50%
'QiMo
..Ook
geestelijk
voel ik
me nu
sterker"
FEEST VOOR VRIENDEN
VAN DE FUCHSIA
WEZEN
liturgische
vernieuwing
WERFT DKAMPIOENSCHAPPEN VOOR GEHANDICAPTEN: Vijftig jaar
Geestesziekten
voornaamste
gezondheids-
WEG
Mantels
en
Japonnen
KORTING
w
KERK
binnenland
buitenland
METZLEM
Aandacht
Redelijk goed
Spelen
c
CUltUUr-
Oriëntatierit
Heide -nieuws
SCHAPEN
MARKT
Verkeers -
informatie
Nadruk
Basis gemeen -
behappen
Anglikaanse
vloed
in -
c v
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1975
f-
Ie
Abida 30 te Hamburg,
maar 30 ta Curacao, Arts
30 Azoren nr Rotterdam, i
gonia 30 vn Gouadaloupo
Miami, Bilderdijk 30 vn Sav^
nah, nr Bremerhaven, BoUuj,
borg 30 30 n Emsboej
Delfzijl, Chevron Ntdtrl
31 te Pascagoula verw,
vrort The Hague 30 vn Rotfc
dam nr Purfleet, Coral
brum 30 te Rotterdam,
Spirit pass 30 Kp. Gris ;J
EA 31 te Turbo, Een>hivtn,
vn Santos nr llheus, Fr»
ten anker Bonn 7
Fulgur 1 te Curasao ytr
Gardenia 30 te Miami ytt
Hercules 39 vn Baltimore
Philadelphia, KabylU j[
Rotterdam nr Casablanca, 1
sella 30 vn Teesport nr i
low, Lelykerk 31 te Moro,
Machaon 30 vn Rotterdam J
Apapa, Mainlloyd 29 vn BA
wan nr Padamg, Mereurluj
te Grenada verw. Mi*
MppUloyd 30 te Kaohjr-
Neder Weser 30 ten an£
Bahrein, Nedlloyd Nile 30,
Dakar nr Abidjan, Nept®,
30 vn Amsterdam nr "West h
die, Onoba 3-8 te Gurocao y
wacht Poolster pass 30
sant nr Alexandria, Safoc
Auckland 31 te Kaaps,
Sehlelloyd 30 te Dubai, Sta.
Aeulhaa 30 vn Rio Grandig
Montevideo, Straat Alm 1
Vn Santos nr Morrtavli
Straat Chatham 31 vn Djil
ta nr Bankok, Straat Clt»
1 te Dunedin verw, Straal
rta 30 te Kobe, Straat
haen 31 te Singapore, stnal
Nagasaki 30 vn Willemstad t
Recife, Straat Napier 30 i'
Kaapstad nr Singapore, Sta
kerk 30 vn Bremen nr Hl
burg, Tinto 31 te Belize vm|
Trident Amsterdam 30 vn 1
racaibo nr Cartegena,
Rotterdam 31 te Amstei
Ulysses 31 te Para
verw„ Vlieland 30 410 w
nang nr Calcutta, Waalekt
31 -te Lissabon, Westland
Vn Birkenhead nr Kaapst»
Wonosobo 30 vn Iquiqm 1
Antofagaeta.
(ADVERTENTIES)
Wil: iadm oc|swk|
DE LAATSTE
ZONVERMOÖeLlEN
Elegante Dameeconfectlt
Ginnekenatraat 153
hoek Van Coothplein
Breda Tel. 01600-3(9#
's Maandags
de gehele dag gesloten
De obligotiemaritt opende
beter met winsten die hier
en daar ruim een halve gul
den bedroegen, ln de cul
tuursector werd Amster
dam Rubber zes gulden la
ger aangeboden op 1137,00
De meeste rederijen ware»
goed prijshoudend en Hein-
eken kon anderhalve gulden
aantrekken tot f 152,50 Al
gemene Bank Nederland
begon een gulden beter op
f331,00 en de advieskoers
van Mees en Hope luidde
onveranderd f 174,00 D*
stilte op de markt werd goed
geïllustreerd door het fed
dat om twaalf uur voor vele
fondsen nog geen ander*
notering op de bordes
prijkte dan de openings
koers.
