r— wammK—Êamm
VEERTIG JAAR GELEDEN BU DE KLM
Stewardessen
van het
eerste uur
WERKUUR STEEDS
DUURDER, MAAR
PRODUKTIE DAALT
Zwarte markt
in baby's
in de VS
BRITSE ANGST VOOR DE DOOD OP VIER POTEN
Lichte
popula
Problemen van Italië
buitenland
Romantisch
avontuur
Noodluik
Vogelnestje
Thermosflessen
Het zuiden
Tekort
Internationaal
Smokkel
typ
SCHIPHOL - In zijn open rode sportwagentje,
revolutionair voor die tijd, stopt de jonge Fred-
djè Calisch voor een verkeerslicht in Delft en zit
dan gelijk als aan de grond genageld. „Het
KLM-toestel is bij Croydon verongelukt. Ze zijn
allemaal dood", hoort hij twee voetgangers die
de weg oversteken tegen elkaar zeggen. En Fred
die Weet, dat zijn verloofde, de 19-jarige Julia
van Hees uit Bergen (NH), deze vlucht als ste
wardess heeft meegemaakt. Verdoofd van schrik
trekt hij doelloos op als het licht op groen springt
en pas een kwartier later, als hij gaat informeren,
zegt iemand tegen hem: „Alleen de stewardess
heeft het overleefd, maar ze is ernstig gewond".
vliegtuigert tm~
ig de 15.400 km
S j
Dan belt hij Schiphol en
verneemt tot zijn onuitspreke
lijke opluchting, dat Juultje
die ochtend ziek is geworden,
naaf ♦ed is gestuurd door de
KLM-arts Slotboom, en dat in
haarplaats een reserve
stewardess is meegezonden.
De kalender wijst 9 december
1936 aan.
„Het was Hilda Bongert-
man", vertelt de nu 59-jarige
Juul van Hees, bijna 40 jaar
later, in haar Amsterdamse
woning. „Ze heeft het me nopit
kunnen vergeven en ik kon er
toch echt mets aan doen. Ik'
bleek een zware angina te
hebben".
DMKLM bestond al 16 jaar
toen Albert Plesman in juni
1935 het besluit nam aan
boord van zijn snel groeiende
luchtvloot gastvrouwen te la
ten meevliegen. In die tijd
schreven de dagbladen boor
devol, trots over de ongeëv
enaarde prestatie van onze na
tionale luchtvaartmaat-'
schappij, die met „geheel me-,
talen DC-2
slechts 5,5 dag
lange route naar Batavia over
brugde".
De reactie op de adverten
ties .was stormachtig. Er kwa
men 380 sollicitaties binnen.
Daarvan moesten er 370 opzij
worden gelegd, want de eerste
lichting stewardessen van de
KLM telde slechts vier jonge
dames: Mia Nieuwenkamp,
Nel de Vrieze, Hilda Bongert-
man en de spoedig omgekomen
Ans Hermanides. Op 1 augus
tus 1935, dus nu 40 jaar gele
den, ontvingen de KLM-
passagiers op de Europese lij
nen voor de eerste maal thee,
koffie en sandwiches uit han
den van een stewardess. Op de
lange, vermoeiende route naar
Indië bleef dit tot de oorlog
nog uitsluitend mannenwerk,
dat door een steward werd uiO
gevoerd.
Juultje van Hees behoorde
tot de tweede lichting van ze
ven meisjes, die een half jaar
later werd aangenomen. Ze
praat met heimwee over die
tijd, toen het beroep van ste
wardess gehuld was in een
mengelmoes van avontuur,
romantiek en afgunst. „We
waren geweldig over het paard
getild", zegt ze nu, „maar toch
hebben we ons allemaal vaak
voorgenomen er mee op te
houden. Het vliegen was in die
tijd nog erg riskant".
Wie de oude archieven
doorkijkt zal dat moeten be
amen. Met de regelmaat van
een klok stortten de Dakota's
neer. Op 19 december 1934
verongelukte de Uiver in een
onweer boven de Syrische
woestijn, slechts twee maan
den na de beroemde Mel
bourne race, waarin het toestel
tweede werd. De Marabou
brandde uit in de woestijn bij
Bagdad en nauwelijks vlogen
de eerste stewardessen mee of
De Gaai stortte neer in de Al
pen, waarbij Ans Hermanides,
stewardess van het eerste uur,
om het leven kwam. Een jaar
later deed zich het ongeluk op
Croydon voor, waar de Lijster
bij ae mistige start neerstortte.
