De snoek
Roerloos
Koning Albert
van België
m belgique-belgiê
Compost
„DEN SNOEK verwart men niet
licht met een' anderen visch. Zijn
lang, hoekig, min of meer prisma
tisch lichaam, zijn gerekte kaken,
waarvan de onderkaak het langste is
en met scherpe rooftanden is gewa
pend en zijn ver naar achteren ge
plaatste rugvin, doen hem genoeg
zaam kennen. Men heeft snoeken
van een Meter, ja zelfs van twee Me
ter gevangen."
Aldus een beschrijving uit een oud
boek over het Leven der Dieren.
Hoewel snoeken al betrekkelijk lang
in onze wateren voorkomen zullen er
niet veel mensen zijn die ze kennen.
Dat komt omdat deze roofvissen be
trekkelijk eenzaam rondzwemmen.
In een grote plas leven meestal maar
enkele snoeken omdat deze vissen
een groot gebied nodig hebben om
aan de kost te komen. Alleen in de
voortplantingstijd komen ze in el-
kaars buurt, de rest van het jaar zijn
het doodsvijanden.
Snoeken jagen vooral 's nachts en
„een vraatzuchtiger en onverdrage-
lijker visch dan den snoek is moeilijk
te vinden". Ze eten alles wat ze voor
de bek komt, tot waterratten en een
den toe. Heel wat vissers zien de
snoek dan ook niet graag in hun vis
water.
Overdag „staan" snoeken meestal
roerloos in het water, het lijkt dan
alsof ze uitrusten van de nachtelijke
rooftocht.
Dezelfde onbeweeglijkheid die
snoeken overdag vertonen zien we
ook in de paartijd. Snoeken zijn
saaie geliefden. Dagenlang staan ze
naast elkaar in het water; in die tijd
laat het wijfje een onafgebroken
stroom eieren in het water zakken en
het mannetje laat daar zijn hom
(zaad) overheen vloeien. Als het
karwei achter de rug is gaat elke
snoek zijn eigen weg, de bevruchte
eieren aan hun lot overlatend. Deze
worden uitgebroed door de zon (het
is lente) en van zuurstof voorzien
door het water. Dat verklaart voor
een deel waarom het aantal snoeken
zo sterk terugloopt en de grootte van
deze roofvissen minder wordt. Het
water wordt vuiler en daardoor
minder zuurstofrijk, daardoor ko
men er minder jonge snoekjes door
de eerste dagen heen en worden de
gene die het wel halen minder zwaar.
Het vissen op snoeken is een „sport"
op zich d.w.z. dat de visser die een
snoek wil verschalken van goede
huize moet komen. Gezien de nuttige
functie van deze roofvis - hij ruimt
de zwakke dieren op - zou het echter
beter zijn ze met rust te laten. Ze
hebben al moeite genoeg met de wa
tervervuiling.
JAAP WILLEMS
DE BELGEN zijn een royaal en ro
yalistisch volkje. Zeker op hun post
zegels. De ene emissie volgt de ander
in snel tempo op en er is in het oude
werelddeel wellicht geen land te
vinden, dat zoveel monarchie op zijn
zegels doet. Met uitzondering van
Liechtenstein, maar dat ligt daar
aan de oppervlakte van dat vorsten
dom. De jongste monarchale zegel is
in Brussel gewijd aan koning Albert,
die honderd jaar geleden geboren
werd op kasteel Laeken. Dat was 8
april 1875 en zijn vader was prins
Pnilip van Vlaanderen en zijn moe
der prinses Maria van Hohenzollern.
Albert huwde in München met een
Beierse prinses Elisabeth in 1900 en
hij volgde in 1908, zijn oom Leopold
II op als koning der Belgen (niet als
koning van België, want daaraan is
de Franse revolutie debeti.
Albert heeft zijn wereldfaam te dan
ken aan het standvastige verzet in de
Eerste Wereldoorlog achter de Yser,
waar hij het laatste stukje België
verdedigde tegen de dikke Bertha's
van Krupp en de Duitse keizer. De
keizer overleefde de oorlog niet als
keizer, Albert kwam er gesterkt uit.
Hij was een hartstochtelijk bergbe
klimmer in zijn vrije tijd. Dan plukte
hij Edelweiss - wat nu verboden is -
en bracht dat voor zijn vrouw mee
naar huis. Haar bruidsboeket was
ook uit Edelweiss samengesteld ge
weest. Zij mocht excentriek zijn als
een Wittelsbacher betaamt, hij hield
intens van haar.
