RECHT
SophiaLoren vertelt openhartig over haar
Kerk moet
op alle
niveaus
veranderen"
Nederlaag voor
Van Kemenade
Afschaffing
schoolgeld
15-jarigen
Dubbel spelen op één vleugel
ZIEKTEKOSTEN
Neem de buren mee!
^^DEZE WEEK INÏib806
Forse ruzie
barst los
in textiel
Husqvarna
binnenland
buitenland
I
I
I
I
I
I
I
I
„Militaire druk
op Veluwe
moet afnemen
Guerrilleros
in Argentinië
buiten gevecht
Tussentijdse
verkiezing
in Engeland
SURINAAMSE
LUCHTHAVEN
GEVAARIJJK
Voor 14 dagen tegelijk
Huishoudgeld
Wees maar blij
hu'vvelijkenshowt vooru kostbare kleding van beroemde couturiers.
Predikant promoveert (als eerste)
aan theologische facidteil in Tilburg
Vragen
Duidelijk
papier
uw pen
Man - vrouw
Man ontsnapt uit
Groninger kliniek
DONDERDAG 26 JUNI 1975
15 19
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Minister
Van Kemenade (Onderwijs)
heeft gisteren in de Tweede
Kamer een nederlaag geleden:
de meerderheid van de kamer
stemde voor een amendement
van de socialist Konings> dat
bepaalt dat 15-jarigen geen
schoolgeld hoeven te beta
len.
De regering had de kamer
voorgesteld de leerplicht te
verlengen van negen tot tien
jaar, zodat met ingang van 1
augustus aanstaande alle 15-
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG - UTRECHT
De toch al ernstig verzwakte
bedrijfstak van de textiel
wordt door forse ruzies verder
in het bestaan bedreigd. Aan
de ,ene kant rtaan de indus
triebonden van NVV en CNV>
aan de andere kant het actie
comité tot redding van de Ne
derlandse confectie-industrie
en de Strucon, de stichting
waarin werkgevers en werk
nemers ln deze sector samen
(behoren te) werken. Ergens
daar tussenin staat de onlangs
opgerichte stichting werkne
mers confectie industrie (Wer-
con).
Aanleiding tot de ruzie is
het feit, dat steeds mper grote
bedrijven een deel van hun
produktie gaan afstoten, laat
stelijk Sanbella in Goes, St.-
Annaland en Vlissingen. Vol
gens de industriebond van het
NW is de feitelijke situatie
die tot ontslagen in deze be
drijfstak leidt op z'n minst
genomen erg ondoorzichtig.
Bij de werknemers en de vak
organisaties bestaat de in
druk dat men „beduveld" is.
ook in gevallen bij Berghaus,
Van Peuijenbroek en Bolt.
waar onlangs een deel van de
produktie is afgestoten en
werknemers op straat kwamen
te staan.
In Zeeland doet zich volgens
het NW de wel erg vreemde
situatie voor dat de hoofdin
specteur-directeur van het di
rectoraat-generaal voor de ar
beidsvoorziening de heer Van
der Gijp. met „z'n neus boven
op de ontslagen heeft gezeten"
maar weinig heeft gedaan aan
de belangen van de ontslagen
werknemers Van der Gijp is
namelijk ook nog directeur
van de stichting Wercon.
De Industriebond vraagt
zich af of deze stichting, die
de opvang regelt van werkne
mers die de opvang regelt van
werknemers die ontslagen
worden bij de confectie, niet
mede oorzaak is geweest van
het verlenen voor ontslagver
gunning.
jarigen naar school moeten.
Wegens de budgettaire gevol
gen weigerde de regering ech
ter tegelijk met de verlenging
van de leerplicht ook de
schoolgeldvrijdom tot de 15-
jarigen uit te breiden.
Vorige week ontstond daaro
ver in de kamer een conflict
tussen minster Van Kemenade
en de progressieve partijen
PvdA en PPR. Deze vinden
dat je de leerplicht en de
schoolgeldvrijdom aan elkaar
moet koppelen. Na langdurig
aandringen uit de kamer deed
de bewindsman een compro
mis: die vrijdom zou dan voor
15-jarigen per 1 augustus 1977
ingevoerd worden.