De Iaat9te dagen is het auto
fonds Beers (Importeur
vrachtwagens) opvallend in
trek. Donderdag moest drie
gulden meer worden be
taald op f 06,00 waardoor
de winst to» nu toe dese
week al op zes gulden uit
komt. Goed gevraagd lage"
ook enkele EM8-dochters
Van Wijk Heringa werd zes
tig gulden duurder <f
f 1115,00 en VHS vijfent
wintig gulden op f 750,00.
ACT werd ruim vijf gulden
hoger gewaardeerd °P
f 347,50 en Centrale Suiker
steeg vijf gulden tat
f 947,00 Aandelen Slaven
burg weren twintig guide*
la herstel op f 2700,00.
en
tem-
weer
Am
ours
doen
lu de
;oor-
ABN
at jf
TUg-
pa-
:vol-
room
ang
tio-
7.ul-
;aan.
toer-
male
af
sdag
Akzo
lden
10 en
intig
Uni-
ilipe
be-
Ko-
derd
AYLESBURY - la «te immens grote sporthal van het
Stoke Mandevilte Stadium omknelt de kleine, knapogende
Esther vóór mij op de tribune nerven* kaan krukken. Haar
landgenoot Chaimal, de centrale man in het Israëlische
basketbalteam staat plotseling alleen tegenover de
counter-aanval van de Verenigde Staten. Resoluut plaatst
hij *ija rolstoel tegen die van rij" directe opponent. Door
deze bikkelharde block slaat de blonde Amerikaan Dave
met i'a rolstoel omver. Maar in si)n vnl weet hij met een
„perfect" shot toch nog do basket te bereiken. Amicaal
helpt Chaimal de Amerikaan weer in lijn stoel, en klopt
hem bewonderend op de schouder. De afgeladen sporthal
geeft Dove een ovationeel applaus. De tengere Esther doet
daar opgetogen aan mee.
Dit beeld uit de beskethal
fluide ep de wereMkampioeu-
m happen voor gehandicapten,
aluelopen weekend m het En
gelss Aylesbury gebonden, se
Iteaaitrheud voor dr ttii«
waarop invalides brei
(topjspori bedrijveu: met hei-
harde iaart, reu voortrrtte-
lijke kebaamaranditie ee
npAwvsrauur rsna auun onm ilaay
vi icv wvgjj vw aitwn vvm oktki
VAM vt'a grfiflf IK MR
vriendschap voor elkaar.
Zon zeshonderdvijftig
mannen en vrouwen uit vie
rendertig landen bestreden el
kaar in de volgende takken
van sportAtletiek, zwemmen,
handboogschieten, tafelten
nis, schermen, gewichtheffen,
basketbal en bowling. Dat bij
voorbeeld bij tafeltennis ge
probeerd wordt de zwakke
plekken van de tegenstanders
die hij juist door zijn handicap
heeft, uit te buiten, ie normaal.
Anders moet je niet aan sport
beginnen Dit weet je van tevo
ren'zegt een van hen.
Niet de confrontatie met de
eigen handicap beheerst het
sporten door deze polio's en
dwarsiaesies (mensen met een
beschadigde ruggewervel);
luist de persoonlijke overwin
ning van de handicap leidt tot
ongedachte prestatie*. Dat
ook in dit gezelschap topspor
ters het resultaat het belang
rijkste is, demonstreert Chai
mal, wanneer een van zijn
teamgenoten zichzelf aangeeft
voor een fout. Met een schelle
stortvloed van woorden roept
hij de „sportieveling" tot de
orde. Na afloop verklaart
Chaimal „Dat doe je toch niet
in zo n belangrijke wedstrijd.
