Engelse thee f en keramiek
OVER ZOETE
VEEh
1TJES
De kater na Aliesje: zinloosheid
ONDERWIJS ZAL DANSEN
THEEPOT THEEPOT THEEPOT
THEEPOT
Herwaardering
Otto van Rees
Internationaal
voorloper
TROLSKY
a/s
sjacheraar
met
het woord
VMJ
Uit"
Leerplancommissie dans, mime en drama is er
ijdschrift
xpositie
A*»-' V y--
oek
ota bene
Heruitgave van Jaapje uit grootmoeders tijd
HET INTERIEUR van de
Grote Kerk van Breda, geschil
derd door Bosboom, gaat op 10
juni bi] Christie onder de hamer
Op deze veiling in Laren verder
nog werken van o.a Bilders.
Cossaar, Deeoene. Ftlarski. Ge
stel. Hondecoeter. Israels, Knip,
Koekkoek. Van Konijnenburg,
Maris, Sal Meijer, Mesdag, Per-
meke. Schelfhout, Jan en Char
ley Toorop, Fl. Verster, Wieg
man etc.
MODERNE Vlaamse Reli
gieuze Kunst (Cantré, De Saeg-
her. Ensor, Minne. Servaes,
Timmermans e a in atelier De
Fuus te EU bij Weert. Dagel ij ks
(behalve vrijdags) van 14-18
uur.
PAULA Thies, schilderijen en
tekeningen in galerie Trout-
zaerte in Westdorpe Tot 30 juni.
(|N MEMORIAM Maria Aus
tria, foto-expositie met 100 fo
to's uit haar nalatenschap (thea
terfotografie) van 4 juni tot 23
juni in Amsterdams Van
Gogh-museum.
KATJA Tuinier, Breda, expo
seert met nog acht anderen van 2
juni tot en met 31 juli bij Cosa,
Oude Delft I83b, Delft.
«MARIEKEN van Nieumeghen
(vert. De Corte; muziek De
Meester; regie Roggen) nog tot
15 juni als openluchtspel bij de
St.-Baaf in Gent te zien op vrij
dag, zaterdag, zondag, maandag
en donderdag.om 20.00 uur.
Minister Van Kemenade van
Onderwijs en Wetenschappen
heeft de Commissie Modernise
ring Leerplan Hans. Mime en
Drama geïnstalleerd, die wordt
voortgezeten door prof dr Jam
van Riemsdijk Eerder werden
soortgelijke commissies geïn
stalleerd. ook voor beeldende
vorming en voor muziek Met de
laatste hebben alle expressie
vakken hun duidelijke plaats
binnen de structuur voor het
leerplan. Voor prof. Van Riems
dijk was het duidelijk, dat als
alles goed gaat de minister veel
last van de commissie moet krij
gen. v
De nieuwe commissie gaat de
modernisering van het onder
wijs in dans. mime en drama in
studie nemen, adviseren over
leerplannen, en middelen ont
wikkelen om het onderwijs te
verwezenlijken en te toetsen. De
ONS ERFDEEL-2: Prof. dr J.
W'ieérs zet een vraagteken ach
ter het opschrift boven zijn arti
kel „De gemiste kans voor een
interlimburgse universiteit"
Een beetje toevallig heet dan het
volgende artikel „Elkaar be
hoedzaam overhuiven". Maar
dat gaat over de beelden van Ge
rard Bruning en is geschreven
door Jose Boyens Roland Pat-
teeuw besteedt aandacht aan de
„eeuwige liefde voor de schil
derkunst" van Lucassen Lite
rair Paul de Wispelaere wijdt
een beschouwing aan L.P.