PvdA en PPR namen daar
echter geen genoegen mee: ze
eisten schoolgeld vrijdem met
15 jaar en kregen daarbij gis
teren steun van de WD, PPR,
D'66. CPN, DS'70, SGP. Boe
renpartij, GPV, PSP. de mees
te leden van de CHU-fractie
en een groot aantal KVP'ers.
De verlenging van de leer
plicht kreeg wel de meerder
heid van de kamer. Tegen
stemden de fracties van KVP
CHU en de kleine rechtse par
tijen omdat zij vrezen dat de
wet niet behoorlijk kan wor
den uitgevoerd.
(ADVERTENTIE)
Schaf nu een solide
grasmaaier aan, die
jarenlang zijn
waarde bewijst. Kies
©uit
Zweden
Kleurenbrochures
ontvangt u bij
portvrije inzending
van deze adv.
Husqvarna Ned. I.V.
Antw.no. 215,
Amersfoort
naam
ARNHEM (ANP) Op
korte termijn zal de militaire
druk op de Veluwe minder
moeten worden. Gelderse pla
nologen denken hierbij aan ver
dwijning van het schietterrein
„De Harskamp', nieuwe re
gels voor het gebruik van de
bestaande oefenterreinen en
voor het militaire vliegveld
Deelen bij Arnhem. Die
nieuwe regels moeten zijn
aangepast aan de doelstellin
gen die men uitgesproken
heeft voor het natuurgebied de
Veluwe. Dit betekent dat er
zeer strakke regels moeten ko
men of een beëindiging van de
militaire activiteiten.
Dit staat in een nota vafl de
provincie Gelderland over
twee alternatieve voorontwer
pen voor een streekplan voor
de Veluwe. De bescherming
van natuur en landschap staat
bij deze ontwerpen voorop. De
Veluwe is een van de twee
belangrijkste militaire concen
tratiepunten in ons land. De
militaire oefen- en schietter-
reinen beslaan 20 pet. van het
totaal aan natuur- en bosge
bied. Op korte termijn moet
intensivering daarvjn worden
voorkomen en op lange ter
mijn (10 a 15 jaar) de militai
re druk minder zijn, aldus de
planologen.
CORDOBA (REUTER)
Argentijnse militairen hebben
in het noorden van de provin
cie Tucuman zeven linkse gu
errilleros gedood en een acht
ste gewond en gevangen geno
men, zo heeft het derde leger
korps in Cordoba meege
deeld.
De gevechten die daarmee
in het weekeinde gepaard gin
gen, hebben nu in totaal aan
zestien guerrilleros en drie of
ficieren het leven gekost.
In een afzonderlijk incident
heeft de Argentijnse politie
een vrouwelijke guerrillero
doodgeschoten die met onge
veer dertig mede-guerrilleros
een maand geleden uit de ge
vangenis van Cordoba was
ontsnapt. Ze werd dinsdag be
trapt op het stelen van een
auto waarbij ze door een man
geholpen werd. Ook de man
werd gedood. Bij de nadering
van politie zou het paar het
vuur geopend hebben.
(Van onze correspondent)
LONDEN Morgen vindt
in Engeland een tussentijdse
verkiezing plaats voor de la
gerhuiszetel van het Londense
kiesdistrict Woolwich West.
De socialistische afgevaardig
de, William Hamleng, die hem
sinds 1964 bezet hield, is afge
lopen maart gestorven. In de
algemene verkiezingen van
oktober 1974 behaalde hij een
meerderheid van 3541 stemmen.
Het ziet er naar uit, dat de
nieuwe afgevaardigde van
Woolwich West met een bij
zonder geringe meerderheid uit
de bus zal komen. Er zijn niet
minder dan 8 kandidaten te
gen 3' in 1974. Als Labour
deze zetel verliest, wordt haar
parlementaire meerderheid
herleid tot slechts 1 zetel, na
melijk die van afgevaardigde
John Stonehouse, die sinds af
gelopen november in Australië
'it.
1 LINDAU Slechts 50 exemplaren van deze zeldzame dubbele vleugel zijn er de afge
lopen vijftig jaar gebouwd: het is de befaamde Franse firma Pleyel die ze bouwde.
