mmm
Glimwormen
Schuman ter ere
DE GLIMWORMEN danken hun
naam aan het feit dat zij in staat zijn
licht voort te brengen. Hoewel er
zo'n 1300 verschillende soorten be
staan kennen we er in Nederland
slechts drie van. De bekendste is wel
de „Lampyris Noctila". De manne
tjes die we vuurvliegen noemen
„zwerven" vooral op warme zome
ravonden al lichtend rond. De glim
wormen zijn in feite kevertjes die tot
de groep van de zgn weekschilddie-
ren behoren. Zij worden in de
volksmond „wormpjes" genoemd
omdat de vleugelloze wijfjes die wel
18 mm lang kunnen worden, meer op
wormen dan op kevertjes lijken. De
naam glimworm is in feite ook „fou
tief" omdat zowel de volwassen die
ten alsook de larven het lichtend
vermogen bezitten. Deze lichtorga-
nen liggen in de ringen van het ach
terlijf. In deze organen bevindt zich
een stof die lucerine heet. Indien
deze stof zich verbindt met het en
zym luciferase en zuurstof, komt er
een oxidatieproces tot stand waarbij
energie vrij komt in de vorm van
licht Wetenschappelijk heet het een
hulpmiddel voor de beide seksen, om
elkaar te vinden. Toch moet dit lich
tend vermogen nog egens anders toe
dienen, daar ook de larven al in staat
zijn om dit licht te „produceren".
Wat betreft deze andere functies tast
men wetenschappelijk nog altijd in
het duister. De mannetjes ofwel de
vuurvliegjes zijn altijd gevleugeld en
hebben een bruin dekschild. De wijf
jes en larven lijken bijzonder veel op
elkaar. In de tropische landen zoals
midden en Zuid-Amerika komen de
meeste soorten voor. Zij worden
daar Cucujos (levende juwelen) ge
noemd. Merkwaardig is ook dat bij
de tropische soorten het lichtvermo-
gen vele malen sterker blijkt te zijn
dan bij hun Europese familie. Met
name in Mexico worden de diertjes
gevangen en als blijk van liefde aan
een vrouw geschonken. Veelal houdt
men ze in de huize in kooitjes of
draagt men ze bij zich in gazen zak
jes.
GER DE WIT
Horizontaal: 1 verlaagde toon.
3 paard. 5 deel van een skelet.
8 de geboden som. 11 sym
bool voor osmium. 12 omslag.
14 witte hoofdvlek bij paarden.
16 middelbaaronderwijs (afk
17 platboomd vaartuig. 18 deel
van een gebouw. 19 zachte
slag. 21 duivenhok. 23 eerst
genoemde (afk24 symbool
voor neon. 25 tocht per voer
tuig. 27 onderofficier (afk 28
voorzetsel. 29 hevig. 31 rond
hout 33 lichamelijke opvoe
ding (afk34 persoonlijk voor
naamwoord. 35M hekwerk. 36
symbool voor rhodium. 38 on
betrouwbaar. 40 inwendig or
gaan. 42 raamscherm. 43 ro
tan. 44 deel van een vis. 45
kfeur. 47 set. 50 persoonlijk
voornaamwoord. 51 Russische
lichte rutter. 53 symbool voor
iridium. 55 oosterlengte (afk.).
57 mijns Inziens (afk59 mu-
zlekteken. 60 reverendus pater
(afk.). 61 symbool voor kobalt.
62 lang dun smal stuk hout. $4
noordoosten (afk.). 65 op die
wijze. 66 soort bier 67 onder
dompeling. 69 berg op Kreta.
70 kunstzijden weefsel 72 ge
reed. 74 inhoudmaat. 76
vrouwelijk dier. 77 kosten koper
(afk 78 geestdriftig bewon
deraar, 79 zeepwater 80 En
gelse titel, 81. Turkse titel
Verticaal: 1 kever met lange
sprieten. 2 loofboom. 3 treffen
4 voorzetsel. 6 persoonlijk
voornaamwoord. 7 vetstof 9
voorzetsel. 10 academische
graad. 12 mllliampére (afk).
