Hoop voor
de onder
drukten
wereld
Opvoeden
KROTTEN OF REERUG:
WAAR BEGINT CORRUPTIE?
Wie zal dat betalen?
t>breda
de???
:P
is
ïrg
ST)ER/
RIS
DOOR
CORN.
VERHOEVEN
Geordend
PR
Happy
Lijn
Verbazen
■■■'V - "v w .-*N - -W-
;4'_.
IJ.JN6IN «IUNGIN «HINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN PEILINGEN PALINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN ^PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN PEILINGEN PEILING
EiLINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEh
ikenhuis. waar
itstaat binnert-
nde aspecten:
ten
rlingen
rel telefonisch
wij graag in
die ervaring
AVO-diploma
ise.
te richten aan
,tel.(01600)22133
en ouder die
hooi nog ten-
oortgezet dag-
>ben genoten
OVB, LTS-th).
start met een
eriode waarin
volle salaris
krijgt 2 x per
kostenvergoe-
Je hebt ten-
vakantie per
aanschaf van
t gratis.
at het boven-
or je is, neem
of telefonisch
it de afdeling
van Ber-
Passeerders-
iterdam. Tele-
ziekenverpleging
hun studie
ocenten - prak-
itie theorie-prak-
n over het diplo-
ooide docenten-
in het lesgeven.
inden tot mw. C.
e.
afdeling perso-
b£rgen_gp_2QQm
boerhaaveplein 1
tel. (01640)37980
interconfessioneel
360 bedden
LNITAS
ature voor
ging en gezins-
demie of H.S.A.
directeur van de
otterdam,
Jam.
i
et ziet er naar uit,
dat op de komende (vijfde)
assemblee van de Wereld
raad van Kerken in Nairobi
een netelig onderwerp aan de
orde gesteld wordt. Uit het
thema „Jezus bevrijdt en
verenigt" kan men opmaken,
dat bepaalde hedendaagse
theologieën de Wereldraad
bezig houden. We doelen op
de theologieën van be
vrijding, revolutie, crisis en
om er niet meer te noemen:
de theologie van de mystiek.
Op deze assemblee zat zeker
ook de „zwarte theologie" ter
sprake komen. Men heeft niet
voor niets - zij het aanvankelijk
door de teleurstelling in Indone
sië noodgedwongen - Kenya als
land van samenkomst gekozen.
Het resultaat van die keuze - of
beter: van Kenya's bereidwil
ligheid - schijnt zelfs veler ver
wachtingen te overtreffen. Ke
nya's hoofdstad, zo is gebleken,
biedt alles, wat een organisatie
als een wereldassemblee nodig
heeft. Maar de deelnemers zul
len daar meer dan ooit mei hun
neus op de problemen van hun
zwarte broeders worden ge
drukt.
Om die reden leek het ons van
belang naar een antwoord te
zoeken op de vraag, wat deze
zwarte theologie (Black Theolo
gy) inhoudt en waaruit ze is
voortgekomen Het is wel nood
zakelijk om vooraf op te merken,
dat de zwarte theologie niet het
zelfde en heel iets anders is dan
Black Power In het Geloofsge
tuigenis, een geschrift dat is uit
gegaan van de Gereformeerde
Synode van Haarlem (1973-
1975) lezen we, dat de zwarte
theologie geen revolutie wil,
maar wel strijd voor vrede en ge
rechtigheid en tegen onrecht en
onderdrukking Black Power is
destructief Black Theologv is
constructief.
zaam in Vught, omschreef m
Trouw de zwarte theologie als
een theologie „waann we Chris
tus aan het woord laten komen
in een situatie, een maatschap
pij, waarin de relaties tussen de
mensen bepaald worden door
hun herkomst ras, klasse en po
sitie. De zwarte theologie zegt,
wat de spirituals al heel lang
hebben gezongen zoals Israël
werd bevrijd uit de macht der
Egyptenaren, zo zal Gods on
derdrukte volk van heden be
vrijd worden uit de overheersing
door de blanke machten
Symbolisch
Bevrijding.