Elke dubbeïe vleugel weegt maar liefst 800 kg. Tijdens de culturele week, welke een
dezer dagen in Lindau werd gehouden, kon men het instrument zien en horen bespeeld
door het jonge Franse paar Francois en Marie-Christine Doublier.
Ziektekosten mogen (zij het
in beperkte mate) als buiten
gewone lasten in mindering
van het inkomen worden ge
bracht. Het begrip ziektekos
ten" is deswege van belang.
Enige jaren geleden heeft het
een beperking ondergaan.
Daarmee zijn o.m. de bloem
ruikers aan het ziekbed en de
gezondheidsreizen naar de Ita
liaanse meren en andere zon
nige oorden taboe geworden.
De wet heeft nu het begrip
gedetailleerd omschreven. In
de betreffende wettelijke lita
nie komen onder meer voor:
uitgaven voor geneeskundige
hulp met inbegrip van farma
ceutische en andere hulp- en
kunstmiddelen.
Wie nu zou menen dat dank
zij deze detailregeling de ge
schillen zouden zijn opge
droogd, heeft het mis. Het te
gendeel is het geval. Enkele
recente voorbeelden uit de
loelige jurisprudentie mogen
dit illustreren.
Hartkloppingen en benauwd
heden deden mevrouw telefo
nisch de hulp inroepen van
een zogenaamde Practitioner
van de Christian Science
Church te New-York. Hierbij
vond ze baat. Ter zake van
deze telefonische hulpverle
ning ontving ze tweemaande
lijks een declaratie van 20
dollar. Het Hof Amsterdam
rangschikte dit onder ziekte
kosten. Niet aldus ons hoogste
rechtscollege: door middel van
gebed verleende godsdienstige
bijstand kan niet worden aan
gemerkt als geneeskundige
hulp. De Hoge Raad zei er
niet bij waarom dat zo was.
Dit zou overigens niet overbo
dig zijn geweest voor hen die
in het nieuwe testament gelo-
ven. En dat zijn er nog heel
wat onder de belastingplichti
gen, dacht ik zo. (HR 23.4.75
W 5227)
Deze mevrouw had last van
ernstige slapeloosheid met alle
nare gevolgen vandien. Ten
einde raad wendde zij zich tot
een magnetiseur die met mas
sage en kruiden hulp verleen
de. Ook in dit geval liet het
Amsterdamse Hof de rekening
ad f 632 in mindering van het
inkomen toe. Maar ook thans
wierp de Hoge Raad roet in
het eten en decreteerde: be
handeling door een magneti
seur kan niet worden aange
merkt als geneeskundige hulp.
(HR 23.4.75 W 5227).
Dit arrest betreur ik al was
het maar vanwege de over
schatting van de officiële ge
neeskunde die er uit blijkt.
Hier kwam de belastingplich
tige er beter af. De inspecteur
zag in de hond geen hulp
middel" waarvan in de wet
sprake is. Gelukkig dacht het
Haagse Hof er anders over
Uitspraak d.d. 15.3.74 BNB
1975-58). En nog gelukkiger
was het dat de staatssecretaris
die in beide voornoemde ge
vallen beroep bij de Hoge
Raad had aangetekendin het
onderhavige geval verstek liet
gaan. Ware dit anders dan had
hij nauwelijks aan een ver
denking van farizeeïsme kun
nen ontkomen toen hij dezer
dagen in een toespraak bij ge
tegenheid van de ingebruikna
me door de belastingdienst
van een gebouw te Heerlen
zijn mensen inscherpte ernaar
te streven de weerstanden bij
het publiek waar mogelijk
weg te nemen of te verminde
ren en het oproepen van ge
gronde irritatie te vermijden.
Het leven in al zijn facetten
(ook de meest cynische) vindt
men in de fiscale rechtspraak
terug. Mevrouw en meneer
achtten het nodig dat me
vrouw zich liet steriliseren.
Mevrouw was 44 jaar en de
echtelieden wilden geen kin
deren meer. De ingreep kostte
1333,22 op de kop af. De
man wilde dit bedrag in minde
ring viam zijn inkomen zien ge
bracht. Als de pil- en abortus-
kosten mogen worden afge
trokken waarom dan de steri-
lisatiekosten niet, aldus riep
hij het Amsterdamse Hof toe.