MEST IS een hoofdstuk apart. Ie
dereen geeft zijn of haar tuin wel
eens een goede beurt. De een grijpt
dan naar kunstmest, de ander naar
stalmest. En ook kunt u gebruik ma
ken van (zelfgemaakte)compost. Het
gebruik hiervan is veel beter dan
kunstmest, omdat de plant door deze
stoffen in zijn groei wordt gefor
ceerd, veel jonge scheuten en over
matig veel blad krijgt en daardoor
een prooi wordt voor bladluizen. En
zo is het in feite ook met andere in
secten en schimmels :een overmaat
van het een(kunstmest)geeft een
overmaat van het andere(ongedier-
te). In natuurlijke mest zitten daar
entegen ook nog allerlei bacteriën en
strootjes, ideaal voor structuur ver
betering van de bodem. Het mes
snijdt dus aan twee kanten.
Nu we toch over de natuur praten; er
is ook een natuurlijke manier om on
gedierte te bestrijden. Vul een em
mer met water, en doe er flink wat
brandnetels in. Drie dagen laten
staan(buiten- vanwege de vieze
lucht) en de drap over de planten
strijken. Het ongedierte is er wég
van. Tegen schimmels kunt u net
zo,n extract maken, maar dan van
uienloof.
■«MAAÉAiAiÉMMi
Op 27 januari 1934 is hij in de Ar
dennen van een rots gestort. Hij was
er om te trainen voor de Alpen en bij
het uitrusten moet de rots op 200 me
ter hoogte het begeven hebben. Zo
vonden ze hem na uren zoeken. Op
slag gedood. Hij haatte een lang
sterfbed had hij ooit gezegd en zijn
vrouw bracht de maanden na de
dood in volslagen apathie door.
Deze in zichzelf gekeerde, beschou
wende en ietwat verlegen figuur
heeft de befaamde Belgische schil
der Opsomer - late werd hij baron -
scherp getroffen. Men heeft van dat
schilderij een 10 frankenzegel ge
maakt, waarbij C. Leclercqz voor het
graveren zorgde. Deftig zwart tegen
een roodbruine achtergrond.
Een borstbeeld, dat de koning ten
voeten uit tekent. In een oplage van
3,5 miljoen stuks. Er bestaan zegels,
die je moet bekijken, ook al verzamel
je ze niet. HARRY KOLKS
tuin opnieuw gebruikt. U kunt ge
bruiken alles wat van organische
oorsprong is en door de natuur kan
worden afgebroken.' ook afval uit de
keuken.
U bouwt zelf een container of koopt
er een (de kost gaat hier voor de baat
uit). Dan stort u een eerste laag van
zo'n 20 cm, waarover (b.v., want er
zijn tal van middelen in de handel).
Dolokal en nog wat beendermeel.
Dan kan de volgende laag erop.
Eventueel kan er nog wat klei of
leem tussen worden aangebracht.
Zorg voor niet teveel water maar ook
niet teveel droogte en geen bodem.
Na twee jaar is uw composthoop ge
bruiksklaar.
En dan nu compost. Voor de zuinige
tuinier(ster). Want kosten heeft u
bijna niet, omdat u de stoffen uit uw
HANS VELDHUIS
OPLOSSING: oe - qg - «U
voorzetsel 1S. vleugel
17. eiland der kleine An
tillen 18. niet harde slag
20. onderricht 21. eens
24. gedwee 25. nachtle
ger 28. sine anno (afk.)
30. tegenwoordig 32.
strijdmacht 33. mat 34.
klein zeilschip 36. vaar
tuig 37. eikeschors 38.
scheepszeil 39. klooste
roverste 41. onbepaald
voornaamwoord 45. in
gewijde 48. bevrijding
van een vesting 50. vol
ledig ontwikkeld insekt
52. symbool voor zilver
53. laagte 54. voorzetsel
56. oude testament 57.
deurstijl 58. de geboden
som 59. vochtig 61soort
kabeljauw 63. gewricht
65. edelknaap 68. vis 69.
schaalvormige mand 70.
loofboom 72. streep 74.
persoonlijk voornaam
woord 75. rondhout
Deze heren bespelen een
a. orgel
b. handpierement
c. carillon
en in feite ook zichzelf - tekort doen.
Voor het instand houden van een
goede visstand in Nederland is veel
geld nodig. Dit financiële offer moe
ten élle sportvissers opbrengen en niet
slechts een gedeelte. Er zal iets moeten
gebeuren. En wel zo snel mogelijk. Het
rapport vermeldt overigens ook nog,
dat sportvissers die lid zijn van een
hengelvereniging "in het algemeen
goed op de hoogte zijn van het vereiste
bezit van visdocumenten". Nogal lo
gisch lijkt ons. Welke sportvisser is
niet op de hoogte van het m bezit moe
ten hebben van een geldige visacte?