Alleen de voor de zieke Juul
van Hees ingevallen stewar
dess Hilda Bongertman bracht
er het leven af. Voor zover Juul
zich kan herinneren liet Mia
Nieuwenkamp het toen afwe
ten. Die ging de lucht niet meer
in. „Trouwens, we hebben al
lemaal jarenlang nachtmerries
over ongelukken gehad", zo
vertelt ze. „We maakten te
vaak moeilijke ogenblikken
door". Voorbeeld: ijsafzetting
bracht één van de twee moto
ren van een Dakota tot stil
stand boven Scandinavië.
Daarna met de overgebleven
motor, moeizaam vliegend,
landend op een mistig vlieg
veld. „Dan nam ik me voor er
voorgoed mee uit te scheiden",
mijmert Juul, „maar als je de
volgende dag in je hotel op
stond, was je de schrik al weei
te boven en vloog weer lekker
mee".
Voor de bemanning was de
introductie van stewardessen
revolutionair. Tot 1935 be
stond die uitsluitend uit man
nen. Nu kwamen er meisjes bij,
die uit honderden waren gese
lecteerd, waarbij speciaal ge
let werd op kom-af, uiterlijk,
opleiding, intelligentie en
charme. De vliegers hadden
het zowaar slechter kunnen
treffen. Chef-Vlieger Aler (la
ter president-directeur van de
KLM) had het er in die eerste
jaren maar druk mee. Hij
kreeg voortdurend klachten
van jaloerse echtgenotes.
Bij de vliegers gold Juul als
ietwat hooghartig en onge
naakbaar. „Ik had tenslotte
mijn eigen verloofde", zegt ze,
„maar ik heb het wel moeten
ontgelden".
Op een vlucht naar Parijs
poogde ze na de tussenlanding
bij Brussel haar keukenkastje
te openen. Ze begon er aan te
schudden en gaf er tenslotte
een woedende trap tegen. Het
kastje stond verkeerd opges
teld tegen een noodluik. Re
sultaat: het luik vloog de romp
uit. Laconiek merkte een En
gelse passagier op: „Lovely,
some fresh air", maar Julia
liep in paniek naar de cockpit.
Haar was in de opleiding ge
leerd, dat het noodluik als net
los schoot tijdens de vlucht re
gelrecht in het staartroer te
recht zou komen, waardoor de
machine onbestuurbaar zou
worden. Ook de piloot schrok
en keerde terstond naar Brus
sel terug. Tot ieders opluch
ting werd er zonder moeilijk
heden geland. Het staartroer
was in orde.
Iedereen moest van boord,
omdat er een nieuwe machine
uit Amsterdam moest komen.
„Blijf jij even aan boord",
raadde de gezagvoerder haar
aan. „Dan gaan wij eerst even
poolshoogte nemen of er geen
ongelukken zijn gebeurd. Wie
weet waar dat noodluik te
recht is gekomen".
Vijf minuten later zag Juul
de drie bemanningsleden te
rugkeren. Ze liepen met gebo
gen hoofden „als een rouw
stoet" naar het toestel toe.
Binnen gekomen meldde de pi
loot haar: „Verschrikkelijk,
twee doden. De recherche
staat al op je te wachten".
Met zeer veel lood in de
schoenen liep ze met de drie
mannen terug naar het statio
nsgebouw. Daar werd ze door
samengestroomd personeel,
dat van het grapje op de hoogte
was, hartelijk uitgelachen. Het
noodluik was in een open veld
neergedwarreld.
Een ander grapje uit die eer
ste stewardessentijd is klas
siek geworden. Het belletje
ging over in de cabine ten te
ken dat de stewardess op haar
allereerste echte vlucht ge
wenst was in de cockpit. Ze
loopt er heen, opent de deur.
Zonder uit zijn stoel op of om
te kijken, strekt de piloot zijn
open handpalm over zijn
schouder uitnodigend naar
haar toe rüet het gortdroge
commando: „Het landings
sleuteltje". Het meisje rept
zich naar haar tas in de staart
van het toestel. Ze weet van
een landingssleuteltje niets ai',
kan zich met herinneren, dqt
haar daarover iets is geleerd
tijdens de opleiding. Ze zoekt
haar hele tas door, keert ner
veus terug naar de cockpit en
rapporteert aarzelend, <3at ze
het sleuteltje niet kan vinden.