Maar niks hoor, zei het Hof
Er was hier geen enkele me
dische indicatie voor deze in
greep. De kosten zijn dus geen
uitgaven terzake van zieltje.
(Hof A'dam 31.1.74 BNB
1975-48).
D'OUWE
PARAMARIBO (ANP)
Bij slecht weer is het bijzon
der gevaarlijk de Surinaamse
luchthaven aan te doen, zo
blijkt uit vragen van het Suri
naamse statenlid Sardjoe
(VHP-oppositie) aan de Suri
naamse minister van Economi
sche Zaken, mr. Eddy Bru-
ma.
Het instrument dat bij
slecht weer een veilige lan
ding kan verzekeren werkt
niet, aldus het Surinaamse
statenlid. Ook wil bet staten
lid van de Surinaamse minis
ter weten of het waar is dat
het thans dienstdoende p.a.z.
baken slechts bij goed weer
werkt en uitvalt bij regen
weer.
De Surinaamse luchthaven
Zanderij zit aldus de Suri
naamse parlementariër zonder
„very high frequency omni
directional range" (V.O.R.).
Dit instrument moet aan het
vliegtuig dat wil landen de
plaats ten opzichte van het
baken aangeven, waardoor ook
in geval van slecht weer een
veilige landing wordt bevor
derd. „Door uitschakeling van
dit instrument komt de veilig
heid van zowel passagiers als
de bezoekers aan het vliegtuig
ernstig in gevaar", aldus het
Surinaamse statenlid.
(ADVERTENTIES)
Het is opvallend hoe veel
Prijs-SIag klanten per auto hun
inkopen komen doen.
En ook komt het steeds vaker
voor dat de huisvrouwen hun
buren of familieleden meenemen,
Let eens op hoe vaak men samen boodschappen gaat doen bij de
Prijs-SIag. Dat is gezellig, maar vooral voordelig.
Men laadt de auto vol met artikelen,
die bij de Prijs-SIag worden verkocht
voor groot-handelsprijzen. Samen
winkelen met één auto betekent dan
dubbel voordeel.
Zelfs in deze dure tijd kan men nog
heel wat doen met 't huishoudgeld.
Want voor enkele guldens benzine
kunnen er vele tientallen guldens op
de boodschappen voor thuis of op de
camping wordenbespaard.
Wees maar blij met een Prijs-SIag in
de buurt, staat vaak te lezen in een ad
vertentie van Jac. Hermans. Dat is niet
overdreven, want de kassa-strook le
vert uiteindelijk het bewijs.
En de kwaliteit is zonder meer uitste
kend. Daarom is het zo druk in de
Prijs-SIag.
Wilt u abonnee worden? Bel dan overdag 020 - 5411345.
(Van een onzer redacteuren)
TILBURG „Mijn boek
is een handleiding en een
geruststelling. Een handlei
ding over veranderingspro
cessen in het kerkelijk le
ven. En over wat daarbij
werkelijk gebeurt. Een hand
leiding, omdat gepoogd is re
gels te geven voor de bege
leiding van die processen.
Een geruststelling, omdat al
le die erbij zijn betrokken,
eruit kunnen leren dat die
processen niet op zichzelf
staan". Dat zegt de 58-jarige
Rotterdamse he.rvormd pre
dikant D. Lissenburg. Hij
promoveerde gisteren tot
doctor in de Godgeleerdheid
aan de Tilburgse Theologi
sche faculteit. Hij is de eerste
promovendus van die instel
ling.
