Ln pJ^-ETïvh O uit Uniek netwerk van kruiwagensporen over heel België nktie. de sala- kende secun- irijf dan of bel Argwaan Premier Veertigers Hulpbetoon Kruiwagens Kissinger BOUW van SCHEPEN «n CONSTRUCTIEWERKEN vrn tac*Ba!erD^EHEBeeBBaemeBs*e*HEsaeeB - Raamsdonksveer (N.Br en West-Brabant) raat 15, Etten- ig >1 eventueel Wei toen: EngelseenDiui',, laaien tgenoemd adres mei ver- ïische oproep. /ah-ons zich steeds. ramma meubelen. Kies in hetxrayon land Kandidaten n over duidelijke i bovendien woon- letreffende rayon ot ar te vestigen inde Salariëring ir gunstige pensm. kkelijke spaar- aarlijkse extra van deze funktie zal ei beschikking ze ii.«lang verzochi sun One' te ltd Persi.'.peis/aken Art B V Schiedam Een van de opmerkelijkste verenigingen ter wereld bestaat al langer dan honderd jaar in de universiteitsstad Leuven. Uniek in samenstelling, opzet en doelstelling. Ei genlijk is het een conglomeraat van ver enigingen, dat zich voortdurend ver nieuwt. Elk jaar gaat er een club af maar er komt er ook weer een bij. De leden zijn uitsluitend mannen. Zij schrijven, zeker bij onderlinge briefwisse ling, het cijfer van hun geboortejaar ach ter hun namen, alsof het een titel is. De verenigingen heten zonder uitzondering Mannen van het jaar", waarna een jaar tal volgt. Over die verenigingen heen, koepelt zich het „Verbond der Jaartal len", een bepaald niet overbodig gezel schap van coördinators die ervoor zorgen dat de doorgaans in het Leuvense^open- bare leven zeer actieve Jaartallen elkaar niet voor de voeten lopen of in de wielen rijden. De sleutel tot deze clubvorming is de vijftigste verjaardag en alleen op dat punt is er enige overeenkomst met de jaarlijkse Abraham-dag in het Brabantse Ooster hout. Dat kleine beetje was voor de Leu vense Mannen van het Jaar 1925 (die dit jaar dus ook 50 worden) voldoende om contact te maken met het Oosterhoutse Abrahamcomité. Het oogmerk was te ko men tot een uitwsseling. Dat gaat nu ook gebeuren, in september te Leuven, op de traditionele eerste zaterdag van oktober in Oosterhout. Een bezoek aan Leuven leerde me dat het Oosterhoutse comité er niet alleen een gulle en gastvrije, maar vooral ook een rijke en machtige vriend heeft bijgekre- gen. LEUVEN - De afspraak is in café Bristol, recht tegenover de momumentale universiteitsbibliotheek van Leuven die, naar men zegt, zestig jaar geleden de Amerikanen bij de eerste wereldoorlog betrok. Die Yanks waren zó kwaad op de Duitsers omdat die het momument hadden verwoest, dat ze fluks naar de wapens grepen om het barbaarse leger af te straffen. „Een schoon verhaal, dat wel", zegt Jos Min (1927), secre tarisvan het Verbond der Jaartallen. „Waar de Amerikanen wèl naar grepen, was de geldbuidel. De universiteit is steen voor steen weer opgebouwd van in Amerika bijeengebracht geld". Na een hartversterking in Belgische stijl verhuizen we voor het serieuze deel van de afspraak van Bristol naar het beroete en in de steigers staande stadhuis, een bijna weerga loos brok gothiek dat in roem de bibliotheek nog verre over treft. Daar scharen we ons rond het imposante bureau van schepen Arthur van Zeebroeck 1929) in diens middeleeuwse werkkamer, met licht zó grijs, dat men zich in een kerker zou wanen ware het niet dat er op het bureaublad pas ingeschon ken glazen pils staan te fonkelen. Arthur van Zeebroeck is Leu vens „schepen van plezier", zo relativeren de Leuvenaars de portefeuille van Sport, Recrea tie. Cultuur en Toerisme Schepen van Zeebroeck hecht grote waarde aan te benad rukken dal de Mannen van hel Jaar geen exclusieve of gesloten clubs zijn Dal iedereen lid kan worden, ongeacht maatschappe- hjke status, politieke opvatting of geloof De enige voorwaarde is geboren te zijn in hetzelfde laar als de andere leden van hel Jaartal. Als een autoritei! nadrukke lijk «nets zegt, zelfs al is het deze beminnelijke doch effi ciënte Leuvense schepen van plezier, dan word ik zelfs als 'uid-Nederlandei nog achter dochtig