Sociale problematiek binnenschippers
„Ik zou mijn leven
willen geven
voor een vrij Ambon"
Geheime agent
belegerd
door
collega's
GIJZELINGSPROCES IN ARNHEM
NA BESCHULDIGENDE UITLATINGEN IN OVERSPANNEN TOESTAND
Man schiet
inbreker neer
Somalië ontkent
Russische raket-
basis in Berbera
Hervormde synode
tegen nieuwe
investeringen
in Zuid-Afrika
binnenland
buitenland
14 ia
in de hand is op
i'an de emancipa-
igje winkelen in
is voor hen al
(lelijke dan een
mancipatiestencils
té had niet veel
dergelijke, goede
omen. Bovendien
iet eerder in de
om dergelijke
estaties op touw
liter ons liggende
kan met de bes-
de werld geen
e ngenoemd. Ho-
t daardoor toch
afgesneden voor
ifestaties in het
de emancipatie,
oblematiek ver-
meer dan de
acht die er tot nu
besteed.
EJA VAN AART
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Het uitblij
ven van een beslissing over
het al dan niet handhaven van
de evenredige vrachtverdeling
veroorzaakt onzekerheid bij de
binnenschippers en belemmert
de sanering van de bedrijfs
tak. Dit is een van de conclu
sies van een onderzoek, dat de
regering heeft laten instellen
naar de sociale problematiek
van de binnenschippers. Het
verslag van dit onderzoek is
aan de Tweede Kamer aange
boden.
Door de invoering van de
leerplicht voor schipperskinde
ren vindt een scheiding bin
nen het gezin pLaats, die als
erg bezwaarlijk wordt onder
vonden. Daarom zou een tege
moetkoming in de reiskosten
moeten worden overwogen,
evenals het inrichten van lo-
giesgelegenheden bij de inter
naten voor schipperskinderen,
zo luidt een andere conclusie.
Verdere conclusies uit het on
derzoek zijn onder meer:
De voorlichting aan de
schippers over de verschillen
de voorzieningen moet worden
verbeterd.
De invoering van een weke
lijkse stilliigdag is wenselijk.
Nieuwe ligplaatsen moeten
zodanig worden gevestigd, dat
de schipperSbevolking gemak
kelijk vervoer heeft naar win
kels en sociale centra.
«Op de ligplaatsen zou te at
len tijde doktershulp beschik
baar moeten zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
ARNHEM „Menselijke problemen moeten nimmer op
gelost worden met onmenselijke methodes" dat was de
sleutel waarmee president mr. E. Wijtema gistermorgen,
de tweede dag van het marathonproces tegen achttien Zuid-
molukkers, toegang zocht tot de verdachten die terecht
staan voor hun aandeel in het gijzelingsplan waarvan ko
ningin Juliana het slachtoffer had moeten worden.
De president slaagde maar
zeer ten dele in zijn opzet. De
eerste verdachte, de 22-jarige
Augustinus P.. zonder beroep,
stelde ronduit „zijn leven te
willen geven voor een vrij
Ambon, zoals zijn ouders htm
leven hadden ingezet voor de
..drie-kleuren-vlag" van Ne
derland." Dat P. daarbij niet
alleen diens eigen leven maar
ook dat van mogelijk veel on-
schuldigen in de waagschaal
had gesteld, werd op de koop
toe genomen. Augustinus P.
was in de hiërarchie van het
gijzelingsplan de onder com
mandant onder Jack M., de
hoofduitvoerder van de gijze-
ng. Wel had P. enige blijk
van spijt gegeven.-In alle Ne
derlandse dagbladen was een
excuusbrief aan de koningin
geplaatst welke door hem me
de was ondertekend. Dat nam
echter niet weg dat hij zijn
idealen overeind had gehou
den. Mr. Wijtema toonde daar
in ruime mate begrip voor.
..Een groot deel van het Ne
derlandse volk is ervan over
tuigd dat uw probleem een
tragisch en groot probleem is",
zo zei hij. ,.In het verleden
zijn, zo stemde hij in, grote
fouten gemaakt waardoor het
probleem Ambon kon blijven
voortleven. Maar zo stelde hij,
dat neemt niet weg dat ge
weld wordt afgekeurd In zo'n
geval zult u ook in de toe
komst in de Nederlandse sa
menleving op een absoluut
neen stuiten.
