color
hie
:henius
EFONISTE
IVO.
UNOIGE
UDIGE
EN-
Z0RG(ST)ER
op alle
rigen
NEN v a. 25,-
1ANTELS en
LKOSTUUMS
MALVE PRIJS.
ENZORG
SCH-VLAANDEREN
'ARMING en
TTECHNIEK
De Volckaert
„Russen in de ruimte" is de titel van een
unieke documentaire over de Russische
ruimtevaart, die de KRO morgen, op zon
dag 13 juli, uitzendt aanstaande om 21.35
uur via Nederland 2. Het programma dat -
aan de vooravond van de Sojoez-Apollo
vlucht - een overzicht geeft van alle be
langrijke Russische ruimtevaartprojecten,
is opgebouwd rond een bezoek aan de tot
voor kort geheime Sterrenstad. Tot de
eerste journalisten uit het Westen die hier
werden toegelaten behoorde onze ruimte
vaartmedewerker Piet Smolders. Met re
gisseuse Marga Kerklaan en een Russi
sche cameraploeg maakte hij de opnamen
die in het KRO-programma te zien zijn.
In dit exclusieve artikel geeft Piet Smol
ders zijn indrukken over Sterrenstad,
woonoord van de kosmonauten.
Kosmos-
bestormers
Duivels-
draaimolen
alle niet afge-
alen een
20 30%
ROOSENDAAL
orte termiin in Kontakt komen
op zich te nemen over de
mand met de nodige ervaring
er deze funktie worden gaarne
A. de Blok, wnd. direktrice,
aan de direktie van het Elisa-
we Kerkstraat 17, Sluiskil.
ovorselstraat 9-11
icitanten op voor de functie
aktijkervaring hebben, genie-
orkeur.
chten aan de Heer A Z. Jones,
ken van ons bedrijf, tel. 01600
an Rijckevorselstraat 11 te
MUM
!MUM
ONGEN
tan onze Slichting bestaat de
tl te nemen aan de 2-|ange
ve cursus start hatf september
ng volgens adviesregeling
e aanschaf van dienstkleding is
ening van het Verpleeghuis.
at maximaal 3 /aar voortgezel
in sotticitetiee te richten aan
ileer. hoofd verplegingsdienst
rettijd, opleiding en diploma s.
een fotolaborato-
ifiriatenaai ontwik
ke, speciale af-
idzakeliik zijn bij
ïling zoeken wij een
hebt voor deze
or de groei van
luidelijke eisen stelt
edt, richt dan uw
culum vitae aan de
aken t.a.v. de neer
ntrale B.V.
bergen
yrn
Over ruimtevaart schrijven is één, zelf in een ruim
teschip liggen is iets anders. Ik lig in de Sojoez, een
droogvlieger waarmee de kosmonauten Leonov en
Koebasov zich voorbereiden op de aanstaande kop
peling in de ruimte aan een Amerikaanse Apollo.
Zodadelijk zullen Leonov en
Koebasov hier de 36 uur du
rende generale repetitie begin
nen voor de eerste internatio-
nele bemande ruimtevaarton
derneming. Ik wist dat de So
joez klein was, maar de cabine
komt me benauwder voor dan
ik me ooit heb kunnen voorstel
len. Ik lig met opgetrokken kni
eën. Boven me het luik dat toe
gang geeft tot de ei-vormige
werkruimte van de Sojoez.
In totaal heeft het ruimteschip
negen kuub aan leefruimte - al
tijd nog één kuub meer dan de
Apollo. Maar in de Sojoez is die
ruimte verdeeld over twee
kleine cabines, terwijl de Apollo
één cabine heeft. Voor me op het
instrumentenbord van de Sojoez
zit een globe die nu de plaats
aangeeft waar het ruimtevaar-
tavontuur gaat beginnen: de ba
sis Bay Konoer in Kazachstan.
Daar zal op dinsdag 15 juli de
Sojoez van start gaan om 7 'A uur
later doelwit te worden voor de
Amerikaanse Apollo.
We zijn in Sterrenstad, een
plaats die U op geen enkele
kaart zult vinden. Enige oplet
tendheid tijdens de rit er naar
toe heeft me geleerd dat dit
plaatsje op 40 kilometer ten
noordoosten van Moskou ligt.
De weg er naar toe wordt, lang
voordat je er bent, als „doodlo
pend" aangegeven. De wachtlo
kalen en militairen bij de ingang
doen een legerplaats vermoe
den, Niets wijst erop, dat hier de
geïsoleerde woonplaats is van de
„bestormers van de kosmos".
