Ln pJ^-ETïvh O
uit
Uniek netwerk van kruiwagensporen over heel België
nktie. de sala-
kende secun-
irijf dan of bel
Argwaan
Premier
Veertigers
Hulpbetoon
Kruiwagens
Kissinger
BOUW van SCHEPEN «n
CONSTRUCTIEWERKEN
vrn
tac*Ba!erD^EHEBeeBBaemeBs*e*HEsaeeB
- Raamsdonksveer (N.Br
en West-Brabant)
raat 15, Etten-
ig >1 eventueel Wei
toen:
EngelseenDiui',, laaien
tgenoemd adres mei ver-
ïische oproep.
/ah-ons zich steeds.
ramma meubelen.
Kies in hetxrayon
land Kandidaten
n over duidelijke
i bovendien woon-
letreffende rayon ot
ar te vestigen
inde Salariëring
ir gunstige pensm.
kkelijke spaar-
aarlijkse extra
van deze funktie zal
ei beschikking
ze ii.«lang
verzochi sun One' te
ltd Persi.'.peis/aken
Art B V
Schiedam
Een van de opmerkelijkste verenigingen
ter wereld bestaat al langer dan honderd
jaar in de universiteitsstad Leuven. Uniek
in samenstelling, opzet en doelstelling. Ei
genlijk is het een conglomeraat van ver
enigingen, dat zich voortdurend ver
nieuwt. Elk jaar gaat er een club af maar er
komt er ook weer een bij.
De leden zijn uitsluitend mannen. Zij
schrijven, zeker bij onderlinge briefwisse
ling, het cijfer van hun geboortejaar ach
ter hun namen, alsof het een titel is. De
verenigingen heten zonder uitzondering
Mannen van het jaar", waarna een jaar
tal volgt. Over die verenigingen heen,
koepelt zich het „Verbond der Jaartal
len", een bepaald niet overbodig gezel
schap van coördinators die ervoor zorgen
dat de doorgaans in het Leuvense^open-
bare leven zeer actieve Jaartallen elkaar
niet voor de voeten lopen of in de wielen
rijden.
De sleutel tot deze clubvorming is de
vijftigste verjaardag en alleen op dat punt
is er enige overeenkomst met de jaarlijkse
Abraham-dag in het Brabantse Ooster
hout. Dat kleine beetje was voor de Leu
vense Mannen van het Jaar 1925 (die dit
jaar dus ook 50 worden) voldoende om
contact te maken met het Oosterhoutse
Abrahamcomité. Het oogmerk was te ko
men tot een uitwsseling. Dat gaat nu ook
gebeuren, in september te Leuven, op de
traditionele eerste zaterdag van oktober in
Oosterhout.
Een bezoek aan Leuven leerde me dat
het Oosterhoutse comité er niet alleen een
gulle en gastvrije, maar vooral ook een
rijke en machtige vriend heeft bijgekre-
gen.
LEUVEN - De afspraak is in café Bristol, recht tegenover
de momumentale universiteitsbibliotheek van Leuven die,
naar men zegt, zestig jaar geleden de Amerikanen bij de
eerste wereldoorlog betrok. Die Yanks waren zó kwaad op de
Duitsers omdat die het momument hadden verwoest, dat ze
fluks naar de wapens grepen om het barbaarse leger af te
straffen.
„Een schoon verhaal, dat wel", zegt Jos Min (1927), secre
tarisvan het Verbond der Jaartallen. „Waar de Amerikanen
wèl naar grepen, was de geldbuidel. De universiteit is steen
voor steen weer opgebouwd van in Amerika bijeengebracht
geld".
Na een hartversterking in Belgische stijl verhuizen we
voor het serieuze deel van de afspraak van Bristol naar het
beroete en in de steigers staande stadhuis, een bijna weerga
loos brok gothiek dat in roem de bibliotheek nog verre over
treft. Daar scharen we ons rond het imposante bureau van
schepen Arthur van Zeebroeck 1929) in diens middeleeuwse
werkkamer, met licht zó grijs, dat men zich in een kerker zou
wanen ware het niet dat er op het bureaublad pas ingeschon
ken glazen pils staan te fonkelen.
Arthur van Zeebroeck is Leu
vens „schepen van plezier", zo
relativeren de Leuvenaars de
portefeuille van Sport, Recrea
tie. Cultuur en Toerisme
Schepen van Zeebroeck hecht
grote waarde aan te benad
rukken dal de Mannen van hel
Jaar geen exclusieve of gesloten
clubs zijn Dal iedereen lid kan
worden, ongeacht maatschappe-
hjke status, politieke opvatting
of geloof De enige voorwaarde
is geboren te zijn in hetzelfde
laar als de andere leden van hel
Jaartal.