Drs H deJonge, destijds in de
hervormde predikantenkring
Breda bekend als predikant te
Geertruidenberg, thans werk-
De zwarte theologie wordt
vaak in verband gebracht met
wat in het profetenboek Jesaja
aangeduid wordt als de „lij
dende Knecht des Heren", door
vele Schriftverklaarders ver
eenzelvigd met de lijdende
Christus, in wie armen en ver
drukten de eeuwen door hun be
eld hebben onderkend. Het
woord „zwart" heeft in de on
derhavige theologie vooral een
symbolische betekenis Zelfs Je
zus wordt in deze gedachte
„zwart" genoemd Hij was de
onderdrukte Daaraan ontspruit
de volgende gedachte God heeft
zich in Christus totaal vereen
zelvigd met de onderdrukten.
Als een blanke in deze zin vraagt
om „zwart" te mogen worden,
dan vraagt hij hetzelfde als wat
de gevangenbewaarder van Fi-
lippi aan Paulus en Silas vroeg:
„Wat moet ik doen om behouden
te worden"? (Handelingen
16:30)
Identiteit
De zwarte theologie siamt uit
Noord-Amerika, ook al hoort
men tegenwoordig meer over
zwarte theologie spreken op
grond van de traditionele waar
den van de Afrikaanse samenle
ving Het ts een wijze van den
ken, die voortkomt uit een erva
ring die het beste omschreven
wordt als onderdrukking De
zwarte theologen zien de tradi
tionele theologen als een uitvin
ding van de heersende klasse.
Dat behoeft niet zo'n verbazing
te wekken, als men zich de ge
schiedenis van de kleurlingen in
Amerika herinnert en de adver-
Er zijn, naar mijn voor
zichtige schatting, zo'n duizend
heilsleren binnen onze cultuur,
duizend bewegingen van en
thousiaste groeperingen die het
aanschijn der aarde willen ver
nieuwen en daarbij uitgaan van
een bepaalde formule Van die
duizend zijn er misschien maar
tien die ongeveer dezelfde mid
delen willen gebruiken om on
geveer hetzelfde doel te berei
ken.
Verder zijn er zoveel verschil
len, dat er ongeveer duizend
aardes zouden moeten zijn om al
die idealisten de gelegenheid te
geven hun doel te bereiken Deze
gedachte is enigszins ontmoedi
gend, maar daarover wil ik het
nu niet hebben.
Wat al die bewegingen ge
meenschappelijk hebben is aat
het aanvankelijke enthousiasme
snel overgaat en dan leidt tot het
idee, dat het ideaal minstens één
generatie vraagt om gereali
seerd te worden. Gewoonlijk
wordt dit ongeeer zo geformu
leerd: wij moeten de generatie
die nu volwassen is, min of meer
afschrijven en al onze hoop stel
len op de jeugd. Wanneer wij
erin slagen de jeugd op te voeden
in de geest van ons ideaal, zullen
wij dat ideaal realiseren en een
nieuwe mens scheppen.
Geloof in de opvoeding is de
toevlucht van alle idealisten. En
onder opvoeding verstaan zij
dan een bewust eu qram-
meerd ingrijpen in h\ en van
kinderen, waardoor zij gaan be
antwoorden aan een bepaald,
van te voren bedacht model, de
goede katholiek, de vegetariër,
de linkse intellectueel, de die
renvriend, de corpsstudent enz.
Die opvoeding is de toevlucht
van de idealisten die er niet in
slagen hun ideaal op korte ter
mijn te verwezenlijken, hun
techniek om een teleurstelling
een generatie lang op te schor
ten.
