<s 7
BEDACHT
nten taal nostalgie
Belgische
Europa-zegels
Opgave 2
Opgave 1
BETER SPELEN:
OOK IN EEG!
\J m a m m
enschap (huur- en subsidie,
eid) worden opgevangen. Als
om je heen kijkt wat er toch
aan eigen huizen door
erkloze) bouwvakkers in de
je uren wordt neergezet, lijkt
niet waar. Maar dat is slechts
i klein percentage. Misschien
eft het wel te maken met ons
jstedingspatroon: het geld
'rdt „opgegeten" en/of we zijn
lamlendig, gemakzuchtig ge.
rden om onze krachten voor
i goed huis in te zetten. Maar
i dat zijn geen gegevens, die
staan van het hele culturele
a-culturele klimaat waar we
leven. Rara.
Het Monumentenjaar blijkt
ngzamerhand goed voor aller-
i zinnige initiatieven. Zo is bv.
Grafische industrie J,
uerninck-Krachten te Kloos-
rzande begonnen met de uit-
«ve van een serie Zeeuwse Mo-
rmenten Cahiers, waarin stu-
ie; verschijnen, die betrekking
rbben op architecten en mo-
imenten. Het gaat daarbij
telal om eerder verschenen
udies, die een nieuw jasje aan
rijgen. Als deel I verscheen het
i 1974, in het Zeeuws Tijd-
•hrift geplaatste artikel van
!.P. DE BRUIN: JAN ADRI-
AN FREDERIKS. Er zijn
ieuwe en interessante illustra-
es aan toegevoegd, zodat het
en fleurig cahier is geworden,
'aarvan de 27 pagina's f 12,50
osten. De legendarische Fre-
eriks, die in '31 in Den Haag
Jan Antiek.
tierf (waarheen hij in '07 als
kunstnijverheidsmuseum-direc!
ing) kreeg in Zeeland de bij-
laam JAN ANTIEK. Was hij be
aamd als verzamelaar, zijn
■aam is vooral verbonden aan
estauraties in Middelburg,
vaaruit hij stamde (1849),
Vooral voor het behoud van het
Ibdij-complex heeft hij zich in-
ezet (verder o.a. Nieuwe Kerk
n Kloveniersdoelen). Hoe dit,
ooral politiek, in zijn werk is
gegaan en met name zijn vriend-
chappelijke samenwerking met
de befaamde Victor De Stuers,
vordt in dit verhaal aardig ver
teld, zodat we daarmee een
stukje monumentenzorgge
schiedenis in handen krijgen.
Het Stripschap en De Bezige
ij hebben met de uitgaven van
>e Reuzenvogel en De Meester-
hilder de herdruk van een se-
ie van zes Tom Poesstrips vol-
>oid. Het zijn strips uit de jaren
-'44. Anecdotisch voor ver-
amelaars, waarbij de dubbele
odems in de tekst uit die jaren
oor een groot deel wel hun zeg-
ingskracht verloren hebben,
leze beide deeltjes kosten sa-
in 7,50. De deeltjes zijn niet
in de handel. De romantische
nderwereld van Marten Toon-
er zal ongetwijfeld delen in de
oos nostalgie, genoeg als we
ebben aan tv- en dergelijke
elden, die Tom Poes een tijdje
de hoek hadden gezet.
„Maar allez, onze Zuiderburen ma
ken iets goed. door in de Haarlem
geboren schilder Dirk Bouts ten to
nele te voeren op de beide zegels, die
zij als Europa-zegels uitbrengen.
Niet, dat België zo Hollands gewor
den is, want Bouts bracht zijn leven
door in Leuven en zijn roem is in
Zuid-Nederland gevestigd Hij stierf
in 1475 en dat is dan gelijk mede
herdacht op de 6,5 en 10 franks ze
gels België heeft Bouts, het ♦hema en
zichzelf alle eer bezorgd met een
fijne uitgave in de gravure-techniek.