Als een autoritei! nadrukke
lijk «nets zegt, zelfs al is het
deze beminnelijke doch effi
ciënte Leuvense schepen van
plezier, dan word ik zelfs als
'uid-Nederlandei nog achter
dochtig genoeg om dat eens even
na te zoeken
Het blijkt te kloppen Het
wordt ook bevestigd in het lij-
"ge boekwerk dat stadsarchi
varis Marcel Peeters 1925) on
langs het licht deed zien, nadat
H) zich had opgeworpen als de
geschiedschrijver van „De Fol
klore der Mannen van het J„ar'
jargon mag wat feodaal
sunken maar wat er staar is
waar en dat is meei dan je vaak
sunt zeggen van de hip geformu-
eerde mspraakprevelementjes
van sommige onzei autoriteiten
Marcel Peetere „Elke vrien
denkring is een vertikale door
knede dooi alle sociale niveaus
een, van hoog tot laag, met de
oeiing de leden nader tot el-
aai te brengen, elkaar beter te
ren kennen en waarderen, het-
j|*en anders niet mogelijk zou
an? i maatschappelijke
akeningen en vooroordelen
dol gewone dagelijkse leven'
Hij vervolgt dan „Dit speci-
ali„ t merk. dat eigen is aan
in iaarta"en. vinden wij terug
vrnon?, Slandregelen van de
|JÜ?? ^nendenkringen en
a P, a's een gouden draad
«oorheen haar ganse traditie
- Kende notabelen, vooraan
staande politiekers en hande
laars naast de nederige werk
man of bediende, zijn samen
verenigd in éèn vriendenkring,
beleven samen het wel en wee
van hun vereniging gedurende
tien actieve jaren en zelfs nog
langer scharen zich jaarlijks
rond dezelfde feestdis en stap
pen fier naast elkander op in de
stoet achter het jaartal van hun
geboorte, tijdens het Festival
der Jaartallen dat elk jaar ge
houden wordt op de tweede
zondag van Leuven-kermis"
Nog een bevestiging; de be
roepen, vertegenwoordigd in de
besturen van enkele willekeurig
gekozen Jaartallen:
1840 handelaar in ijzerwa
ren, directeur van het schui
loord Remv. beenhouwer, twee
andere handelaars, een herber
gier een zadelmaker en een ren
tenier
1847 een edelman, een hoog-
leraai een senator, een jurist,
een bediende en een kopersla
ger een schoenmaker en natuur
lijk een herbergier
1905 een minister (later eer
ste minister), een huisschilder,
een gasopnemer en een hande-
laai twee bedienden, een brou
wersgast. een diamantslijper,
een architect een werkman, een
polierder en een vakbondsafge
vaardigde
Over de Jaartallen van na de
eerste wereldoorlog vindt men
m de stukken nog zelden beroe
pen vermeld omdat ze in feite
ruet terzake doen
Deze democratische, weder
zijdse minzaamheid op feeste
lijke grondslag, altijd al een
sterk punt van de Vlamingen
neemt natuurlijk met weg dal
men trots is op zijn coryfeeën
Een minister-president (het was
Gaston Evskens) als voorzittei
is natuurlijk niet mis. eer
rector-magnificus kijk je ook
niet zomaar over het hoofd tus
sen alle bedienden en hande
laars en een bierbrouwer of een
van diens stafleden is helemaal
i Jaartallen, verzameld voor het Leuvense stadhuis
meegenomen wan Belgische
brouwers komen nooit ergens
met lege handen binnen
De laatste jaren is een jacht
ontstaan naar nationale of lievei
nog internationale topmensen
die het Jaartal met hun ere
voorzitterschap moeten opsie
ren Voor de klap op de vuurpijl
zorgden de mannen van 1930 die
koning Boudewijn (1930) wisten
te strikken voor het bescherm
heerschap
Zij voeren dan ook trots de
koninklijke gouden „B" in hun
embleem en rekenen er vast op
dat Zijne Majesteit bij leven en
welbevinden in 1980 het festi
val der Jaartallen dat het hunne
zal zijn. komt bijwonen
Er is al eens eerdei naai ko
ninklijke gunst gedongen Dat
waren de Mannen van 1875, die
op 25 december 1925 hun banket
van de vijftigste verjaardag
hielden en daarop hun jaarge
noot koning Albert hadden uit
genodigd De journal des Petites
Affiches'' noteert er hel vol
gende over
„De intrede van de ere
voorzitter di prof R Sehoc-
kaert werd begroet mei een Bra
bangonne door de 120 leden
rechtstaande aanhoord Na le
zing gegeven te hebben van de
brief dat de koning zich veront
schuldigde de uitnodiging dan
den Kring niet gunstig te kun
nen beantwoorden, bracht de