„Samen thuis - samen uit",
die veelzeggende titel gaf hij
zijn proefschrift. Om mee
aan te duiden dat bij alle
verschillen van mening over
veranderingen in de Kerk,
bij alle strijd ook, die kerk
toch ook gemeenschappelijke
basis dient te blijven waarop
men samen verder zal moe
ten gaan. In de omvangrijke
studie brengt hij verslag uit
van het onderzoek naar „eni
ge aspecten van de begelei
ding van geplande verander
ingsprocessen in kerken"
„Mensen die in het kerke
lijk leven veranderingspro
cessen eiwaren, erbij betrok
ken zijn - pastorale werkers,
gelovigen kunnen vaak
moeilijk onder woorden
brengen wat ze voelen, wat
ze hebben meegemaakt", al
dus dr. Lissenburg. Als hij
over z'n studie vertelt, her
kent men in hem op slag de
docent. De man die via het
christelijk lager onderwijs,
de omscholing van werklo
zen, de opleiding van jeugd
leiders en een Sociale Aka-
demie heeft geleerd zaken
uit te leggen, mensen duide
lijk te maken waarom het in
wezen gaat. En ook de man
die in het kerkelijk leven op
een sleutelpost - hij is van
1965 af predikant in Rotter
dam - en was twintig jaar
officier van het Leger des
Heils - als het ware aan den
lijve dagelijks heeft ervaren,
hoe mensen in kerkelijke
veranderingsprocessen ver
ward kunnen raken als ze
niet begrijpen wat er aan de
hand is.
Bijn altijd begint zo'n pro
ces in de Kerk via een klei
ne stimulerende groep, Dr.
Lissenburg meent dat die
groep bestaat uit „voortrek
kers", hoewel lang niet ie
dereen dat zo ziet. Voor hem
is de kernvraag daarbij of
die groep in ieder geval sa
men met de gehele kerkelij
ke gemeenschap het gestelde
doel wil bereiken, of niet. In
ieder geval moet men weten
welk niveau van abstractie
die veranderingen die men
nastreeft hebben. Vaak vol
doet zo'n verandering, zo'n
vernieuwing, aan de voor
stelling die mensen hebben
over de taken die een kerk
dient te verrichten. Vaak ook
met „Dan zegt men dat de
Kerk daarvoor niet is. Dat
de Kerk het Woord Gods
moet verkondigen en daar
van heeft men dan een zeer
bepaald beeld. Mensen die
dat anders zien worden dan
nogal eens als goddelozen
versleten. Daaruit komen dan
conflicten voort".
Hij zegt dat verwarring,
conflict, teleurstelling en po
larisatie de gevolgen zijn van
het feit dat men niet inziet
dat veranderingen op alle ni-
veau's moeten plaats vinden.
(Hij noemt dat in z'n studie
de verticale homogeniteit
van het veranderingspa
troon.
De permanente verant
woordelijkheid die de Kerk
als samenlevingsverband
heeft, een uniek verband
dat men nergens anders te
rugvindt, kan de Kerk niet
overdragen. De Kerk kan
wel taken delegeren.
Voor dr. Lissenburg is het
duidelijk dat het een ver
keerde methode is als er op
slechts één niveau wordt
veranderd, of dat men op
één niveau met veranderin
gen erg voor gaat lopen.
„Ook het feit dat veranderin
gen vaak worden geïntrodu
ceerd vanuit de opvatting
„ik maak u gelijk aan me
zelf" moet tot botsingen lei
den. Dr. Lissenburg wijst er
op dat de kraenten in de
Kerk die zich met alle macht
verzetten tegen veranderin
gen in kerkelijke structuren,
groot zijn. Hij zet daar tegen
over dat juist ae Kerk
zich bij voortduring zal moe
ten beraden over de dyna
miek van de samenleving
„De Kerk moet telkens ver
anderen daar waar ze belijdt.
De Kerk weet wat het is
door de tijd te trekken".
„Mensen vragen zich dan
af wat er eigenlijk gebeurt,
of er een bepaalde systema
tiek in te ontdekken valt, of
er een algemene methode is
te ontwikkelen. Eigenlijk, of
er voor die veranderingspro
cessen een diagnose is te
stellen". Hij wijst erop dat
wat de veranderingen betreft
het in kerken niet anders
gaat dan in de samenleving.
Gegevens over die processen
in de maatschappij zijn ook
van belang voor wat er in
kerken op fiat gebied ge
beurt. ..De Kerk is immers
éèn verband' van en in die
samenleving.' Maar als men
dezelfde normen aanlegt voor
veranderingen dn de 'samen-
levig en in de kerken ko
men er weerstanden, Men
vindt dan dat er geen recht
wordt gedaan aan het, be
weerde, eigen karakter van
de kerk. Ik heb geprobeerd
die bezwaren te vertalen in
termen die kunnen worden
gevat in dezelfde systema
tiek en methodiek".