TV, rado en pers hebben zulks tot in
den treure bekendgemaakt. Trou
wens, men mag toch ook niet jagen
zonder geldige jachtakte. Nou dan.
HORIZONTAAL
I. permissie 6. duister
II. riviertje in Friesland
12. schoonmaakartikel
14. alinea (afk.) 16.
hoofddeksel 19. katach
tig roofdier 20. livreik
necht 22. symbool voor
erbium 23. vruchtkern
25. verlaagde toon 26.
muzieknoot 27. Europe
aan 29. patroon 30. deel
van de hals 31danspar
tij 33.' luim 34. bevesti
ging 35. en andere (afk.)
37. huisgrond 39. sym
bool voor aluminium 40.
muzieknoot 42. sierplant
43. bruine verfstof 44.
lege artis (afk.) 46.
eerstkomend (afk.)47.
bool voor tellurium 50.
item (afk.) 51. mannet
jesbij 55. vaatwerk 57.
houten pin 58. existeren
60. aantal 62. voorzetsel
63. heks 64. drinkschaal
66. symbool voor ge
rmanium 67. maat
schappelijke rang 69.
stuk grasland 71. be-
wijsstrook 73. drletenige
luiaar 74. vloeistof 76.
persoonlijk voornaam
woord 77. kleren aan
trekken 78. octrooibrief
VERTICAAL
2. voordat 3. smal stuk
stof 4. rivier in de
Sowjet-Unie 5. vurig 6.
verlaagde toon 7. voor
zetsel 8. zuivelproduct 9.
iedereen 10. kelner 13.
Oplossing van
vorigs week:
JEAN BRANDTS
gen, anders volgt (13-18!) 22x24
(20x49) 15. -, 26-31! 16. 36x27, 19-
24; 17.30x19,14x21Wit krijgt nu de
grootste moeite zijn zwevende schijf
op 22 te verdedigen. 18. 41-37, 8—12;
19. 46-41, 12-18; 20. 41-36, 18x27;
21. 37-31, 3-8; 22. 31x22, 8-12; 23.
42-37, 12-18; 24. 37-31, 18x27; 25.
31x22,1-7; 26. 38-32! (Op (7-12) zou
nu volgen 32-27! (21x32) 33-28
(32x23) 24-30! enz.) 26. -, 21-26; 27.
33-28, 7-12; 28. 35-30, 13-19; 29.
43-38, 9-13; 30. 36-31, 26x37; 31.
32x41, 13-18!
H.W. FILARSKI
DE 16-JARIGE Rob Schippers uit
Maasbracht heeft samen met Cock
van Leeuwen uit Aalsmeer de
tweede plaats bereikt in het eerste
Kalle-Infotec toernooi met 14 pun
ten uit 11 partijen. Zijn grootste
prestatie leverde hij in de laatste
ronde door niemand minder dan de
kampioen Jannes van der Wal zijn
eerste en enige nederlaag in dit toer
nooi toe te brengen. Vooral de voor
zijn leeftijd frisse kijk op bepaalde
situaties, die hem soepel doet om
schakelen van aanvallen op een
schijf tot het innemen van een gun
stige positie, roept voor de toekomst
verwachtingen op. Hij zal in het ko
mende jeugdwereldkampioenschap
in december, waaraan hij gerechtigd
is deel te nemen door leeftijdsover
schrijding van Jannes van der Wal en
Cock van Leeuwen wellicht een po
ging doen om de jeugdwereldtitel in
ons land te houden. Hieronder volgt
de bewuste partij uit de laatste ronde
tegen de jeugdkampioen van Neder
land 1975.
HET TOERNOOI te Birmingham,
dat in april werd gehouden, heeft
buiten de Engelse grenzen betrekke
lijk weinig aandacht getrokken. Ten
onrechte want er is boeiend vecht-
schaak ten beste gegeven en er waren
vier internationale grootmeesters
van de partij. Winnaar werd de Joe
goslaaf Matulovic; de jeugdige En
gelse spelers Miles (jeugdwereld
kampioen), Mestel en Webb eindig
den hoog op de ranglijst. Hieronder
de briljanste overwinning van deze
zestienkamp.
Wit: Chellstorp (VS)
Zwart: Janosevic (J.S1.)
Konings-indische verdediging
1. d2-d4, Pg8-f6 2. c2-c4, c7-c5 3.
Pgl-f3, g7-g6 4. g2-g3, Lf8-g7 5.