De piloot vloekt beheerst en
zegt laconiek: „Doorzoeken,
anders kunnen we niet lan
den" en om haar extra bang te
maken blijft hij duidelijk een
extra rondje cirkelen.
De vliegers uit die tijd zijn
vrijwel allemaal in de historie
blijven voortleven. Sommigen
zijn verongelukt, anderen in
middels gestorven: Parmen-
tier, Tepas. Duimelaar, Jan
Hondong, Willem van Veen-
endaal en Gerrit te Roller. An
deren leven nog: Viruly, Van
Balkomen Jan Moll. Juul heelt
met allemaal gevlogen en kan
van de meesten nog wel iets
vertellen. Jan Moll was trots
op zijn prestaties. In het bui
tenland stelde hij zich altijd
voor als: „Moll van de Mel
bourne race". Met Parmentier,
later verongelukt, speelde ze
in Londen tijdens het opon
thoud vaak een partijtje
AMSTERDAM - KLM-stewardess Julia van Hees verwel
komt in 1936 een passagier aan boord. Op de achtergrond wat
thermosflessen met thee en koffie.
schaak. Hij won. Gerrit de Rol
ler deed aan gymnastiek.
Op een vlucht naar Londen
met slechts één passagier, die
Voorin zat, liet hij de stuurk-
nuppel over aan de tweede
vlieger en kwam de cabine in.
Het was een saaie vlucht met
een saaie passagier. „Ik zal die
man wel even aan het lachen
brengen", zei Gerrit en on
danks zijn corpulentie maakte
hij een „vogelnestje" achterin,
hangend tussen de beide hoe-
denrekken in. „Look", zei Juul
toen tegen de passagier, „our
captain". Die kwam niet meer
bij toen hij dat ingespannen en
rood aangelopen gezicht van
Te Roller pal achter zich zag
hangen.
In haar slechts korte
stewardessen-carrière (jaren
latei- was ze nog een tijd lang
directrice van het KLM-
vliegershuis in Amsterdam)
werd Jüül tot driemaal toe bij
Plesman op het matje geroe
pen, maar tot ontslag kwam
net nooit. De eerste maal'was
- wegens het verloren noodluik.
„Ik nam me toen voor als een
engel te gaan vliegen", vertelt
ze nu, „maar dat zat me niet
glad". Een zuurpruim van een
marconist stuurde haar terug
naar het keukentje, omdat de
kop thee die ze hem afleverde
niet naar zijn smaak was. Ook
de tweede en de derde kop
ëe
M
weigerde hij. Bij de vierde kon
iiïï
opbrenge
man de hete kop thee in zijn
Jui
[een engelen-geduld
..Ze
meer opbrengen. Ze smeet de
nek. Die sprong wild van
schrik en pijn zo onbesuisd
zijn stoel uit, dat meteen de
radio-installatie stuk was.
Plesman keek er later heel
ernstig over. Juul verweerde
zich zo goed als ze kon. „Die
man treiterde me", zei ze,
„maar bovendien heeft hij zo'n
zuur gezicht" en dat deed ze
na. Plesman schoot tegen zijn
wil in de lach. En Plesman was
altijd royaal. „Ik heb gela
chen" erkende hij, „nu kan ik
je moeilijk nog ontslaan".
De derde maal stond ze bij
hem terecht wegens insubor
dinatie. Er waren lectuur-
mappen aan boord gekomen.
Gezagvoerder Jan Hondong
ontbood haar tijdens de
vlucht. „De lectuurmap"
commandeerde hij bits. „Die is
voor de passagiers" zei Juul
brutaal en het resultaat was,
dat Hondong haar op de tus
senlanding in Malmö op het
vliegveld achter liet.
Ze mocht niet verder mee
naar Stockholm. De volgende
dag keerde het toestel uit
Zweden terug. Juul stond ne
tjes te wachten, maar Hon
dong kende geen pardon. „Ik
neem je niet meer mee", zei hij
en ze hleef achter. Hij vloog
zonder stewardess terug naar
Schiphol. Of de passagiers
daarover hebben geklaagd
weet ze niet. Zij moest later
met een vliegtuig van de SAS
terugkeren naar Schiphol.