Het is mogelijk de Kerk te
beschouwen als een gemeen
schap die van Godswege bij
een is geroepen en tegelij
kertijd te erkennen dat zij
veranderbaar is, zegt dr. Lis
senburg. „Je kunt dan recht
doen aan het eigen karakter
van de Kerk".
Hij heeft z'n studie gevat
in een licht theoretisch ka
der. Is uitgegaan van drie
punten, namelijk de aard.
het niveau en de fasen van
het veranderingsproces. En
hij schenkt daarbij, vanzelf
sprekend aandacht aan de
onderlinge samenhang van
die punten.
„Welnu, het gaat bij ver
anderingen altijd om een
wijziging in (machts)verhou
dingen. Om een elite die de
verandering in gang zet, of
wil zetten, en een totale
groep van betrokkenen op
wie dat afkomt. Je moet
daarbij de fasering in de tijd
wel goed in de gaten hou
den". Dr. Lissenburg zegt dat
hij door z'n studie beeft ont
dekt dat veranderingsproces
sen in de Kerk een eigen
dimensie hebben. Hij om
schrijft die met de begrip
pen: dynamiek, mondigheid
en gehoorzaamheid.
„De kerk zou moeten ver
anderen door zich een duide
lijk inzicht te versahaffen in
de situaties waarin mensen
verkeren. Als ze dat inzicht
heeft verworven, moet ze
haar boodschap vertalen en
blijk geven van een prefe
tisch karakter aangaande die
samenleving. De Kerk moet
meer gemeenschapszin en
meer dienstbaarheid opbren
gen die zijn afgestemd op
die menselijke situatie",
vindt dr. Lissenburg.
Ook meent hij dat de kerk
meer moet dwarsliggen,
meer troost moet geven. De
Kerk moet niet alleen het
Woord verkondigen. Ze heeft
ook een sociale taak en dient
maatschappelijk geëngageerd
te zijn. Niet als een soort
nevenwerk. „Ik meen dat de
Kerk de mens moet begelei
den, troosten, vermanen en
dat ze dat ook niet mag nala
ten ten aanzien van de sa
menleving. Die troost moet
zij bieden vanuit de toe
komst van Christus".
Hij zegt er zich van be
wust te zijn dat iedereen het
daarmee wel eens is. Maar
dal er pas weerstanden on
treden als men die ondracht
wil gaan uitvoeren, als men
baar in concrete aanpak wil
gaan „vertalen".
Dr. Lissenburg stelt in z'n
studie dat de Kerk wel
staat is de oroblemen op te
lossen waarvoor zii door
voortdurende veranderingen
Is gesteld. Hij ontwikkelt
daarvoor een werkwijze. Hij
zeet voorts in een van zin
stellingen dat de „tot de reli
gieuze folklore beborenre
stereotieDen (onveranderlijke
kenmerken) de vernieuwin
gen van de kerken belemme
ren Hij acht het van het
hoogste belang dat er voor
de begeleiding van verander
ingsprocessen in kerken een
'yetenschanoelii'ke en orac-
tisch voldoende uitgerust
„instituut" komt.
JACQUES LEVIJ
9 Dr. D. Lissenburg. „Sa
mer thuis - samen uit"
(Uitg. Van Gorcum en
comp.).
Brieven voor deze rubriek moeten
met volledige naam en adres worden
ondertekend. Bij publikatite zullen deze
vermeld worden. Slechts bij hoge uit-
zondering zal van deze regel worden
afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publikatie van brie
ven (verkort of onverkort) betekent niet
dat de redactie het in alle gevallen
eens is met inhoud, c.q. strekking.
