voor onbekende
Russische dissidenten
ECHT CHRISTENDOM EN
ECHT MARXISME
HEBBEN VEEL GEMEEN
Druk uit Westen kaï
kan grote invloed hebben
Nijmeegse hoogleraar Hoefnagels:
vnj
uit
„Mensen
durven
weer 't
park in"
Aandacht
T verdochlébov
Reactie
Pljoetsj
Actie
Kinderboek
DOOR
CORN. J
VERHOEVEN
Ivoren toren
Censuur
Marxist
Middel
Kerk
Minimumloon
Impulsen
LINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PfLNGEN PEUNGEN PEUNGEN
INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PALINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING
EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILiNGEh
.1 A I
Y... 4* li
y - -
II 1
M—MMBI
Op 18 april is in Moskou de
in het Westen vrijwel onbe
kende natuurkundige Andrej
Tverdochlébov (35) gearres
teerd, wegens „het systema
tisch verspreiden van opzet
telijke onwaarheden ten na
dele van het politieke en so
ciale stelsel in de Sovjet-
Unie". Sindsdien bevindt
Tverdochlebov zich in de
Moskouse Lefortovogevan-
genis. Behoudens protesten
van de zijde van enkele afde
lingen van Amnesty Interna
tional, is er in het Westen
vrijwel niet gereageerd op
zijn arrestatie.
Een medewerker van de KGB
(de Russische geheime dienst)
lijkt dan toch gelijk te hebben
met zijn uitspraak: „Tverdoch
lebov kon worden opgepakt,
omdat het Westen zijn belang
stelling voor de dissidenten ver
loren heeft".
De dissidenten van nu (om er
maar eens een paar te noemen:
de bioloog Vladimir Boekovski,
de psychiater Semjon Gloez-
man, de wiskundige Leonid
Pljoetsj) bevinden zich in een
veel moeilijkere situatie dan b. v.
Alexander Solzjenitsin enkele
jaren terug. Solzjenitsin stond
in een voortdurend contact met
correspondenten van Ameri
kaanse bladen (Newsweek, de
New York Times) en van inter
nationale persbureaus. De Rus
sische autoriteiten schrokken er
dan ook wel voor terug hem aan
te pakken, omdat ze wisten dat
zoiets onmiddellijk in geuren en
kleuren in de Westerse pers be
schreven zou worden. Toen
Solzjenitsin vorig jaar februari
werd opgepakt, heeft hij dan
ook maar enige uren gevangen
gezeten. Vrijwel direct na zijn
arrestatie werd hij (overigens
zeer tegen zijn zin) op een vlieg
tuig naar de Bondsrepubliek ge
zet.
Hier blijkt al duidelijk het
verschil met Andrej Amalrik,
ook een schrijver, maar veel
minder bekend dan Solzjenitsin.
Amalrik, ook een schrijver,
maar veel minder bekend dan
Solzjenitsin. Amalrik had ook
contacten met Westerse journa
listen, maar hij werd niet het
land uitgezonden, integendeel:
hij maakte een gedwongen reis
oostwaarts, naar een aantal
werkkampen.
Op de internationaal bekende
kerngeleerde („vader van de wa
terstofbom") Andrej Sacharov
na, werken de dissidenten nu,
vrijwel allemaal in de anonimi
teit. Het valt dan ook te prijzen,
dat Nederlandse opiniebladen
onlangs documenten hebben
gepubliceerd van Semjon
Gloezman. De Nederlandse Sla
vist Nico Scheepmaker zei on
langs: „Het verschil tussen
communisme en fascisme is, dat
het fascisme gewetenloos is, het
communisme daarentegen is een
dictatuur met een slecht gewe
ten. Druk, die vanuit het Westen
wordt uitgeoefend heeft wel de
gelijk invloed, er ontstaat dan
een gevoel van irritatie, op de
vingers gekeken worden en dat
alles bij elkaar kan levens red
den".
Vergeleken met andere Wes
terse landen is de Nederlandse
aandacht voor de Sovjet
dissidenten zeker niet gering. Zo
is onlangs Andrej Amalrik (in
mei keerde hij terug uit zijn bal
lingsoord Magadan) uitgeno
digd om in Utrecht zijn geschie
denisstudie af te maken. Voor
Boekovski geldt eenzelfde aan
bod van de universiteit van Lei
den. De vraag is alleen of de
Russische autoriteiten een nog
grotere uitvlucht van Sovjet
intellectuelen zullen toestaan.