Plesman vergaf het haar. Tens
lotte had Hondong een beetje
ongelijk. De lectuurmap was
aan boord als service voor de
passagiers.
De boordkeuken was in die
tijd nauwelijks die naam
waardig. De stewardessen
kregen een kastje met ther
mosflessen, gevuld met kant-
en-klare koffie en met heet
water (voor theezakjes).
Daarnaast ging er wat fruit
mee en natuurlijk van te voren
jereed gemaakte sandwiches,
"aar de KLM bleef groeièn.
Na de oorlog omvatte het
korps meteen al 70 dames. In
1955 wordt een unieke gebeur
tenis geregistreerd. Rietje
Kremer ontvangt als eerste
vrouw in Nederland de 10.000
vlieguren penning. In 1959 telt
het korps enkele honderden
stewardessen en op 1 novem
ber 1961 verwelkomt de maat
schappij voor de eerste maal
de docnter van een oud-
stewardess, Truus van der
Kolk, die na 25 jaar het gewe
zen beroep van haar moeder,
destijds Jo Boer (1936), komt
voortzetten. Op 4 april 1970
vliegt voor het eerst een ge
huwde stewardess mee. Tot die
tijd betekende een huwelijk
het gedwongen einde van de
carrière in de lucht. Tegen
woordig vliegen alleen al op de
Boeing 747B elf stewardessen
mee. In vijf jaar tijds is hun
aantal van 350 uitgegroeid tot
800.
Dat alles heeft Juul niet
meegemaakt. Zij verliet de
KLM al eind 1938, dus na ruim
2,5 jaar als stewardess te heb
ben gevlogen. Ze moest weg,
want ze kreeg haar eerste
zoon. Het huwelijk met Fred
die Calisch had ze al zo lang
mogelijk uitgesteld - tot sep
tember 1938. Twee maanden
later lag ze in het kraambed.
Van haar oude collega's kwa
men gelukstelegrammen bin
nen. Een ervan getuigde van de
ouderwetse plagende gene
genheid. Het was van piloot
Duimelaar, verzonden vanuit
Berlijn op 14 november 1938
en het luidde: „Gefeliciteerd
stop wat wil je hebben hebbe
rig kreng vraagteken".
Juul lachtte er hartelijk om.
De lol verging haar even later.
Vlak voordat ze het telegram
ontving bleek op Schiphol de
„Ijsvogel" van de KLM te zijn
neergestort. Er waren geen
overlevenden. Het toestel
keerde terug uit Berlijn. De pi
loot was Jan Duimelaar.
(V an onze correspondent)
ROME - Terwijl de pro-
duktie van de Italiaanse in
dustrie daalt, stijgt het totaal
kosten-pakket van een ge
middeld werkuur: een wer
kuur wordt steeds duurder,
maar de produktie daalt; het
aantal werklozen loopt op en
degenen die nog een baan
hebben, doen in feite steeds
minder.
Dat is het centrale pro
bleem waar werkgevers, re
gering en vakbonden tegen
aan kijken, zonder voorals
nog duidelijk te maken hoe
hier verandering in moet
worden gebracht.
Een werkuur (salariskosten
en sociale lasten inbegrepen) in
de Italiaanse electrotechnische
industrie kost ruim 3100 lire,
ruim 12 gulden. Dat is bijna het
dubbele dan bijvoorbeeld in En
geland. Het is vrijwel gelijk aan
een werkuur in de Verenigde
Staten, maar daar ligt - voor
hetzelfde geld - de produktie
dubbel zo hoog.
Bij Pirelli - een van de meest
"dure" industrieën van Italië,
ondermeer qua investering en
outillage - kost een werkuur
4400 lire. Vergelijkenderwijs
zouden de kosten voor zo'n wer
kuur in Duitsland ot> 4200 lire
en in België bv op 3500 lire lig
gen. In de metaalsector „kost"
een werkuur in Italië ruim 2400
lire; in België bijna 1900.
Deze Amerikaanse cijfers
hebben in Italië uiteraard voor
olie op het vuur gezorgd, omdat
de totale economie in feite het
belangrijkste probleem is
waarmee het land worstelt.