SINDS 1956 is men begonnen met de
gezamenlijke uitgifte van de Euro
pa-zegels. Dat leverde stevige kri
tiek op, omdat hetzelfde onderwerp
bij steeds meer aangesloten landen
gebruikt werd. In 1974 is men er van
afgestapt en heeft men de Europese
gedachte - postaal wel te verstaan -
willen groeperen rond een thema.
Had Nederland braaf meegelopen -
want er zijn Europese hardschreeu-
wers genoeg te vinden in ons lieve
landje- toen het interessant begon te
worden haakte Nederland af. Een
meelopertje kon er nog af, maar aan
het thema zelf gingen we voorbij (be
eldhouwkunst). Dit jaar is tot thema
de schilderkunst gekozen. Dat moest
toch voor een land met een schilder
straditie als bijna geen land ter we
reld een kolfje naar de hand zijn.
Niks, we hebben weer laten afweten
met enkele andere landen (Vaticaan,
Engeland, Noorwegen). De Neder
landse PTT meende met de keus van
de Raad van Europa om 1975 tot jaar
van de Monumenten uit te roepen
genoeg gedaan te hebben. Een mijns
inziens magere keus, als men wel het
jaar van de Vrouw postaal gaat mee
vieren. Het was een dot van een kans
geweest onze eigenheid in culturele
traditie te laten blijken binnen Eu
ropees geheel, want geen thema
wordt meer verzameld, beter beke
ken en groter geadverteerd dan het
Europa-motief.
gebruikt kunnen worden door de ho
gere vloer, maar dat ook het geluid
veel groter is geworden. Teken in elk
geval tevoren iw tegelvloer uit en
verwerk op de onopvallendste plaat
sen de pasmaatjes. En neem wat
reserve-tegels, omdat er bij menige
doe-het-zelver wel eens iets sneu
velt. Overigens: u kunt uw vloertegel
ook als wandtegel gebruiken, maar
niet andersom.
Ook baksteen wordt gebruikt voor
de wand. Voor de vloer evenwel (nog)
niet, omdat baksteen poreus is zodat
vuil en vloeistof kunnen indringen
en moeilijk te verwijderen zijn. Deze
poreusheid kan evenwel verholpen
worden door een voortdurende
steenwasbehandeling.
Dan is er nog de natuursteen, die
steeds meer gevraagd wordt. Lijmen
van deze stenen is echter nauwelijks
mogelijk, omdat het splijtvlak tame
lijk grillig is en de dikte dus sterk
kan afwijken. Een dikke specielaag
is hier de oplossing.
HANS VELDHUIS
IK HAD U onlangs beloofd nog een
keertje op tegels terug te komen. Dat
gebeurt dan bij deze Het onderwerp
leent zich echter voor een zo uitge
breide behandeling, dat wie er nog
meer van wil weten beter het infor
matieblad .Tegels in huis' kan bestel
len bij het Bouwcentrum. Voor
5.75 in huis (giro 357696 t.n.v.
Bouwcentrum Rotterdam met ver
melding .Tegels in huis').
Wanneer u besluit tegels in huis te
nemen moet u wel beseffen dat ie
dere ruimte zijn eigen tegelsoort no
dig heeft. Een keuken bijvoorbeeld
vraagt een ander type dan een hal
(respectievelijk vetvrij en slijtvast).
Ook is het belangrijk te weten welke
tegels u nodig heeft en waar u ze
kunt kopen. Voor dit laatste kunt u
goed terecht bij de Nederlandse Te-
gelhandel (N T O), Keizersgracht
11-13 in Amsterdam, die een boekje
heeft waarin alle tegelhandelaren
voorkomen.
Een goede raad: bezint u wel voor u
begint. Want niet alleen merkt u
plotseling dat uw deuren niet meer
5ëTGiSnf8ftGÏF
3EIGIE BFLGIOUf
vlucht openen zij een ,luik' van hun
cabine (eitje) en kruipen naar buiten.
