Italiaanse communisten nu
al harder in oppositie
HET HELE JAAR
DOOR VAN
DE NATUUR
AFBLIJVEN
^=PROVIX VAN IMBOE—
OP SCHOOLREIS
MET TOOSJE
KANS OP REGERINGSCRISIS IN ITALIë
LIJKT NIET UITGESLOTEN
pass'
Geweten
verbood
leraar
cijferlijst
te tekenen
Burgerij
Tragiek
Wie volgt?
Capitulatie
kleine
stem
1mhhmbmh
Wees toch eens eerlijk, waar is een wereldmilieudag nou voor?
Zulk soort dagen moet je houden, het hele jaar, steeds door.
Als je iets te snoepen of iets te eten had,
gooide je het papiertje dan ook op straat of pad
Als je paddestoelen ziet, waarom ga je ze dan plukken
Denk eerst toch eens goed na, je trekt de natuur aan ukken.
Vlinders, kevers, slakken, torretjes doen hun werk uur na uur,
als je ze gaat vangen, verstoor je de natuur.
Bloemperkjes en parken aanleggen dat is nog 'n heel werk
maar grote jongens vernielen ze, o, wat voelen ze zich sterk.
Komop nu, alle kinderen, we spreken samen iets af,
vanaf vandaag blijven we allemaal van de natuur af.
We kijken ernaar, we genieten ervan, we ruiken aan de bloemen
En de kleine bijtjes (bekijk ze 'ns goed) laten we lekker zoemen
Van nu af aan gooien we onze rommel niet zo maar op straat
Doe je ogen open en je zult zien dat overal wel 'n vuilnisbak staat
En grotere jongens gaan jullie maar sporten en doe niet meer zo zot
Jullie maken met je stoere gedrag heel veei dingen expres kapot.
Laat de natuur z'n gang maar gaan, die weet wel hoet het moet.
Maar wij gaan ons aan onze afspraak houden, is dat goed
Laura Giezen, Heikant. 0 Hans Bevers uit Axel tekende een cveeltuin. Hierboven een gedeelte van zijn werkstuk.
Het is al een tijdje geleden dat onze helden de Black Hand hebben gezien. De hoop dat ze de boeren voorgoed kwijt zijn,
wordt echter de bodem ingeslagen als meneer Van Imboe zich afvraagt waar Black Hand zou kunnen ïitten.
'i .-v
«sr^
«if fËgjjgifel
Cit Goes komt de maker of maakster van deze tekening.
De naam Werd er niet bij vermeld.
Marion Kuypers, Gilze.
Eindredactie Rieja van Aart
(Van onze correspondent)
ROME Deze week lij'kt in
Italië doorslaggevend te worden
voor de actuele politieke situ
atie. Nadat eerder al de Itali
aanse communisten (PCI) en
de christen-democraten (DC)
in groot beraad bijeen zijn ge
weest, volgen in de loop van
deze week de overige partijen.
Ootk de socialisten (PSI), die
voorlopig de sleutel in handen
lijken te hebben voor de poli
tieke en regeringsformule voor
de naaste toekomst.
De socialisten immers hebben
in 't verleden sinds jaren, en
vrijwel ononderbroken, rege
ringsverantwoordelijkheid ge
dragen, steun verleend en zich
verenigd met de opvatting dat
het land het meest gebaat was
bij een centrum-linkse rege
ring.
Diezelfde socialisten schijnen
het nu moe te zijn om de
opgedrongen voorwaarden van
de (eens) machtige christen
democraten nog langer te slik
ken.
De kans op een acute rege
ringscrisis lijkt daardoor niet
helemaal uitgesloten, ook al
waren de jongste verkiezingen
(15 en 16 juni) in Italië be
doeld voor de regionale, pro
vinciale en lokale bestuurscol
leges. En dus behoeven rege
ring en parlement zich daar
van niets aan te trekken, maar
dat „dus" gaat niet op.
De communisten -verrassend
veel vooruitgegaan - zijn nu al
harder in de oppositie gegaan
en hebben de cenitrum-linkse
regering van de christen-de
mocraat Moro een lijst op
drachten voorgelegd. Nationale
problemen die volgens links
eindelijk en met spoed af
doende moeten worden opge
lost of minstens serieus wor
den aangepakt.
