M EN
EEN
VONDELPARK WEER VOOR AMSTERDAMMERS
tagels:
„Mensen
durven
weer 't
park in"
„Geen
cbaos
door
slaapverbod"
vrij
uit
ddel
;rk
Minimumloon
Praathuis
Impulsen
JGEN PEILINGEN
JEN PEILINGEN
ilLINGEN PEILING
INGEN PEILINGEN
er werd een klein ko-
e geboren en het werd
je genoemd. Maar in de
s van herders en van wijzen
't Oosten kwamen alle die-
it het land naar Nijntje toe
an, de kip, de kuikentjes en
de dikke koe.
t lijkt mij vrijwel uitgeslo.
lat de treffende overeen-
t met het bijbelverhaal op
r toeval berust. Een regel-
e parodie daarop is te zeer
de konijnen af' om echt
emelijk te zijn.
ar wanneer het verhaal -
derde mogelijkheid be-
l zou zijn als een voorzich-
m heel verre voorbereiding
•.t kerstverhaal, dan wordt
0 mogelijk nog dubieuzer,
m wel eens willen weten,
1 dit geval „de eigen wereld
iet kind" argumenten kan
en voor een pedagogische
itwoording van dit boekje,
lijn dochter verstand heeft,
vat niet uitgesloten is, zal z'e
s, wanneer zij het echte,
Ise kerstverhaal hoort, iets
denken als „waar heb ik
ruc met de engel toch meer
ord?" Ik kan mij een betere
tereiding denken dan een
at wat voorbereid wordt tot
inderachtigs maakt en van
wat kinderlijk is een aparte
ld waaraan wij snel ont-
en.
CORN. VERHOEVEN
den opgeofferd, om dan -
.daad - nog maar niet te
een van het onderdrukken
de persoonlijke vrijheid,
iefnagels distancieert zich
de „heilstaat-marxisten"
alle hardwerkende mid-
tanders als uitbuitende
talisten zouden willen
>eien. „Ook de onderne-
is slachtoffer van het sys-
v', vindt hij.
1 ook: „Het marxisme is
meer dan een middel om
ten doel te geraken. Ik kan
■om goed overweg met
enten die Marx bestude-
maar niet met studenten
n Marx geloven als een al-
atieve bijbel",
aefnagels laat er geen twij-
ver bestaan, het marxisme
or hem een wetenschappe-
bruikbaar middel om de
,e voor de mensheid leef-
te houden; het is echter
doel in zichzelve.Als alle
eriële gelijkheid is bereikt,
11e mensen van de wieg tot
p:af gelijkelijk worden be
leid en aldus in materieel
cht niets meer tekort ko-
dan nog blijft de vraag
de zin van 't bestaan le
egroof overeind. Of, zoals
fnagels het formuleert: „Ik
alleen dan als marxist te
k gaan wanneer ik over de
Ier van de aarde heen kan
en". Het houdt hem ook
mistisch: „Ik denk wel
dat ik blij ben niet meer in
olgende eeuw te hoeven le-
maar juist door mijn reli-
ze uitgangspunten kan ik
en dat alles tenslotte goed
aflopen. Christus is mens
orden onder de mensen,
wil zeggen dat hij solidair
et deze wereld. Dan kan ik
laar niet in een bui van ho-
iosheid uit terugtrekken".
ft natuurlijk de vraag of
christelijke geïnspireerd-
I gestalte moet krijgen in
historisch nogal zwaar be-
m instituut als de katho-
e kerk. „Ja, dat weet ik
zo zegt Hoefnagels nogal
noeid, hij heeft dat als
ster-marxist natuurlijk al
derden keren natuurlijk
Dord.
Nat dacht u? ik lijd onder
:erk. De manier waarop in
ie gezag wordt uitgeoefend
ermijnt het gezag zelf. Er
zo vindt Hoefnagels,
lig morele inspiratie uit
de huidige kerk. Maar hij
ct dat te zien als een soort
nking. Vooralsnog is het
g saldo van de kerk voor
i voldoende om in de club
lijven. Er gloort trouwens
iwe hoop. „Echt christen-
i en echt marxisme hebben
ille openlijke tegenstellin-
een heleboel dingen met
ar gemeen".