Wel slepen zij nog enige dagen deze
.cabine' op bun rug ee. Dan breekt er
voor hen een periode aan van onge
veer drie maanden, waarin zij tot
zesmaal toe vervellen, alvorens vol
wassen te zijn. Daarna begint de
wandelende tak met eitjes leggen.
Gemiddeld genomen leven zij dan
nog zo'n vier maanden. In gevangen
schap en onder gunstige omstandig
heden kunnen zij echter wel twee
jaar in leven worden gehouden.
Gekozen zijn details uit de schilde
rijen Het Laatste Avondmaal en de
Gerechtigheid van Keizer Otto. Het
schuchter-innige van de figuren van
Bouts, die vanaf 1450 in Leuven
werkte, komt duidelijk tot zijn recht
in de gekozen techniek. De Belgen
houden van een contrasterende ach-
tergrondkleur, die wat gloed moet
aanbrengen. Vaak is dat kitsch, dit
keer valt het minder op en is daarom
een juiste steunkleur te noemen.
HARRY KOLKS
OPLOSSING: O z 6ut|apuOA 'O d sip V snadoxoj. e i
10. deel van de dag, 14.
aamborstigheid, 16.
exempli gratia (afk.), 17.
symbool voor rhenium,
18. netto (afk.), 20. bol
gewas, 22. brokkelig. 23.
regiment artillerie (afk.),
24 parallel, 25. twee
hoevig dier, 26. brood
gebakken van tarwe- en
roggemeel, 28. op
stootje, 30. streling, 32.
interest, 35. vloerbedek
king, 37. verzameling
runderen, 38. spie, 42. ij
zerhoudende aarde, 44.
loofboom, 45. begrip, 48.
slot, 50. lidwoord, 51op
deze wijze, 54 kiem, 56.
symbool voor europium,
57. schouwburgrang, 58.
advies. 59. verlaagde
toon, 60. id est (afk.), 62.
zeepwater. 63. twee
hoevig dier, 65. muziek
noot. 66. ad interim
(afk.), 67. voorzetsel. 68.
paardekracht (afk.).
w mmm
ijüt "mm.
Dit i6 dan de voor
pagina van het in
ternationaal zo
vaak geciteerde
gezaghebbende
dagblad:
a. Isvestia
b. El Achram
c. Prawda
Drie bekende Nederlanders
in een voor hun ongewone
pose.
Kent u ze zó? Vul dan in:
Meneer A is
Meneer B is
Meneer C is
HORIZONTAAL:
1draaibare kettings-
chalm. 6 volksfeest 11.
voorzetsel. 12 gevloch
ten snoer. 13 persoon
lijk voornaamwoord. 15.
weldoorvoed. 19 Euro
peaan. 21. opgenomen
geld (afk 22 bepaalde
fruitboom, 27 item (afk.),
28 regeringsreglement
(afk). 29. riviertje in
Noord-Brabant. 31.
schudding. 33. onbe
paald voornaamwoord.
34 stad in Japan. 36.
priester van Silo. 39. dui
venhok. 40 ziekte bij vee
dat op moerassige wei
den graast, 41gesloten,
43. watering, 45. voor
stelling. 46 wereldtaal.
47. zeer hoorbaar, 49.
Romanum Imperium
(afk), 52. persoonlijk
voornaamwoord, 53.
symbool voor selenium,
55 geelachtig groen. 60.
voorzetsel, 61. ver
hoogde toon, 63. klein
paard, 64. oosterlengte
(afk.), 66. siersteen, 68.
rivier in Italië, 69. tussen
ruimte tussen regels, 70.
menen.
spiritusbrander, die gemakkelijk in
het bakje kan worden geplaatst; ten
tweede door het laten smeulen van
houtpoeder (houtmot) gemengd met
kruiden. De kruiden die door de
houtmot worden gemengd zijn een
zorgvuldig bewaard geheim van de
fabrikant. Het zal duidelijk zijn dat de
laatste wijze van vis roken veruit de
smakelijkste is Na het in brand ste
ken van de "mot", worden twee lagen
vissen op de rekjes gelegd, waarna het
geheel wordt afgesloten. Reeds na en
kele minuten bespeurt men een fijne,
aromatische geur (geen "stank") die
zeer aangenaam is. Na een klein kwar
tiertje is de vis gereed voor gebruik.