Boon's roman Vergeten straat
uit '46 en Dick Hartoko aan de
Javaanse achtergronden van de
poèzie van Han Resmk. Luc
Schepens tracht uitvoerig de be
tekenis van Jons van Severen en
de Vlaamse Beweging („een
raadsel") te ontsluieren (O E
Kerkstr 1. Raamsdonk-dorp)
SEPTENTRION-1: Het begin
van de vierde jaargang van dit
tijdschrift, dat de Nederlandse
cultuur bij Franssprekenden wil
introduceren. In een bijdrage
van R Meijer wordt betoogd dal
de Nederlandse- en Vlaamse li
teratuur een eenheid vormen.
Ene Slagter schrijft over Cobra
in Panjs en Hans Redeker over
Lucebert Els Witte schenkt
aandacht aan „Le clerical isme
et lanticlèricalisme en Belgi-
que". terwijl Yves Cazauex pro
beert de geschiedenis* van het
Nederlandse katholicisme te
schetsen („Une seule chose est
certaine een est jamais dans un
congélateur que 1 on crée, maïs
dans les chaleurs de l'amour
Jan van der Vegl schrijft over de
dichter Roland Holst, gevolgd
door enkele in het Frans ver
taalde gedichten van zijn hand,
terwijl Willy Spillebeen de dich
ter René Verbeeck behandelt
(Sept. Kerkstr. 1, Raamsdonk-
dorp)
ANDROKLES-1: Het is 100
jaar geleden, dat het eerste Ne
derlandse dierenasyl werd op
gericht door de dames van de
Haagse „walletjes" Dit en an
dere wetenswaardigheden in dit
tijdschrift van de bond ter be
strijding van vivisectie Andro-
kles als historische figuur wordt
uitvoerig vanuit de verschil
lende culturen toegelicht in dit
nummer gewijd aan het Jaar van
de Vrouw Verder: dieren en
muziek, dieren m de poëzie, die
ren en film (Androkles, Jozef Is-
raëlstr. 57, Den Haag).
Engeland is een thecland. Het
land van sterke kinderthee. Ce
remoniële thee. Thee schenk je
uit een pot. Wat voor een pot?
Kijk eens naar de pot bij u thuis
onder de muts. Als je geen ver
woed verzamelaar bent van por
selein, wedden, dat het niet veel
bijzonders is. Ook in Engeland
kwam men tot de conclusie, dat
de theepot - gezien het veelvul
dig gebruik - als „meubelstuk"
aan onderwaardering leed. Dus
méér aandacht voor de theepot.
Er kwam een tentoonstelling,
die niet vermoede variaties aan
theepotten opleverde. Een ten
toonstelling van al deze mer
kwaardige potten was onlangs
in The Potters' Art Galery in
Antwerpen te zien. Het is nu ga
lerie MICRO in OOSTERHOUT
gelukt een flinke verzameling
van deze expositie te mogen ex
poseren tot en met 211 juni. Deze
gekke en interessantie collectie
gaat daarna terug naar Enge
land. Het is dus de enige kans in
ons land om er kennis van te ne
men.
Het was oorspronkelijk een
initiatief van The British Craft
Center: hedendaagse keramis
ten een opdracht geven een
theepot te maken. Twee onder
nemende jonge galenehouders
in Antwerpen. Herman De Ceu-
leneer en Chris Vinck namen dit
initiatief over. Herman. „Ik ben
pottenbakker en heb een deel
van mijn opleiding in Engeland
gevolgd Daardoor heb ik in de
keramiek wereld aldaar contac
ten gekregen. Vijfendertig ke
ramisten hebben op onze oproep
gereageerd Kenners zeggen, dat
onze expositie sterker was dan
die in Engeland Museum Boy
mans en de grootste keramiek-
verzamelaar in Nederland, Ach
terberg, kochten o a uit de col
lectie Engeland heeft een grote
keramiektraditie, die veertig
jaar geleden door Bernard
Leach vanuit de Japanse tradi
tie (vorm en glazuur) weer op
gang werd gebracht"
De theepot als kunstambacht.
