AMERIKAAN: GEWENNING AAN MISDAAD MAAKT WILLOZE SLACHTOFFERS Polygamisten van Amerika treden meer op voorgrond PETER MULDER ZOEKT GOD VIA FOTOGRAFIE GASTANKERS: EEN ONBEKEND GEVAAR Din ri een I erna Veranderingen Ring Interview Sekte Ontmoeting Buurman Gevangenis Sociaal probleem Spanningen Maastrichtse cafés verzameld in een boek Aanvaring Vervoer Gissen NEW YORK (Reuter) - Het stijgende aantal misdaden in de Amerikaanse steden kan leiden tot een land met wil loze slachtoffers die bang zijn voor hun rechten op te komen, aldus dr. Thomas Moriarty van de universiteit van New York. Hij zegt dat jijn onderzoek heeft aange toond dat de Amerikanen in breuk op hun rechten steeds passiever dulden. Dat jonge Amerikanen nog minder dan ouderen bereid zijn zich tegen psychologische druk te verzetten vindt hij onheilspel lend. Hij meent dat de oorzaak daarvan is te zoeken in het steeds herhaalde advies van de autoriteiten, moeilijkheden uit de weg te gaan. „In steden waar de misdaad een dagelijkse bedreiging vormt heeft de angst om erbij betrok ken te raken ons misschien hui verig gemaakt voor het be schermen van onze rechten, niet alleen van anderen maar ook van onszelf", zegt Moriarty in een verslag van zijn onderzoek in het tijdschrift „Psychology today". In een later vraaggesprek zei dr. Moriarty tot zijn onderzoek gekomen te zijn „omdat ik mijn hele leven in de stad New York heb gewoond en enige subtiele veranderingen heb oj in de manier waarop zich gedragen". Dr. Moriarty vroeg dertien studenten vast te stellen, hoe niets vermoedende studenten en zakenlieden in New York reage ren op rechtstreekste bedreigin gen. „De aanvallen waren meer psychologisch dan legaal, leven of eigendom werd er niet door bedreigd, wel iemands rechten als mens" In een van de proeven werden volwassenen mannen die uit een telefooncel in het station Grand Central kwamen door een stu dent aangesproken met de vraag, of zij geen ring gevonden hadden in de cel. Op een ont kennend antwoord zei de stu dent dan: „Weet u het wel ze ker Soms steken mensen din gen bij zich zonder erbij na te denken. Zoudt U uw zakken wil len legen Slechts één van de twintig mannen duwde de student opzij met de opmerking „je bent gek", tachtig procent van de proefper sonen maakte onderdanig de zakken leeg. Omdat de mogelijkheid be stond dat de proefpersonen zich bedreigd voelde werd het expe riment enigszins gewijzigd, er werd een tweede student bijge voegd die moest zeggen: „je hebt er geen recht op dat te vragen". Het maakte niet veel uit. 75 pro cent maakte toch zijn zakken leeg. Andere proeven waren het op volle sterkte spelen van rock muziek en hard praten in bio scopen en bibliotheken In bijna alle proeven wilde 80 procent niet tussenbeide komen met be- SALT LAKE CITY (AP) - De meerderheid isoleert zich in kleine dorpjes. Anderen wonen in steden en hun naaste buren weten van hun levenswijze af. De afgelopen maanden hebben enkelen de moed gehad om in het openbaar te verklaren dat. zij polygamie bedrijven. Met andere woorden: zij houden er meer dan een vrouw op na. Dat zij in de openbaar heid treden doen ze voor namelijk omdat zij geloven dat de Amerikanen steeds toleranter worden ten aan zien van hun levenswijze. In het grootste deel van de Verenigde Staten is poly gamie echter illegaal. Overheidsfunctionarissen schatten dat 25.000 tot 35.000 Amerikanen een po lygame levenswijze heb ben, de meesten van hen wonen in de staten lltah, Arizona, Idoha, Nevada, Montana of even over dc grenzen van Mexico en Ca nada. Polygamisten worden zel den vervolgd. Maar het is nogal gemakkelijk om er ach ter te komen dat zij meer dan een vrouw onderhouden. Zij trekken 25 kinderen in hun be- lastingopgave af. Broers en zusters die in leeftijd slechts enkele maanden van elkaar verschillen zitten op school in dezelfde klassen Enkelen van hen leven een in het oog lopend bestaan in de steden. Een van hen is een lange wit-harige man uit Salt Lake City, die ze ker zes vrouwen en 40 kinde ren heeft. In zijn woonplaats bezit hij verscheidene woningen Deze polygame patriarch stemde toe in een interview op voorwaarde dat zijn naam niet zou worden vermeld De man vertelde