Amalrik heeft overigens het
aanbod geaccepteerd, zo ver
telde hij telefonisch aan de
Leidse Slavist, Alexander Mün-
ninghof. Verder zei Amalrik
(schrijver van het briljante essay
„Haalt de Sovjet-Unie 1984"?)
dat hij ons land, vanwege de mo
rele en daadwerkelijke steun die
hij tijdens zijn werkkamp pe
riode ontvangen had, als zijn
tweede vaderland beschouwd-
de.
Toch lijkt het goed wat meer
informatie te verschaffen over
een paar andere dissidenten,
voor wie de Nederlandse aan
dacht tot nu toe niet overmatig
groot is geweest. Daar is alle
reerst Andrej Tverdochlébov.
Hij is in 1940 in Moskou geboren
als zoon van Nikolaj Tverdoch
lebov, die tijdens de vijftiger ja
ren enige tijd plaatsvervangend
minister van cultuur is geweest.
Na de middelbare school volgde
hij een opleiding aan de Mos
kouse faculteit van Natuurwe
tenschappen. In '72 werd hij ge
dwongen te stoppen met zijn
werkzaamheden aan een weten
schappelijk instituut. Daarna
werkte hij in een experimenteel
laboratorium aan vraagstukken
m.b.t. mechanische trillingen. In
de herfst van '70 richtte hij met
zijn collega's Sacharov en Tsja-
lidze een „Comité voor de rech
ten van de mens op". Zij hielden
zich de eerste tijd vooral bezig
met de omstreden plaatsingen
van politieke dissidenten in psy
chiatrische inrichtingen. Na
langdurige verzoeken stonden
de Russische autoriteiten toe,
dat er ook in de S.U. een werk
groep kwam van Amnesty In
ternational. Tverdochlebov
werd secretaris. De groep hield
zich bezig met politieke gevan
genen uit Sri Lanka (het vroe
gere Ceylon), Spanje en Joegos
lavië. Naast Tverdochlebov
werden in april ook nog enkele
andere Russische Amnestyleden
gearresteerd: de schrijver Ru-
denko (kort daarop weer vrijge
laten) en de bioloog Kovaljof.
Men blijft gissen naar de reden
voor de plotselinge arrestatie,
Solzjenitsin had goede contacten in het Westen.
maar algemeen wordt aange
nomen dat de Russische autori
teiten zo proberen druk uit te
oefenen op Amnesty Internatio
nal. Deze organisatie is namelijk
bezig met het samenstellen van
een aantal rapporten over de
toestand in de psychiatrische in
richtingen in de S.U.
Kort na de arrestatie werd
door een zestigtal Russen een
verklaring uitgegeven, waarin
men vraagt om druk uit te oefe
nen ter verdediging van Tver
dochlebov. Tot de onderteke
naars behoorden Sacharov en de
schrijfster Lydia Tsjoekofskaja
(een vriendin van de inmiddels
overleden dichteres Anna Ach-
matowa, die legendarisch is ge
worden door haar Requiem
cyclus). Wladimir Toertsjin, lei
der van de sectie van A.I. in de
S.U. zei dat de Westerse aan
dacht voor de Sovjetdissidenten
aan het luwen is en dat daardoor
de regering aangemoedigd
wordt hen harder aan te pakken.
Over Tverdochlebovs toestand
is tot nu niets bekend. Felle pro
testen van A.I. hebben nog geen
vrucht af kunnen werpen.
Boekovski. Samen werkten zij
aan een „Psychiatrisch Hand
boek voor politieke dissidenten"
dat inmiddels door de Londense
afdeling van Amnesty Interna
tional is vertaald en uitgegeven.