Gedacht werd vanuit de ver
schillende manieren, waarop
keramisten met hun klei bezig
zijn. De een maakt gebruiks-
voorwerpen, de andere sculptu
ren, beelden, om enkele uiter
sten te noemen Dat heeft zijn
weerslag gehad op de theepot
ten, die ontstonden De een
maakte er een echte theepot van,
zoals we die zelf gebruiken,
maar dan met bijzondere aan
dacht voor de vorm en het gla
zuur van het te gebruiken voor
werp. de ander maakten er een
heel seulptuurtje van, een „be
eldhouwwerk", waar toevallig
een deksel op past en waaraan
een schenktuit zit Weer ande
ren dachten monumentaal en
vormden b v een theepot voor
100 theezakjes, waarmee je een
farmlte-reunie nat kunt houden.
Chris Vinck. „Er zijn dus an
dere dingen mogelijk dan alleen
die vervelende theepot Ja deze
potten zijn te koop De prijzen
variëren van 50.- tot f 900.-.
Deze keramische sculpturen
kun je niet afdoen ais alleen
maar „het" resultaat van een
kunstambachtelijke vakbe
kwaamheid De bedoeling van
deze tentoonstelling is dan ook
om aan te tonen dat de discre
pantie tussen kunst en kun
stambacht niet van wezenlijke,
maar slechts van graduele aard
is".
De theepot is min of meer een
toevalligheid op deze expositie.
Het thema brengt twee tradities
bij elkaar de eeuwenoude En
gelse potterstraditie (Stoke-
on-T rent, Wedgwood; Staf
fordshire; Hamada/Leach) en
hel Engelse theeceremonieel De
theepot werd uitgangspunt voor
de eigen ambachtelijke vaar
digheden van ieder der 35 kera
misten afzonderlijk Daardoor
zijn er echte eerlijke en heerlijke
theepotten bij. waarbij het ac
cent ligt op de technische vaar
digheid in steengoed/porselein-
/glazuur. van b v een zoon van
Bernard Leach, David, Maar er
zijn ook theepotten als land
schappen van Godfrey, als vlieg
tuigen van Taylor; een theepot
Hoewel de Nederlandse kun
stenaar Otto van Rees (1884-
1957) zeker niet onbekend is ge
bleven, met name niet ten aan
zien van zijn activiteiten gedu
rende de laatste Hollandse fase
(de periode na 1930), is hij toch
in ernstige mate ook miskend.
Want achier zijn portret-ezel en
achter de kerkschil deringen,
waarmee hij in later jaren zijn
brood verdiende, gaat zijn leven
als internationaal belangrijk te
achten „stromingen"-man
schuil.
Otto van Rees verkeerde im
mers in de jaren tien van deze
eeuw zeer internationaal. Niet
zozeer onbekend nu, maar wel
onderkend is de omstandigheid
dat hij samen met Hans Arp en
Ayda (van Rees-) Dulith de eer
ste Dada-tentoonstelling op zijn
naam heeft staan (Zünch 1915,
galerie Tanner) In deze om
standigheid schuilt evenwel de
faam én de oorzaak van een ja
renlange onderwaardering van
Otto van Rees als internationale
voorloper Enerzijds bevestigt
die verbintenis met de naam Arp
de rol dieOttovan Rees gespeeld
heeft, anderzijds is hij door dat
Zünchse contact uiteindelijk
zijn „bewijsstukken" voor die
internationale carrière kwijtge
raakt.
In de „verdwijning" van die
bewijsstukken heeft ook al weer
een mysterieus personage de
hand gehad, de Zwitserse
kunstverzamelaar Han Coray
Een man, die zich meerdere ma
len failliet moest laten verklaren
als gevolg van zijn liefde voor de
beeldende kunst. Afgelopen
herfst overleden het hij evenwel
een uitgebreid landhuis vol
schilderijen, tekeningen en an
dere kunstvoorwerpen na Zij
d lenden tot versiering van ho
telkamers
Coray nu ondersteunde aan
vankelijk die nieuwe kunst, de
Dada. door haar vertegenwoor
digers aan faciliteiten te helpen.