Daar loopt nou juist de
scheidsrechter voor om touted
te.jfiepi"
Het is een bijna professio
nele opstelling waar lang niet
alle gehandicapte deelnemers
aan toe zijn. Al wordt, daar met
name ook door de Nederlan
ders wel naar gestreefd. De
motivering daarvoor is duide
lijk: alleen als je topprestaties
levert bij wereldkampioen
schappen (en volgend jaar bij
de Olympische Spelen in To
ronto! krijg je publiciteit, en
aandacht van een groter pu
bliek voor deze aangepaste
sporten. Dat is de manier om
gehandicapten „achter de ge
ranium* vandaan" te halen en
ze zelf te laten sporten.
Kogelstoter Jan Weijsters
uit Kilder: „Zeven jaar gele
den werd ik gehandicapt, om
dat ik in ondiep water was ge
doken. Door een uitzending op
de televisie over de Olympi
sche Spelen voor invaliden in
Heidelberg hen ik aan sport
gaan doen. Waarom ik niet?
Sindsdien ben ik veel zelf
standiger geworden. Ik kan li
chamelijk meer doen. Als ik nu
op kantoor - ik ben assistent-^
boekhouder - een factuur op"
de grond laat vallen, raap ik
hem zelf op. M'n collega's zien
m'n rolstoel niet meer
„Maar ook geestelijk voel ik
me sterker, nu ik aan sport
doe. Als ik 's maandags op
kantoor kom heb ik ook wat te
vertellen, bijvoorbeeld over
m'n wedstrijden".
Over zijn eigen-spov'tpresta-
ties: „Ik gooi de kogel nu zestig
centimeter verder, dan toen ik
begon. Dat is nog niet veel ver
geleken met een valide kogel
stoter. Maar voor mij is het een
prestatie".. l;,-
Michael Cunninghatp uit
Ierland is niet lang teleurges
teld na zijn verloren tafelten-
nispartij tegen de Koreaan
Sung Ho Song. Althans hij laat
het niet merken. Vertelt: ..Ei
genlijk zou ik het liefste bas
ketbal spelen, maar daar is
geen mogelijkheid vpor in Du
blin. Nu train ik elke week ta
feltennis. Nee, ik ben niet
vanaf m'n geboorte gehandi
capt. Ik raakte een paar jaar
geleden gewond bij een ver
keersongeluk. Ik ben pas var
school af. Na deze wedstrijder
ga ik een baan zoeken. Maar
dat is erg moeilijk
Esther komt uit in zwemmen
en basketbal. Sport is haar be
langrijkste liefhebberij. 'Ij»
traint als het even kan elke
dag; krijgt daarbij steun van
haar vriend die haar ook bij
deze kampioenschappen geen
moment alleen laat.
Zij vertelt aarzelend, dat het
hele Israëlische team in Ayles
bury een van de anderen afge
zonderd verblijf heeft. „Dat
schijnt nog altijd nodig te
zijn", verzucht ze. De verhou
ding met de Egyptische deel
nemers is dit jaar redelijk
goed. In tegenstelling tot vorig
jaar, toen beide groepen elkaar
meden. Als Israëli's toen de
eetzaal binnenkwamefi. ston
den de Egyptenaren en bloc op
en verdwenen.
Politiek en rassenonder
scheid zijn taboe, heeft de in
itiatiefnemer tol de „games"
voor gehandicapten Sir Lud-
wig Guttmann meer dan eens
gezegd. Tijdens de openings
ceremonie vbor deze kampi-
oenschappen kon de grijze arts
verheugd melden dat Zuid-
Afrika ypor het eerst, in <te^r|(
scjiicdom* een a^nengcivfV^'ï'
van zwarte en blanke spwrtbe- Ij
den had uitgezonden
Het was overigens curieus te
lezen hoe de propagandacom-
missie v an het Stoke Mande
vilie Stadium dit gegeven
„verkocht" aan de internatio
nale fotopers: „Kom naar Ay
lesbury en maak de foto van de
maand, zo niet van het jaar-
zwarte en blanke Zuidafrika-
nen samen in wedstrijden! -
Volgend jaar van 3-11 au
gustus worden in Toronto de
Olympische Spelen voor ge
handicapten gehouden. Dick
Loiselle. de man die verant
woordelijk is voor de organisa
tie ervan, kwam in Aylesbury
poolshoogte nemen. Over de
De estafette-finale in Ayles
bury.