Lfl-g2, 0-0 6. 0-0, Pb8-c6 7. Pbl-c3,
d7-d6. 8. d4xc5, d6xc5 9. Lcl-e3,
Dd8-a5 10. Pf3-d2, Tf8-d8 11. Ddl-
cl, Pc6-d4 Wit heeft zich zeer be
scheiden opgesteld en hij wordt al
met een venijnige dreiging gecon
fronteerd: Dxc3ü gevolgd door
Pxe2 12. Tfl-el, Lc8-f5! 13.
Lg2xb7, Ta8-b8 14. Lb7-hl, Pf6-g4
(Veel beter dan Pc2, Pb3.) 15. Pd2-
b3, Da5-c7 16. Pb3xd4, c5xd4 17.
Le3-f4 (Men zie ook: Pd5, dxe3!,
Pxc7, Lxb2! Na de tekstzet zal wit
hebben gerekend op e5, Pd5 maar er
volgt een verrassing:)
17 d4xc31! 18. Lf4xc7, c3xb2 19.
Dcl-f4, b2xal, dame 20. Telxal,
Lg7xal 21. Lc7xb8, e7-e5! 22. Df4-
cl (Na Lxe5, Tdl Kg2, Lxe5 zou
wit totaal verloren zijn. Een aardige
variant is dan: Df3, Txhl!, Kxhl -
geen verschil maakt Da8+, Kg7,
Kxhl, Le4 - Le4!, Dxc4, Pxf2
met winst), Td8xb8 23. e2-c4 (Dxal,
Nooit meer slapen
HEEL GOEDE spelers doen ook wel
eens wat mis gelukkig maar! Hier
een situatie uit een clubwedstrijd
voor bridgeparen. Mijn trouwe part
ner Bob v. d. Velde was de eerste om
vast te stellen dat hij had zitten sla
pen. Bent wakker met:
Zuid:
A B 10 9 7
A 6 5
A 7 5 2
Verlegt de moeilijkheden voor wit
van de voorpost op veld 22 naar 23 en
probeert daarbij tevens wits linker
vleugel uit te dunnen 32. 22x24,
20x29; 33. 34x23, 25x32; 34. 28x37,
10-14;35.40-34,4-9;36.48-42,9-13;
37. 42-38, 13-19! 38. 38-32, 19x28;
39. 32x23, 2-8; 40. 37-32, 8-13; 41.
32-28. Gedwongen door de dreiging
(12-18) en (11-17), 41. -, 13-19! Is
niet meer uit om een schijf te verove
ren, doch neemt met deze zet een ij-
zersterke positie in. 42.34-30,15-20
43. 45-40, 16-21; 44. 40-34, 21-27;
45. 41-36, 20-25; 46. 50-44, 11-17;
47. 34-29. Verplicht na 44-39 (17-21)
39-33 of? volgt (27-32!) 47. -, 25x34,
48. 29x40, 17-21; 49. 40-34, 21-16;
50. 34-30, 26-31! Zwart kan onge
hinderd naar dam lopen, voor wit
begint het er nu troosteloos uit te
zien. 51. 44-40, 31-37; 52. 36-31 of?
27x26; 53. 30-24, 19x30; 54. 28-22,
(Wit probeert ten kosten van twee
schijven ook door te breken). 54. -,
37-41; 55. 22-18, 12-17; 56. 18-13,
14-19! (Maakt er een leuk slot aan)
57. 13x55, 41-46; 58. 23-18, 17-22!
Wit geeft het op.
JAN EDINK
NZ hadden dus schoppenaas, een
schoppen-troever en twee azen kun
nen maken. In de praktijk speelde
zuid hartenaas uit - wat goed afliep
- vervolgde met ruitenaas - wat ook
lukte - en had nu alsnog schoppe
naas en schoppen na kunnen spelen.
Zuid ging echter zitten wachten met
zijn sterke schoppens, dat kostte het
contract, want op drie vrije rode
kaarten van de tafel (west) kon de
oostspeler later drie schoppens op
ruimen en verloor dus slechts drie
slagen. Er had dus even gerekend
moeten worden. Dan is de konklusie
niet zó lastig - maar ook de goden
slapen wel eens. Was zuid helemaal
bij de pinken geweest, dan had hij
het eindcontract. van vier klaver
zelfs kunnen doubleren: hij weet
vrijwel zeker hoe het spelverloop zal
gaan worden en dat dit tot één down
moet leiden. Les: Nooit meer slapen
aan de bridgetafel!