De allereersten die in hem een
begripsvolle broodheer vonden
waren Arp en Van Rees Zij
voerden voor Coray een wan
dschildering uit in een school
gebouw (de Pestalozzi Schule in
Ziinch), waarover hij directeur
was Maar de schildering was
nauwelijks voltooid, of Coray
diende hel veld te ruimen. Zijn
opvolger wiste ogenblikkelijk
de sporen van zijn voorganger
uit. De schildering verdween
onder de kalk.
Coray's aandacht voor Otto
van Rees was gemeend en ster-
ker dan voor Arp Wanneer otto
in 1916 geld nodig heeft vooreen
evacuatie van zijn gezin naar
Neder land koopt Coray zijn hele
atelier op De aangekochte col
lectie bestaal uit op dal moment
actueel, maar ook, vroeger werk.
De verzameling is uniek, omdat
Van Rees zijn werk nooit bij el
kaar hield Tientallen jaren was
hij een zwervei geweest, die van
plaats tot plaats trok
Coray's collectie werd even
wel aan hei oog onttrokken en
Otto van Rees trekt zich (nood
gedwongen als gevolg van een
ernstig spoorwegongeluk) lang
zaam maar zeker terug uit de in
ternationale scene Na ïaren tus
sen Parijs, Zwitserland en Italië
getrokken te hebben mengt hij
zich steeds meer onder zijn Hol
landse collega's, die hij eerder
(in 19(15 reeds) de rug had toe
gedraaid Een gelukschake-
lingsproces met detraditionelen
zet zich gaandeweg in.
Het werk tot midden de derti
ger jaren (waarin de gelijkscha
keling met de traditie voltooid
lijkt) is tot 23 juni bijeenge
bracht in het Centraal Museum
in Utrecht. En niet zonder opzet.
De tentoonstelling biedt voor de
organisators de mogelijkheid tot
opening van een „her-
Nu bekend is. dat TYMF.N
TR01.SKY (onder anderen?'') de
docent-Nederlands Jos Mikkers
in Breda is, vraag ik me af of dat
van invloed is bij de beoordeling
van zijn tweede roman
ALIESJE (uitg De Bezige Bij f
24,50) Voorheen dacht de lile-
raire wereld, dat Trolsky wel
eens kon staan voor een of an-
dere befaamde auteur en dan
brand je je niel graag aan koud
water Maar wie kent Mikkers'
intussen kenl wel iedereen
Trolsky en deze Tymen schreef
dichtbundels en stukken proza,
die tot serieuze besprekingen
voerden „Een druktemaker is,
wiens naam bekend is zo
luidt de eerste regel van een
tekst van Leopold, waarmee
Trolsky Aliesje besluit Ook
zonder het kennen van de ware
authenticiteit is Mikkers, al
thans op papier een druktema
ker, a] klinkt dat woord mis
schien onsympathieker dan ik
bedoel
Hij maakt zich "druk om de in
houd van ons beslaan en dat is
een bewustwordingsproces, dal
je méér mensen zou toewensen
Hij doet dit met literaire midde
len, dal wil zeggen met een orgie
aan woorden Trolsky spit ie als
lezer onder, onder woord- en
gedarhtenspehngen. die de
ogenschijnlijke tegenstrijdig
heden van het leven tegen elkaar
uitspelen, van de extase tot de
smartlap, van de hartstocht om
le leven tot de drang om te ver
mengen.
„Ik srhreef een lange inge-
4* ftVc «a J&V ''Af
r*
- f V
wikkelde zin op en probeerde op
hoeveel manieren ik die her
schrijven kon Ik was al aan de
dertig" Het lijkt er vaak op of
Trolsky zijn typmachine heeft
zitten rammen in een soort be
vlogenheid om verborgen drif
ten, verlangens, angsten tast
baar, beleef baarder en be
spreekbaarder temaken Dat le
verde naar mijn gevoel een aan
tal fraaie prozastukken op,
maar ook vaak een brei aan
woorden, die moeilijk verteer
baar is Bovendien is er sprake
van een dergelijk wisselvallig
heid. dat het best kan zijn dat ae
naam Trolsky voor een collec-
tiefje schrijvers staat!