Spelen van volgend jaar ver
telde hij; „We krijgen zo'nelf
honderd deelnemers uit vij
fenzeventig landen, met vijf
honderd begeleiders. De
blinde en geamputeerde atle
ten worden gehuisvest in de
universiteit van Toronto, de
rolstoelers in de York Univer
siteit. Onze regering heeft
twee miljoen Canadese dollars
uitgetrokken voor de organi
satie van deze spelen. De ac
commodatie bestaat uit een
stadion voor de atletiekonder-
delen; een sporthal voor tafel-
lennis, schermen en gewich
theffen, een openlucht zwem
bad met een vijftig meter bas
sin, en een speciale
basketbal-hal met twee vel
den"
Dick Loiselle heeft nog een
laar om zijn zaak jes te regelen.
Maar ook de deelnemeratado^
deze Olympische Spelerr gaan
zich al voorbereiden. Volgende
maand beginnen in Nederland
de eerste voorselectie-
wedstrijden.
Dat de gehandicapte Neder
landse sportlieden een rol van
betekenis spelen op dit we
reldniveau is vorige week dui
delijk gebleken. Zij brachten
tweeënveertig medailles,
waarvan zeventien gouden,
mee naar huis (tien meer dan
het vorig jaar), en boekten acht
nieuwe wereldrecords. Van de
vierendertig deelnemende
landen bezette Nederland de
vijfde plaats. Maar bij aan
komst op het vliegveld Soes-
terberg, waren slechts een
handvol familieleden en twee
man van NOS-Sport aanwezig
om de sporthelden te verwel
komen.
HANS» VAN LEISDEN
Na tweejarige
studie blijkt:
WASHINGTON (Wit) - tie
esiesiiekten kanoën volgen* bet
..National Institute for Mental
Health" als het dringstc
zouMlhagisprohleeio woéden
scboHwd m de Vwwatgdc Sto
ten. Minstens tien prorent van
de Amerikaanse bevolking Hjdt
Tot deze conclusie is hel insti
tuut gekomen na een studie van
twee jaar die gebaseerd is op on
derzoekingen en «quetes tuss
1948 «11973. if
Volgens een verslag van het
departement van gezondheid
lijden óp het ogenblik circa
miljoen Amerikaiten aan een of
andere geestesziekte, maar
slechts een zevende deel van hen
wordt daarvoor regelmatig be
handeld.
De statistieken wijzen uit dat
er in de V S. op de 1004)00 bur
gers jaarlijks 1.239,0 in een psy
chiatrische inrichting worden
opgenomen of onder behande
ling van een zenuwarts Komen
De voornaamste storingen zijn
schizofrenie, depressieve sto
ringen «1 misbruik van stem-
mingveranderende middelen.
foil getoomd van br ->nn-
'and** Krmg van Euchswvrwn-
•ks? Wel, die vereniging be-
E* ie gaat kaar tienjarig
wwsaa vieren Tm gelegenheid
■karvsn wordt van woensdag
"HiKii» t/m zondog 1» aaga*-
JJN eea grote mbitemnteatooa-
«eO'og georganiseerd m kei
ZvTt V** VH* Zeisi te
lerlei kleuren en soorten. Men
zal er de botanische fuchsia's
kunnen vinden, de half-
winterharde fuchsia's - die 's
winters met bedekking buiten
kunnen blijven - en ook een
groep bont-bladige. Al deze
planten zijn door de 1100 leden
van de Nederlandse Kring van
fuchsiavrienden bijeen ge
bracht voor de tentoonstelling.
Het secretariaat van de Ne
derlandse Kring van Fuchsia
vrienden ie gevestigd: Oranje
Nassaulaan 32, Bilthoven.