De christen-democraten, die
zoals te voorzien was, opnieuw
verlies leden., doen nu wanho
pige pogingen om de oude
vier-partijen-coalitie op de
been te brengen: christen-de
mocraten, socialisten, sociaal
democraten en republikeinen
samen in een kabinet. De soci
alisten zijn daar niet zo voor
te vinden en de christen-de
mocraten zijn voor het eerst
na lertig jaar in de positie dat
ze geen voorwaarden meer
kunnen stellen; ze moeten nu
zelf afwachten.
Geprojekteerd op de nationale
situatie maken de jongste re
gionale verkiezingen enkele
zaken zeer duidelijk. Vooral
dat steeids meer Italianen het
geknoei van de tientallen ach
tereenvolgende maar altijd
door de. christen-democraten
geschraagde regeringen, volko
men missen.
Niet langer de arbeiders al
leen stemmen communistisch.
In alle lagen van de midden
stand en gegoede burgerij, ook
in intellectuele kringen gaat
men meer overstag naar links.
De Italiaanse Communistische
partij is een partij van keuri
ge maatpakken en stropdassen.
Zelfs op het hoogtepunt van
een overwinningsroes toen
tienduizenden uitgelaten Ro
meinen hun rode leider, Hen
rico Berliniguer toejuichten,
ging de eeuwige rustige Ber-
Linguer niet in op de spreek
koren om de gebalde vuist te
heffen. Hij knoopte een rode
zakdoek om de bals en stak
een rode anjer in het knoops
gat. Daar bleef het bij. Wel
vreugde en voldoening, geen
revolutie of machtsgreep, Het
onuitputtelijke geduld van de
Italiaanse communisten blijft
hun sterkste wapen.
Het wantrouwen van veel Ita
lianen in de communistische
partij is gewijzigd in 'n (aar
zelend) vertrouwen; een ver
trouwen dat ze niet langer
meer aan de DC willen geven.
Dat op zich is ongetwijfeld
een tragiek in de Italiaanse
politieke situatie. De DC heeft
dertig jaar lang aan de touw
tjes getrokken. Niet altijd even
suibLiem, maar de partij heeft
het land ook niet naar de blik
sem geholpen. Die indruk be
staat natuurlijk: werkloosheid,
overbureaucratie, chaos in ge
zondheidszorg en onderwijs,
toenemend geweld, corruptie
en onvoldoende sociale voor
zieningen.
En toch -en ook dankzij die
DC - maakte Italië in enkele
decennia een verbluffende
ontwikkeling en vooruitgang
door. Het land is volwassen
geworden, maar zó snel dat tal
van puberteitsverschijnselen
zijn blijven hangen. De DC
houdt het zuiden van Italië
arm, de communisten maken
het noorden steeds beter. Dat
verwijt klinkt in het hele land
en daarbuiten.
Niemand zou de communisten
de complimenten willen ont
houden dat zij hele gewesten
en grote gecompliceerde steden
verbluffend goed hebben be
stuurd en dat nog doen. Maar
het is nu eenmaal dankbaarder
werken in het toch al rijk,
vruchtbaar of anderszins be
voordeeld gewest, dan in de
desolate onvruchtbare zuidelij
ke regionen,
In plaats van opnieuw winst
in wéér 'n noordelijk gewest
zouden de communisten eigen
lijk in Calabrië of in Campania
aan de macht hebben moeten
komen. In die gebieden zou
den hun bestuurstalenten
enerzijds echt bewezen kun
nen worden, waardoor ander
zijds eindelijk de misère in
dat zuiden zou verminderen.
De jongste verkiezingen heb
ben de zwaai naar links ge
bracht. De volgende -wel lan
delijke verkiezingen over een
paar jaar- moeten deze koers
wijziging bevestigen of niet.
Als het al niet tot vervroegde
verkiezingen komt. Maar ver
vroegd of normaal, de commu
nisten rekenen er op binnen
enkele jaren hun grote geduld
beloond te zien met een volko
men legale en democratische
stembusoverwinning.
Voor het zover is zullen de
christen-democraten orde op
zaken moeten stellen. Daarom
is de meest boeiende vraag:
Wie na Fanfani?
Het is duidelijk dat de erva
ren ledder van de DC aan 't
eind van zijn carrière is. Alle
eerdere verdiensten ten spijt,
zijn handreiking indertijd naar
de linkse partijen inbegrepen,
is Fanfani afgewerkt.
,Het land is veranderd, maar
Fanfani heeft dat niet begre
pen", aldus de socialistische
oud-president Saragat.
Fanfani is zijn oriëntatievermo
gen en politieke gevoel kwijt
geraakt. Hij verkeek zich op
het echtscheidingsreferendum,
hij dacht ook nog tegenover
de jongste generatie kiezers
de sterke leider te kunnen
zijn, en hij koos een harde,
anti-communistische verkie
zingspropaganda.