3Ö u UR
Italië is daarnaast bijna we
reldrecordhouder wat betreft de
korte werkweek. Begin deze
eeuw werkte de Italiaan (in
loondienst) gemiddeld 4500 uur
per jaar. Rond 1950 was dat ge
zakt tot 2300 uur; tegenwoordig
zijn het nauwciijke meer dan
1500 uur. „In feite zijn wc allang
aan de 36-urige werkweek toe",
aldus vakbonds
functionarissen. Het is een
trieste werktijdverkorting, om
dat ze ontstaat uit een dalende
produktie, een dalende investe
ring en een daaruit als vanzelf
voortspruitende stijgende werk
loosheid.
De grote industrieën in hc-t
noorden nemen vooralsnog hun
toevlucht tot werktijdverkor
ting en wachtgeldregelingen, in
sommige gevallen voor duizen
denwerknemers tegelijk. Vooral
de grote autoia brieken zijn
sinds geruime tijd tot die on
sympathieke maatregel ge
dwongen.
Verder naar het zuiden vallen
regelrechte ontslagen. Officieel
staan nu ruim 1 miljoen werklo
zen geregisteerd, maar het wer
kelijke aantal Italianen zon-
derwerk moet veel hoger zijn. In
de havenstad Napels alleen al
staan 130.000 werklozen geno
teerd. De helft van hen behoort
tot de groep jongeren. Ruim
30.000 van hen zijn afgestu
deerd en hebben alle mogelijke
diploma's op zak. Als deze cij
fers al juist zijn, moeten ze nog
gelezen worden als "officiële"
cijfers, dat wil zeggen dat een
grote groep Italianen zich zelf
niet als werkloos laat registre
ren.
Volgens de officiële EG-
statistieken voert Italië de rang
lijst aan wat betreft de nationale
werkloosheid. Duitsland is
tweede, maar daarbij moet ver
meld worden dat het Duitse cij
fer in de loop van nauwelijke één
jaar schrikbarend gestegen is,
terwijl het Italiaanse cijfer al ja
ren vrijwel constant hoog is.
De jongst vrijgegeven cijfers
tonen aan, dat de nationale (in-
dustrie)produktie in mei ten op
zichte van diezelfde maand vo
rig jaar met 18 gedaald is. Op
één jaar gerekend een veron
trustend percentage met alle ge
volgen van dien. In Italiaanse
kranten vraagt men zich - naar
aanleiding van al dit recente cij
fermateriaal af wat er nu het
eerst zal komen: een totaal ban
kroet of een echte hervorming?
Vanzelfsprekend wijzen de
vakbonden - daarmee tevens de
arbeiders - en de linkse politieke
oppositie naar de huidige rege
ring. Die -zoals trouwens alle
voorgaande regeringen op
christen-democratische basis
zijn de zondebokken, ondanks
alle fraaie uitspraken vanuit het
kabinet dat het "einde van de
tunnel in zicht is", aldus de op
positie.
De christen-democratische
minister voor industrie, Donat
Cattin, heeft die doorlopende
kritiek onlangs verontwaardigd
teruggewezen naar een aantal
andere (mede-)schuldigen. Hij
deed dat op een industrie- en ar-
beidscongres in het Siciliaanse
Palermo. Daar kan men een ad
dertje onder het gras zoeken,
want op Sicilië probeert de
christen-democratische partij
hardnekkig een stmmenmeer-
derheid vast te houden, terwijl
anderzijds diezelfde partij lang
niet optimaal gebruik maakt
van het zg. "Fonds voor het
zuiden", zijnde een rijkgevulde
kas waaruit de ontwikkeling
van het achtergebleven zuiden
gefinancieerd moet worden.
Enige propaganda mag men dan
ook wel achter de woorden van
Donat Cattin vinden. Maar hij
gaf de groot-industrie een veeg
uit de pan, omdat die nog sdeeds
niet in het zuiden investeert. Hij
gaf een aanwezige EG-
vertegenwoordiger de ene oor
vijg na de andere, in figuurlijke
zin dan wel. De hulp die uit het
regionaal ontwikkelingsfonds
van de EG komt ten behoeve van
Zuid-Italie, is volgens minster
Cattin lang niet zo hoog als de
EG-functionarissen zelf voor
geven. „Het fonds wordt be
heerd als een soort Vincentius-
pot. Het wekt de indruk van een
soort bedeling. Dat staat de poli
tieke en economische eenwor
ding van Europa in de weg.