JOHN ROOZEN
ZATERDAG 12 JULI 1975
Twee pas afgestudeerde
artsen, Anneke de Langen en
Paul Pollmann bemannen
sinds 1 maart van dit jaar in
Oss samen een huisartsen
praktijk, die in een vroegere
elektriciteitszaak is ineen
geknutseld door henzelf en
hun (toen nog toekomstige)
patiënten. De gezamenlijke
praktijk „Ons Medies Cen
trum" gedoopt, kostte met
inbegrip van het doktersau
tootje - een Renault 4 -
30.000 gulden, waarvan de
helft moest worden besteed
aan de doktersapparatuur.
Daar werken de twee jonge
huisartsen nu voor het mini
mumloon. En in hun wacht
kamer hangt de sfeer van een
huiskamer, waar gezellig
koffie wordt gedronken.
Dertigduizend gulden is voor
het vestigen of overnemen van
een medische praktijk wel een
erg laag bedrag. Maar er was
geen geld en daarom moest het
allemaal zo goedkoop mogelijk
gebeuren en is er vooral in de
weekends door de nieuwbakken
dokters en hun toekomstige pa
tiënten hard getimmerd in de
gehuurde leegstaande elektrici
teitszaak. Er werd een „Stich
ting Ons Medies Centrum" in
het leven geroepen, die het cen
trum en het binnenkomende
geld beheert. In het bestuur er-
j van zitten ook patiënten. Bo
vendien kwam er een groep
„Vrienden van Ons Medies cen
trum". Op het ogenblik zijn er 1
i 500 patiënten. Er wordt geen
onderscheid gemaakt tussen
particulier of fondspatiënt.
Voor een fondspatiënt ontvangt
de stichting f 60,- per jaar van
het ziekenfonds. Wil een parti-
culier de centrumartsen als
huisarts, dan kan hij een jaarab-
j onnement nemen, dat eveneens f
60,- kost. Anders zal hij de nor
male rekeningen moeten beta-
I len.
Anneke de Langen en Paul
Pollmann, die door de patiënten
bij hun voornaam worden aan
gesproken, maakten in de arbei
dersplaats Oss al langer deel uit
van een partij die zich „Socialis-
tiese Partij" (S.P.) noemt en wil
den het niet bij het belijden van
mooie woorden laten.
Momenteel werken ze met hun
500 patiënten nog maar halve
dagen. Tegen de helft van het
minimumloon. Als zij hele da
gen gaan werken wordt dat het
dubbele. De auto die zij rijden is
eigendom van de stichting. Paul
Pollmann weet niet eens wat de
dokterstarieven zijn. Dat moet
de stichting maar regelen. Wat
hen het meest aanspreekt is de
actieve betrokkenheid van de
bevolking. Paul: „Je had moeten
zien, hoe de mensen hier gratis
en voor niets op zondagen kwa-
4-
1
■jföut
PAUL POLLMANN:
„Ik heb via de patiënt meer kijk
op de huisarts gekegen".
ANNEKE DE LANGEN:
„Ik hoef niet zo nodig een luxe-
jacht".
Een jongeman en een jonge vrouw, die zich voor
een minimaal inkomen als huisarts inspannen
voor de zieke mens: dat lijkt, in Nederland anno
1975, iets unieks. Maar is het idee eigenlijk wel zo
nieuw? Hebben niet duizenden mannen en vrou
wen dat de eeuwen door gedaan voor minder dan
het minimumloon? En nog wel levenslang? Het
verschil was, dat dezen in kloosters leefden of er
gens in de rimboe en dat zij werkten vanuit een
anders getinte, maar toch wel verwante gedach-
tenwereld als die van dokter Anneke de Langen en
dokter Paul Pollmann in Oss, voor hun patiënten:
gewoon Paul en Anneke. Frits Stommels ging er
eens kijken. Want tegenwoordig vinden veel men
sen zoiets toch maar „gek". En dat is het natuurlijk
ook.
men timmeren om het gebouw in
orde te maken, 's Morgens om
zeven uur stonden ze al op de
stoep".
Er is elke morgen spreekuur
van acht tot elf uur. Om het
wachten zoveel mogelijk te be
perken kan de patiënt van te vo
ren opbellen op dezelfde morgen
dat men wil komen. Maar dat is
niets unieks, 's Avonds is er
spreekuur van zeven tot hal-
facht en op zaterdagmiddag van
twee tot drie. In de middaguren
leggen de twee jonge artsen hun
bezoeken af. Ook in de weekein
den blijft een van hun steeds be
reikbaar.