Deze methode is beslist het proberen
waard.
schikt gerookt te worden. Na een
goede bereiding krijgt elke vis een
voortreffelijke smaak. Anders dan
anders. Een bruikbare en toch goed
kope rookoven kost tussen 35,- en
75,-. Andere, meer luxueuze uit
voeringen groter en meer lagen bij
voorbeeld - worden iets duurder. De
prijzen reiken dan tot ver boven de
100,-. Maar dat is beslist niet nodig.
Met een gewoon huis-tuin-en keu
ken-oventje komt men al een heel
stuk. De eigenlijke "oven" bestaat uit
een metalen bakje van plm. 40 x 20 x
20 cm plus een binnenbakje, dat, met
uitzondering van de bodem, geperfo
reerd is met gaatjes. Twee roestvrije
rekjes en een deksel completeren het
geheel. Men kan op verschillende ma
nieren de vis roken. We noemen er
twee. Ten eerste door middel van een
HET GROS van de sportvissersvrou
wen zien hun echtgenoot niet graag
verschijnen met een flinke portie vis.
In 9 van de 10 gevallen zijn zij het
immers die het zootje moeten
schoonmaken en braden. De vaak pe
netrante geur die gebakken vis door
gaans verspreid in haar domein, zal
haar met afgrijzen vervullen. Er zijn
echter ook andere, "schonere" manie
ren om de vis smakelijk te bereiden. In
eep rookoven bijvoorbeeld. Welis
waar geen gebruikelijke, maar uiterst
smaakvolle methode. Deze bereiding
geldt beslist niet alleen voor paling of
forel. Ook andere vissoorten zijn ge-
Oplossing vai.
vorige week:
■VE R L 0 PUD 0 N K E RB
HÉf EÉBE ZE MBA1
B ARE TBL OSBTaKE I
E RBPI TTÉNBBESÉRE
R USBK ARC> 0 ESJÉNE K
i B «BB 1
B pTKAI B i
OBAGAVEBOMBERBE
l "Bi -B- - BU m T
A RBTBNBVBILO
P ECBBE STAANBTAL
0 PBK OLBZBNjAiPBC E
STANPBWEIBTAL0N
TBA I BWATE RBG LJBC
■KLEPENBPATENTB
VERTICAAL:
2. overste van een kloos
ter, 3. reeks, 4. eerstko
mende (afk.), 5. bedrieg
lijk, 6. schaaldier, 7. en
dergelijke (afk 8. milli
gram (afk.), 9. Euroeaan.
JEAN BRANDTS
Verrassend vervolgde zwart hier
echter met: (21-27) 32x21 (25-30)
34x25 (23x43) 49x38 (20x29) 38-32
(29-34) 32x23 (18x29) 42-38 (34-
39) 45-40 (29-34) 40x29 (39-44)
37-32 (6-11) 21-16 (14-19) 25-20!
(19-24?).
Hier gaat zwart in de fout, veel
beter is (10-14) 20x27 (17-22)
27x18 (12x34) met winstkansen
voor zwart.
Na (19-24?) volgde onmiddellijk
32-27! (24x42) 27x9 (4x13) 15x4
(44-50) 4x27 (42-47) 20-15 (50-39)
15-10 (39-30) 35x24 (47x4) 27-49
(12-18) 49-21 (8-12) 21-43 (17-22)
43-25 (11-17) 25-48 (18-23?) 26-21
(17x37) 48x40 (4-18) 40-44 (18-13)
44-17! Zwart geeft het op.