13 zitting. 15 Chinese munt
17 reeds. 20 kroon (afk 22
symbool voor ionium. 26 in loco
Oplossing van
vorige week:
ZOALS aangekondigd gaan we de
komende weken aandacht besteden
aan de prestaties van de junioren in
het eerste Infotec toernooi. De abso
lute uitschieter was hier Jannus van
de Wal uit Tjalleberd, Friesland, die
niet alleen door zijn score van 19
punten uit 11 partijen, doch meer
nog door zijn briljante spel de eerste
plaats ten volle verdiende Wanneer
wij zijn resultaten van het afgelopen
jaar in ogenschouw nemen, negende
in het kampioenschap van Neder
land 1974, derde in het sterk bezette
Heijting's jeugdtoemooi en nu op
overtuigende wijze eerste in het
kampioenschap van Nederland
1975. dan zit er een grote opgaande
lijn in zijn prestaties die de beslis
sing van het K N D B-bestuur vol
komen rechtvaardigt om Jannus van
de Wal wegens overschrijding van de
juniorenleeftijd rechtstreeks te
plaatsen in de halve finales 1976
Hieronder volgen drie fragmenten
uit zijn partijen.
Na 40 zetten was de stand in de partij
Van de Wal-Van Aalten als volgt:
(afk.), 28 dun. 29 spook. 30
lange smalle lat. 32 soort pa
pegaai. 34 één |aar oud. 37
graansoort. 38 geheel gevuld.
39 graafwerktuig. 40 Middel
bare Technische School (alk.).
41 kreet 46 kleefstof. 48 in
lichting. 49 vlaskaf. 52 miss
lag. 54 Kaukasische viltwollen
mantel. 58 symbool voor lan-
thaan. 58 rivier in Pakistan. 60
deel van een elektromotor 61
centiliter (alk). 63 symbool
voor terbium. 66 anno futuro
(alk.). 66 ante mendlem (alk.).
71 ad Interim (afk 73 mu
zieknoot 75 muzieknoot. 76
onzes inzlene (afk 77 kilo
gram (afko)o
Wit vervolgde hier met 33-29'. (2-8)
is nu verhinderd, (6-11) 30-25 (9-14)
27-22! (Offert een schijf om door
braak te forceren) (18x27) 29-23
(19x28) 32x23 (20-24) 34-29! (24x33)
38x29 (2-8) 29-24 (8-13) 24-20 (13-
19) 20x9 (19x28) 9-3 (28-33) 42-38
(33x31) 3-14! Zwart geeft het op.
Tegen de kampioen van 1974 Cor
Hofstee was de stand na 32 zetten als
in het volgende diagram.
Cot die ten koste van een schijf
doorbraak forceerde, doch nu een
tweede schijf door 21-27 bedreigt
ziet, speelde hier 32-27? (21x32)
37x6 (26x46) 7-1 (4-10!) 1-29(10-15)
29-42 (14-20) 42-48 (13-18) 49-43
(9-13) 43-38 (46-5) 48-43 (18-22)
43-48 (13-18) 6-1 (22-27) 1x29 (20-
24) 29x20 (25x14!) 34x25 (14-20)
25x14 (5x25) 48-37 (25-43) 47-41?
(43-48' j Wit geeft het op
JAN EDINK
SNOEIEN IS iets wat iedereen kan.
Denkt men. Maar pas op, het zonder
meer knippen is uit den boze. Niet
alleen de tijd van het snoeien is be
langrijk, maar zo ook de plaats waar
u de schaar in zet.
Overal groeien in deze tijd de hagen
volop. Eind juni- begin augustus is
de beste tijd voor de snoei, omdat de
jonge stelen nu wat zijn aangedikt en
wel wat kunnen hebben. Uitzonde
ring is de Liguster, die wel wat eer
der de schaar kan hebben zonder
schade aan te richten.
Maar u moet erop letten dat de haag
van bovenaf taps toeloopt en van on
deren dus breder moet zijn dan van
boven. Dat is vooral bij jonge hagen
moeilijk (en ook minder hard nodig)
maar bij oudere hagen ziet u het re
sultaat van dat vooruit denken: de
haag is vol. Niet met een miezerige
onderzijde, waar door gebrek aan
daglicht de uitschieters geen enkele
kans hebben gekregen.