Omdat het centrum zonder
subsidie werkt, moet men zuinig
te werk gaan. Maar met de tijd is
.men bepaald niet zuinig. Dat
kan ook makkelijk in zo'n kleine
praktijk die je met z'n tweeën
doet. Andere huisartsenwerken,
meestal in hun eentje voor dui
zenden patiënten. Bij Paul en
Anneke krijgen de patiënten alle
gelegenheid rustig met hun arts
te praten en dat hoeft bepaald
niet alleen te gaan over hun
kwalen en kwaaltjes. In de sta
tuten van de stichting staat:
„Gezondheid is meer dan de af
wezigheid van ziekte en gebrek.
Gezondheid heeft namelijk te
maken met de omstandigheden
waarin je woont en werkt. Over
de gevolgen daarvan wordt
meestal niet veel verteld".
Ook met geneesmiddelen
springt men in het „Medies Cen
trum" in Oss zuinig om. De nad
ruk ligt op de preventie, het
voorkomen van ziekten, en op
het bestrijden van overmatig
geneesmiddelengebruik. Warm
menselijk contact - zo is de re
denering - maakt vaak pillen
overbodig.
De wachtkamer van „Ons
Medies Centrum": een ronde ta
fel met wat stoelen, een asbak,
een gaskachel, een koffiezetap
paraat met kopjes, melk en sui
ker, wat speelgoed, een prikbord
en een plant. Geen luxe, maar de
ronde tafel betrekt je onmiddel
lijk in het gesprek.
Er wordt koffie gezet, een si
garetje gerookt. Het koffieze
tapparaat is door de patiënten
zelf betaald en de koffie brengen
ze zelf mee. Na een uur staat een
bejaarde vrouw op en vertrekt.
Of ze niet bij de dokter moet
zijn"? „Nee, ik kwam zomaar
binnen om wat te praten. Soms
voel je je eenzaam".
De wachtkamer wordt niet
zozeer als een wachtkamer erva
ren, maar eerder als een huis
kamer, een praathuis. Iemand
vindt het jammer als hij aan de
beurt is: hij had liever nog wat
doorgekletst.
De laatst binnengekomene,
een schooljongen, mag het eerst
naar binnen bij de arts, omdat
hij het speelkwartier niet wil
missen.
De meeste patiënten die hier
deze morgen zitten blijken geen
SP-leden te zijn. Uit de ge-
spreksflarden die je er opvangt
blijkt wel, dat het centrum in de
korte tijd van zijn bestaan voor
ziet in een grote behoefte.
„Wat ik het leuke vind van
Paul", zegt iemand „is dat hij je
ziektebeeld voor je uittekent.
Dat spreekt me zo aan, omdat in
mijn vak ook veel uitgetekend
wordt".
„Als ze het hier financieel
moeilijk krijgen en ik heb geld,
dan kunnen ze het van me krij
gen".
„Je hebt zaterdag en zondag
altijd dezelfde dokter".
„Je moet hier wel eens langer
wachten, maar er wordt aan
dacht aan je besteed".
„Ze vragen ook naar je ideeën.
Als er iets niet naar je zin is dan
kun je het zeggen en proberen zij
een oplossing te vinden".
„Als je vraagt wat je mankeert
zal Paul of Anneke dat haarfijn
uitleggen. Ze zeggen gewoon
wat ie hebt, hoe ernstig het ook
is, en ik geloof dat de mensen
minder angstig zijn als ze te ho
ren krijgen wat ze precies heb
ben. Dat is beter dan dat er ge
heimzinnig gedaan wordt en een
familielid wordt ingelicht, maar
jij mag het niet weten".
„Hier is niet de afstand tussen
dokter en patiënt. Ik voel me
gewoon thuis".
„Je kunt hier ook 's avonds te
recht, na je werk. Als je overdag
gaat moetje altijd wat uren ver
snipperen. Want het komt erop
neer dat je dan een halve of hele
dag niet meer gaat werken".
„Ik ben hier wel eens naar toe
gegaan om wat te kletsen met
kameraden".