Tegen Geert van Aalten gaf Cock
van Leeuwen goed partij blijkens
onderstaand fragment.
méér dan twee troefslagen en kla
veraas verloren gaan. Het spel is
bijna zeker niet te maken wanneer
de schoppens bij NZ 4-1 verdeeld
zijn, maar het bieden wijst zeker niet
in die richting. De simpele afwer
king is dan ook in slag 1 hartenaas
nemen, harten tien introeven met
schoppen vier van tafel (oost) en ver
volgens schoppenaas en schoppen
spelen. Na deze procedure blijft er
nog één hoge troef bij NZ zitten Dat
deert niet, want als NZ nu harten
naspelen, troeft west. Klaverheer
forceert het aas (misschien niet di-
rekt. maar dan wordt klaver nages
peeld) en de rest is eenvoudig ge
noeg.
Het aardige van dit partijtje is dat
menig gewone "huiskamerbridger"
hel binnen twee minuten op de juiste
wijze zou hebben afgespeeld - maar
dat er een expert voor nodig is om het
via een vreemde denkkronkel ver
keerd te doen. Tijdens het
EEG-kampioenschap was het de Ita
liaan Vivaldi (tijdelijk partner van
de grote Belladonna) die het ver
knolde Hij nam slag 1 met harte
naas, speelde schoppen twee na en
legde op tafel (oost) de schoppen ze
ven Zuid won met de tien en vond
het goede tegenspel, schoppen na!
Nu kon Vivaldi het contract niet
meer winnen. Speelt hij klaver, dan
wint zuid klaver A, maakt schoppen
V en incasseert een harten Ruiten
naar de H en harten troeven helpt
evenmin zodra zuid aan de slag
komt speelt hij ruiten(!) na en dan
gaan OW nog een ruiten verliezen.
DE 18-JARIGE Cock van Leeu
wen uit Aalsmeer, die in het per
soonlijk jeugdkampioenschap van
Nederland met Rob Schippers de
tweede plaats deelde, mag evenals
de kampioen Jannus van de Wal
wegens leeftijdsoverschrijding
niet deelnemen aan het wereld
kampioenschap voor de jeugd, dat
in december gelijktijdig met het
Suiker-damtoernooi in Amster
dam wordt gehouden. Daarvoor
komt in aanmerking de 17-jarige
Geert van Aalten uit Huissen die
de barrage van drie partijen tegen
de 16-jange Toine Brouwers uit
Roosendaal met 4-2 won. Toch is
het jammer dat Cock van Leeuwen
niet kan deelnemen aan dit jeugd
wereldkampioenschap Hij is een
gedurfde speler die zijn partijen
zeer spectaculair opzet met veel ri
sico's voor hemzelf en zijn tegen
stander Hieronder volgt een drie
tal interessante fragmenten waar
van twee uit één partij.
In zijn partij tegen Peter van Har
ten meende Cock van Leeuwen dat
schijfwinst hem in de navolgende
stand niet meer kon ontgaan.
HET TRADITIONELE toernooi te
Nathania is een zege geworden voor
Jan Timman, die begon met lVi uit 5,
vervolgens 7 partijen achtereen won
en de laatste remise maakte. De
Israëliërs Liberson en Kraidman
werden gedeelde tweede, Lederman
eindigde als vierde, terwijl de
grootmeesters Najdorf en Pachman
de vijfde plaats deelden. Van laatst
genoemde een interessante overwin
ning op de nog niet zo lang geleden
uit de SU geëmigreerde grootmees
ter Sjamkowitsch.
VAAK HEB ik u verteld dat bridge
een spel is waarin speeltechniek de
doorslag geeft. De "bieders" denken
dat dit niet waar is - ze zeggen, dat
wanneer je maar altijd in een réde-
lijk contract zit, de rest er wel van
zelf komt. Een illusie: redelijke con
tracten bieden kan vandaag- de-dag
iederéén, maar ze maken of ze op de
beste manier tegenspelen is een heel
andere zaak. Bijvoorbeeld:
16. Lcl-g5, Tf-8-e8 17. Lc2xf5,
Pe7xf5 18. Lg5xf6 19. g2-g4, Pf5-h4
20. Pf3xh4, Lf6xh4 21. Ddl-f3, c7-c6
22. Df3-f4? Wit heeft zich op de ko
ningsvleugel al een beetje gecom
promitteerd maar nu raakt hij defi
nitief in de verdediging. Voor de mis
schien geplande lopervangst door g5
krijgt hij geen tijd Te8-e2! 23.