dat hij enkele jaren geleden nooit bereid zou zijn geweest om in het openbaar over zijn levenswijze te vertel len De afgelopen tijd hebben verscheidene polygamisten en hun vrouwen toegestemd in in terviews voor de televisie. Deze mensen vonden het goed te worden gefilmd en openhar tige gesprekken met hun in terviewers te voeren Zij gaven echter geen toestemming voor het nemen van foto's of voor het gebruiken van hun werke lijke naam. De 39-jarige Alexandei Jo seph, die toestemming gaf vooi een interview, heeft een reli gieuze sekte opgericht en woont met 13 vrouwen en acht kinderen in het zuidelijke deel van de staat Utah Zijn volge lingen zijn meestal ook poly gaam Het eerste amendement van de Amerikaanse grondwet ga randeert de burger gods dienstvrijheid en de meeste po lygamisten schrijven hun le venswijze toe aan hun gods dienstige overtuiging. Joseph en veel andere poly gamisten waren voorheen mormonen, maar zijn vanwege hun levenswijze uit de mor- moonse kerk gezet. Eens be dreven de mormonen 7 e lf ook polygamie, maar ze verboden dit gebruik in 1890. „Ik heb in de gevangenis ge zeten en mijn vrouwen en kin deren zijn me afgenomen. Ik heb onbeschrijfelijk geleden", aldus de godsdienstige leider. „Maar ik geloof dat de waar heid helemaal niet louche is. Indien sommigen van ons het lef niet hebben om erover in het openbaar te praten, blijft het misverstand voortbes taan". Onlangs nam Joseph een journalist mee naar een kleine woning om een van zijn vrou wen en een 15-jarige dochter te ontmoeten. Het meisje maakte haar huiswerk aan de keukentafel Na deze kennis making werd de journalist via de voordeur naar de achter deur van een aangrenzende wooneenheid geleid, waar hij een andere vrouw van Joseph zag. Vervolgens nam de man zijn gast mee naar enkele luxueuze appartementen enkele kilome ters verder, waar nog twee vrouwen van hem woonden. Hij weigerde te zeggen hoeveel vrouwen hij had, maar liet een foto zien waarop er zes ston den afgebeeld. „Mijn buurman heeft daar verschillende gezinnen", zo zei Joseph terwijl hij over het hek naar een andere woning wees De 21-jarige Judy Joseph, die haar familie in Montana verliet om een van de vrouwen van Alexander Joseph te wor den zei „Je moet de voorliefde voor bezit, egoïsme en jaloers heid opgeven, meer leren lief hebben wanneer je een poly game vrouw wordt Ik heb ge leerd een relatie gebaseerd op liefde op te bouwen met de an dere vrouwen Daarom was het ook gemakkelijker om m< aan te passen. Mijn ouders begrijpen met hoe ik zo geluk kig ben geworden" Een vrouw die haar man met drie andere vrouwen deelt verklaarde dat de kinderen profijt trekken uit een poly gaam huwelijk „Ze hebben moeders die werkelijk om hen geven en wanneer de moedei niet thuis is is er altijd iemand die'voor hen zorgt. We hou den van al onze kinderen", al dus de vrouw. De laatste polygamist die een veroordeling opliep werd in 1969 uit de gevangenis van de staat Utah vrijgelaten na anderhalf van de vijf jaar waartoe hij was veroordeeld, te hebben uitgezeten. Aan zaken tegen polygamis ten is sinds 1969 geen grand jury meer te pas gekomen. De laatste keer was in december 1969, toen een grand jury in Davis County (Utah) 16 man nen in staat van beschuldiging stelde. Geen van hen is ooit in de gevangenis terecht geko men en van de aanbevelingen die de jury toen deed om het verschijnsel polygamie de kop in te drukken is er nooit een uitgevoerd. Rond de eeuwwisseling heeft de Amerikaanse regering een federale wet aangenomen die polygamie verbood op Amerikaans grondgebied en in de meeste Indianen reserva ten. Deze wet was echter niet automatisch geldig in de sta ten afzonderlijk. De Mormonen, wier vroe gere leiders het polygame hu welijk in de staat Utah intro duceerden, zijn tegenwoordig sterk gekant tegen dit soort huwelijken. Leden van de kerk die dit gebruik in ere houden worden geëxcommuniceerd. De meeste godsdienstige po lygamisten noemen zich „fun damentalistische mormonen" en zij geloven dat zij zich hou den aan de heiligste principes van de kerk. Net zoals de mormonen roken en, drinken de meesten niet Zij houden een gedetailleerde stamboom bij, leggen voedselvoorraden