Hf belangstelling vooi de
I tuchsia is de laatste jaren sterk
"""tegen en neemt nog steeds
Ongetwijfeld heeft de noe-
wlg* hierbij geholpen, terwijl
de gemakkelijke kweek-
N')» van de fuchsia deze bui
tengewoon geschikt maakt om
naai als liefhebhersplant te ge-
briaken Als perkplanl kunt u
van de fuchsia tot de nachtvorst
bkiemen verwachten Ook in
bftOtefi - m tuin en op balkon -
wiet de plant het uitstekend Op
veel bloemenmarkten en in
woemeowmkeifc kan men dan
Onk een fuchsia kopen
in de afgelopen laven zijn er
veel rueuwe variëteiten ver
tetienen V001 een groot gedeelte
Jeroen deze uit Engeland en
Amerika geïmporteerd Ook uit
t*w land kwamen enkele nieuwe
VarwNeoten op de markt Thans
m "b» biiid ca 800
li^' tfctentooostel- tuig bedraagt hot inschrijfgeld bestaande uit t
toomuK* niniïï' J**'**1** fllü,-. ori||»*cht het aantalin- de Stichtinfl 1
Pdlark. hangers in al- zittenden Op de laatste daa van nen meumafcei
Het bestuur van de gehandi
capten-organisatie Nederland
organiseert op zondag 10 augus
tus in Schijndel «en oriëntatierit
voor auto's en motoren. Er kan
worden deelgenomen in twee
klassen Klasse H. wordt gere
den volgens eigen eenvoudig
jlement, in deze klasse kan
meerijden
l. wordt gereden volgens
het K.N.U V -reglement 1972 en
is vooral bedoeld voor rijders
met enige ervaring De lengte
vari de rit w ongeveer 50 km De
snelheid is gemiddeld 24 km per
uui ingeschreven kan worden
op zondag 10 augustus a.s. vanaf
11 uur tri het Gemeenschapshuis
„ln Den Herd", Vic. van Alphen-
straat 8, te Schijndel Per voer
tuig bedraagt het
de zomervakantie, kan deze
tocht een feest zijn voor het hele
gezin. Het bedrijfsleven en de
middenstand van Schijndel,
heeft op een geweldige wijze
meegewerkt, door het beschik
baar stellen van vele mooie prij
zen.
Hoewel het nog enkele weken
duurt voordat de heidefeesten
een aanvang nemen, is het iyi
Ede nu al alles Heide wat de
klok slaat. Bijna iedere Edenaai
rijdt met een heide-sticker op
z'n auto; er zijn heide-koffers in
allerlei kleuren; een bekende
koekfabrikant heeft heide-
koeken op de markt gebracht en
op 0 augustus a.s. zal aan dc
burgemeester van Ede worden
overhandigd de z.g.n. heide-
plaat, een grammofoonplaat. In
Ede verwacht men dat „De Hei
de" en „Calluna" op de bekende
tige paarse deken, die eind au
gustus op de Ginkelse hei te zien
is - is het allemaal begonnen. Bij
de VVV, Postbus 234, Ede, tel.
08380-14444, kan men het gratis
programmaboekje aanvragen
om overtuigd te zijn dat het
groots zal worden, het heide-
feest in Ede.
Fietsen. Natuurlijk vergeet
ik jn deze rubriek mijn eigen fa
voriete voertuig niet: de fiets.
Opnieuw np naar Ede. De stich
ting op Wielen gaat aa de suc
cesvolle V'eluwse Fietsvier
daagse stug door en organnteert
van maandag 4 augustus t/m
donderdag 7 augustus a.s. de
jaarlijkse avond-
fietsvierdaagse te Ede. Iedere
avond kan vanaf 18 uur gestart
worden in De Open Hef te Ede-
Top-Tien stellig een hoge plaats
zullen behalen Tijdens de hei
defeesten zal men in de grote
heicte-bal meerdere malen het
life-optreden van de zangeres,
H.M. Calluna XX en het koor,
bestaande uit bestuursleden yan
de Stichting Heideweek, kun
nen meemaken Om die practi
se* «Mand va* eng. U km.