Ik kan met de beste wil ter we
reld niet inzien of er van zo'n
geprogrammeerde en door een
ideaal getekende opvoeding ooit
iets terecht gekomen is. Ik geloof
er, eerlijk gezegd, niet zoveel
van, dat mensen als opvoeder
zich nu zo in de hand kunnen
hebben, dat zij helemaal conse
quent zijn en dat, wanneer dat al
lukt, het ook garandeert dat hun
opvoedend gedrag het gewenste
resultaat heeft en niet bv. juist
het tegendeel bewerkt. Opvoe
den is, denk ik, een niet zo ge
richte en actieve bezigheid als
deze idealisten zich voorstellen.
Als opvoeders hebben wij in de
meeste gevallen domweg het
nakijken en zijn wij getuige van
een ontwikkeling aie zich voor
het grootste deel aan onze opzet
telijk bedoelde invloed onttrekt.
Wij kunnen wel mooie plannen
maken, maar dat houdt nog niet
in dat er ooit iets van terecht
komt.
Misschien neemt de volgende
generatie eerder over wat wij
niet bedoelen over te dragen dan
datgene wat wij op ons pro
gramma hadden staan.
Het omgekeerde geldt ook
niet. Evenmin als een nadrukke
lijke opvoeding in een bepaalde
richting is een opvoeding in
vrijheid en zonder richting te
programmeren. De nadrukke
lijke afwezigheid van een bedoe
ling blijkt voortdurend met be
doelingen te polemiseren. Een
opvoeding tot vrijheid en gelijk
heid kan mensen evengoed
agressief stemmen als een op
voeding tot soldaat. Een genera
tie na Rousseau, pedagoog van
natuur, vrijheid en gelijkheid,
werden duizende mensen om
wille van de gelijkheid een kopje
kleiner gemaakt. De Spock-
babies, opgevoed in het ver
trouwen op hun spontane groei,
tonen zoveel tekenen van ver
wenning dat Spock op zijn oude
dag spijt krijgt van zijn verkon
diging. Intussen is een generatie
van Spock-babies bezig ten op
zichte van de samenleving het
zelfde ongeduld aan de dag te
leggen als destijds tegenover
hun moeders getolereerd werd:
revolutie nu. De kreten op hun
demonstraties lijken sprekend
op het gedram van peuters.
Zouden ze daarvan een voort
zetting zijn?
tenties uit de 18de eeuw, zoals
die in de Maryland Gazette van
1 oktober 1767, waarin „frisse,
uitgelezen en gezonde slaven" te
koop worden aangeboden.
Donkere schaduw
Deze ervaring, waarover Alex
Haley in zijn boek Roots schrijft,
is onderdeel van de donkere
schaduw in het moderne westen,
al mag niet ontkend worden, dat
het westen predikers heefl opge
leverd als de gebroeders Wesley,
die het voor de blanke onderd
rukten opnamen. Maar het wes
ten is naar deze visie ook de oor
zaak van de ellende van blanke
slachtoffers van een marxistisch
regiem, die geen ander loon
kennen dan de hongerdood en de
ellende van geestelijke kneve
ling.
Gayraud Wilmore, die - zelf
zwart - zijn professoraat aan de
Boston Universiteit opgaf om
doceni te worden voor zwarte
kerkstudenten en die ook in het
eerder geciteerde artikel van
drs. De Jonge genoemd wordt,
zegt er dit van: Al is de term
zwarte theologie in zijn huidige
betekenis pas in de laatste jaren
van de jaren zestig in gebruik
genomen, toch stamt die term
wel uit de tijd en de gedachten-
wereld, waarin de zwarte theo
logie was voorbehouden aan on
derdrukte en machteloze men
sen.
Uit de wildernis
Ook Wilmore vindt, dat de
drang naar vrijheid wel degelijk
theologisch verstaan moet wor
den. Hij kwam immers voort uit
een diep bewustzijn van een
transcendente werkelijkheid,
waarin de ervaring van be
vrijding onafscheidelijk ver
bonden was met de gedac hte aan
de mens als een schepping naar
Gods gelijkenis. De kleurlingen
wensen evenmin als Mozes revo
lutie, maar een Exodus, een uit
tocht naar de wildernis. Ze ver
langen naar een Pinkstererva-
ring en begeren een charismati
sche leider en een theologie, die
opwelt uit de diepten van het al
tijd moeten zwijgen en die over
vloeit in een spontane eredienst
met „de tekenen die volgden".