Zuid-Italië kan nu eenmaal niet
volgens op school geleerde re
geltjes ontwikkeld worden", al
dus Donat-Cattin, die overigens
wél zoveel zelfkritiek toonde dat
hij ook de herziening van de sa
larissen, van de loonkosten en de
sociale voorzieningen als nood
zakelijke maatregelen noemde.
En dat is op de eerste plaats een
taak van de overheid.
De vakbonden hebben intus
sen een lijst met eisen ter verbe
tering gereed. Er zullen - na de
hete zomermaanden - onder
handelingen gevoerd worden,
waarbij de bonden het sta
kingswapen al klaar hebben ge
legd. Dat wordt dan een hertst
die nauwelijks koeler zal zijn
dan de echte hete zomer.
FRANS WIJNANDS
TOPPR1JZEN TOT
40.000 DOLLAR
(V an onze correspondent)
WASHINGTON - De
zwarte markt in babyj
van ongetrouwde moe.
ders floreert nog steeds in
de Verenigde Staten. De
kinderen worden voor
adoptie verkocht tegen
prijzen die variëren var,
4.000 tot 40.000 dollar o(
van 10.000 tot 100.00D
gulden. Er worden pogin.
gen aangewend om via
wettelijke maatregelen de
zwarte markt te onder,
mijnen. Er is een groot
aanbod van zwarte kmde.
ren voor legale adoptie,
maar deze kinderen zijn,
vooral als ze geen kleuter
meer zijn, niet erg popu.
lair.
Tijdens een hoorzitting
van een commissie van de
Amerikaanse senaat
kwam aan het licht dat
advocaten, die in de kin.
derhandel optreden als
tussenpersonen, gepro-
beerd hebben moeders er
toe te bewegen kinderen
te baren voor de zwarte
markt. Aan enkele Euro.
pese vrouwen werd een
aanbod gedaan om kinde
ren ter wereld te brengen
voor onbekende Ameri
kaanse ouders, in ruil
voor een bedrag in geld en
een vakantie in het Caraï.
bische zeegebied.
Volgens een getuige
voor de senaatscommissie
zijn er in 1971 naar schat
ting 4000 tot 5000 kinde
ren op de Amerikaanse
zwarte babymarkt ge
bracht. Toen was de vraag
echter lang niet zo groot
als vandaag'. Het groei
ende tekort aan baby's
voor adoptie wordt ver
klaard uit het feit dat er
vandaag de dag nauwe
lijks nog een stigma is
verbonden aan het krijgen
van kinderen buiten het
huwelijk.
Vijf jaar geleden gaf 80
procent van de onge
huwde moeders in Ame
rika haar kinderen op
voor adoptie, terwijl nu 80
procent besluit haar kin
deren zelf op te voeden,
onbevreesd voor het ge
mompel van buren en fa
milie. Er is nu een schaar
ste aan blanke, gezonde
en prille baby's, die uit
stekend in de markt lig
gen.
Volgens Lynne McTag-
gert, verslaggeefster van
The Chicago Tribune en
de New York Daily News,
worden ongehuwde moe
ders die een kind gaan
krijgen uit West-
Duitsland naar de Ver
enigde Staten gevlogen
om daar haar kinaeren ter
wereld te brengen. Gebo
ren op Amerikaans
grondgebied krijgen die
kinderen dan automa
tisch de Amerikaanse na
tionaliteit en komen ze
voor snelle adoptie in
aanmerking. Er zijn vol
gens Lynne McTaggert'
plannen om de kinder
handel verder te interna
tionaliseren in Frankrijk
en Zuid-Amerika.
In Miami en Florida be
staan al „baby farms",
waar ongehuwde aan
staande moeders in on
aantrekkelijke behuizin
gen worden onderge
bracht totdat zij haar ba
by's voor de zwarte markt
hebben opgeleverd. De
„baby farms" werden om
schreven als „opslag
plaatsen voor ongehuwde
moeders".
In alle 50 Amerikaanse
staten bestaan wetten die
de koop en verkoop van
mensen verbieden. Maar
het betalen van honoraria
aan tussenpersonen ia
adoptiezaken is een vaag
terrein, waarop de wet
geen vat heeft.