voor een jaar aan en lezen het boek van Mormon. In Utah zijn nog veel over blijfselen te vinden van vroeg polygame levenswijze, waar onder het Beehive House van Bigham Young, de Mormonen- leider die daar met een van zijn 19 vrouwen heeft gewoond Verder staat er nog een m 1888 geboutjjd huis, dat vroeger dienst deed ais tehuis voor vrouwen die zich tegen poly gamie hadden gekeerd Paul Holt. hoofdaccountant van de belastingkamer van de staat Utah, zegt dat polygamie hem nogal wat hoofdbrekens bezorgt Hij voegde er echter aan toe dat de polygamisten hun kinderen, indien deze of ficieel zijn geregistreerd, van de belasting kunnen aftrek ken, ongeacht hoeveel vrou wen zij hebben. zwaren of een verzoek om stilte. Moriarty meent uit de resulta ten te mogen opmaken dat „de grote meerderheid van de proef personen willoze slachtoffers bleken wanneer anderen in breuk maakten op hun rechten". Die passiviteit wijst volgens hem op een ernstig sociaal pro bleem. „Ik geloof dat velen van ons zich bij de gedachte hebben neergelegd dat er maar weinig dingen de moeite waard zijn om erom te gaan twisten, vooral niet met vreemdelingen. Ik denk dat dat vooral geldt voor de jonge ren. In laboratorium-onderzoek voelden de jongeren wel dat er iets onjuist was in het gedrag van hun rechten, maar er waren er slechts ,-nkelen die konden uitleggen waarom dat zo was". Op de vraag waarom oudere proefpersonen zich meer verzet ten zei dr Moriarty dat deze zich nog kunnen herinneren hoe het vroeger was, toen dergelijke dingen minder voorkwamen De jongeren daarentegen hebben steeds te horen gekregen dat zij moeilijkheden maar beter kun nen vermijden of er onderuit kunnen komen zonder zich te verzetten. Om zich te handhaven moet een stadsbewoner veel spannin gen kunnen incasseren, zowel li chamelijk als geestelijk. Bero ving en geweldpleging komen zoveel voor dat de politie en de kranten openlijk raad geven hoe men als slachtoffer er net beste van af komt. „Hoewel steeds meer mensen wapens gaan dragen en les gaan nemen in verschillende exoti sche vormen van zelfverdedi ging, raden de meeste deskundi gen aan zich niet te verzetten. Hoewel verzet niet altijd het beste antwoord is kan het steeds zwichten voor alle aanvallen op de persoon de stadsbewoners tot de vraag leiden „of het leven ei genlijk wel de moeite waard is". Hij is het niet eens met altijd maar toegeven". De kwaliteit van het leven kan voor ons allen op het spel staan. Wetten die niet worden afgedwongen hou den op wetten te zijn en rechten die niet worden verdedigd kun nen wegslinken" MAASTRICHT - Buurtcafés, volkscafés, stapcafés, jeugdca- fés, nieuw-bruine cafés, conven tionele cafés - ze zijn allemaal te vinden in het groot Maastrichts kroegenboek, dat vandaag ver schenen is. Alle echte cafés die tussen Amby en Borgharen, Limmel en St. Pieter te vinden zijn, worden erin gekarakteri seerd. Dat zijn er aan zo'n 311, hetgeen wil zeggen dat Neder lands zuidelijkste stad een café bestand heeft van een op elke 300 inwoners Het werd tijd, vond een groep studenten van de Hogere Hotel school van Maastricht - een van de twee die Nederland rijk is - verleden jaar september, dat dit cafébestand eens werd geïnven tariseerd en teboekgesteld. Met veel moed, bewijs en trouw, werden alle cafés „genomen", sommige zelfs twee keer als het stukje na het eerste bezoek wat wazig uitviel. Op die manier kwamen ze in de wonderlijkste etablissementen terecht, of maakten ze de meest onwaar schijnlijke avonturen mee. In een cafeetje aan de kleine Looiersgracht, bijvoorbeeld waar de kastelein en zijn vrouw zich met geen mogelijkheid konden herinneren hoe hun zaak eigelijk heette Dus trok ken de tientallen gasten tegen middernacht met het pilsje in de hand naar buiten, waar de gevel met een zaklamp beschenen werd om de gevelsteen te ont dekken. Ook de namen zijn soms wonderlijk. „Zeezicht" bijvoor beeld voor een cafeetje in een smalle binnenstadstraat, dat uitzicht biedt op van alles be halve de zee. Of „de Boeme rang", volgens de kastelein zo genoemd omdat hij zijn gasten 's-nachts op straat gooit waarna ze de volgende ochtend vanzelf terugkomen. Of „Sleepdienst Sanders", zo genoemd