De identiteit van Gods volk
hangt niet af van zijn omgeving,
maar van zijn God, die het per
soonlijk wenst te dienen, onver
schillig wat de „babylonische
buren" doen. In het Nieuwe
Verbond is het niet meer afhan
kelijk van een gemeenschappe
lijke traditie omtrent God, maar
heeft het persoonlijk kennis van
Hem en verantwoordelijkheid
aan Hem.
Onderscheid
De zwarte theologie, aldus
nog steeds prof. Wilmore, moet
niet gezien worden als de stem
van de zwarte Islam, als die van
het zwarte atheïsme of van een
radicaal racisme, die op revolu
tie zint. Het is eerder de stem
van een veracht en bespot Chris
tendom, dat nooit zijn geloof in
de God van recht en vrijheid
heeft verloren.
De zwarte theologie heeft al
tijd de nadruk gelegd op be
vrijding, maar de eenzijdige
nadruk op bevrijding (met uit
sluiting van verzoening) levert
de zwarte theologie uit aan hen,
die het zijn chnstelijk-ethische
basis ontneemt en het nauwe
lijks onderscheidt van Black
Power, die Wilmore een cyni
sche, politieke ideologie noemt,
die de verwantschap ontkent
tussen doel en middel en daar
door balanceert op het gevaar
lijk scherp van geweld als essen
tiële voorwaarde voor be
vrijding. Black Power houdt
zich niet bezig met de doelein
den van een menselijke broeder
schap noch met „de verzoening
en de eenheid des geestes door
de band des vredes".
Ware revolutie
De onderdrukten zijn niet au
tomatisch de heiligen. Bij Chris
tus' Kruis zijn alle mensen
schuldig voor God. Hier worden
geen stenen op anderen gewor
pen. De ware vijand zit van bin
nen. Elke vorm van evangelisa
tie, die er niet in slaagt om de
kracht van het Kruis toe te pas
sen op de zonde van de onderd
rukte, heeft evenmin een bood
schap voor de onderdrukker.
Het Kruis van Christus is Gods
oordeel over het hele menselijke
systeem. God heeft allen gelijke
lijk lief, de kwaden en de goe
den, de rechtvaardigen en on-
rechtvaardigen. Dat is de ware
revolutie, aie mensen heiligt.
Eerst als ik mijzelf als zwart heb
leren kennen, zal ik met gunstig
gevolg het donkere „ik" van
mijn naaste kunnen aanvaar
den.
Voor alle mensen
Of om Jaap Windig te citeren,
die een jarenlange ervaring
heeft als leider van een oecume
nisch centrum voor de kleurlin
gen van centraal Afrika en die
door vriend en tegenstander op
de hervormde synode en in de
kerkelijke pers gewaardeerd
wordt om zijn evenwichtige be
nadering van de Afrikaanse
problemen: „Zwarte broeder
theoloog, wij kunnen onze be
stemming in het ontwerp van
God zonder u niet bereiken.
Kunnen we elkaar niet helpen
om in zijn spoor te blijven?
Kunnen we niet samen een theo
logie in praktijk brengen, die
voor élle mensen en de hele we
reld bestemd is, een theologie,
die onderdrukten moed geeft,
omdat ook onderdrukkers er
door veranderen"?
M. MEELDIJK
(Wie zich verder wil verdiepen
in deze materie verwijzen wij
naar de publicatie Thinking
Mission inzake Black Theology,
uitgegeven door The United So
ciety for the propagation of the
Gospel).