BERT VAN VFXZEN
,/PI idAG 1 AUGUSTUS 1
R
(Van onze correspondent)
LONDEN - In Engeland
werd kort geleden weer een
man gestraft, die twee hon
den binnengesmokkeld had
toen hij van Frankrijk kwam.
Hij moést 400 pond betalen
en was nog blij, dat hij geen
twaalf maanden hechtenis
gekregen had.
VriJ^bl alle geïmporteerde
zoogdieren worden in Groot-
Brittannië gedurende zes maan-
den in quarantaine gehouden en
dit op -Kosten van de eigenaar.
Die Wettelijke verplichting
helpt de verspreiding van
Hondsdolheid bekampen.
Buiten twee minder ernstige
gevallen onder dieren in 1969.en
O 970, heeft zich al sinds meer
dan 50 jaar geen hondsdolheid
meer voorgedaan in Groot-
Brittannië. Het spreekt vanzelf,
dat de Britten dit in de eerste
plaats danken aan het Kanaal.
Maar het risico dat besmette
dieren binnengesmokkeld wor
den, blijft groot.
Dit gebeurde onder meer in
1918. Een besmette hond, die
ongezien in Engeland gebracht
was, gaf er de gevreesde ziekte
door aan 318 andere dieren. Hét
duurde vijf jaar eer de kwaal
uitgeroeid was. De Britse angst
voor hondsdolheid nam van de
zomer opnieuw sterk toe, nadat
in Londen twee mannen een vre
selijke dood gestoiven waren,
veroorzaakt door deze infectie
ziekte, die men in de volksmond
wel eens „watervrees" noemt
omdat voor de slachtoffers het
slikken zo pijnlijk wordt, dat
hun maag krampachtig samen
trekt wanneer ze water zien. Ze
worden hysterisch en spuwen
hun speeksel uit, omdat ze bang
zijn erin te verdrinken.
De ene Brit had hondsdolheid
opgedaan in India, de andere in
Afrika. De dokters in Londen
konden hen niet meer redden.
Tot nu toe zijn er in heel de we
reld nog maar twee mensen van
genezen: een Amerikaanse jon
gen van zes jaar, die gered werd
in 1970 en - nog recenter - een
Argentijn. Het laatste slachtof
fer van hondsdolheid dat in
Groot-Brittannië besmet was,
stierf in 1903.
De Britten doen al wal ze
kunnen om de gevreesde ziekte
van hun eiland te houden. Wat
dat betreft is de zee zeker hun
grootste bondgenoot. Op een ei
land kan de import van dieren
uiteraard veel gemakkelijker
gecontroleerd worden dan op
het vasteland. Groot-
Brittanniës strenge quarantain
emaatregelen gelden voor alle
ingevoerde zoogdieren, behalve
voor olifanten en otters. Als hun
eigenaren de zes maanden qua
rantaine niet kunnen betalen,
worden de dieren afgemaakt.
Zowel Britten als buitenlanders
trachten de wettelijke controle
te ontduiken. Afgelopen jaar
ontdekte de Britse douane 213
zoogdieren, die illegaal binnen
gebracht waren. In 1973 waren
het er 230, De overheid meent,
dat er jaarlijks nog veel meer
binnerigesmokkeld worden.
Het gebeurt op allerlei vin
dingrijke manieren. Honden
krijgen vaak een verdovings
middel toegediend. Daarna ver
bergt men ze in autokoffers. Zsa
Zsa Gabor probeerde een chi
huahua in Engeland te smokke
len, verborgen tussen haar
weelderige boezem en haar
sjieke bontmantel, maar het ge-
kef trok de aandacht van de do.
uaniers.
Een andere vrouw, die aan
boord van een veerboot de waar
schuwing gelezen had, dat alle
in Engeland aan land gebrachte
zoogdieren in quarantaine ge
plaatst moeten worden, wierp
haar hond in 't midden van Het
Kanaal over boord.
Afgelopen jaar probeerde het
gezin van de Argentijnse ambas
sadeur dat per vliegtuig in Lon
den aankwam, een hond binnen
te smokkelen. De douane van
Heathrow Airport ontdekte het
dier. De wet werd toegepast.