Tal-fl, Ta8-e8 24. f2-f3 (Op g5 komt
T8e4), Tc2xb2 25. g4-g5, Lh4-el 26.
Df4xd6, Lel-b4! 27. Dd6-c7, Te8-e2
28. a2-a4 (Dd8 Lf8 - dat was de zin
van zwarts 26e zet.), Lb4-a5! 29.
Dc7-b8+(Dxa5?, Tg2+ en mat
Kg8-g7 30. h2-h4, La5-b6 31. Kgl-hl
(De d-pion gaat in elk geval verloren,
bijv. Tdl, Lxd4+ en Txd4 gaat niet
wegens Tel mat.), Lb6xd4 32. Db8-
g3, b7-b5 (De rest is eenvoudig ge
zien zwarts vrijpionnen).33. a4xb5,
a6xb5 34. f3-f4, b5-b4 35. h4-h5,
g6xh5 36. f4-f5, Te2-h2+(De tijd is
rijp voor deze afwikkeling, waar
door wits waanhoopsaanval wordt
afgeslagen),37. Dg3xh2,
Tb2xh2 38. Khlxh2. h7-h6 39.
góxh6+Kg7xh6 40. Tfl-bl, c6-c5 41.
Kh2-g3, Kh6-g5 42. Kg3-f3, Kg5xf5
43.Tbl-hl, Kf5-g5(Vier pionnen voor
de kwaliteit is natuurlijk te veel).
Wit geeft het op.
CONSTANT ORBAN
Wit: Sjamkowitsch
Zwart: Pachman.
Spaanse partij.
1. e2-e4, e7-e5, 2. Pgl-f3, Pb8-c6 3.
Lfl-b5, a7-a6 4. Lb5-a4, d7-d6 5.0-0,
Lc8-d7 6. d2-d4, Pg8-f6 7. c2-c3,
Dd8-e7 8. Tfl-el, g7-g6 9. Pbl-d2,
Lf8-g7 10. Pd2-fl, 0-0 11. Pfl-e3,
e5xd4 (Inleiding tot een positioneel
dame-offer, dat zwart goede practi-
sche kansen biedt.) 12. c3xd4,
De7xe4 (Niet Pxe4 wegens Pd5 met
winst). 13. La4-c2, De4-e7 14. Pe3-f5
(Nu zou wit na Dd8, Pxg7, Kxg7,
Dd2! meer dan voldoende aanvals-
compensatie voor de pion krijgen
maar dat was niet de bedoeling van
zwarts 11e en 12e zet.), Ld7xf5! 15.
Telxe7, Pc6xe7
Van Leeuwens laatste zet was 49-
44Hierdoor verrast speelde zwart
(23-28?). Hij verliest nu een schijf
door 26-21! (Verhinderd is nu
(28-32) door de damcombinatie
33-28! (22x24) 30x19 (13x24)
31x4!) Noodgedwongen vervolgde
zwart met: (18-23) 29x18 (28-32)
30-24 (2-7) 31-26! (27-31) 26x17
(13x11) 48-42 (16x27). Wit heeft
nu een schijf gewonnen en een 15-
tal zetten later de partij.
JAN EDINK
Noord gever, NZ kwetsbaar Noord
past - oost opent ergens mee b.v.
één klaver- zuid komt ertussen met
één harten-west biedt één schop
pen- noord kan nog twee harten op
brengen en het eindresultaat wordt
dat OW in VIER schoppen komen.
Tegen vier schoppen start noord met
hartenheer. west wint de slag met
hartenaas. Het speelplan moet gelife-
seerd zijn op het voorkomen, dat
(Zwart heeft toren, paarden en pion
voor de dame en wit is gehandicapt
door een geïsoleerde d-pion. De ba
lans na deze typisch moderne trans
actie zal ongeveer in evenwicht zijn.)
H W FILARSKI