heer Voorzitter hulde aan Zijn e
Majesteit en verzocht de verga
dering op de gezondheid van aen
Koning haar glas te ledigen
Een telegram van gelukwen-
schen werd den Koning gezon
den, die als volgt beantwoord
werd Zeer gevoelig aan de va-
derlandsche verkleefdheid die
Gij Hem hebt uitgedrukt en van
Uw liefderijke aandacht voor de
Koninklijke Familie, heeft de
Koning mij gelast U en al Uw
leden zijnen hartelijken dank
toe te sturen" Voor de groeps
foto plaatsten de Mannen van
1875 een borstbeeld van Koning
Albert in hun midden
Als Leuvenaars achter in de
dertig komen, dan zoeken zij
hun jaargenoten op Er moet
eens vergadert worden over hel
stichten van een Jaartal Zo n
nieuw Jaartal begint zijn offi
ciële en actieve bestaan als dt
leden veertig zijn geworden
Tien jaar lang draait het dan
mee in hel Leuvense openbare
teven, meestal sterk aan invloed
winnend en met een gestaag
groeiend Jaartal-kas. ondanks
de daaruit bekostigde activitei
ten Na tien jaar, als de leden
van het Jaartal allemaal vijftig
worden, dan vormt dit Jaartal
de kern van het Festival der
Jaartallen tijdens de Leuvense
kermis, wanneer alle Mannen
van het Jaar - en dat zijn er zel
den minder dan duizend - geüni
formeerd of getooid met Jaarin
signes in een waardige stoet
voorbijtrekken aan het stad
huis. Het Jaartal van de vijftig
ste verjaardag trekt zich dan te
rug uit het tiental „actieve"
Jaartallen waarvan het aller
jongste nieuwbakken groep
veertigers als petekind geadop
teerd wordt 'door de afzwaai
ende vijftigers.
Dat laatste is een constructie
bedacht om de afgezwaaide
Jaartallen ook na hun „ac tieve
periode bezig te houden Di
mannen van 1927 hebben intus
sen hel initiatief genomen om
deze adoptieregeling uit te brei
den tot, wat secreatris Jos Min
noemt, een vertikaal blok van
Jaartallen waarbinnen het ac
tieve Jaartal 1927 zich verbindt
mei de Jaartallen van 1917 (dt
Peters), 1907 en - als er nog van
leven - 1897
Jos Min „Deze blokken moe
ten de basis vormen waarop ook
de na-vijftigers betrokken kun
nen blijven bij het Jaartallen
gebeuren Er is nog een andei
oogmerk, naarmate men oudei
wordt dunt de vriendenkring
uit, maar een oude Leuvenaar
verbonden aan de Jaartallen, zit
nooit zonder goede vrienden, die
hem desnoods ongevraagd ter
zijde zullen staan".
Dit beginsel van onderling
hulpbetoon vindt men al terug
m de oudste, bewaard gebleven
stukken waarover stadsarchiva
ris Marcel Peeters waakt De
Mannen van 1840 „Het nuttig
en blijvend besluit van dn feest
ligt in de totstandkoming van
een wederzijdse vereniging
waarbij de schamelsten zich met
recht kunnen wenden tol diege
nen die dooi de Fortuin belei
bedeeld werden' De Mannen
van 1864 hadden het in hun reg
lement wat verder uitgewerkt
Artikel II, lid 2 zegt „buiten
alle politieke of godsdienstige
gedachten elkander behulp
zaam zijn en desnoods te steu
nen t zij door geld 't zij dooi hel
verschaffen van werkEn lid 3
„tijdelijke hulp te verlenen aan
weduwen en wezen van afge
storven medeleden"
Du onderlinge hulpbeginsel
krijgt een totaal nieuwe dimen
sie wanneei men de ledenlijsten
der Jaartallen naloopt Namen
van „schamelen en nedengen'
zijn verre in de meerderheid,
maar „de beter door de Fortuin
bedeelden" zijn niet mis!
Het beeld van een hecht net
werk van stevige verbindings
lijnen doemt op uit die ledenlijs
ten, verbindingslijnen met het
stadhuis (bijna alle burgemees
ters en schepenen van de afgelo
pen 100 jaar waren lid van hun
Jaartal) met de burelen van het
provinciaal bestuur, met de se
naat en het parlement, met de
universiteit en hel grote be
drijfsleven, mei de in België nog
altijd invloedrijke adel, met de
Brusselse De Wetstraat, tot
zelfds het koninklijk paleis te
Laken toe!.
In een land welks premier
Tindemans zich onlangs be
klaagde over de nationale ge
woonte om bij hel geringste ei
genbelang de machtigste krui
wagen in te schakelen die men
zich verschaffen kan, in zo'n
land valt met een relatiepatroon
als waarover de Leuvense Man
nen van het Jaar beschikken,
wèl wat te versieren, zou men zo
denken!