Zo'n affaire als die rond de aankoop van nieuwe straaljagers heeft ons Nederlanders in elk geval één
voordeel opgeleverd, van alle kanten is ons verzekerd dat wij in dit land niet voor smerige zaakjes te
vinden zijn, dat corruptie een woord is dat slechts met moeite de Dikke van Dalen heeft gehaald en
dat duistere buitenlandersheel wat vroeger moeten opstaan voor ze ons met oneerbare praktijken
tot wat dan ook kunnen overhalen. Zo'n oud-minister van Defensie als De Koster bijvoorbeeld. Die
als toonbeeld van Nederlandse onkreukbaarheid op het scherm ook maar de mogelijkheid van een
verwerpelijke gang van zaken verontwaardigd van zich afwerpt.
(Van onze sociaal-
economische medewerker)
Het wordt geleidelijk aan
duidelijk dal ons moeilijke tij
den te wachten staan Minister
van Financiën Duisenberg ziet
het gat m de begrotingen als
maar groter worden De minis
ter van Economische Zaken
moet met toenemende ergernis
constateren dat de prijsstijgin
gen de pan uitvliegen, terwijl
zijn collega van Sociale Zaken
mismoedig de statistieken van
de werkloosheid de hoogte in
ziet gaan Kortom de regering
heeft het niet gemakkelijk en het
ziet er niet naar uit dat zij het in
de komende tijd gemakkelijker
zal krijgen
Wat is er nu aan deze situatie te
doen? Een zaak wordt duidelijk:
men kan niet over een lange pe
riode een begrotingstekort
handhaven indien niet de zeker
heid bestaat dat er betere tijden
- conjunctureel gezien - op
komst zijn Het wordt voor de
burger wel duidelijk dat het her
stel van de conjunctuur langer
uitblijft dan sommige optimis
ten verwachten Rekening hou
dend met de hoge opbrengsten
van de aardgasverkopen, zijn de
overheidsuitgaven de laatste ja
ren aanzienlijk gestegen De
vraag lijkt gewettigd of hierbij
steeds is gelet op het effect op de
werkgelegenheid en op dat van
de prijsontwikkeling Er is re
den om aan deze zorgvuldigheid
op Zijn minst te twijfelen
Na Prtnsjesduy - waarop de
regering haar uitgaven en in
komsten voor het komende jaar
aan het volk heeft gepresenteerd
- wordt één van de belangrijkste
zaken: het loonoverleg Het
moet nu toch wel duidelijk zijn
geworden dal het potverteren
voorbij is De rendementen van
vele bedrijven hebben het nul
punt bereikt Steeds meer on
dernemingen doen een beroep
op directe of indirecte over
heidssteun om nog overeind te
blijven, terwijl het aantal be
drijfssluitingen dat ons nog te
wachten staat voorlopig nog
zeer groot is Op het einde van
dit jaar zal blijken dat 1975 een
slecht jaar is geweest
Het is meer dan ooit van het
grootste belang dat de sociale
partners - werkgevers- en
werknemersorganisaties - om
de tafel gaan zitten en tesamen
met de overheid een strategie uit
gaan stippelen om de problemen
te lijf te gaan Daarbij dient voor
ogen te worden gehouden dat
ambitieuze plannen veel geld
kosten, van wie ze ook afkomstig
mogen zijn De onderhoudskos
ten van luchtkastelen zijn door
gaans era hoog
Niet alleen de begroting voor
het volgende jaar wordt een in
teressant document Van groot
belang zijn ook de makro-
economische verkenningen van
hel Centraal-Planbureau, een
soort spoorboekje waarin de
economische mogelijkheden
voor de komende penode wor
den uitgestippeld De reali
teitswaarde van dergelijke cij
fers wint aan betekenis indien
deze door de sociale partners in
hun beleid worden verdiscon
teerd. Het zou voor onze vader
landse economie een goede zaak
zijn indien overheid, vakbonden
en ondernemers - gesteund door
studies van het Centraal Plan
bureau - een planmatig beleid
voorbereiden om de economie
weer in beter vaarwater te bren
gen. Kortom: wij pletten voor
een geplande overlegeconomie
waarbij alle betrokkenen hun
belangen afstemmen op hetgeen
haalbaar is, d.w.z. op wat be
taalbaar is
DRS A A WENTINK
■M
We kunnen ons weer allemaal op de borst slaan. In Nederland "t-T Afleidetl
gebeuren „die dingen" niet, en we kunnen rustig doorgaan met te
verwijzen naar de bananenrepubliek en andere tweede- of derde
hands naties waar „corruptie aan de orde van de dag is".