Er hangt een ontspannen
sfeer. Er wordt gepraat over van
alles en nog'wat, maar weinig
over de kwaaltjes, die hen hier
heen hebben gebracht. Een
vrouw, die voor het eerst komt,
blijft lang voor de openstaande
wachtkamerdeur dralen. Als
Anneke de Langen haar zegt,
dat dit de wachtkamer is, kan de
vrouw het nauwelijks geloven.
Zij schuift aan aan de ronde ta
fel, krijgt een kopje koffie voor
gezet en neemt binnen de kortste
keren deel aan het gesprek.
Paul Pollmann: „Ik heb in die
paar maanden via de patiënt
meer kijk op de huisarts gekre
gen".
En Anneke de Langen: „Het
feit dat wij gewoon evenveel
verdienen als de arbeider aan de
lopende band hier in Oss vinden
sommige patiënten maar gek.
Maar anderen vinden het ge
weldig. Ik vind dat wij evengoed
als de meeste gezinnen moeten
zien rond te komen van 'n mini
mum inkomen. Zij kunnen het
toch ook, waarom ik dan niet? Ik
hoef niet zo nodig een luxe-
jacht".
„De mensen vertellen hier
dingen die ze nooit ergens an
ders verteld hebben. Dat tekent
toch wel het vertrouwen dat ze
in ons hebben. En daarom vind
ik het ook nuttig dat we juist
door het feit dat wij evenweinig
verdienen als de meesten van
hen veel dichter bij hen staan.
Wat weet een huisarts uit er
varing hoe het is, om met weinig
geld rond te komen? Die situatie
heeft hij immers nooit meege
maakt".
„Het ziekenfonds", zegt An
neke, „vindt het geweldig wat
we doen". En Paul voegt daar
aan toe. „We zijn in Z.I. (zater
daginformatie) van de VARA
geweest. Reacties uit het hele
land. Er zijn zelfs mensen uit
Rotterdam naar hiertoe geko
men. Ook heeft Brandpunt con
tact met ons gezocht.
Anneke: „Onze luxe is dat wij
veel tijd kunnen besteden aan de
patiënt".
FRITS STOMMELS
AMSTERDAM - Het Am
sterdamse Vondelpark is als
broedplaats voor „vrije vo
gels" wel definitief ver
stoord. Het vorig jaar door de
gemeenteraad onder veel
protest van buitenaf, geno
men besluit om een algemeen
slaapverbod in de open lucht
in te stellen voor toeristen
heeft een verbluffend effect
gesorteerd. Deze zomer biedt
het park voor het eerst sinds
jaren weer een normaal en
daarbij uitermate burger
lijke aanblik.
Een enkel bloot bovenlijf
blijkt toe te behoren aan een
kwieke kantoorbediende die
van zijn lunchpauze geniet,
openlijke liefdesbetuigingen
blijven beperkt tot het vooroor
logse schuchter hand-in-hand
lopen. „De mensen durven nou
weer het park in. Moeders met
kinderen gaan er naar toe omdat
het park weer terug is waar het
hoort, in handen van de gewone
Amsterdamse bevolking." Dat
zei ons een woordvoerder van de
Amsterdamse politie die er geen
twijfel over liet bestaan dit een
uitstekende ontwikkeling te
vinden. Er wordt kalmpjes ge
patrouilleerd, maar niet meer
met leden van de moordbrigade
of met pseudo-hippies vergezeld
van hasj-honden aan de lijn.
„Ik speelde al langer met het
idee maar nu pas heb ik het aan
gedurfd". Dat is weer een ander
optimistisch geluid, ditmaal af
komstig van de 33-jarige „on
dernemer" John Hannema, die -
net als zijn grote stuntvoorbeeld
Wim Wagenaar dat op het Leid-
seplein in het Lido doet - pro
beert om in de horeca-sector de
stad nieuwe impulsen te geven.
Hannema heeft min of meer op
de gok de riante terrassen ge
huurd van het in het Vondelpark
gelegen filmmuseum annex kan
toorgebouw. Een „kurhaus-
achtig" pand, dat inderdaad
meer geschikt lijkt voor thé
complet met een Weens strijkje
op de achtergrond dan voor het,
dorre kantoorgetik van typema
chines.