In 1960 was Joeri Gagarin hier
een van de eerste bewoners.
Sinds die tijd is het plaatsje snel
gegroeid maar het telt nu toch
nog maar 2500 inwoners. Ruim
vijftig van hen zijn kosmonau
ten. Een belangrijk deel van hen
ongeveer tweederde- is militair.
De anderen zijn burgers - veelal
ingenieurs die ruimteschepen
ontwerpen. Sommige pure we
tenschappers onder de kosmo
nauten -zoals dokter Boris
Jegorov- wonen en werken in
Moskou. Anderen zijn uit het
ruimtevaartprogramma gestapt
zoals Herman Titov, 's werelds
tweede ruimtevaarder, die nu
als ingenieur in Moskou werkt.
Sterrenstad ligt niet ver van
het textielstadje Sjolkovo. Het is
omgeven door een dicht woud
van dennen en berken. Voor hun
training en voor verre reizen
(zoals naai- de lanceerbasis)
kunnen de kosmonauten ge
bruik maken van het aangren
zende semi-militaire vliegveld.
In het nabije gehucht Tsjkalov
kunnen ze op de trein stappen
naar Moskou of er met hun eigen
„Volga" naar toe gaan.
Niemand komt Sterrenstad
binnen zonder een speciale pas.
Na de Amerikaanse astronauten
•die hier samen met de Russen
trainden zijn we hier de eerste
bezoekers uit het Westen. Na het
zwaar bewaakte hek gepasseerd
te zijn rijden we nog vijf- of zes-
ssswsEsaw:*
1. ,,Zvjozdotsjka"(Sterretje)
heet de plaatselijke kruidenier
in Sterrenstad. „Sterretje"
heette ook het hondje dat voor
Joeri Gagarin de weg naar de
ruimte vrijmaakte.
2. Er is niets ongewoons aan
het silhouet van Sterrenstad -
op één uitzondering na: het
ronde gebouw, rechts op de
achtergrond. Daarin staat een
reusachtige centrifuge die de
kosmonauten tot twintig maal
hun normale gewicht kan be
zorgen.
3 Generaal Georgi Berego-
voi, 's werelds oudste kosmo
naut en directeur van het Joeri
Gagarin Trainingscentrum
voor Ruimtevaarders. Hier
maakt hij een wandelingetje
over het Rode Plein.
4. De Sojoez, Rusland's
ruimtetransportschip. Dit
exemplaar is niet voorzien van
de gestandaardiseerde koppe
ling die in het Apollo-Sojoez
project zal worden getest. De
Sojoez bestaat uit drie hoofd
moten. Van voor naar achter:
de ei-vormige werkruimte
(doorsnee 2,5 meter) waarin de
kosmonauten werken en rus
ten zolang zij niet overgestapt
zijn op het grote ruimtestation
Saljoet. Daarachter de klok-
vormige cabine, waarin de
ruimtevaarders op aarde te
rugkeren. Helemaal achteraan
de motorsectie, waaraan twee
met zonnecellen bezette
„vleugels" die het opvallende
zonlicht omzetten in elektrici
teit.
S. Het monument van Joeri
Gagarin, bij de ingang van
Sterrenstad.
Foto's Piet Smolders, Novosti
honderd meter door een laan
met hoge bomen. Dan een grote
open plek in het bos: Sterren
stad.
Links staat een groot stand
beeld van Joeri Gagarin, de eer
ste mens in de ruimte. In 1968
verongelukte hij toen zijn Mig
plotseling naar beneden dook.
Enkele honderden meters ver
der rechts ligt het naar hem ge
noemde trainingscentrum voor
ruimtevaarders. Links domine
ren strakke flatgebouwen het
panorama van het Sterrenstad
je. Kinderen zitten met baboesj-
ka's (grootmoeders) op de ban
ken en spelen tussen de nog
jonge bomen. Eengezinswonin
gen vallen er niet te ontdekken.
Modern wonen betekent voor de
Russen nog steeds: in een flat
huizen.
We worden voor het train
ingscentrum verwelkomd door
generaal Georgi Beregovoi, een
goedige gezette baas met mas
sa's lintjes en medailles op dd
brede borst. Al 47 jaar oud was
hij toen hij in 1968 de Sojoez-3
vloog. Hij werd toen bijzonder
geëerd en onderscheiden door
Breznjef en Kosigin persoonlijk.