De autoriteiten hebben het ons om strijd verzekerd. Het grappige
is intussen dal er met alle uitspraken, toelichtingen, beschouwin
gen en hoofdartikelen in hel geheel NIETS bewezen is over de al
dan niet aanwezige corruptie in dit land.
(Zelfs niet met betrekking tot de
i aankoop van de nieuwe straal-
t jager. Min of meer bewezen lijkt
nu dat de pogingen om de
Northrop Cobra of de Mirage
aan de Nederlandse man te
brengen via duistere praktijken,
mislukt te zijn. Dat kan wat de
uiteindelijke keuze betreft nog
twee dingen betekenen: of de le
gezien waarbij men toch echt
wel een paar vraagtekens mag
zetten.
Ik denk aan het tegenwoordig
druk beoefende vak dat „public
relations" heet. Dat is geen „or
dinaire reclame" - maar een
middel om een lekker sfeertje op
te roepen rond een onderne
ming, een produkt of wat dan
verancier van de gekozen jager ook.
heeft succes geboekt door zijn Mensen die „PR" bedrijven voe-
onkreukbare aanpak, of hij len zich doorgaans beledigd als
heeft het aanzienlijk slimmer men ze vergelijkt met reclame-
aangepakt dan zijn door de jongens Ze doen iets „hogers",
mand gevallen concurrenten.) iets dat niet zo duidelijk gericht
is op geld verdienen.
Maar voor hetzelfde geld kun je
een heleboel PR-handelingen
uitleggen als „ontoelaatbare be
ïnvloeding", die erop gericht is
tekortkomingen te verdoezelen
en sterke punten naar voren te
brengen.
Er is geen enkele manier om aan
te tonen in welke mate „ernstige
vormen" van corruptie - met
name het werken met steekpen
ningen - voorkomen. Maar onze
Nederlandse samenleving is wel
zo geordend dat men mag aan
nemen dal het in elk geval mee
valt - tenminste in vergelijking ffoorncr
met andere minder geordende IltJtTJ Ug
samenlevingen.
Dat is ets andere dan de stelling De pR.man
verdedigen dat de Nederlander hlJ gunstlg wU stemmen ten
aues 7j/,Ufo i,on -riin U..
.een afschuw heeft" van
wat in zakelijke en ambtelijke
contacten incorrect is.
nDuisenberg
Waar begint de corruptie:
Wie om zich heen kijkt kan con
stateren dat ook in dit „on
kreukbare land" een aantal
praktijken als normaal worden
zichte van zijn bedrijf bij voor
keur geen kroketten met brood
eten, maar crabcocktail en reer
ug Je kunt dat wenden en keren
zoals je wilt - zijn overwegingen
daarbij zijn dat de prijs van die
kroketten wellicht weggegooid
geld is, en dat die van de reerug
via de gewenste transactie met
renle teruekomt.
Degene die inkoopt (de employé
van een bedrijf, de ambtenaar
enzovoorts) dient zijn beslissin
gen natuurlijk uitsluitend te
nemen op grond van de prijs en
kwaliteit van datgene wat hij
nodig heeft. Er zullen weinig in
kopers zijn die de genuttigde
reerug, het avondje-uit en de
fles Mouton Rotschild bewust
laten spelen bij hun besluit.
Maar -els ze géén rol speelden
zou de verkoper wel uitkijken
om ze er tegenaan te gooien.