In het Handboek geven Gloez
man en Boekovski informatie
hoe té handelen bij arrestatie. In
het hoofdstuk „practische ad
viezen t.a.v. de tevolgen tak-
tiek" schrijven zij ondermeer:
„Je moeders zwangerschap en je
geboorte waren normaal. Je
groeide op als een gezond kind,
dat leerde zitten, lopen en pra
ten op de daarvoor bestemde tij
den. Je liet geen voorkeur blij
ken voor het spelen van spelle
tjes op je eentje, nog voor dagd
romerij, luiheid of opstandig
heid. Je gewoonten, gedragin
gen en opinies waren normaal
voor je leeftijd en sexe". Verder
wordt de gearresteerde aange
raden beslist ieder bezoek van
familie of vrienden te weigeren,
dit om de KGB vriendelijker te
stemmen. Mocht iemand toch in
een psychiatrische kliniek te
recht komen: ook daaraan is een
hoofdstuk besteed.
Sacharov, de „vader van de waterstofbom". Op hem na werken
vrijwel alle dissidenten nu in de anonimiteit.
Een tweede in ons land vrijwel
onbekende dissident is de cy-
berneticus en wiskundige
Leonid Pljoetsj uit Kiew. Hij
wordt al geruime tijd „ver
pleegd" in een psychiatrische
kliniek van Dnjepropetrowsk.
Lichamelijk en geestelijk is hij
sterk achteruit gegaan na een
behandeling met animaat- en
sulfaatpreparaten. Pljoetsj is
bevriend met Semjon Gloezman
(28) een Kiewse psychiater, die
na zijn studie in twee klinieken
werkte, voor hij het aanbod
kreeg te gaan werken in het psy
chiatrische hospitaal van Dnje
propetrowsk. Omdat Gloezman
wist dat daar gezonde mensen
behandeld werde vanwege hun
afwijkende ideeën weigerde hij
de baan. In '71 schreef Gloez
man voor de Samisdat (letter-
lijk:zelfuitgeverij, of tewel: de
ondergrondse dissidentenuitge
verij die oa. „De kroniek der lo
pende gebeurtenissen" ver
spreidt) een rapport waarin hij
zijn opvatting verwerkte over
generaal Pjort Grigorenko, die
ontoerekeningsvatbaar was
verklaard. Op 8 mei '72 werd
Gloezman in Kiew gearresteerd,
wegens „antiSovjet propagan-
dae agitatie". In oktober van dat
jaar veroordeelde men hem tot
10 jaar, waarvan 7 jaar werk
kamp „streng regime". Sinds
dien werkt Gloezman in het ver
beteringswerkkamp Stantsia
Vsesvjatskaja in de provincie
Perm, in de midden-Oeral. In
het strafkamp ontmoette
Gloezman, de bioloog Vladimir
Het is natuurlijk van groot be
lang, dat wij, in het Westen nu
beschikken over dit handboek.
In dit licht bezien mag het dan
ook zeer verwonderlijk heten
dat iedere reactie van de Inter
nationale vereniging van psy
chiaters tot nu toe is uitgeble
ven. N a een hongerstaking in het
werkkamp van Gloezman en
Boekovski, om o.a. de algemene
toestand en de voedselvoorzie
ning te verbeteren, is de laatste
overgebracht naar de Vladimir-
gevangenis, waar hij nu, on
danks felle protesten van wes
terse zijde, nog wordt vastge
houden. Gloezman zit nog in het
kamp, waar de situatie zeer
slecht is, blijkens een open brief
aan zijn ouders (onlangs gepu
bliceerd in Vrij Nederland), die
ook in het Westen terug is geko
men. Over het voedsel schrijft
Gloezman: „De hond, die tegen
me gromt vanaf de andere kant
van het prikkeldraad, krijgt
voedzamer en beter voedsel dan
ik. Hem geven ze geen verrotte
kool of stinkende vis".
In het najaar start Amnesty
International met een interna
tionale actie voor de politieke
gevangen in de Sovjet Unie. Om
de protesten kracht bij te zetten,
zullen documenten gepubli
ceerd worden, over en door
reeds genoemde dissidenten,
maar ook over andere, hier vols
lagen onbekende oppositione-
len, wier stem het Westen nog
niet heeft weten te bereiken.
Westerse druk zal levens kun
nen redden van veelal onschul
dige, intelligente en strijdvaar
dige Russen, die opkomen voor
.een „menselijker Rusland".
DAAN CARTENS
Omdat mijn dochter twee is en
nog lang niet kan lezen, is zij
voor haar geestelijk voedsel af
hankelijk van haar ouders. En
die op hun beurt zijn ook lang
niet onafhankelijk in dit op
zicht. Dus wordt de boekhandel
bezocht en daar vinden wij een
ruime sortering van plaat- en
voorleesboekjes voor onze peu
ters. Maar hiermee is het pro
bleem nog niet opgelost, want je
moet die boekjes ook nog voorle
zen, liefst enigszins geloofwaar
dig.