Vandaar mijn raad: van boven wat
smaller dan beneden knippen,
waardoor de onderkant niet de kans
krijgt door gebrek aan daglicht af te
sterven. Elke haag moet van boven
zoveel smaller zijn als 1/10 deel van
de hoogte van de heg Als uw heg dus
1.50 hoog is, en van onderen 40 cm,
dan moet er van boven ongeveer 1/10
x 1.50 is 15 cm vanaf-
Overigens kunt u er bij de aanleg al
rekening mee houden dat er „ver
grijzing" optreedt. Plant de hegge-
struikjes niet in een lange rij maar
afwisselend in twee riien, waardoor
de wortels meer kans krijgen.
Bedenk bij het planten van een ligus
terhaag wel dat de beworteling
nogal oppervlakkig is en na verloop
van tijd dus veel voedsel uit uw bor-
ier weghaalt. Daarom doet u er goed
tan zo af en toe de wortels op een
ifstand van 40 cm af te steken,
waardoor de plant hét dieper zoekt
ai voor uw sierplantjes minder drei
gend wordt.
HANS VELDHUIS
LA
ROBERT Schuman (1886-1963) was
Fransman, zeer intellectueel en wat
meer zegt een spiritueel en godsdien
stig denkend mens Hij was het die in
1950 als minister van buitenlandse
zaken van Frankrijk over de oude
grenzen keek naar een verenigd Eu
ropa Dat was toekomst. Hij lan
ceerde de samensmelting van de
zware industrie van Duitsland en
Frankrijk, de Kolen- en Staalge
meenschap. Daarmee beeft hij rich
tot een grondlegger van heden
daagse politiek gemaakt.
Krankrijk heeft rijn grote zoon (om
in Franse termen te blijven) geëerd
met een fraai uitgevoerde toeslagze
gel Regelmatig geeft Frankrijk losse
toeslagzegels uit, waarvan het extra
ten behoeve van het Rode Kruis ge
plakt wordt. Dat is dan tegenwoor
dig een frankzegel, waarvan 29%
toeslag is. Begin januari kreeg Al-
bert Schweitzer rijn zegel, nu is Ro
bert Schuman herdaeht. De
ontwerp-gravure was van Piene
Gandon en de oplage is gefixeerd op
6 miljoen stuks. Royaal vooreen toe
slagzegel De oude bril leedragende
Schuman staat op een lange zegel in
grijze en grijsblauwe tinton. Forse
lijnwerking maken de zegel meer tot
een afdruk van een houtgravure.
Zeer goede zegel kortom iade beste
Franse tradities.
In 1967 gaf België een sprekend ge
lijke zegel uit voor Schuman. Zonder
bril, mam ook van de foto afgeno
men. Later volgden Duitsland (in
blok), alsmede Luxemburg (plaquet
te) en Italië. Schuman wordt dus wel
vooraan geplaatst in de rij der on-
sterfelijken-
Dit jaar heeft Luxemburg ook i
meegedaan, maar tot mijn spijt: het
is maakwerk van laag allooi. Foto-
gravuredruk van Courvoisier naar
een ontwerp van Rodoiio »m Op
een 4 frankenzegel worden drie gou
den munten geschoven diede beelte
nis dragen van Schuman (links).
Gaetaao Martian en Paul Henri
Spaak (rechts). De zege! ia goed ge
drukt. dat kan men rustig ai
voister overlaten. Maar hst t
had nooit de achownhridsc
magen passeren. Jammer w
bert en de groothertogelijke paetery.
OPLOSSING: q E - q E 0 1
Een vent als een
rots, de heer J.
Caesar, maar
weet u nog waar
door hij bekend
werd?
a. Omdat hij
Rome bouwde
b. Omdat hij met
olifanten over de
Alpen trok
c. Als veldheer en
keizer.
De interruptiemi
crofoon in de
Tweede Kamer
wordt gebruikt
a. door de voor
zitter
b. om sprekers te
onderbreken
c. voor snel over
leg met de ambte
naren
VOOR DE ELFDE en laatste maaJ
organiseert de KRO een nationale
hengelsport-competitie onder de ti
tel „KRO-Kanjer-koning", gedu
rende de maanden juli, augustus en
september. Nog steeds is de snoek
niet in deze competitie opgenomen.