Mr. Wijlema gaf verdachte P.
volle gelegenheid met hem in
debat te treden over zijn poli-
*ieke idealen. Mr. Wijtema
toonde ook groot respect te
hebben voor het „bijzonder
knappe reclasseringsrapport
dat de culturele en sociologi
sche achtergronden van de
Zuidmolukker in Nederland
goed belicht had." Een jaren
lange opvoeding in Ambon-
sfeer heeft, zo bleek, pp P.
een niet weg te cijferen,
vloed gehad. Zo zelfs dat deze
op een vraag van de president
verklaarde nog altijd achter
het gijzelingsplan te staan'
Overigens bleek nu dat het
leven van de koningin nooit
echt gevaar zou hebben gelo
pen. Volgens P. had het
slechts In de bedoeling gele
gen het paleis Soestdijk te be
zetten om daarmee internatio
nale aandacht te trekken voor
hun problemen. ..Als we de
koningin hadden willen gijze
len hadden we dat wel op een
makkelijkere plaats kunnen
doen dan in het paleis".
President Wijtema belichtte
ook de persoonlijke discrimi
natie waarvan P. jaren voor
de actie het slachtoffer was
geworden Na de aanslag in
1970 op de Indonesische am
bassaide in Wassenaar werd P.
als enige Zuidmolukker wer
kend op een kantoor, door zijn
collega's weggepest Sindsdien
had P. als ongeschoolde arbei
der alleen nog maar baantjes
kunnen krijgen waarbij hij
..vloeren moest vegen en as
bakken kon ledigen".
-Ik vind dat een trieste en
erge zaak die ieder van ons
rich ter harte kan nemen", zo
waarschuwde de president, die
overigens wel aan de verdach
te voorhield dat acties als te
gen Soestdijk de discriminatie
alleen nog maar kan verslech
teren.
Roerend begrip toonde hij
voor de serie roofovervallen
die P. met andere terecht
staande jonge verdachten had
gepleegd om aan geld voor de
eigenlijke actie te komen. In
de ogen van de verdachten
stonden die overvallen in
dienst van een rechtvaardige
zaak, maar ze tonen volgens
de president tevens aan hoe
de hele affaire escalleren kan
ten koste van onschuldigen.
Een van de mede-overvallers,
de 20-jarige metaalbewerker
Dom in goes A. werd door de
president aanzie- uil- '.„'i.' \-,er
te woord gestaan dan P. die
de rij van verdachten had geo
pend. Verdachte A. zou, aldus
zijn verklaringen tegen de po
litie. wanneer hij op tegen
stand bij het paleis zou zijn
gestuit, „blindelings maaiend'
op paleispersoneel hebben ge
schoten en hij zou ook leden
van het personeel hebben
geëxecuteerd wanneer de eisen
die de groep voor ogen had
niet zouden worden ingewil
ligd
Ter zitting hield hij vol „geen
spijt te hebben" en door te
zullen vechten in plaats van
„weer 25 jaar met een span
doek te moeten gaan lopen".
„A. wilde ook niets weten van
de excuusbrief. ..Allemaal leu
gens in de kranten", zo ver
klaarde hij. De president
zwakte deze strijdvaardigheid
nog enigszins af door te wij
zen op het gewone criminele
verleden van A. Diefstallen
die, zoals mr. Wijtema laco
niek constateerde, geen fluit
met de actie voor Amibon te
maken hadden gehad.
„Ik zou mijn leven willen
geven voor de Zuidmodlukse
republiek", zei de 22-jarige
reproduktiefotograaf J.P.T. uit
Eist. Waarop de rechtbankpre
sident mr. E. Wijtema op
merkte: „Voor het vaderland
dat u niet kent. Dat is op
zichzelf een tragedie". „Ik ben
opgegroeid met bepaalde idea
len die mijn ouders hebben
verteld en nu wil ik mijn
recht zoeken", aldus een van
de verdachten, die zich had
teruggetrokken omdat zijn
moeder, die enigszins wist wat
er aam de hand was en daar
door overstuur was geraakt.