Het was voor John Hannema,
zo vertelt hij ons opgewekt, een
dubbele gok. Voor elke in de bui
tenlucht opererende horeca-
man speelt het weer een essen
tiële rol maar daar kwam in het
Vondelpark nog het probleem
bij dat op consumptie ingesteld
publiek de laatste jaren weg
bleef. De Qower-power jongelui,
drop-outs, hippies, modieuze
jeugdtoeristen en leden van de
opkomende kinderonderwereld
plachten dromerig op het gras te
liggen met slechts een stokbrood
op zijde. Nu komen de gewone
wandelaars weer in beeld, men
sen die na een uurtje rondstap
pen bereid zijn een kop koffie of
een pils te pakken. In samen
werking met het filmmuseum
wil Hannema de zaak nog meer
gaan opfleuren. „Ik speel met de
gedachte 'n „loop-in"-bioscoop
hier te maken, waarbij op mooie
zomeravonden in de buitenlucht
films kunnen worden geprojek-
teerd. Ik heb overigens natuur
lijk niks tegen die hippies, zo
verzekert ons John Hannema
met oprechte kijkers, „maar
voor de omzet heb ik liever de
gewone burgerij. Die kunnen
ook nog 'ns een stukje vlees van
het vuur hier eten. Van de hasj
naar de sjhaslick zo gezegd."
John Hannema ziet zelfs nog
een nadeel aan het verdwijnen
van de hippies. „Ik had graag in
ruil voor een biefstukje zo'n jon
gen een uurtje of wat op het ter
ras met zijn gitaar laten spelen,
beroepsmusici zijn duurder".
Bij de Amsterdamse VW
heeft men min of meer tot grote
verbazing gemerkt dat het
slaapverbod in het Vondelpark
geen chaos heeft veroorzaakt.
„Het image van Amsterdam als
drugs-stad waar alles mag, is al
weer aan 't verslijten", zo verze
kert ons de hoofdstedelijke
VW-man Romeo van der Staak,
die belast is met het verstrekken
van informatie en daarnevens
speciaal met de jeugdzorg. Vol
gens hem is de harde - of zo je wil
zachte - kern van de Vondel
parkslapers naar kraakpanden
verhuisd. De echte druggebrui
kers en de wat stromeloze jonge
ren die in de stad ook na het offi
ciële vakantieseizoen plegen te
blijven hangen hebben elkaar
daar gevonden. Dat heeft, aldus
Van der Staak, het voordeel dat
de gewone jeugdtoeristen niet
meer automatisch in contakt
komen met de drughandel Een
enkel hasj-sigaretje is natuur
lijk geen probleem maar met de
Horeca-man John Hannema:
dubbele gok
harddrugs ontstonden er pro
blemen. „Het is natuurlijk niet
de bedoeling geweest dat ge
zonde jongelui hier ziek van
daan gingen", aldus de VW-
man die beroepshalve het rond
trekken van jongeren blijft zien
als een vorm van ontspanning en
niet als een maatschappelijk
probleem „wat het in principe
natuurlijk ook niet is". Daar
speelt nog bij dat een diepge
worteld vermoeden van Van dei-
Staak door het Amsterdamse
slaapverbod de grote waarheid
is geworden. De grote meerder
heid van de parkslapers bestond
ondanks hun naar burgerlijke
maatstaven diep tragische uiter
lijk - geenszins tot de wetteloze
jeugd „die het niet meer zag zit
ten in de kapitalistische con
sumptiemaatschappij". Het wa
ren doorgaans jongeren uit de
middenklasse van wie het sla
pen in het park een ervaring was
die je gehad moest hebben. Een
soort alternatieve jamboree
derhalve. „Er zaten er niet
weinig tussen die per Pan-Am
op Schiphol neerstreken, zich in
hotel Krasnapolsky verkleed
den tot figuren die door hun ei
gen moeder nog slechts met 'n
tang zouden worden aangevat, -
om vervolgens lustig naar het
park te trekken Voor deze kate-
gorieis het, aldus Van der Staak,
alleen maar „jammer" dat het
niet meer mag. Maar ze hebben
er duidelijk vrede mee. Boven
dien zijn er voor de jongere toe
risten die weinig of geen geld
meer (over) hebben nog altijd
sleeps-in's beschikbaar Ge
bouwen waai men voor een lut
tel bedrag de nacht kan door
brengen. „Die zitten al minder
vol dan vorig jaar", aldus tens
lotte Van dei Staak, „de roman
tiek is er af. Ook de jongeren
hebben graag een douche en een
slaapruimte met enige privacy.
JOHN ROOZEN