Het aantal kanjersnoeken dat ons
viswater bevolkt is nog steeds niet
bijster groot. In plaats van de snoek
vormt dit jaar de aal een aparte
hoofdcategorie. Bovendien vervalt
de categorie „andere soorten zoet
watervissen" De competitie duurt
van woensdag 25 juni tot woensdag
24 september 1975.
Hoofdcategorieën: 1. voorn (blank-
of ruisvoom) 30 cm, 2 winde 40 cm,
3. brasem 50 cm, 4 zeelt 35 cm, 5.
karper 60 cm, 6 baars 30 cm, 7.
snoekbaars 65 vm, 8 aal 75 cm.
Om misverstanden te voorkomen:
het onderscheid tussen winde,
blankvoorn en meun kan moeilijk
heden geven.
Zeevis: Mededingen kunnen alle vis
soorten die - hetzij binnen de land
grenzen hetzij vanuit of vanaf een
Nederlandse boot - met de hengel
zijn gevangen.
Platvis: schol 36 cm, tong 35 cm, bot
35 cm, schar 30 cm.
Rondvis: zeebaars 50 cm, harder 40
cm. geep 60 cm. kabeljauw (gul) 60
cm. makreel 40 cm.
Aan deze wedstrijd is tevens een
jeugdkompetitie verbonden, waar
aan de jeugd tot en met 15 jaar kan
deelnemen. Voor de jeugd geiden de-
zelfde categorieën, soorten en de
zelfde maten.
Voor de aebt hoofdcategorieën én
voor de categorieën „platvis" en
„rondvis" is een hoofdrijs beschik
baar van/250,- voor volwassenen en
lit,' voor jeugdige vissen, te be
steden bij de hengelsportwinkeliei
of schipper waar de prijswinnende
vis werd gemeld en gemeten.
Verder is er een ere-prijs vsn 900,-
(volwassenen, 250,- (jeugd) voorde
meest opzienbarende vangst)en) van
de gehele kompetitie Uw (combina
tie kan prijswinnend sijs.
De vis wordt getoond aan en genie
ten door een hengelsportwinkelier of
schipper De sportvisser vult het
formulier to, de winkelier of schip
per tekent voor akkoord Daarna
wordt het formulier per brief toege
zonden aan de Dirrittie Visserijen,
Stadhouderslaan 57. Utrecht. Geen
vissen opsturen.
JEAN BRANDTS
-
lap
ÏMkMMH&ittt
PIONOFFERS op lange termijn,
die in de openingsfase worden ge
lanceerd, kunnen op twee principi
eel verschillende manieren worden
tegemoetgetreden De ene categorie
spelers probeert de aangeboden
pion te behouden en is bereid, zich
daarvoor in alle mogelijke bochten
te wringen (Een goed voorbeeld is
Kortsjnoi.) De andere categorie ge
eft de pion graag terug in ruil voor
positievoordee) of inititatief. In
onderstaande partij uit het toer
nooi te Portoroz toont Karpow zich
een voorstander van de tweede me
thode Zijn tegenstander is een hier
te lande onbekende meester, die
echter in het jongste kampioen
schap van Joegoslavië hoog ein
digde en zich plaatste voor het In
terzonale toernooi Karpow maakte
te Portoroz - bij het schrijven van
deze rubriek is de einduitslag nog
niet bekend - zijn debuut als we
reldkampioen.
Wit: Karpow.
Zwart: Barle.
Konings-indische verdediging
1. c2-c4, Pg8-f6 2. Pbl-c3, g7-g6 3.
e2-e4, d7-d6 4. d2-d4, Lf8-g7 5.
f2-f3, 0-0 6. Lcl-e3, c7-c5 (Hier is
dan het pionoffer, in ruil waarvoor
zwart een duurzaam initiatief
hoopt te verwerven7. d4xc5,
dSxcS 8 DdlxdS (Na direct Lxc5
vermijdt zwart dameruil door Da5
te spelen Tf8xd8 9 Le3xc5, Pb8-
c6
10. Pc3-d5! (Geeft de pion direct
terug waardoor wit een gemakke
lijk te bespelen en ook betere posi
tie krijgt Ook psychologisch heeft
dit voordelen de zwartspeler zal
zijn voorbereiding hebben gericht
op het behoud van de pion door
zijn tegenstander) Pf6xd5 11.
c4xd5, Lg7xb2 12. Tal-bl, Lb2-
c3+ 13. Kei-f2, b7-b6 14. Lc5-a3,
Pc6-e5 15. Pgl -e2, Lc3-d2 16.