Marcel Peeters. die als
Nederland kenner op zijn
klompen aanvoelt waar ik heen
wil met dat woord versieren",
knikt lachend maar met hele
maal bevestigend.
„Maar allicht als de directeur
van de Stella Artois lid is van
jouw Jaartal, dan hoef je je leven
lang geen dorst meer te lijden.
Als ik een televisie nodig heb,
dan koop ik hem bij de hande
laar die in mijn Jaartal zit, ook
al zou zijn concurrent iets goed
koper zijn, want ik weet dat
mijn Jaargenoot mij nooit zal
overvragen Wat hij ervooi
vraagt heeft hij dus nodig om
zich zijn boterham te verzeke
ren En als je in een Jaartal zit
met iemand die invloed heeft op
het toewijzen van huizen, nou
dan hoef je je over je huisvesting
geen zorgen te maken"
Marcel Peeters beaamt dat de
Jaartallen-relaties de stad Leu
ven ook geen windeieren hebben
gelegd als het erom ging ver
gunningen of wat dies meer zij,
los te peuteren uil de provinciale
en nationale hoofdsteden „Na
tuurlijk niel Hel is altijd nuttig
als je elkaai goed kent Ver
trouwensrelaties zijn toch nor
maal' Zouden dat tenminste
moeten zijn"
Ook in Leuven zelf vormen de
Mannen van het Jaar een infor
mele macht die in geen enkele
Europese stad zijn weerga zal
vinden Ga maar na op een be
volking van de studenten met
meegerekend nog geen 40 000
inwoners zijnet altijd zo n I 000
actieve Mannen van het Jaai
Dat zijn allemaal mannen van
tussen de veertig en de vijftig
dichtbij ol al aangekomen op de
top van hun carrière, van welk
maatschappelijk niveau die ook
mag zijn Mannen die, door lid te
worden en vooral te blijven van
hun Jaartal, zichzelf hebben
uitgeselecteerd tot de meesi ac
tieve en sociale Leuvenaars en
die dan ook deelnemen aan tal
van andere verenigingen en ac
tiviteiten Dit maakt dat er m
Leuven niets meer wordt geor
ganiseerd of gehouden, of de
Mannen van hei Jaar houden
wel een of meer vingers in de
pap.
Daar is Leuven overigens al
lerminst rouwig om Want de
Jaartallen vormen er niet alleen
het zout in de pap, maai ze be
schikken meestal ook over
goedgevulde kassen en over een
overmaat aan organisatietalent
en ideeënproduktie
Voor Leuvens stuntwerk moet
je bij de Mannen van het Jaar
zijn, of het nu gaat om een ballo
nopstijging midden in de stad of
om een nationale bolhoeden-
jacht waaraan zelfs premier
Eyskens deelnam.
Mannen van het Jaar lieten de
stad uitlopen voor Brigitte Bar
dot of Henry Kissinger Vooral
met deze laatste practical joke.
waarvoor ze de Nederlandse
dubbelganger van de Ameri
kaanse pendelminister (ook be
kend van Farce Majeure en Toi
Toi Toi bij Ted) lieten optreden,
sloeg in als een bom.
In het inmiddels tot „Abra
ham" omgedoopte vergaderlo
kaal van het verbond der Jaar
tallen, waar Marcel Peeters een
film vertoont, die de verkeerde
blijkt te zijn, maar niettemin een
indruk geeft van hel Festival der
Jaartallen, zit ik tegenover on
dervoorzitter Marcel Morissens
(1920), het omvangrijke proto
type van een geestige Vlaming
die overigens evengoed wegge
lopen zou kunnen zijn uil Char
les Dickens Pickwick Papers
Met smaak verorbert hij zijn
kreeft met sla, tomaat, tuinkers
en garnalen „Samen eten, zegt
hij, is een belangrijk punl bij
onze bijeenkomsten Het is bo
vendien onze beste nationale
gewoonte"
„De Mannen van het Jaar",
zegt Marcel Monssens, zijn be
gonnen als spaai kasver—tigin-
gen Hun doel was tn tien jaar
elkaar te leren kennen op maan
delijkse bijeenkomsten en geld
bijeen te sparen vooi een gewel
dig banket op hun vijftigste ver
jaardag Geleidelijk aan zijn
daar allerlei min of meer pu
blieke zaken bijgekomen en tal
van Jaartallen begeven zich ook
op het pad van de hulpverlening
naar buiten"
„Je hoeft niet uit Leuven ge
boortig te zijn of er te wonen om
lid van een Jaartal te worden",
hebben ze me uitnodigend ge
zegd, toen ik uit Leuven vertrok.
„Je hoeft alleen maar geboren te
zijn in een van de jaren tussen
1925 en 1935. Je moet wel de
achterstallige contributie beta
len. Maar dal is vanzelfspre
kend. Van welk jaar zei U dat II
was?"
WIM KOCK f1933)