genoeg om dat eens even na te zoeken Het blijkt te kloppen Het wordt ook bevestigd in het lij- "ge boekwerk dat stadsarchi varis Marcel Peeters 1925) on langs het licht deed zien, nadat H) zich had opgeworpen als de geschiedschrijver van „De Fol klore der Mannen van het J„ar' jargon mag wat feodaal sunken maar wat er staar is waar en dat is meei dan je vaak sunt zeggen van de hip geformu- eerde mspraakprevelementjes van sommige onzei autoriteiten Marcel Peetere „Elke vrien denkring is een vertikale door knede dooi alle sociale niveaus een, van hoog tot laag, met de oeiing de leden nader tot el- aai te brengen, elkaar beter te ren kennen en waarderen, het- j|*en anders niet mogelijk zou an? i maatschappelijke akeningen en vooroordelen dol gewone dagelijkse leven' Hij vervolgt dan „Dit speci- ali„ t merk. dat eigen is aan in iaarta"en. vinden wij terug vrnon?, Slandregelen van de |JÜ?? ^nendenkringen en a P, a's een gouden draad «oorheen haar ganse traditie - Kende notabelen, vooraan staande politiekers en hande laars naast de nederige werk man of bediende, zijn samen verenigd in éèn vriendenkring, beleven samen het wel en wee van hun vereniging gedurende tien actieve jaren en zelfs nog langer scharen zich jaarlijks rond dezelfde feestdis en stap pen fier naast elkander op in de stoet achter het jaartal van hun geboorte, tijdens het Festival der Jaartallen dat elk jaar ge houden wordt op de tweede zondag van Leuven-kermis" Nog een bevestiging; de be roepen, vertegenwoordigd in de besturen van enkele willekeurig gekozen Jaartallen: 1840 handelaar in ijzerwa ren, directeur van het schui loord Remv. beenhouwer, twee andere handelaars, een herber gier een zadelmaker en een ren tenier 1847 een edelman, een hoog- leraai een senator, een jurist, een bediende en een kopersla ger een schoenmaker en natuur lijk een herbergier 1905 een minister (later eer ste minister), een huisschilder, een gasopnemer en een hande- laai twee bedienden, een brou wersgast. een diamantslijper, een architect een werkman, een polierder en een vakbondsafge vaardigde Over de Jaartallen van na de eerste wereldoorlog vindt men m de stukken nog zelden beroe pen vermeld omdat ze in feite ruet terzake doen Deze democratische, weder zijdse minzaamheid op feeste lijke grondslag, altijd al een sterk punt van de Vlamingen neemt natuurlijk met weg dal men trots is op zijn coryfeeën Een minister-president (het was Gaston Evskens) als voorzittei is natuurlijk niet mis. eer rector-magnificus kijk je ook niet zomaar over het hoofd tus sen alle bedienden en hande laars en een bierbrouwer of een van diens stafleden is helemaal i Jaartallen, verzameld voor het Leuvense stadhuis meegenomen wan Belgische brouwers komen nooit ergens met lege handen binnen De laatste jaren is een jacht ontstaan naar nationale of lievei nog internationale topmensen die het Jaartal met hun ere voorzitterschap moeten opsie ren Voor de klap op de vuurpijl zorgden de mannen van 1930 die koning Boudewijn (1930) wisten te strikken voor het bescherm heerschap Zij voeren dan ook trots de koninklijke gouden „B" in hun embleem en rekenen er vast op dat Zijne Majesteit bij leven en welbevinden in 1980 het festi val der Jaartallen dat het hunne zal zijn. komt bijwonen Er is al eens eerdei naai ko ninklijke gunst gedongen Dat waren de Mannen van 1875, die op 25 december 1925 hun banket van de vijftigste verjaardag hielden en daarop hun jaarge noot koning Albert hadden uit genodigd De journal des Petites Affiches'' noteert er hel vol gende over „De intrede van de ere voorzitter di prof R Sehoc- kaert werd begroet mei een Bra bangonne door de 120 leden rechtstaande aanhoord Na le zing gegeven te hebben van de brief dat de koning zich veront schuldigde de uitnodiging dan den Kring niet gunstig te kun nen beantwoorden, bracht de heer Voorzitter hulde aan Zijn e Majesteit en verzocht de verga dering op de gezondheid van aen Koning haar glas te ledigen Een telegram van