Ik moet zeggen dat dit mij niet
altijd lukt. Sommige teksten,
door op onze peuters gespeciali
seerde auteurs neergeschreven,
krijg ik niet over de lippen, niet
omdat ze te duidelijk afgestemd
zijn op wat men „de wereld van
het kind" noemt, maar eerder
omdat ze aan die dubieuze fictie
te gretig tegemoet komen. Zo
komt in een van de boekjes van
Dick Bruna, befaamd merk op
dit gebied, een appeltje voor dat
in het gras ligt te huilen omdat
het maar een appel is en niets
kan zien van de wereld. Nu zal
het best zo zijn, dat kinderen
overal een ziel in zien, maar de
vraag is of we hen daarin tot in
het absurde tegemoet moeten
komen door alles wat los en vast
is te laten denken en praten.
Pratende beesten lijken mij on
geveer wel de grens; en die ont
breken dan ook nooit.
Nog moeilijker heb ik het met
„Nijntje", ook een produkt van
Bruna. Daarin wordt verteld dat
mijnheer en mevrouw Pluis,
twee in mensenkleren gestoken
konijnen, in een mooi huisje met
een tuintje wonen en een kindje
krijgen. Dat gaat er heel won
derbaarlijk aan toe en toch zal
menigeen elementen uit het ver-,
haal herkennen. Er verschijnt
namelijk een engel en „de engel
zei: dag mevrouw Pluis, let op
wat ik u zeg, u krijgt een lief
klein dochtertje, toen vloog de
engel weg." Ik kan dit nauwe
lijks lezen zonder het wat
vreemde gevoel dat hier een pa
rodie gegeven wordt op het be
gin van het Lukas-evangelie.
Het vervolg maakt dit vermoe
den nog onontkoombaarder.
Want zie (dat heet hier: „en ja
hoor") er werd een klein ko
nijntje geboren en het were
Nijntje genoemd. Maar in
plaats van herders en van wijze,
uit het Oosten kwamen alle die
ren uit het land naar Nijntje toe,
de haan, de kip, de kuikentjes a
zelfs de dikke koe.
Het lijkt mij vrijwel uitgeslo
ten dat de treffende overeen
komst met het bijbelverhaal o,
louter toeval berust. Een regel
rechte parodie daarop is te zee
„bij de konijnen af' om ecj:
aunnemelijk te zijn.
Maar wanneer het verhaal -
een derde mogelijkheid - be
doeld zou zijn als een voorziet
tige en heel verre voorbereiding
op het kerstverhaal, dan word:
het zo mogelijk nog dubieuze
Ik zou wel eens willen weten,
hoe in dit geval „de eigen werek
van het kind" argumenten kar
leveren voor een pedagogisch
verantwoording van dit boekje
Als mijn dochter verstand heef:
iets wat niet uitgesloten is, zal tl
straks, wanneer zij het echte
bijbelse kerstverhaal hoort, iet
gaan denken als „waar heb iè
die truc met de engel toch meer
gehoord?" Ik kan mij een beten
voorbereiding denken dan eer,
die dat wat voorbereid wordt tot
iets kinderachtigs maakt en var
alles wat kinderlijk is een aparte
wereld waaraan wij snel ont
groeien.
CORN. VERHOEVEK
NIJMEGEN - Hij ging in
het luxe Amsterdamse Hil-
tonhotel een openbaar de
bat aan met de „schaamte
loze" voorstander van eco
nomische groei, prof. Par
kinson. Hij schreef met een
aantal vrienden de waar
schuwende pocket „De
toekomst staat op het spel"
die lijnrecht ingaat tegen
de materialistische
luilekkerland-visie van
prof. Parkinson, zoals die
werd neergelegd in de be
stseller „Big Business". Hij
gaat zonder aarzelen ak
koord met de betiteling
neo-marxist en hij is daar
bij ook nog eens een ouder
wetse Jezuïet van 53 jaar
celibatair levend op een
traditioneel kale slechts
door boeken opgesierde
kloosterkamer. Hij heet
Harry Hoefnagels, hoogle
raar in de normatieve
maatschappijleer te Nij
megen en tevens hoogleraar
sociologie in Antwerpen.