La3xe7, Td8-e8 (Een valstrik zou
Pd3 Kg3, Le3 zijn Wit kan dan
niet Lxd8? spelen wegens Lf2 mat
maar na h4 is er mets aan de
hand) 17. Le7-f6 (Uiteindelijk
heeft wit dus toch weer een pion
gewonnen) Pe5-d318. Kf2-g3,
Lc8-d7 19. Tbl-dll, Ld2-el (Ge
dwongen evenals wits antwoord
maar Karpow beeft hei kwaliteit
soffer heel goed bekeken.) 20.
Tdlxel. Pd3xel 21 Pe2-d4. Ta8-c8
22. Lf!-b5. Ld7xb5 23. Pd4xb5,
Tc8-cl (Op een paardzet wint d6 of
Pd624 d5-d6. Zwart geeft h'et
op (Tdl Pd4)
CONSTANT O RB AAN
«SS?:
met H. W. Filarski
MOEITE VOOR NIETS
JUNlOREN-en in bridge is dat zo
rond 25 jaar - weten tegenwoordig al
héél wat van dit moeilijke denkspel.
Een juniorenteam speelt in de Ne
derlandse selectiewedstrijden mee.
De winnaars van dat gebeuren ral
len naar de Europese kampioen
schappen in Bringhton gaan (juli
a.s.) Tijdens die selectie keek de ta
lentrijke Haagse speler Hans Ver
goed tegen déze kaarten aan:
Zuid:
4V6
V 3
B 9 6 5 4 3
4* A B 8 i2
OW kwetsbaar, NZ boden niet». Na
het bieden was bekend geworden dat
oost een sterk spel, een sterke schop-
penkleur, wat hulp in harten en ten
minste éérste controle in ruiten had
Van west (linker buurman) was ge
hoord dat die zo'n achttal punten
had, een hartenvierkaart en één aas
Het eindcontract was zes schoppen,
zuid moest starten
EEN van de principes van bridge is
dat je de tegenpartij soms moet doen
geloven dat je iets hebt dat je niet
hebt - of omgekeerd Vergoed dacht
uiteraard over een start met klaver
aas maai was bang daarmee óók te
verraden dat hij schoppenvrouw
jp beraad kot» hij dan ook
had Na rijp w
vooi de ruttenstart Dit waren de
OW-spellen.
West
«83
A V 7 2
V 10 2
4» 10 9 7 3
Oost
A H B 9 7 4
H 9 3
A H 5
4* V
Contract: zes schoppen, start van
zuid ruiten drie, door ooat gewon
nen. Oost, de Amsterdammer Carol
van Oppen, lid van het „Caransa-
team", had weinig tijd nodig om tot
12 slagen te komen Hij speelde me
teen schoppen A en H, toen de vrouw
viel was het contract gewonnen Was
de schoppenvrouw met gévallen,
dan was van Oppen van plan drie
maal harten te speten hopende dat
die rond zouden zitten Op de vierde
harten had dan Mevervrouw wegge-
daab kunnen worden.
Als zuid nu eens wél mei klaveraas
was uitgekomen?? De vraag ts «tem
of oost besloten zou hebben op
schoppenvrouw te snijden (theore
tisch de beste winstkans) of te
„slaan" De vraag Meel onbeant
woord, maar het Juniorenteam leed
wèl een dik verlies Want de teamge
noten (Feiten-Kaas) aan de tweede
tafel kwamen in OW met verdei dan
vter schoppen- vijf gemaakt.
Vergoed'» pogingen om tmefvrouw
met „te verraden" pakten dus net
anders uit dan hij gehoopt had Véél
moeite voor niets, misschien niet
eens een fout maar wel een aan
wijzing dat je in bridge toch ook
weei met te shm moet trachten te
zijn!
.•Xv/v'Xv
ïS""
■Pi