Trolsky noemt zijn zes prozas
tukken op 263 pagina's herfst-
en lenteliederen, de verteder
ende driftmatigheid van het
groene leven tegenover het af
stervende onder vernietigende
herfststormen. Maar de natuur
van de mens is niet veel anders
dan de hem omringende natuur
een cirkelgang. Gedachten aan
reïncarnatie komen telkens te
rug (Aliesje was eerst een door
Tymen vernietigde hagedis) om
aan het defaitisme en een gepre
destineerd bestaan te ontsnap
pen Wanhoop en hoop wisselen
elkaar af Aliesje is de personifi
catie van de lente, de voortle
vende vrucht - als symbool - van
zijn liefde voor de zigeuner
vrouw Shonuto. die weer slaat
voor een liefde in de Indische
Archipel Zigeuners, landen als
Indonesiè, Zweden, Spanje, ge
ven een oerklimaat aan net
boek, een klimaat waann dood
en leven elkaar in evenwicht
houden In het verhaal over
Etienne. waann de dood cen
traal staat („niemand ontkwam
aan de dooa. behalve het zigeu
nermeisje") worden zijn gevoe
lens het sterkst verwoord Wat
mij betreft had het boek zich
mogen beperken tot dit verhaal
Wat Trolsky er verder omheen
breidt over zijn belevenissen
met de zeven-jarige Aliesje in
een wat dadaïstische anti-
literaire vorm is vee) minder
(boeiend) dan het surrealisti
sche verhaal rond Etienne.
„Aliesje is doodgewoon 'n
lied, 'n lied waarvan ik de toe
vallige uitverkoren zanger ben.
de zoeker naar d'r klanken en
akkoorden", zegt Trolsky „Al
leen 't gedicht Dat is 'r nog om
te troosten, om ver weg in te
grijpen, de dingen te verande
ren Dat zou nog_'t enige red
middel kunnen zijn 't Gedicht
Nee. 'n schrijver of dichter mag
de moed nooit verliezen Hij
moet schrijven of z'n leven 'r van
afhangt Hij mag de pen pas
neerleggen als hij zeker weet dat—del
alle lijden uitgebannen is. Hij
mag niet moe worden, niet wan
hopig de schrijver is'n zwoeger,
'n sjacheraar om te willen vor
men tot 'n bepaald soort waan-
zin. „Daar balancerend op de
rand van de waanzin en bezeten
van drift de taal in stukken
schrijven, smeedde ik m'n liede
ren van Waanzin 'tl Experiment
om te achterhalen of 'r nog be
klemmender beelden gevonden
konden worden voor m'n Alles,
om d'r daarmee te beschrijven"
leden de wekelijkse lesuren van
32 tol 31) werden teruggebracht
zijn de expressievakken meet en
veel ernstiger getroffen dan
welke andere groep van vakken
in hel algemeen voortgezel on
derwijs dan ook Voorlopig blijft
men voor herstel aangewezen op
de revaliderende welwillend
heid waarmee anderen de com
missies tegemoet willen treden,
veronderstelde hij.
Van Riemsdijk zei de nota van
minister Van Doorn van
cultuur- recreatie en maat
schappelijk werk „Naar een
verzorgingsstructuur voor de
kunstzinnige vorming" voorlo
pig met enige reserve te bekij
ken. In de nota wordt een ad-
als een (duur) tempeltje; als een
eend, als een theetafeltje; als
vruchten; als „ode aan Olden
burg" (pop-art); er is een hele
kudde van enkele centimeters
grote of kleine potjes etc. etc.