Tussen beide steden be
weegt hij zich voort met bus
en trein.
Hij is voorstander van in
komensnivellering en werkt
daar zelf aan mee. „Ik verdien
28.000 bruto en wat ik daar
nog van overhoud - na reis en
boekenkosten - gaat naar de
orde toe."
We willen graag eens met
hem praten „vragen hoe het al
lemaal gekomen is."
Dat kan, want prof .Hoefna
gels draagt zijn ideeen graag
uit al „leurt" hij er niet mee.
„Kijk," ik ben in 1969 in
Nijmegen gaan doceren en
toen was het hoogleraarschap
al uit de ivoren toren gehaald.
Ik heb de tijd niet gekend dat
een hoogleraar altijd gelijk
had. Het is vaak zo dat studen
ten mij vragen stellen waarop
ik het antwoord niet weet, al
thans niet voor het eerstvol
gende college".
Het is zijn simpele verkla
ring voor het feit dat hij het
uithoudt in het verpolitiseerde
Nijmeegse universiteitsmilieu,
daar waar hoogleraren als
Hoogerwerf en Van der Doel
zich walgend van het fanatiek
beleden marxisme wegspoed
den naar minder aangetaste
universiteiten. Hoefnagels
sluit niet uit dat er best wel een
groepje doordrammende stu
denten zal opereren, maar zijn
eigen ondervinding is, zegt hij,
dat in een eerlijk debat nog vo
lop ruimte wordt gelaten voor
afwijkende opvattingen. Stu
denten die de maatschappij
liever vandaag dan morgen
willen omvergooien accepte
ren het bijvoorbeeld dat Hoef
nagels nog altijd een getrouw
Prof. H. Hoefnagels
katholiek is. „Ze zeggen dan,
verrek, wat ie daar zegt daar
zijn we het wel mee eens, hoe
kan ie nou in 's hemelsnaam
priester blijven?" Aldus prof.
Hoefnagels met enige binnen
pret. „Als ze het me ronduit
vragen dan leg ik ze dat uit,
maar ik begin er zelf nooit
over". Hoe hij dat dan uitlegt
dat is eigenlijk een heel ver
haal. Daarvoor moet je terug
gaan naar de vijftiger jaren
toen Hoefnagels nog theologie
studeerde en een boek schreef
onder de titel „Een eeuw so
ciale problematiek". Een boek
dat, zoals hij nu fijntjes op
merkt, niet geheel overeen
kwam met de toen geldende
katholieke maatschappijleer.
Het verscheen precies in 1954,
het jaar van het bisschoppelijk
mandement dat alles nog eens
even in de oude kaders wilde
vastsolderen.
Kon dat boek zomaar ver
schijnen? Jawel, hoor. „Ik was
natuurlijk onderworpen aan
censuur van de orde, maar
daar moet je niet te zwaar aan
tillen. Je kunt tijdelijk een wat
„domme overste" boven je
hebben, maar in mijn geval
werkte de censuur corrigerend
en daar ben ik dankbaar voor.
Als dat boek in zijn eerste ver
sie was verschenen, had ik wel
kunnen inpakken, dan was
mijn naam ook wetenschappe
lijk voorgoed kapot geweest."
In 1962 kwam een tweede
ingrijpende publikatie de
ontwikkelingsgang van Hoef
nagels markeren. Een ontwik-
kefing van een in een be
schermd Rooms milieu - com
pleet met huishoudelijk per
soneel - opgegroeide jongen
tot wetenschapper die partij
koos voor allen die in de ruim
ste zin „personeel" genoemd
kunnen worden. Hij schreef in
een sociologisch vakblad een
artikel „Nederland als sociaal
paradijs" en kreeg zowel de
werkgevers als de werknemers
over zich heen. „Ook de vak
bonden vonden mijn ideeën te
wild. Alleen Kloos, toen nog
vice-voorzitter van het NW
heeft me in het Parool verde
digd." Nu constateert Hoefna
gels dat Kloos op het punt van
1962 is blijven staan, terwijl
hij zelf nog meer verder op
schoof in radicale richting.