Kostbare fouten, die zijn
heengaan lijken te bespoedi
gen. Dat kan tot een hopeloze
interne verdeling leiden, het
kan ook de weg vrijmaken
voor een nieuwe sterke man.
De interne machtsstrijd bin
nen de DC is ook een factor
van belang wat betreft de po
litieke koers voor de naaste
toekomst. Wordt het een man
die werkelijk met links, en de
communisten 'in zee wil, of
wordt het iemand die liever
de behoudende koers wil va
ren, desnoods met steun van
de neo-fascisten en andere
rechts georiënteerde partijen
Er zijn nogal wat mogelijkhe
den, bijna evenveel als onze
kerheden.
Om te beginnen ligt er het
„historisch compromis", waar
op de communisten zo vaak
hebben aangedrongen: zijnde
de samenwerking tussen links
en de DC om het land te
redden uit de neo-fascistische
klauwen en van de economi
sche ondergang.
Maar nu „ja" zeggen na al die
keren „neen" te hebben ge
zegd zou voor de DC een ca
pitulatie zijn en de communis
ten hebben misschien ook nu
minder lust als ze weten over
een paar jaar aan de macht te
kunnen zijn.
Een centrum-rechtse opstelling
lijkt onmogelijk, omdat er met
een zo sterke linker vleugel
niet te regeren zou zijn. Een
centrum-opstelling alleen voor
de DC is om diezelfde reden
al even onhaalbaar. Blijven
voorlopig óf een voortgezette
©n versterkte centrum-linkse
regering, óf vervroegde ver
kiezingen.
FRANS WIJNANDS
ARNHEM „Amerika is
over zijn Watergate-affaire
heengekomen. Dan moet de
demooratie in Nederland toch
dit karwei kunnen klaren. Het
zou een tribuut zijn aan de
eerlijkheid en aan de billijk
heid".
Met dit karwei bedoelt de 44-
jarige economieleraar drs.
H.J.M. Lenferink, werkzaam
aan het Veluws College in
Apeldoorn en woonachtig in
Arnhem, de in enkele dagen
snel vermaard geworden kwes
tie van zijn principiële weige
ring om de eindexamenlijst
van het vak economische we
tenschappen 2 van het VWO
te ondertekenen. Het is de
eerste keer in de geschiedenis
van het voortgezet onderwijs
dat zoiets is gebeurd.
Lenferink weigerde omdat hij
van oordeel is, dat onder de
drie opgaven van het centraal
schriftelijk eindexamen Zich
ten onrechte een opgave be
vond over de zogenaamde „op
timale bestelgrootte". Tiental
len collega's in alle hoeken
van het land zijn dat met hem
eens blijkens evenzovele tele
fonische adhesiebetuigingen
met zijn principiële weigering.
De „optimle bestelgrootte"
kwam niet voor op het zoge
naamde „interne programma",
dat onder auspiciën van het mi
nisterie was samengesteld.
Drs. Lenferink: „Mijn geweten
verbood mij de cijferlijst te
ondertekenen, omdat ik anders
zou hebben meegewerkt aan
het duperen van een aantal
kandidaten".
De Apeldoornse economiele
raar neemt deze zaak heel
hoog op. Zeer gewetensvol
heeft hij in het voorbije jaar
dit interne programma -„deze
weelderige tuin van onderwer
pen" zegt hij- met zijn leerlin
gen doorgewerkt. Hij laat een
circulaire van het ministerie
dd. 26 oktober 1974 zien,
waarin de directie van het al
gemeen voortgezet onderwijs
aan de rectoren van de be
trokken scholen laat weten
„dat bij de vaststelling van de
redactie van de eindexamen-
opgaven met deze zogenaam-
Ie interne programma's nauw
keurig rekening zal worden
gehouden", Lenferink wijst
met. nadruk op het woordje
„nauwkeurig".
Op de landelnjike vergadering
van leraren in Utrecht op za
terdag 24 mei jL, twee dagen
na het examen, heeft drs. Len-
ferink meteen tegen de opgave
van de optimale bedrijfsgroot-
te geprotesteerd. Voor de Ver
eniging Sociale Wetenschap
pen was het rumoer op deze
vergadering mede aanleiding
am in een circulaire aan de
leraren economie te adviseren
om de gewraakte opgave bui
ten beschouwing te laten bij
de bepaling van het eindcijfer
c.q. alleen te laten meespelen
als de kandidaat daarvan
voordeel zou hebben. Maar
toen de gecommiteerde, die
samen met drs. Lenferink de
cijferlijst moest ondertekenen,
zioh wenste te houden aan de
zogenaamde „bindende nor
men", was dat laatstgenoemde
niet onwelgevallig. Want toen
kon hij door weigering van
zijn handtekening de zaak
principieel gaan uitvechten.