Zijn voorganger, Wladimir Ko-
marov was tenslotte tijdens het
testen van de eerste Sojoez om
gekomen toen de parachute
koorden in de war raakten tij
dens de landing. Beregovoi, al
Held van de Sovjet-Unie vóór
hij de ruimte in ging -hij achter
volgde een hele reeks Nazi
vliegtuigen in de tweede
wereldoorlog- is nu directeur
van het trainingscentrum.
„We hebben hier alles wat no
dig is om kosmonauten op te lei
den", aldus Beregovoi. „Een
medisch laboratorium, twee
grote centrifuges, een sterren
wacht en een hele reeks droog-
vliegers, waarin alle vluchtom-
standigheden kunnen worden
nagebootst, behalve de gewich
teloosheid. Maar ook die kunnen
we -voor korte tijd- ondervin
den door met speciale vliegtui
gen een parabool te beschrijven.
Terwijl het vliegtuig met afge
zette motoren naar boven „valt"
en dan weer naar beneden zijn
onze kosmonauten meer dan een
halve minuut zonder gewicht.
Dat is genoeg om -in etappes
allerlei manoeuvres na te boot
sen en de mensen een idee te ge
ven van wat gewichteloosheid
nu eigenlijk is."
Het meest beruchte trainings
toestel van de kosmonauten is de
„duivelsdraaimolen", zoals ze
de grote centrifuge noemen. In
een cabine aan een achttien me
ter lange arm worden ze rondge
zwaaid totdat ze meer dan tien
keer hun normale gewicht heb
ben. Als er een olifant op je
borstkas staat moet je ongeveer
hetzelfde gevoel hebben. Op die
manier worden de kosmonauten
méér dan voorbereid op' de ver
snellingen die optreden wan
neer de Sojoez vertrekt van de
aarde. Tijdens de landing gebe
urt ook iets dergelijks, maar dan
zijn de overbelastingen veel
minder: 2 tot 3 keer je normale
gewicht.
Een persconferentie geeft ons
de gelegenheid vragen af te vu
ren op Leonov en Koebasov en
hun plaatsvervangers: Filipts-
jenko en Roekawisjnikov.
Leonov heb ik al verscheidene
keren ontmoet sinds we in 1970
voor het eerst in Moskou drie
uur lang met elkaar spraken. Na
afloop van de persconferentie,
waarbij de vriendschap tussen
de volkeren, de internationale
ontspanning en samenwerking
breed worden uitgemeten, wil
hij nog wel even aan me kwijt
wat hij zélf het belangrijkste
vindt: „Koppelen aan de Apollo
en asjeblieft tenminste één over
stapje maken. Maar ik denk dat
we alle geplande bezoekjes over
en weer wel zullen kunnen
doen."
Hij is in zijn schik met de in
Nederland pas sinds kort te
krijgen synthetische verf die ik
voor hem heb meegebracht:
Alexei Leonov is een hartstoch
telijk schilder van „kosmische
thema's". Dan verdwijnt hij sa
men met co-piloot Valeri Koe
basov snel naar het klaslokaal
waar de voorbesprekingen zijn
voor de generale repetitie in de
Sojoez, die morgen plaats vindt.
Twee dagen later vermelden de
overal langs de Moskouse stra
ten opgehangen Pravda en Izv-
jestia dat beide ruimtevaarders
„met lof geslaagd zijn" voor hun
eindexamen internationaal
ruimtevaren.
Na de bezichtiging van het
trainingscentrum brengen we
nog even een bezoek aan het
woongedeelte van Sterrenstad,
waar kosmonauten-vrouwen en
hun kroost nog gauw even inko
pen gaan doen in de plaatselijke
winkel „Sterretje", de naam van
het hondje dat voor Joeri Gaga
rin de weg naar de ruimte vrij
maakte. Een kort bezoek aan de
werkkamer van Gagarin besluit
tegen zeven uur het officiële
programma waarna we in de
kosmonautenkantine nog een
broodje worst en een flesje „Pi-
vo" (Russisch bier) naar binnen
slaan.
Op weg naar de uitgang pas
seren we opnieuw het beeld
van Gagarin. Aan de voet er
van liggen bloemen die hun
beste tijd gehad hebben. Tel
kens als er mannen terugkeren
uit de ruimte leggen ze hier een
nieuw boeket neer. Als alles
goed gaat zullen Leonov en
Koebasov binnenkort voor
verse zorgen.
PIET SMOLDERS