Gelijk Paulus op weg naar
Damascus door een bliksem
flits werd getroffen en zich be
keerde, zo werd Hoefnagels in
197 0 in een achteraf nog dui
delijk te plaatsen moment van
een sociaal geengageerde
hoogleraar tot marxist. „Bij de
Rotterdamse havenstakingen
kwam er een huisvrouw voor
de tv en die zei dat de strijd
ging om het brood van haar
kinderen", aldus Hoefnagels.
„Toen dacht ik, „Nou, nou niet
overdrijven, je hebt nog een
heel redelijk loon al zou het
wat beter kunnen." Maar in
eens besefte ik dat die vrouw
gelijk had. Ze had haar hele
leven volgepropt met onnodige
consumptiegoederen, aange
prezen om niet te zeggen op-
fedrongen door de reclame en
aardoor kwam ze inderdaad
tekort voor het meest wezen
lijke, het dagelijkse brood."
Vanaf dat moment meent
Hoefnagels te zien hoe het ka
pitalistisch systeem in elkaar
steekt. Een hoog opgevoerde
produktie met een al even op
gedrongen consumptie, een vi
cieuze cirkel waarin de grond
stoffen van de aarde in razend
tempo opgeteerd worden, ter
wijl de mensen - om een uiterst
bruikbaar cliché opnieuw te
benutten - hun eigenlijke wel
zijn zien wegschrompelen in
de roodgloeiende materiële
welvaart.
Zo werd Hoefnagels dus als
laatste consequentie van een
ontwikkeling die al in de vijf
tiger jaren was begonnen een
met open vizier strijdende
marxist. Maar, zo legt hij dan
wel even uit, dat betekent ab
soluut niet dat hij een eventu
eel advies „dan maar naar het
Oostblok af te reizen" zou op
volgen. De Sovjet-Unie brengt
er immers ook niets van te
recht. Ook daar raakt men ge
leidelijk in dezelfde
consumptie-produktie-spiraal
waaraan welzijn en milieu
worden opgeofferd, om dan -
inderdaad - nog maar niet te
spreken van het onderdrukken
van de persoonlijke vrijheid.
Hoefnagels distancieert zich
van de „heilstaat-marxisten"
die alle hardwerkende mid
denstanders als uitbuitende
kapitalisten zouden willen
uitroeien. „Ook de onderne
mer is slachtoffer van het sys
teem", vindt hij.
En ook: „Het marxisme is
niet meer dan een middel om
tot een doel te geraken. Ik kan
daarom goed overweg met
studenten die Marx bestude
ren, maar niet met studenten
die in Marx geloven als een al
ternatieve bijbel".
Hoefnagels laat er geen twij
fel over bestaan, het marxisme
is voor hem een wetenschappe
lijk bruikbaar middel om de
aarde voor de mensheid leef
baar te houden; het is echter
geen doel in zichzelve.Als alle
materiële gelijkheid is bereikt,
als alle mensen van de wieg tot
het graf gelijkelijk worden be
handeld en aldus in materieel
opzicht niets meer tekort ko
men, dan nog blijft de vraag
naar de zin van 't bestaan le
vensgroot overeind. Of, zoals
Hoefnagels het formuleert: „Ik
kan alleen dan als marxist te
werk gaan wanneer ik over de
einder van de aarde heen kan
kijken". Het houdt hem ook
optimistisch: „Ik denk wel
eens dat ik blij ben niet meer in
de volgende eeuw te hoeven le
ven, maar juist door mijn reli
gieuze uitgangspunten kan ik
hopen dat alles tenslotte goed
zal aflopen. Christus is mens
geworden onder de mensen.
Dat wil zeggen dat hij solidair
is met deze wereld. Dan kan ik
me daar niet in een bui van ho
peloosheid uit terugtrekken".
Blijft natuurlijk de vraag of
die christelijke geïnspireerd
heid gestalte moet krijgen in
een historisch nogal zwaar be
laden instituut als de katho
lieke kerk. „Ja, dat weet ik
wel", zo zegt Hoefnagels nogal
vermoeid, hij heeft dat als
priester-marxist natuurlijk al
honderden keren natuurlijk
gehoord.