Vroeger gebeurde het vaak, dat
rijke Britten, die een tijd lang in
Zuid-Frankrijk doorgebracht
hadden, bij hun terugkeer in het
vaderland hun kat of hond door
derden lieten-binnensmokkelen.
Die zeer pijnlijke operatie werd
meestal uitgevoerd door Franse
en Engelse visiters, of door per
sonen, die gebruik maakten van
privé-vliegtuigen.
Tot begin 1975 was het eigen
lijk goedkoper het risico van een
boete van 25 tot 100 pond te ne
men dan voor je kat of hond de
kosten van zgt maanden qua
rantaine te móeten betalen.
Sinds afgelopen lente kan je
echter een onbeperkte boete
en/of 12 maanden gevangenis-
strat krijgen. De wetgeving
werd nu zodanig verscherpt, dat
zelfs de Britse marine afstand
heeft gedaan van de traditionele
katten, honden en apen. die haar
oorlogsschepen bevolkten.
De strenge maatregelen zijn
een gevolg van het feit, dat de
hondsdolheid veld wint op het
Europese vasteland. Sinds de ja
ren dertig werd de gevreesde
ziekte van Polen via Duitsland
door vossen overgebracht naar
Frankrijk en België. Tegen 1980
zou ze de kanaalkust kunnen be
reiken.
Groot-Brittannië zal het dan
heel moeilijk hebben om nog
lang een van de weinige landen
op aarde te blijven, waar
hondsdolheid voorkomt. In "e
Zuidoostengelse graa
Kent en zelfs in sommige d
van Groot-Londen krioelt
van vossen. Reinaert leeft in
hoofdstedelijke parken en
schijnt vaak op straat. Hij w
zoekt geregeld de tuinen van®
inwoners en zoekt overal v*"' I
sel. Een epidemie van honds®
heid onder die vossen zou
ramp zijn voor heel Gr01*' I
Brittannië.
Om die reden treden de 8|!;
ten zo streng op tegen dieten"
mokkelaars. Francois LaMj
de 18-jarige Franse student
in juli gestraft werd toet1j®
boete van 200 pond of 9"
hechtenis, omdat hij via DJL
een katje binnengesmok»"
had, weet daar nu alles vaft
Jefferson Starship, de vo
tzetting van Jefferson Airpl;
blijft met de regelmaat van
klok platen maken. Het nieu
ste album heet Red Octop
Waarschijnlijk is de naam
dat enge aebtpotige beest op
hoes gekomen, omdat
Jefterson- tamilie op dit mom.
uit acht mensen bestaat De
zetting wisselde de laatste ja
nogal, eigenlijk zijn all.
Grace Slick en Paul Kantner
vaste kern Verheugend is I
dat Marty Balin, de opricl
van Jefterson Airplane, weei
teruggekeerd Op de vorige
pee. „Dragonfly" was hij i
gast-speler, maar nu is hij w
een volwaardig lid van de pk>
Balins heroptreden is een
hoorlijke aanwinst. Jeff en
Starship is weei een echte ri
'n roll-band geworden, hei
gedaan met de grote egoti
van Grace Slick en Paul Ka
ner Acht musici leveren nu
lemaal hun bijdragen.
Ik heb de indruk dat de Ste
hippers iets kalmer en ingeto
nei zijn geworden, somrr
nummers zijn echt „mooi"
HILVERSUM (ANP) - Val
totale zendti)d op Hiiversui
en 2 werd in november 197'
pet besteed aan nieuws en
tualiteiten De rest van het
sproken woord besloeg 19
Met 27 pet. werd de me
zendtijd in beslaggenomen i
gevarieerde programt
(veelal combinaties van ges|
ken woord cm lichte muzi
V er der ging er aan lichte nu
14 pet, aan serieuze muziet
pet en aan overige program!
zoals hoorspelen en jeugd
zendingen 6 pet de ether in
Dit blijkt uit een onder:
van de afdeling kijk- en lu:
ronderzoek van de NOS, wa
de resultaten worden weerg
ven van een onderzoek i
programma-aanbod en luu
v» toYtrsldJ heefl at root
ddt tvtnoo eenmaS konden
Uijn Matt nu koel mnn kn
N{dlne
rkj* kan ik jullie danken kt
Qeóadn hebbentty m
luikt goede vrienden