Traditiegetrouw heeft deae
avondvierdaagse ook een kin
derroute, afstand 10 km. Zijn de
kinderen nog te jong om mee te
fietsen: geen nood. de ouders
kunnen rustig meedoen en de
kinderen achterlaten in de crè
che in De Open Hof. Het in
schrijfgeld bedraagt resp. 4 of 5
gulden per persoon en reep.
f2,50 en f3,-. voor kinderen t/m
12 jaar. Ook hiervoor kan men
bij dé V.V.V. in Ede terecht.
Voor de laatste maal wordt in
de vertrouwde omgeving van het
„oude" marktterrein te Ede op
dinsdag 5 augustus a.s. de jaar
lijkse schapenmarkt gehouden.
Waarschijnlijk is dit voor fo
tografen een gerede aanleiding
om hier een plaatje te gaan
schieten, dat de amateurfoto
graaf misschien kan gebruiken
voor deelname aan de fotowed
strijd, die .op 21 september a.s.
sluit.
Inlichtingen- hierover- bij het
VVV-kantoor.
Voor de laatste: maal worden
op deze markt o m. de schapen
van de Stichting Edese
Schaapskudde aamgevoerd,
waarbij de handelaren zullen
proberen om met het aloude
handgeklap de schapen niet al te
duur te verkopen
Op de autoweg Breda - Gonn-
chem moet het verkeer uit de
richting Breda tussen de; Mer-
wedebi ug en het verkeersplein
Gorinchem rekening houden
met vertraging. In verband met
werkzaamheden krijgt het ver
keer uit genoemde richting de
beschikking over twee ver
smalde rijstroken.
Tuaaen 09.00 en 10-00 uur is
slechts een rijstrook beschik
baar.
Op de autosnelweg Brede -
Rotterdam moet het verkeer
juist noordelijk van de Briene-
noordbrug te Rotterdam reke
ning houden met een rijbaan-
versmalling.
Een rijbaan is afgesloten. Het
verkeer in beide richtingen
wordt over de openblijvende
rijbaan geleiden heeft voor elke
richting twee versmalde rijstro
ken ter beschikking De toerit/
ten tot deze-auttAyeg.vanaf het
Kralmgseplein en de Kralings-
eweg zijnafgesloten
Dit werk duurt tot omstreeks
1 september 1975.
Op de weg Rotterdam - Goes
moet het verkeer op de Haring-
vlietbrug rekening houden met
een rijbaanversmalhng in beide
richtingen. Op de brug is van
elke rijbaaii een rijstrook afge
sloten
Dit werk duurt tot 1 oktober
1975.
Op de weg Roosendaal - Breda
moet het verkeer l ussen Roos
endaal en Etten-Leui rekening
houden met twye rijbaahvei-
smallingen. ln -verband, met
werkzaamheden-iwordt van de
uit drie rijstroken bestaande
rijbaan eén rijstrook afgesloten,
zodat voor ïedererijricnting een
rijstrook overblijft.
tot
j
Vroeger gold het in ons land ah oen soort sjibhotab: wan
neer op werkdagen de deuren van een kerk open stonden,
had je te doen met een katholieke kerk. Dot gaat aHang niet
meer op. Ook heel wat protestantse kerken, zijn tegenwoor
dig overdag open voor meditatie en gebed. Deae openheid ia,
minder het gevolg van een toegenomen vertrouwen-in da
morele goedheid van de mens dan van aan veranderde opvat
ting over de plaat* van de kerk ais centrum van de samenle
ving. Of om het anders te aeggen: protestantse ge io af spa
meenschappen lijn heaig da waarden van da liturgie ta her
ontdekken.
rijstrook overblij..
De werkzuemheden duren
omstreeks half augustus.