Oost gever, allen kwetsbaar. Oost
één schoppen, zuid paste (goed: je
moet niks bieden als je hoofdzakelij k
kracht in de vijandellijke kleur hebt)
west twee Sansatout - NZ pasten -
oost drie klaver - west drie harten -
oost drie schoppen - west drie SA -
oost vier klaver-en allen pasten! Uw
uitkomst? Gegeven nog, dat OW re
delijke spelers zijn.
CONCLUDEREN uit het biedver-
loop kan je, dat oost vrij zeker vijf
schoppens en zes klaveren heeft. En
west een gelijkmatig spel, met zeer
waarschijnlijk tenminste twee
schoppens. De goede uitkomst van
zuid is dan ook schoppenaas: noord
moet een singleton hebben! Die had
noord en na de start met schoppe
naas en schoppen na, was het con
tract van OW één down gegaan. Dit
waren de OW-kaarten:
Tbl+ enz), Lal-b2 24. Dcl-gS,
Lf5-e6 25. h2-h3 (Zo wint wit mate
riaal terug maar zijn stelling blijft
slecht, vooral door de ongelukkige
Lhl Pg4xf2 26. Kglxf2, Lb2-d4
27. Kf2-f3, Tb8-b2! 28. Dg5-d8+/x
§s/§' §V§« (Er dreigde Tf2 mat.)
h7-h6! (Anders speelt wit g5 met
eeuwig schaak.) 30. Dd8-c7, Tb2-c2
31. Kf3-g3, Lc6xc4 (Dreigt Lf2+ ge
volgd door een damewinnend schaak
van een van de twee lopers. Verder
dreigt Tc3+ gevolgd door Lxa2 en
zwarts a-pion rukt onweerstaanbaar
op. Na Da5 wint o.a. Txa2. Wit heeft
geen enkele tegenkans en zijn loper
is slechts een figurant. Daarom:) Wit
geeft het op.
CONSTANT ORBAAN
Wit: Van de Wal, Zwart: Schippers.
I. 32-28, 18-23; 2. 38-32, 17-21; 3.
43-38, 21-26; 4. 49-43, 11-17; 5. 31-
27, 17-21, 6. 36-31, 20-25; 7. 35-30.
Aan deze en de voorafgaande zet
blijkt dat wit geen bekende paden
wil betreden 7. 15-20; 8. 40-35,
10-15; 44-40, 5-10; 10. 41-36, 6-11;
II. 47-41, 12-17; 12. 27-22?
Het begin van de moeilijkheden voor
wit, beter is hier 50-44 gevolgd door
33-29.
12. -, 21-27! 13. 32x12, 7x27; 14.
31x22, 23x32; 15. 37x28 Gedwon
HET ONLANGS uitgebrachte rap
port "De Nederlandse Sportvisser",
uitgebracht in opdracht van het mi
nisterie van Landbouw en Visserij,
heeft enkele onthutsende mededelin
gen gedaan. Eén daarvan was, dat van
de 1.400.000 sportvissers zwart zou
den vissen. Met andere woorden: één
op de drie sportvissers in Nederland
van 15 jaar en ouder is niet in het bezit
van de vereiste visdocumenten. Deze
gegevens zijn gebaseerd op een begin
1973 gehouden landelijk onderzoek.
Van de 400.000 zwartvissers is 25 tot
30 procent (ruim 100.000) niet op de
hoogte van het feit dat een visacte
noodzakelijk is. Moeilijk te geloven,
maar enfin. De 400.000 zwartvissers
trokken gemiddeld elf keer per jaar
Dit ceremoniële hoofddeksel heet
a. bonnet
b. baret
c. sjako
Altijd in de looppas en veren op hun hoed, dét zijn de
kenmerken van de beroemde
a. Schotse Hooglanders
b. Alpenjagers
c. Belgische parachutisten
naar het water.Zij begingen dus ge
zamenlijk niet minder dan 4,4 miljoen
keer een overtreding! Het grootste
deel van de zwartvissers, ongeveer
200.000, blijkt wel op de hoogte te zijn
van het vereiste bezit, maar dit per
centage speculeert op het ontlopen
van de controle.
In zijn openingsrede van de Visma '75,
zei ir. J. Tienstra dat het probleem van
de zwartvissers in de komende tijd
meer aandacht zal moeten krijgen. Tot
nu toe is ons van welke intensivering
van de controle aan het water nog
niets gebleken. Het legioen zwartvis
sers beseft waarschijnlijk niet dat zij
door het niet kopen van de vereiste
papieren hun collega-sportvissers
Eén van de 400.000 sportvis
sers die niet in het bezit zijn van
de vereiste papieren.