gelukwen- schen werd den Koning gezon den, die als volgt beantwoord werd Zeer gevoelig aan de va- derlandsche verkleefdheid die Gij Hem hebt uitgedrukt en van Uw liefderijke aandacht voor de Koninklijke Familie, heeft de Koning mij gelast U en al Uw leden zijnen hartelijken dank toe te sturen" Voor de groeps foto plaatsten de Mannen van 1875 een borstbeeld van Koning Albert in hun midden Als Leuvenaars achter in de dertig komen, dan zoeken zij hun jaargenoten op Er moet eens vergadert worden over hel stichten van een Jaartal Zo n nieuw Jaartal begint zijn offi ciële en actieve bestaan als dt leden veertig zijn geworden Tien jaar lang draait het dan mee in hel Leuvense openbare teven, meestal sterk aan invloed winnend en met een gestaag groeiend Jaartal-kas. ondanks de daaruit bekostigde activitei ten Na tien jaar, als de leden van het Jaartal allemaal vijftig worden, dan vormt dit Jaartal de kern van het Festival der Jaartallen tijdens de Leuvense kermis, wanneer alle Mannen van het Jaar - en dat zijn er zel den minder dan duizend - geüni formeerd of getooid met Jaarin signes in een waardige stoet voorbijtrekken aan het stad huis. Het Jaartal van de vijftig ste verjaardag trekt zich dan te rug uit het tiental „actieve" Jaartallen waarvan het aller jongste nieuwbakken groep veertigers als petekind geadop teerd wordt 'door de afzwaai ende vijftigers. Dat laatste is een constructie bedacht om de afgezwaaide Jaartallen ook na hun „ac tieve periode bezig te houden Di mannen van 1927 hebben intus sen hel initiatief genomen om deze adoptieregeling uit te brei den tot, wat secreatris Jos Min noemt, een vertikaal blok van Jaartallen waarbinnen het ac tieve Jaartal 1927 zich verbindt mei de Jaartallen van 1917 (dt Peters), 1907 en - als er nog van leven - 1897 Jos Min „Deze blokken moe ten de basis vormen waarop ook de na-vijftigers betrokken kun nen blijven bij het Jaartallen gebeuren Er is nog een andei oogmerk, naarmate men oudei wordt dunt de vriendenkring uit, maar een oude Leuvenaar verbonden aan de Jaartallen, zit nooit zonder goede vrienden, die hem desnoods ongevraagd ter zijde zullen staan". Dit beginsel van onderling hulpbetoon vindt men al terug m de oudste, bewaard gebleven stukken waarover stadsarchiva ris Marcel Peeters waakt De Mannen van 1840 „Het nuttig en blijvend besluit van dn feest ligt in de totstandkoming van een wederzijdse vereniging waarbij de schamelsten zich met recht kunnen wenden tol diege nen die dooi de Fortuin belei bedeeld werden' De Mannen van 1864 hadden het in hun reg lement wat verder uitgewerkt Artikel II, lid 2 zegt „buiten alle politieke of godsdienstige gedachten elkander behulp zaam zijn en desnoods te steu nen t zij door geld 't zij dooi hel verschaffen van werkEn lid 3 „tijdelijke hulp te verlenen aan weduwen en wezen van afge storven medeleden" Du onderlinge hulpbeginsel krijgt een totaal nieuwe dimen sie wanneei men de ledenlijsten der Jaartallen naloopt Namen van „schamelen en nedengen' zijn verre in de meerderheid, maar „de beter door de Fortuin bedeelden" zijn niet mis! Het beeld van een hecht net werk van stevige verbindings lijnen doemt op uit die ledenlijs ten, verbindingslijnen met het stadhuis (bijna alle burgemees ters en schepenen van de afgelo pen 100 jaar waren lid van hun Jaartal) met de burelen van het provinciaal bestuur, met de se naat en het parlement, met de universiteit en hel grote be drijfsleven, mei de in België nog altijd invloedrijke adel, met de Brusselse De Wetstraat, tot zelfds het koninklijk paleis te Laken toe!. In een land welks premier Tindemans zich onlangs be klaagde over de nationale ge woonte om bij hel geringste ei genbelang de machtigste krui wagen in te schakelen die men zich verschaffen kan, in zo'n land valt met een relatiepatroon als waarover de Leuvense Man nen van het Jaar beschikken, wèl wat te versieren, zou men zo denken! Marcel Peeters. die als Nederland kenner op zijn klompen aanvoelt waar ik heen