JAN KRUN
eerste liturgische handelir
tot eer van de Schepper Zijn
Deze herwaardering is voor
een niet onaanzienlijk deel toe te-
schrijven aan het werk van de
Liturgische Kring in de Neder
lands Hervormde Kerk. waarin
wijlen ds Ter Haar Romen.v uit
Ginneken zulk een groot aan
deel heeft gehad Omdat het de
zer dagen vijftig jaar geleden ns.
dat de Liturgische Kring voor
het eerst naar buiten trad. lijkt
het ons goed om over de liturgie
in het algemeen en over de Her
vormde Kerk in het bijzonder
iets te zeggen.
Liturgie is zo oud als de bijbel
zelf Het Oude Testament be
schrijft de eredienst als de heili
ging en de feestelijke gemeen
schap met God. Het waren de
ngen
Zijn
bijzondere tegenwoordigheid
werd voortdurend veronder
steld. De priester had daarbij
een bemiddelende functie en het
volk nam aan de liturgie deel
Dat wordt trouwens in het
woord liturgie uitgedrukt, het
Griekse woord is leitourgia.
openbare eredienst
Uit het Oude Testament is op'
te maken, dat er tijden van in
zinking zijn geweest, maar ook
van opleving, zoals na de bal
lingschap, toen de tempeldienst
langzaam weer op gang kwam.
Bij de Nieuw Testamentiache
genwentg keert da liturgie
terug «lade dienst der gebeden,
de lofverheffing, het breken van
het brood en het onderwijs van
de apostelen
De eerste christelijke ge-
meent» vierde naar Christus'
bevel ,de Maaltijd des Heren.
Protestanten van de Calvinisti-
sche traditie spreken van
Avondmaal, in sommige krin-
-en op het platteland ook van
achtmaal Op deae gedachte
nisviering vtet van het begin af
de nadruk in de eredienst Het
-bed was er de hem vah.
De katholieke christenheid
hoeft dit element van dankbaar
heid bewaard in de aanduiding
Heilige Eucharistie, een Grtekse
term die de dankbaarheid on
derstreept.
De kerken van de reformatio-
de Lutherse in mindere mate
dan de Calvinistische - namen
afstand van wat intussen tol
traditie was geworden. Toch'
stond Calvijn zelf een litutgie
voor ogen van Woorddienst en
Avondmaalviering: iedere rust
dag Het ging zeker niet van har
te, toen Calvijn er zich bij neer
legde, dat lh Geneve het
Avondmaal slechte viermaal per
jaar weid gevierd.
eerst een vergadering met de
Gereformeerde Werkgroep voor
Liturgie, waarvan prof. Lam- i
mena de promotor was. zi i ,y<
De esthetische behoeften kre
gen bijzondere aandacht! j De
Kring-heeft zich bijzonderhfeij-
verd voor het Kerklied in to
menwerking voor de Kredfemt
Uit die tijd stamt de gewoonte in
vele protestantse herken om d»
eredienst op te luisteren met
koorzang, vooral op de feestda
gen Ook ontstond toen het nog
steeds toenemende gebruik om
een' speciale liturgische.nümte
te creëren, waarvan cteTafiMvan
het Nieuwe Verhond het hoofd
bestanddeel vormt. De preek
stoel verhuisde naar dë> linker
zijde, voor zover hij daar (in van
oorsprong katholieke kerkge
bouwen) al niet stond. Schuld-
belijdenis, genadevei kondiging.