omdat de kastelein, een oud-schipper een sleepboot had die zo heette. De omzet gaat de f 25,00 gulden per dag niet te boven, maar het gaat de kastelein dan ook meer om de gezelligheid Dat kan ook gezegd worden van hel ouder wetse café tegenover de kerk in Heer, dal alleen op zondagoch tend enkele uren na de hoogmis geopend is en verder de hele week op slot is Goud wordt er in de Maas trichtse horecawereld lang niet overal verdiend De samenstel lers van het kroegenboek hebben ontdekt, dat tenmiste de helft van de Maastrichtse kasteleins onder het minimuminkomen zit en vaak met ander werk iets zien bij te verdienen Zo bezien kan van het voornemen van het ge- meentbestuur. om het aantal nieuwe vestigingen in de bin nenstad aan bunden te leggen, ook een stuk sanering uitgaan. Met nachtvoorzieningen is het gemeentbestuur ook niet scheu tig De eisen die aan dergelijke cafés worden gesteld „levende" muziek bijvoorbeeld - drijven de consumptieprijzen omhoog, waardoor ze ontoegankelijk voor de jongeren worden Die wijken dan wel uit naar het na bije België Drie kasteleins stel den geen prijs op vermelding in het groot Maastrichts kroegen boek. Peter Mulder, de in Rome werkzame fotograaf van Nederlandse afkomst ree hts), tijdens de recente tv-uitzending in Italië. (Van onze correspondent) ROME - „Elk lettertje op zich is belangrijk, maar het heeft minstens één andere letter nodig om iets te bete kenen". Peter Mulder, Nederlander van geboorte en sinds jaren in Rome woonachtig en werkzaam, verduidelijkt zijn uitgangspunt waarop hij een nieuw (fotogra fisch) boek heeft gebaseerd. „Het woord Gods" heet dat boek Eerder al verschenen van Peter Mulder „Het positief van TOKIO (AP) - Er is de laatste tijd veel gesproken en geschre ven over de gevaren van olietan kers. Het grote spook der vervui ling een ieder bekend. Maar er zijn ook tankers die nog veel ge vaarlijker kunnen zijn, en waar van als daarmee iets mis zou gaan, de gevolgen niet te over zien zullen zijn, omdat men er nog geen ervaring mee heeft. Dat zijn de tankers die vloeibaar gas vervoeren, lng (liquefied na tural gas, vloeibaar aardgas) of lpg (liquefied petroleum gas). Die schepen hebben een dub bele huid en zijn voorzien van andere vergaande veiligheids voorzieningen en er wordt met schepen en lading op een bij zonder omzichtige manier om gesprongen maar toch „Niemand weet wat er zou kunnen gebeuren als een gas tanker ergens hevig mee in aan varing kwam", aldus is dezer dagen namens de Japanse dienst voor de veiligheid op zee ver klaard. „Deskundigen hebben ons verteld dat er althans in theorie geen massale ontplof fing zou ontstaan die het schip uit elkaar zou rijten Maar hoe groot en hevig zal de brand zijn die er dan ontstaat' Wat gebeurt er met de gaswolken die vrij zul len komen? Wij zouden eigenlijk eens een proefneming moeten doen om die vragen te beant woorden, maar dat kan natuur lijk niet" Lng wordt vervoerd bij een temperatuur van 160 graden Celcius en lpg bij een van 60 graden onder nul. De tank waarin het vloeibare gas zich bevindt is op speciale wijze ge ïsoleerd en van binnen van een bekleding van roestvrij staal voorzien. Want gewoon staal zou kun nen verbrijzelen als het ineens in aanraking kwam met het ijs koude gas Niemand weet of kan zich maar voorstellen wat er met het schip zou gebeuren als er na een aanvaring ineens grote hoe veelheden van dat vloeibare gas vrijkwamen Als men een kleine hoeveel heid lng over water uitgiet dan schijfit het te ontploffen door de razendsnelle verdamping, als de hitte loskomt. Maar wat voor soort brand zou er ontstaan als de vloeistof zich over een schip verspreidde en dan zodra het tot verdamping kwam, gelijk tot vuur werd? Dit zijn zaken waarmee men zich voortdurend bezighoudt in geïndustrialiseerde landen waar men het gevaar van vervuiling van het milieu onderkent maai waar de vraag naar het aardgas, omdat dit zo „schoon" ver brandt, van dag tot dag toe neemt" Aardgas en dergelijke pro- dukten worden in Europa en in de Verenigde Staten over land vervoerd via buisleidingen Omdat aardgas zo enorm in trek is, zijn de oliemaatschappijen het gaan importeren Dat moet dan gebeuren per