wil met dat woord versieren", knikt lachend maar met hele maal bevestigend. „Maar allicht als de directeur van de Stella Artois lid is van jouw Jaartal, dan hoef je je leven lang geen dorst meer te lijden. Als ik een televisie nodig heb, dan koop ik hem bij de hande laar die in mijn Jaartal zit, ook al zou zijn concurrent iets goed koper zijn, want ik weet dat mijn Jaargenoot mij nooit zal overvragen Wat hij ervooi vraagt heeft hij dus nodig om zich zijn boterham te verzeke ren En als je in een Jaartal zit met iemand die invloed heeft op het toewijzen van huizen, nou dan hoef je je over je huisvesting geen zorgen te maken" Marcel Peeters beaamt dat de Jaartallen-relaties de stad Leu ven ook geen windeieren hebben gelegd als het erom ging ver gunningen of wat dies meer zij, los te peuteren uil de provinciale en nationale hoofdsteden „Na tuurlijk niel Hel is altijd nuttig als je elkaai goed kent Ver trouwensrelaties zijn toch nor maal' Zouden dat tenminste moeten zijn" Ook in Leuven zelf vormen de Mannen van het Jaar een infor mele macht die in geen enkele Europese stad zijn weerga zal vinden Ga maar na op een be volking van de studenten met meegerekend nog geen 40 000 inwoners zijnet altijd zo n I 000 actieve Mannen van het Jaai Dat zijn allemaal mannen van tussen de veertig en de vijftig dichtbij ol al aangekomen op de top van hun carrière, van welk maatschappelijk niveau die ook mag zijn Mannen die, door lid te worden en vooral te blijven van hun Jaartal, zichzelf hebben uitgeselecteerd tot de meesi ac tieve en sociale Leuvenaars en die dan ook deelnemen aan tal van andere verenigingen en ac tiviteiten Dit maakt dat er m Leuven niets meer wordt geor ganiseerd of gehouden, of de Mannen van hei Jaar houden wel een of meer vingers in de pap. Daar is Leuven overigens al lerminst rouwig om Want de Jaartallen vormen er niet alleen het zout in de pap, maai ze be schikken meestal ook over goedgevulde kassen en over een overmaat aan organisatietalent en ideeënproduktie Voor Leuvens stuntwerk moet je bij de Mannen van het Jaar zijn, of het nu gaat om een ballo nopstijging midden in de stad of om een nationale bolhoeden- jacht waaraan zelfs premier Eyskens deelnam. Mannen van het Jaar lieten de stad uitlopen voor Brigitte Bar dot of Henry Kissinger Vooral met deze laatste practical joke. waarvoor ze de Nederlandse dubbelganger van de Ameri kaanse pendelminister (ook be kend van Farce Majeure en Toi Toi Toi bij Ted) lieten optreden, sloeg in als een bom. In het inmiddels tot „Abra ham" omgedoopte vergaderlo kaal van het verbond der Jaar tallen, waar Marcel Peeters een film vertoont, die de verkeerde blijkt te zijn, maar niettemin een indruk geeft van hel Festival der Jaartallen, zit ik tegenover on dervoorzitter Marcel Morissens (1920), het omvangrijke proto type van een geestige Vlaming die overigens evengoed wegge lopen zou kunnen zijn uil Char les Dickens Pickwick Papers Met smaak verorbert hij zijn kreeft met sla, tomaat, tuinkers en garnalen „Samen eten, zegt hij, is een belangrijk punl bij onze bijeenkomsten Het is bo vendien onze beste nationale gewoonte" „De Mannen van het Jaar", zegt Marcel Monssens, zijn be gonnen als spaai kasver—tigin- gen Hun doel was tn tien jaar elkaar te leren kennen op maan delijkse bijeenkomsten en geld bijeen te sparen vooi een gewel dig banket op hun vijftigste ver jaardag Geleidelijk aan zijn daar allerlei min of meer pu blieke zaken bijgekomen en tal van Jaartallen begeven zich ook op het pad van de hulpverlening naar buiten" „Je hoeft niet uit Leuven ge boortig te zijn of er te wonen om lid van een Jaartal te worden", hebben ze me uitnodigend ge zegd, toen ik uit Leuven vertrok. „Je hoeft alleen maar geboren te zijn in een van de jaren tussen 1925 en 1935. Je moet wel de achterstallige contributie beta len. Maar dal is vanzelfspre kend. Van welk jaar zei U dat II was?" WIM KOCK f1933)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1975 | | pagina 27