Er is b v. een pot van gepig-
menteerde (gekleurde) klei, dus
zonder glazuur; om één voorbe
eld te noemen van techniek. Zo
kun je deze expositie op alle mo-»
gelijke wijzen benaderen. Maar
het blijft op de eerste plaats een
staalkaart van de mogelijkhe
den van de Engelse pottenbak
kerskunst, waarbij je de vele
onmogelijkheden als theepot als
leuke grapjes vaak op de koop
toe neemt
Deze tentoonstelling valt sa
men met een expositie met be
eldhouwwerk van Hans God-
defroy. waar we in ander ver
band nog op terugkomen Er is
dus veel te zien in de Micro
Openingstijden, dinsdag tot en
met vrijdag van 10 00-12 00 uur
en van 2 tot 5 uur; dinsdag en
vrijdags van 19 00-21 00 uur en
zaterdag en zondag van 2 tot 5
uur.
Henk Egbers
waarderingsproces" voor de
vroege Van Rees. In dat opzicht
is de kunsthistoricus Herbert
Henkels bijzonder actief. Tien
jaar lang volgde hij het spoor,
vanuit de nalatenschap van Otto
van Rees terug naar diens inter
nationale periode. De „onthul
lingen" zijn niet van de lucht: de
nieuwste restauratietechnieken
die op de schilderijen van Van
Rees zijn toegepast, verlenen het
werk een helderheid, die een ze
kere opwinding rechtvaardigen.
De tentoonstelling is zeer uit
gebreid gedocumenteerd. Het
werk van zijn echtgenote Ayda
Dulith, in haar Dada-penode
een vooraanstaand naaldkun
stenares, neemt daar een be
langrijke plaats in. Een nog
voornamer rol speelt evenwel de
documentatie over het leven van
Otto van Rees, die afkomstig is
uit een Utrechts intellectueel,
socialistisch getint milieu rond
de eeuwwisseling Een omstan
digheid waardoor Otto van Rees
steeds duidelijker afgetekend
wordt als een in breed cultureel
opzicht progressief man. Het
geen hem bijna vanzelf voorbe
stemde om zijn rol als vernieu
wer in zijn gebied - de beel
dende kunst - te spelen.
Koos Tuitjer
commissie zal voorts de kader
trainingen en experimenten op
zetten en raad geven voor inte
gratie van dans, mime en drama
in leerplannen voor andere vak
ken
Binnen het samenhangend
educatief beleid zal het onder
wijs en zal ook de school niet
langer in zichzelf gekeerd kun
nen zijn, aldus minister Van
Kemenade. De ervaring tot nu
toe met samenwerking lussen
binnen- en buitenschoolse groe
peringen hebben volgens hem
bewezen, dat de samenwer-
kingsgedaehte gemakkelijker
wordt uilgesproken dan verwe
zenlijkt.
De commissie zal bij de sa
menstelling van haar pro
gramma voorrang moeten ver
lenen aan de ontw ikkelingen en
vernieuwingen, die zich in het
kleuter- en lager onderwijs
voordoen, en zal moeten nagaan
welke mogelijkheden er worden
geopend in de experimenten met
de middenschool, meende dr.
Van Kemenade.
Of de probleem, waarmee de
expressievakken al zolang wor
stelen, door de commissies dich
ter hij een oplossing zijn ge
bracht, betwijfelde prof. Van
Riemsdijk. Hel grootste belang
ligt in de pogingen om de aan
pak bij andere vakken te gaan
beïnvloeden. Als didactische
hulpmiddelen en als vormings
middelen hebben de expressie
vakken op indirecte wijze bij
zonder veel te bieden.
De voorzitter was somher over
wat de expressievakken vanuil
hun verdomhoekje op eigen
kracht zullen kunnen bereiken
binnen het machtige onderwijs-,
systeem. Toen een paar jaar ge-
- 3
êfSKkr*
-
Si
i
iife
.>3 ï/$y
1
vies rand voor onderzoek van de
kunstzinnige vorming bepleit en
een landelijk ontwikkelingsin-
stiluu! kunstzinnige vormen.