De 20-iarige Jones L- uit
Eist was een der genen die de
opdracht had naar het slaap
vertrek van de koningin te
gaan. „Had u daar geen be
zwaar tegen", vroeg de presi
dent. „Het is nu eenmaal een
i>dieaial dat wij nastreven en
dat er doden en gewonden
ROTTERDAM (ANP)
Een 28-.iari.ge eigenaar van een
café aan de Vierhaivenstraat in
Rotterdam heeft in de nacht
van dinsdag op woensdag een
inbreker, die hij in zijn woon
huis op heterdaad had betrapt,
met een pistool door het hoofd
geschoten. De inbreker de 22-
jarige A-S. uit de Maasstad,
moest in zorgwekkende toe
stand naar het ziekenhuis
worden gebracht. De oaféhou-
der was legaal in het bezit
van het vuurwapen, omdat hij
lid is van een schuttersvereni
ging.
Duizenden duiven
de mist in: een
mil ]oen sc hade
SITTARD (ANP) Onge
veer 4000 van de 4342 postdui
ven van een Limburgse vere
niging die zaterdagochtend in
Bergerac (Frankrijk) waren
gelost, zijn nog niet terugge
keerd. Experts schatten de
schade op meer dan f 1 mil
joen.
Volgens het KNMI in De
Bilt moet de oorzaak van het
verloren gaan van de postdui
ven worden toegeschreven aan
grondinversies, die in het ge
bied van Bergerac tot Bor
deaux heersten. Deze inversies
warme vochtige luchtlagen
laget dam 1200 meter met veel
mist en lo/ge bewolking
kunnen voor duiver fataal
zijn. De vliuchtleiding zou voor
de lossing van de dluiven geen
adviezen hebben ingewonnen
ii 'set meteorologisch insti-
'ïut
kunnen vallen is het risico dat
we er bij nemen", was het
antwoord van Jones. Die een
paar jaar geleden op Ambon is
geweest, maar daar niet wil
wonen onder het Indonesische
bestuur. Volgens hem waren
de roofovervallen de eniige
manier om aan geld te komen
voor het kopen van wapens.
De officier van justitie, mr.
H.R. Lauwaars, heeft de ze
ventien verdachten in twee
groepen onderverdeeld. De
eerste groep omvat de zoge
naamde kopstukken en de
tweede groep de jongeren die
de gijzelingsactie op paleis
Soestdijk zouden uitvoeren.
Vandaag zal hij zijn tweede
requisitoir houden, gevolgd
door de pleidooien die even
eens door onderlinge afspraak
van de raadslieden een zeker
collectief karakter zullen dra
gen.
MOGADISJOE (UPI) So
malië heeft gisteren tegenge
sproken dat de Russen bezig
zijn een raketbasis aan te leg
gen in de Somalische haven
stad Berbera. De Russen heb
ben nooit om faciliteiten voor
zo'n basis gevraagd aangezien
zoiets tegen onze principes is,
aldus de Somalische minister
van buitenlandse zaken, Omar
Arteh Glialib, in een verkla
ring.
Gha'lib zegt hierin verder
dat de Amerikaanse berichten,
waarin melding wordt ge
maakt van een dergelijke ba
sis, „Zionistische propaganda"
zijn om de vestiging van een
belangrijke Amerikaanse basis
op het in de Indische Oceaan
gelegen Britse eiland Diego
Garcia te rechtvaardigen. De
minister nodigde iedereen uit
die zich voor deze kwestie in
teresseert naar Somalië te
komen om met eigen ogen te
zien dat de gewraakte berich
ten onwaar zijn.
(Van onze correspondent)
PARIJS Een agent van de
Franse geheime dienst is begin
deze week
gedurende 7 uur door zijn col
lega's van contra-spionaige
„belegerd"". Gedurende deze
tijd vuurde de betrokkene
verschillende keren op deze
collega's en op de politie ter
wijl hij luidkeels beschuldi
gingen uitte aan het adres van
andere geheime agenten,
waarvan hij de namen open
baar maakte. Uiteindelijk gaf
hij zich over waarna hij door
zijn collega's naar een psychia
trische inrichting overgebracht
werd.
De spion Henri Canoué ge
naamd, was
maandagavond in zijn flat op
nummer 38 van die rue de
Clichy in Parijs op vreemde
wijze begonnen tekeer te gaan
en eiste luidkeels de komst
van die minister van binnen
landse zaken, aan wie hij iets
te vertellen had. Toen de mi
nister uiteraad niet verscheen.,
begon Canoué, die commissaris
is van de DST (de Franse
contra-spionagedienst) hevig
tekeer te gaan en riep vanuit
zijn raam beschuldigingen aan
het adres van andere geheime
agenten en noemde een groot
aantal namen, terwijl hij be
weerde dat er op diverse am
bassades geheime microfoons
door de DST verborgen waren
en betichtte een aantal van
zijn collega's ervan bij het
schandaal van het politiek sa
tirische weekblad Le Can-ard
Enchaiiné betrokken geweest
te zijn: begin december 1973
werd in de in aanbouw zijnde
nieuwe redactielokalen van dit
blad een aantal geheime mi
crofoons ontdekt die klaarblij
kelijk dioor agenten van
DST aangebracht waren. De
destijds genoemde namen
kwamen overeen met die wel
ke Canoué vanuit zijn raam
riep.
