernietigend, zoals het veroor zaken van mist, sneeuw of ha gel. Tactisch gebruik hiervan zou interessant zijn maar „be perkt zijn in tijd en plaats". Stormen Het ontketenen en geleiden van vernietigende stormen naar strategische gebieden be looft meer: de nodige techno logie is al bekend en behoeft slechts te worden vervol maakt. Er zijn ook vreedzame toepassingen voor. Op militair litaire gebruik van orkanen „in studie" is, maar dat de re sultaten op dit ogenblik nog niet geheel vaststaan. Onwettig De bijeenkomst van des kundigen had slechts tot doel het vraagstuk nader te om schrijven. Aangenomen dat de conclusies waartoe zij geko men zijn nogal verontrustend zijn. Met zeldzame eensge zindheid hebben alle afvaar digingen gepleit voor een in ternationale overeenkomst waaronder dergelijke „Ver schrikkelijke oorlogsmidde len", zoals de Perzische afge vaardigden, Maonoutsjer Far- tasj ze noemde onwettig wor den verklaard. Het woord is dus nu aan de diplomaten, maar intussen gaat het onder zoek in geheime laboratoria en op proefterreinen ongestoord verder. vlak biedt zij dit „enkele mo gelijkheden in beperkte gebie den op strategisch vlak", aldus de deskundigen. De documen ten maken dikwijls de indruk van zuivere science-fiction wanneer het gaat over het doen uitbarsten van vulkanen. Weliswaar wordt hierbij op gemerkt dat de „uitvoerbaar heid onzeker" is, dat „toepas sing zeer beperkt is wat de bron betreft" en dat „de duur van het verschijnsel afhangt van atmosferische omstandig heden". in studie Het is echter meer dan waar schijnlijk dat het niet alleen gaat om science-fiction. In een verklaring op de ontwape ningsconferentie heeft de Amerikaanse afgevaardigde, Joseph Martin, verklaard dat wijziging van de bodem door het veroorzaken van aardbe vingen „nog niet op een schaal van betekenis mogelijk is". Hij gaf stilzwijgend te verstaan dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de „schaal van betekenis" wel zal zijn bereikt. Martin gaf ook toe dat het mi Hagel en onweer kan men over enige tijd als wapens in de strijd werpen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1975 | | pagina 15