Hel adviseren ovei hel onder
zoek is een taak van dr Raad van
de Kunst, die vooi dezr luak niet
de nodige centen kreeg Wal van
het instituut wordl verwacht,
zou tien jaar geleden de Neder
landse Stichting vuor Kunstzin
nige Vorming al gaan duen. Het
bepleite instituut heeft thans
deels dezelfde taken als de leer-
plannencommissie. Vandaar dat
het prof. Van Riemsdijk duide
lijk was, dat minister Van Ke
menade veel last van de nieuwe
commissie zal moeten krijgen,
als alles goed gaat.
s 1
Trolsky levert daarbij kritiek
op maatschappelijke situaties
(D v zijn belevenissen als
werk-student) door ze belache
lijk te maken. Maar dat snijdt
weinig hout. Hij blijft uiteinde
lijk in de wanhoop steken, want
het lijden is niet uitgebannen en
hij legt toch zijn pen neer (einde
loos kun je zo doorgaan met
schrijven, maar niet eindeloos
en straffeloos met het opbouwen
van mythes) „Hulpeloos leven
wij, hulpeloos sterven wij", ver
zucht hij als een tweede Job Hij
zegt overtuigd te zijn van „de
ifinitieve zinloosheid"
Zelfs Trolsky heeft Mikkers
niet onsterfelijk gemaakt Hij
blijft met een kater (Salvador,
die ook geen redding bracht) zit
ten In de toekomst wil hl) liever
leven mei Aliesje, mei de mythe,
en zonder pen dan omgekeerd
De literatuur laai hij verder over
aan gepensioneerde onderwtj.
zers Afscheid van een studenti
koos tijdperk' Afscheid van een
tot hysterie opgezweepte waan
zin' En nu maar wachten tot on
derwijzer Mikkers ook gepen
sioneerd is Maar in de tussenpe
riode zal Trolsky of een gelijk
soortige mythe nog best eens van
zich laten horen
H.E.
Weel u wal een „kaziné" is? En wat „zoete veentjes"' Dat zijn
woorden waarmee le op de eerste pagina's van hel hoek JAAPJE
van JACOBUS VAN LOOV al geconfronteerd wordl llai wil niet
zeggen. da! dit in 1917 verschenen boekje nu onleesbaar zou zijn.
Persoonlijk heb ik er even tegenaan ziften ki)ken wal le beginnen
met een bijna 60 |aar oud boek? Al is hel ook zo ongeveer hel enige
boek, dal nog mei de schrijver, die van 1855 lol I9.H1 leefde, in
relatie wordl gebracht Want van Jaap (1923) en Jacob (1939) hoor
je niel meer laai «taan van zijn boeken al» De wonderlijke avontu
ren van Zebedeus. Gekken en Feesten Zeg Van Loov en je zegt:
Jaapje. En nu we toch lo een lijd leven, dal de oude dingen van
weleer weer aandacht krijgen, heelt uitgeverij Manleau gedai ht:
kom. we geven Jaapte weer uil En dal is op 196 pagina's in de
Marnlxreeks gedaan voor de niel zo gekke prijs van 6 911 En
eerlijk hel is hesi nog een hoekje om le lezen Zoal» bekend bevat
Jaapje een aanlal autobiografische schetsen, de belevenissen van
een kind om in de stijl le blijven van een kinderziel in en rond een
Haarlems weeshuis Van Loov heelt dal geweldig hij ru hzell geob
serveerd Hij beschrijft, zonder in verhandelingen le vervallen,
simpele uiterlijke gebeurtenissen, die je e» hier een indruk geven
Van de psychische leefwereld van hel kind Bovendien hetsl hij
daarmee een tijdsbeeld, die |e hel gevoel geeft even helemaal onder
gedompeld te wurden in grootmoeders tijd Liefje wal wil |e nog
meer? Hel is een boekje, waarvoor de tijd weet rijp is om eraan te
proeven. Maar terugverlangen naar die tijd' Nee Wel naar het
boekje erover