Mevr. Greet Büchner heeft
gelijk wanneer zij stelt (De
Stem van 10 juni j.l.) dat de
mens als zoogdier uitermate
kwestbare jongen ter wereld
brengt. Immers de mens is bij
zijn geboorte niet „af" hij
kan niet direct staan (zoals
een veulen), zwemmen (zoals
een eend). Bij een mens is de
biologische voltooiing onvol
doende om mens te zijn: het
leren hoort erbij. Arnold Geh-
len stelt dat de mens een
Mangelwesen is: het is bij de
mens wat zijn driften (m-
stinkten) betreft maar een
treurige zaak, maar daar staat
iets anders tegenover. Het dier
leeft in een kleine wereld,
waarin alles is afgestemd op
zijn bestaan; problemen zijn
er niet omdat het niet op een
gemis wordt geattendeerd. De
mens daarentegen leeft in een
open wereld en juist omdat hij
een Mangelwesen is schept hij
mogelijkheden, wordt hij mid
dels zijn rede vindingrijk,
schept hij cultuur. Greet
Büchner meent dat zoogdier
vrouwtjes liever, zachter zijn
dan de mannetjes. Wat dan te
denken van de spinneman die
na de paring door zijn vrouw
wordt opgevreten? Noem dat
maar lief! En dan slaat zij
volledig op hol: feministen
zouden de koesterfunctie (die
zij overigens alleen aan de
vrouw toeschrijft) ontkennen.
Een mijns inziens tamelijk ge
neraliserende uitspraak. Zij
huilt verder dat dit een te
groter kwaad is nu we in een
tijd zijn aangeland waarin me
demenselijkheid, tederheid
etc. aan waarde winnen. Wel,
met een beetje realiteitszin
zou men zoiets niet kunnen
neerschrijven: één exemplaar
van een willekeurig dagblad
(en nog niet eens uit een ten
dentieuze hoek) leert dunkt
me wel anders! De aangeboren
eigenschappen (van de vrou
wen wel te verstaan) moeten
worden aangewakkerd. Alsof
die vrouw (een mens en géén
dier) slechts instinktmatig zou
handelen en haar rede niet
zou gebruiken, dus niet zou
leren in een open wereld! Wel-
is waar neemt de schrijfster
(mogelijk uit veiligheidsover
weging, om zich niet de erger
nis van de mannen op haar
hals te halen, hetgeen haar
overigens niet is gelukt, want
toevallig bén ik een man) ook
de mannen bij wie de koester
functie moet worden ontwik
keld,' maar och arme. in één
adem trekt zij logischerwijze
(nota bene!) de conclusie dat
meer vrouwen dan mannen
geschikt zullen blijken te zijn
voor de begeleiding van zuige
lingen, peuters, zieken, bejaar
den en ga maar door. Een blik
in een hedendaags ziekenhuis
bijv. zou haar tot andere ge
dachten moeten brengen en ik
kan mij niet aan de indruk
onttrekken, dat de aldaar
werkzame mannen met even
veel inzet, of zo u wilt, met
even weinig tegenzin zich van
hun taak kwijten. Op verzor
ging gerichte eigenschappen
behoeven niet te worden on
derdrukt bij de vrouw, maar
dienen evenmin te warden
ontkend bij de man. Zo anders-
soortig zjjn die beiden niet
als door Greet Büchner wordt
gesuggereerd.
Het is naar mijn mening
niet interessant of de moeder
of de vader van Marie méér
kan. het is geen kwestie van
meer of minder. Zij kunnen
evenveel, als ze maar willen!
Emancipatie geldt niet alleen
voor de vrouw, maar evenzeer
voor de man. Het is een be
wustwordingsproces. een ont
wikkelingsgang, een plaatsbe
paling en een rol(her)waarde-
ring van beiden. Alleen met
instinkten wordt geen cultuur
gevormd, minder nog in stand
gehouden, of enig cultuurpa
troon gewijzigd. De stereoty
pering en mythe-vorming zo
als Greet Büchner ten toon
spreidde is volgens mij even
a-constructief als het slaken
van (even ongenuanceerde)1
kreten als „baas in eigen
buik". Ik dacht dat we, onze
niet voor niets ontvangen rede
aanwendend, of, eenvoudiger
gezegd: door ons gezonde boe
renverstand te gebruiken, een
heel eind verder kwamen!
RIJEN
EDM. H. SIPS
GRONINGEN (ANP) De
33-jarige H. M. zonder vaste
woon- of verblijfplaats is in
Groningen aan zijn begeleider
ontsnapt en op de vlucht ge
slagen. De man is veroordeeld
tot tier jaar gevangenisstraf
en tbr wegens moord op een
Haarlemse vrouw in 1971. Hij
was opgesloten in de Mesdag-
VUniek in Groni™<"»n. De poli
tie beschouwt de ontvluchte
als levensgevaarlijk.