„Wat dacht u? ik lijd onder
de kerk. De manier waarop in
Rome gezag wordt uitgeoefend
ondermijnt het gezag zelf. Er
gaat, zo vindt Hoefnagels,
weinig morele inspiratie uit
van de huidige kerk. Maar hij
blijkt dat te zien als een soort
inzinking. Vooralsnog is het
batig saldo van de kerk voor
hem voldoende om in de club
te blijven. Er gloort trouwens
nieuwe hoop. „Echt christen
dom en echt marxisme hebben
bij alle openlijke tegenstellin
gen een heleboel dingen met
elkaar gemeen",
JOHN ROOZEN
geze
i moest
ir
Twee pas afgestudee
artsen, Anneke de Langen
Paul Pollmann bemani
sinds 1 maart van dit jaai
Oss samen een huisarts
praktijk, die in een vroeg
elektriciteitszaak is ine
geknutseld door henzelf
hun (toen nog toekomst)
patiënten. De gezamenli
praktijk „Ons Medies C
trum" gedoopt, kostte i
inbegrip van het dokters
tootje - een Renault 4
30.000 gulden, waarvan
helft moest worden best
aan de doktersapparati
Daar werken de twee
huisartsen nu voor het
mumloon. En in hun wac
kamer hangt de sfeer van
huiskamer, waar
koffie wordt gedronken
Dertigduizend gulden is
het vestigen of overnemen
een medische praktijk wel
erg laag bedrag. Maar
geen geld en daarom m
allemaal zo goedkoop mog<
gebeuren en is er vooral ii
weekends door de nieuwbak
dokters en hun toekomstige
tiënten hard getimmerd ir
gehuurde leegstaande elekt
teitszaak. Er werd een „St
ting Ons Medies Centrum
het leven geroepen, die het
trum en het binnenkomt
geld beheert. In het bestuui
van zitten ook patiënten.
vendien kwam er een g
„Vrienden van Ons Medies
trum". Op het ogenblik zij
500 patiënten. Er wordt
onderscheid gemaakt tu
particulier of fondspat
Voor een fondspatiënt ontv
de stichting f 60,- per jaar
het ziekenfonds. Wil een p.
culier de centrumartsen
huisarts, dan kan hij een jaa
onnement nemen, dat evene
60,- kost. Anders zal hij de
male rekeningen moeten l
len.
Anneke de Langen en
Pollmann, die door de patii
bij hun voornaam worden
gesproken, maakten in de a
dersplaats Oss al langer de
van een partij die zich „Soc
trese Partij" (S.P.) noemt er
den het niet bij het belijde
mooie woorden laten.
Momenteel werken ze me
500 patiënten nog maar
dagen. Tegen de helft va
minimumloon. Als zij hel
gen gaan werken wordt d
dubbele. De auto die zij rij
eigendom van de stichting
Pollmann weet niet eens v
dokterstarieven zijn. Dat
de stichting maar regelen
hen het meest aanspreekt
actieve betrokkenheid vi
bevolking. Paul: „Je had n
zien, hoe de mensen hier
en voor niets op zondagen
AMSTERDAM - Het
sterdamse Vondelpark
broedplaats voor „vrij
gels" wel definitief
stoord. Het vorig jaar di
gemeenteraad onder
protest van buitenaf,
men besluit om een alge
slaapverbod in de open
in te stellen voor toe
heeft een verbluffend
gesorteerd. Deze zomer
het park voor het eerst
jaren weer een norm<
daarbij uitermate bi
lijke aanblik.
Een enkel bloot bo
blijkt toe te behoren a;
kwieke kantoorbediend
van zijn lunchpauze
openlijke liefdesbetui
blijven beperkt tot het vc
logse schuchter hand-ii
lopen. „De mensen durv
weer het park in. Moede
kinderen gaan er naar toe
het park weer terug is w
hoort, in handen van de
Amsterdamse bevolking
zei ons een woordvoerder
Amsterdamse politie die
twijfel over liet bestaan
uitstekende ontwikkel
vinden. Er wordt kalmp
patrouilleerd, maar nie
met leden van de moord
of met pseudo-hippies ve
van hasj-honden aan de
„Ik speelde al langer
idee maar nu pas heb ik 1
gedurfd". Dat is weer ee
optimistisch geluid, ditr
komstig van de 33-jari
dernemer" John Hanner
net als zijn grote stuntvc
Wim Wagenaar dat op h
seplein in het Lido doe
beert om in de horeca-s