Leg je „Public relations" zo on
vriendelijk mogelijk uit dan
kom je tot „een geheel van han
delingen dat erop gericht is om
de relatie af te leiden van de ar
gumenten waarop hij in feite
zijn beslissingen zou dienen te
nemen".
En die definitie kun je niet he
lemaal links laten liggen als je
het over corruptie hebt.
In diezelfde sfeer ligt het rela
tiegeschenk.
Het bedrijf dat de ambtenaar, de
politicus of de inkoper sorterin
gen kaas, manden met wijn,
wekkerradio's of wat dan ook
stuurt, zal tot de laatste snik
volhouden dat het hier alleen
maar om ,,'n aardigheidje" gaat,
dat niets te maken heeft met de
verkoopmogelijkheden en
wensen Dan is het wel toevallig
dat relatiegeschenken altijd ge
stuurd worden aan mensen die
met koopbeslissingen iets te
maken hebben.
Aan bedrijven die mij - als ie
mand die nimmer iets te maken
heeft met beslissingen die op dit
gebied liggen - op hun relatiege-
schenkenliist willen biischrii-
ven zal ik gaarne en zonder ge
wetensbezwaren mijn adres ver
strekken. Ik heb het idee dat de
belangstelling uiterst gering is.
Corruptie?
Hoeveel keer gebeurt het per
dag in Nederland dat de heer
Van de Berg zijn kennis Barends
aanschiet met de opmerking:
„Zeg kegel jij niet met Pieter-
sen? Ik zit nou al vier maanden
te wachten op die vergunning
kun jij hem niet eens aanpor
ren". Waarop de heer Barends
bereidwillig in de telefoon
kruipt, kegelvriend Pietersen
complimenteert met zijn spel
van dinsdagavond en vervolgens
vraagt of „jij niet eens even ach
ter die vergunning heen kunt
gaan' Dat wil dan inderdaad
wel eens lukken, Van de Berg
heeft zijn papiertje een week la
ter in huis, kennis Barends
krijgt een kist sigaren en ieder
een is happy.
Maar wie toevallig géén ken
nis heeft met een kegelvriend op
de juiste bureaustoel kan nog zes
maanden op de vergunning
wachten.
Corruptie?
Het is maar waar je bereid
bent de lijn te trekken. Ik ver
baas me er wèl over dat veel or
ganisaties van beroepsmensen,
die op hun jaarvergaderingen
uitermate ethisch bezig zijn,
zich zelden of nooit bezighou
den met het bestrijden van al dit
soort zaken die men „oneigen
lijke" beïnvloeding zou moeten
noemen.
De vraag is: waar liggen de
„toelaatbare" en ontoelaatba
re" mijlpalen op de lange weg
tussen een puur-zakelijk con
tact en volslagen corruptie?
Waar staat, op die weg, het pilsje
dat wordt aangeboden aan ie
mand die men wel eens zakelijk
nodig zou kunnen hebben9 Waar
houden normale sociale contac
ten op en beginnen de pogingen
tot zakelijke beïnvloeding?
Die vragen zijn niet simpel te
beantwoorden. Temeer niet om
dat wat voor de een nog duide
lijk sociaal contact is, voor de
ander het stuk weg al is bereikt
waar verplichtingen worden ge
schapen.
Eén conclusie blijft voor mij
staan: als op laag niveau zaken
zoals in de gegeven voorbeelden
als normaal worden geaccep
teerd, is het eigenlijk verba
zingwekkend dat het verba
zingwekkend gevonden wordt
als vliegtuigfabrieken die de
„order van de eeuw" kunnen
binnenhalen alle denkbare mid
delen daartoe aangrijpen.
Duizenden guldens aan
steekpenningen zijn in ver
houding tot de straaljage
rorder aanzienlijk minder
dan die twee flessen wijn op
het bureau van de inkoper,
die alleen maar de order voor
een nieuwe inpak-machine
te vergeven heeft
ERIK ANNEMA