Credo en lofprijzing hebben in
tussen m tal van protestants»
kerkdiensten een vaste plaats
gekregen. Ook worden nu weer
vaak nude formulieren en gebre
den gebruik:
I
Tegen het eind van de vorige
eeuw ontstond er in ons land een
liturgische vernieuwingsbewe-
fmg Maar het zou tot omstreeks
920 duren, voordat de eerste
stajopen werden gezel op de weg
die naar men aanneemt m 1925
heeft geleid tot de oprichting
van de nu jubilerende Liturgi
sche Kring De eerste keer trof
men de naam van de Kring aan
in een publikatie „Liturgische
Handboekjes Voormanhen
waren in die dagen prof G van
der Leeuw, prof J N Bakhui
zen van den Brink en de. H W
Creuzberg. bekend van de
Haagse Duinooidkerk tn de be
ginperiode was «en toene
mende invloed te bespeuren van
de Anglikaanse Kerk en - zij het
m mindere mate - van de Lu
therse Kerk. alsmede door de
gloeiende oecumenisc he contac
ten. Vooral de in 1927 gehouden
oecumenische oonfeientie te
Lausanne - On Faith and Ordei
-vormde een sterke aanspron ng
om voort te gaan.
In de oorlogsjaren werkte de
Kring aan een ontwërp Orde van
Dienst, 'een ais kerkboek be
schouwd werkje, dat de svnode
in du) jaren liet uitgeven Na de
oorlog kwam men viermaal per
laai bijeen Ook was ei contact
met gelijkgezinde groepen als
het Hilversum» Convent en de
Haagse Kring De Haagse Duin
oordgemeente bood in de jaren
vijftig agn om als gustvrouwe op
te treden en de Kring te subsi
diëren. In 1902 was er vooi het
Éen spreisend vdorihreld vu*
de liturgische vernieuwing biedt
de Haagse Kring Duinoordbert
1 (WgBcKdoor deaerder vermeid»
ds. Creuzberg en genoemd naar
de berk. waar dit alles voor de
oorlog begonnen is, maat die in
de oorlog werd verwoest. Den»
kring heeft zich ervoor beijverd
om de verwgarlooade Klooster-
kerk'in Den "Haag in volle luister-
te herstellen eb omdlt Godshuis
te maken tot een werkplaats van
liturgische vernieuwing. Dn
Kring Duinoordberk heeft niets
nagelaten om de herstelde
Kloosterkerk dienstbaar te ma
ken aan het gemeentewerk: go.
■prekakringen, bijbelkrtngen,
werkgroepen voor onderhoud en
eventuele restauratie, leeskabi
net en jeugdwerk.
"f'
Sedert vorig jaar maart wor
den in de Kioooterheik. die het
eigendom ia van de Hervormde
Gemeente ter piaatae (nu gehad
door de dichtere» da. Maria de
Groot) iedere zondag om 12 uur
zogenaamde ecciesiadieneten
gehouden. In dk> da nsten wék
ken room*-ha th<gleken an pro
testanten samen zij het buiten
verantwoordelijkheid van de
hervormde Kloueterkerkge-
meente.
-..-.«teg.
Anderen hebhre dit voorbeeld
gevolgd, hetgeen 'heeft geteld,
lot df aticfctiritt van barnatte*
meenachappen, die mm op^nE»-
rakter dragen en waarvan men
hoopt, dat ze de kerken in
West-Europa en Amerika zullen
redden. Zo heeft Purmerend zijn
ABC-groep en Amsterdam zijn
studentenecclesia (Huub Ous-
terhuis) Ook in Haarlem is aan
soortgelijke'ontwikkeling.
Niemand aal verwarüT'hak
ken. dal de „anderen" finr (ISSg
'van reken sunder kritiek hak
ken aanvaard. Ds Tfssidiis
kondigmg konu in d» «néiak
king, naar Vetm vwaen. Het
vroeger m *rote|jtantw ke^MM
as vortomde „ritualMne', aa
menen treiteren, krijgt nwer-'vw-
fep kaas Katholieks ia llign
dons gebruiken wonted'hto» re
daar «vorgenomen Met Latijnse
kruk wordt vervangen dom kal
Hu*»iM-he krats. De vuMhadsn
voor hen. <he la Chrtelm «nlils
pen «in. het noemen van ds
Moeder dre Heren en sndemkste
iigen klmki bon als een terrm
keor naar „bel jak va* game l*
de ore* Wat daarvan aak ah,
vaslassleld moei worden, dm am
men wil»* betekent»
M. MEEL ram
■H
■■■Ei
k