Het was duidelijk dat de spion
aan een zenuwcrisis leed de
autoriteiten verklaarden later
dat het een vlaag van ver
standsverbijstering betrof. Het
is evenwel niet bekend, waar
door deze ontketend werd,
maar het werd in Parijs merk
waardig geacht dat deze ze
nuwstoring of plotselinge
waanzin van Canoué blijkbaar
niet onverwacht gekomen was:
sedert 48 uur zouden twee wa
gens van de oontra-spionage
dienst met geheime agenten
voor de woning van Canoué
■gewacht hebben. Het werd in
Parijs eveneens merkwaardig
geacht dat in geval van plotse
linge verstandsverbijstering zo
belangrijk geacht werd dat
enkele minuten later de hoog
ste politieautoriteiten van het
land ter plaatse waren: de Fa-
rijse politieprefect, de direc
teur van de nationale politie,
die van de gerechtelijke poli
tie en het hoofd van de con-
tra-spionagedienst. Verder wa
ren alle alarmeenheden opge
roepen en kort na de eerste
manifestaties van Canoué ver
schenen de anti-gang brigade,
de seherpschutterseenheden
van de politie, de zogenaamde
gasbriigaide en de groepen met
politiehonden.
Intussen beschuldigde de ge
heime agent een aantal van
ziin collega's ervan dubbele
agenten te zijn, voor vreemde
mogendheden te spioneren en
maakte het hele organisatie
schema van de inlichtingen
dienst luidkeels bekend, een
schema dat onder de militaire
geheimen valt. Met zijn uitla
tingen over de schuld van de
geheime dienst inzake de af
faire van de Canard Enchainé
bevestigde de spion hetgeen
de autoriteiten lange tijd ge
dementeerd hadden- terwijl
hij met een revolver vuurde
op elke agent en elke politie
man dje ook maar de gering
ste beweging maakte.
De politieprefect verklaarde
later dat niets in de uitlatin
gen van de spion coherent
was, dal het hier verzinsels
van een geestelijk gestoorde
betrof.
Intussen lijkt het zeer waar
schijnlijk dat Canoué inder
daad aanzienlijk overspannen
was, waarop een aantal recen
te gedragingen wijzen. Dit
neemt niet weg diat althans
een aantal vain de controleer
bare uitlatingen die hij gedaan
heeft, juist bleken te zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
DRIEBERGEN „In afwach
ting van meer duidelijkheid
over het effect van buiten
landse investeringen in het al
gemeen", heeft de generale
synode van de Nederlands
Hervormde Kerk, op grond
van de thans beschikbare ge
gevens, zich uitgesproken te
gen meuwe investeringen in
Zuid-A l:r: ka. Zij deed dat gis
teren in een motie die met 39
tegen 9 stemmen werd aan
vaard na een discussie die een
hele ochtend in beslag had ge
nomen.
In de motie roept de synode
het bedrijfsleven op tei'zake
van investeringen in gebieden
waar de apartheid in stand
wordt gehouden, niet alleen de
economische, maar ook sociaal-
ethische en politieke aspec
ten te laten gelden. Uitgaande
van de overweging dat Neder
landse aandeelhouders recht
hebben te weten welke uit
werking hun beleggingen heb
ben, dringt de synode er bij
de Nederlandse bedrijven en
banken op aan, ten spoedigste
de mogelijkheid te openen tot
onpartijdige controle en ver
slaggeving met betrekking tot
net effect van hun investerin
gen op de gelijkberechtiging
van de werknemers, blanke en
zwarte.
De hervormde synode doet
ook een beroep op de Neder
landse regering oim haar me
deverantwoordelijkhedd voor
de instandhouding van de
apartheidssystemen in Zuid
Afrika, niet langer uit de weg
te gaan en andere relaties tus
sen Ned"rl-md en Zuid-Afrika
kritisch te beoordelen.