schip en in vloeibare vorm Het gas wordt samengeperst totdat het vloei baar is geworden en als zodanig 600 maal zo compact als in de natuurlijke staat en dan bij de genoemde zeer lage temperatu ren vervoerd. Daarom is er een sterke vraag naar gastankers en ook naar steeds grotere. Er worden thans gastankers gebouwd die al 120 000 kubieke meter vloeibaar lng of lpg kun nen vervoeren, dat is evenveel als er gaat in 6 000 rijdende 10- tons gastankers met een capaci teit van 20 kubieke meter elk Een gas-supertanker kost thans ongeveer 120 miljoen dol lar. Vooral in Japan maakt men zich zorgen over de veiligheid van die schepen omdat men er al een voorproefje van heeft gehad dat evenwel uiterst gelukkig af liep. In oktober van verleden jaar raakte in de baai van Tokio een gastanker in aanvaring mei een ander schip Maai de sterke tanks van het gasschip weer stonden de schok en ei ont snapte niets van de lading Een in Japan gevestigd Euro pese scheepsbouwkundige in genieur zei dat niet te gissen is wat er zou gebeuren bij een aan varing waarin een gastanker be trokken is en het niet zo goed afloopt „We hebben te maken met een nieuw verbruiksartikel waarvan het gedrag in grote hoeveelheden ons niet bekend Na de aanvaring in de baai van Tokio was evenwel beves tigd wat de grote oliemaat schappijen al lang zeggen de gastankers zijn „veilig" naai ge lang de graad van voorzichtig heid waarmee ermee wordt ge navigeerd. Volgens de Amerikaanse vei ligheidsvoorschriften mag als beschermende ballast tussen de twee huiden van het schip alleen maar water worden vervoerd Volgens de Europese en de Ja panse voorschriften mag die bal last ook bestaan uit bepaalde petroleumpmdukten Deskundigen zijn het er ovei eens dat de unieke constructie van de „dubbele huid" een vei ligheid verschaft die toch wel heel vei gaal Dooi een aantal Amerikaanse en Europese vak mensen is al eens gezegd dal olietankers ook zo gebouwd moesten worden om het grote ri sico van lekkage en vervuiling van watei en kusi te kunnen ke ren Deskundigen zeggen dal hel risico dat Inp of lpg „uit zich zelf' kunnen ontploffen gering is. omdat er in de tanks geen zuurstof aanwezig is Een groot verschil tussen de twee gassen is nog dat lpg tame lijk zwaar is en zich als een po tentieel ontplofbare wolk ver spreidt langs grond en watei' Lng is veel lichter en zal dus me teen gaan opstijgen God" en „Het negatief van God": boeken waarin hij aan de hand van foto's en tekst de aan wezigheid van God door middel van de fotografie wil verklaren. „Als ik als fotograaf een nega tief heb, zie ik daarin het gemis aan licht Maar als fotograaf weet ik, dat door het licht het positief zal komen Zo ben ik er van overtuigd dat ook een mens in duisternis moet weten dat God in het licht leeft en zal ko men". Wat Mulder in zijn nieuwste boek hanteert ts in feite het alfabet „Zelfs om het kleinste woord je, bijvoorbeeld ik te vormen, heb je twee letters nodig Elke letter op zich zegt niets De be tekenis komt in combinatie met andere letters Zo heeft ook elke mens minstens een andei nodig, of zelfs meei deren Met tien let ters kun je een prachtig woord vormen of een schuttingwoord: het ligt aan de rangschikking. Zo ligt het ook aan de begelei ding bi] mensen it ze in groeps verband het goede zien en na volgen" Petei Muidei doet met zijn fo to s en bijbehorende teksten duidelijk aan een modern stukje lekenapostulaat In het uitge breide paasprogramma van de Italiaanse telev isie heeft Peter Muidei zijn gedachten en opvat tingen kunnen vertellen tn een zeei goed bekeken programma Dal doen we samen' Hetiseen wekelijkse rubriek, waarin aan dacht wordt geschonken aan gr< lepsacti vitei ten voorname lijk van |ongere mensen Petet Muidei vindt het van zelfsprekend dat in alle technie ken, m alle moderne vooruit gang de tjiens blijft zoeken naar de onmiskenbare aanwezigheid van God ..ln de fotografie evengoed als in bijvoorbeeld de diuktech- niek Mulders boeken hebben in korte tijd grote opgang gemaakt in Italië Et is inmiddels een tweede drak verschenen en ver talingen in diverse andere talen liggen klaar

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1975 | | pagina 5