Drs. Lenferink bleef weige
ren toen de rector van het Ve
luws College in opdracht van
inspecteur Westerhof, hem ge
lastte de lijst te ondertekenen.
Die vasthoudendheid leidde tot
een levensgrote impasse op de
vergadering van de examen-
oommissie van het Veluws
College woensdag jl. Men be
sloot 's-anderendaags 's-mor-
gens opnieuw bijeen te komen
om een uitweg te zoeken. Op
die tweede vergadering werd
door de leraar gesuggereerd
om aan de geslaagden naast de
officiële cijferlijst, die was sa
mengesteld volgens de binden
de normen, een namens de he
le eindexamencommissie on
dertekende brief uit te reiken,
waarin het cijfer zou worden
vermeld, berekend op het ad
vies van de VSW. Dat is ook
gebeurd.
Maar daarmee stond de hand
tekening van drs. Lenferink
nog niet onder de officiële lijst.
Die bleef hij principieel wei
geren. De rector van het Ve
luws College heeft daarop ge
bruik gemaakt van de moge
lijkheid in het reglement om
een andere leraar te laten te
kenen. Drs. Lenferink: „Ik
vraag mij wel af of de toepas
sing van dit artikel in mijn
geval naar de geest van de
opstelling van dat regelement
is geweest. Zij hebben dat ar
tikel kennelijk bedoeld voor
gevallen waarin een leraar fy
siek niet in staat is om zijn
handtekening te zetten, bij
voorbeeld bij plotseling over
lijden of ziekte. Maar een
principiële weigering zoals in
mijn geval is heel wat an
ders".
Drs. Lenferink zal zich hier
over nog wenden tot de juridi
sche adviseur van het Neder
lands Genootschap van Lera
ren in Dordrecht. Want hij wil
deze zaak tot op de bodem
uitgeput zien. Mede als test
case ten dienste van alle lera
ren, die in de toekomst in
gewetensnood worden ge
bracht door de juridische
plicht om hun naam te zetten
onder cijferlijsten, waarin on
billijkheden schuilen voor de
kandidaten. Deze laatsten wor
den daarvan de dupe. En daar
aan wenst Lenferink onder
geen beding mee te werken.
Aaht van zijn veertien VWO-
kandidaten economie 2 hebben
dit jaar minder dan een ze3
gehaald. Als de opgave van de
optimale bestelgrootte niet ge
steld was, zouden dat er maar
drie geweest zijn.
Met spanning wacht de Apel
doornse economieleraar, die
zich moreel sterk gerugge-
steund voelt door de Vereni
ging Sociale Wetenschappen,
op het antwoord dat staatsse
cretaris Veerman morgen in
de Kamer zal geven op vragen
van de kamerleden mevr. Gin
jaar-Maas (WD) en Masman
(PvdA) over deze zaak. Als
de bewindsman erkent dat de
verantwoordelijke opgaven-
commissie buiten haar boekje
is gegaan, dan verwacht drs.
Lenferink dat voor het eind
examenvak economische we
tenschappen 2 de klok van het
eindcijfer in het hele land
wordt teruggedraaid. Zoveel
vertrouwen heeft hij in de
Nederlands democratie.
JAN HOOYMAN
Toos gaat morgen op school
reis.
Mama heeft het brood al
klaar.
Toosje zegt ze „ga je eventjes
drinken halen?
Hier zijn de „centjes".
„Dag mama" zegt Toosje en
weg is ze.
Na een half uurtje is ze weer
terug.
Ze gaan nu eten, en dan zegt
mama,
„nu naar bed, het is zeven
uur."
Ze gaat naar boven en slaapt
als een roos.
Nu is het 's morgens.
Toos is al op school.
Hoi daar is de bus.
Ze gaan naar de Efteling
en na een lang stuk zijn ze
er.
Ze zien dorenroosje,
en ze komen in een grote
speeltuin
en toen zei de juf Jongens
naar huis".
en weg zijn ze. Thuis geko
men lag Toos
na een paar minuten al in
bed.
Marie-Louise Batermans Gilze
s r
F:
