m
A& A
Ik dacht
dat het
een
grap was
WAT MAG JE ZIEN
BELUISTEREN WAARD
ADRIAAN VENEMAEN DE CF 10.000:
99
99
mdsttheresij
vrij
Herman
Broch:
moedige
pessimist
ïkziekenhuls
ËTISTE
5UDELIJKE
\CHTEN
Uit"
oek
bioscoopwet en filmopvoeding
orm
oek
van blaasmuziek tot opera
laat
tuis plaats voor een
lijk dienstverband.
sanwezig de funktie in part-iim,
irvullen
biedt volgens de salarisnormen
ekenhuisraad
as worden gaarne verstrekt do»
sheer C.G.J Starrenburg (t6|:
worden gericht aan de dlrek#»
Grote Kerkstraat 17 te Raams-
seg- en verzorgingstehuis
wij voor zo spoedig
rl. en mnl.)
nst in de leeftijd van ongeveer
prettige werkkring
n te komen.
aan D J der Kindere east
ilefoon 01600-23800 tsi 141
VERZORGINGSHUIS
TREKEN
16
N
VAN DORST
178 - Tel. 3655
3EVING
4
85
GÜNTHEK Borst exposeert
tot en met 31 mei linoleum- en
houtsneden in POC. Eindhoven
.WAALSE Opera is vanavond
om 20 uur te zien en te horen met
Mozarts Don Giovanni in KVO,
Antwerpen, zondagmiddag 11
mei om 15 uur De lustige We
duwe dooi KVO
JITSE Bakker exposeert bron-
splastieken, tot 9 juni, in kunst
hal De Hoge Hees, tussen
Steense) en Eersel
^TWEEDE Muiti Media Mee
ting op 12 mei in Mickery Am
sterdam voor allen, die kunst
zinnig bezig zijn (toneelspelers,
schnjvers. ontwerpers, studen
ten academies, critici etc Aan
de orde o a De Toneelnota
KEETJE Tippel, de film. heeft
een nieuw einde gekregen Met
deze handigheid hopen de ma
kers de twee miljoen bezoekers
nog een keer naar de film te krij
gen
EDINBURGH Festival van 24
augustus tot 13 september, met
o.a. Daniël Barenboim met
Nozze dl Figaro, The New York
Philharmonic, The Israël Phil
harmonic, Claudio Arrau, Ama-
deus Quartet, Vesuvius Ensem
ble, Serpent Players uit Zuid-
Afrika, Nikolais Dance Theatre,
exposities van Kandinsky, Ceri
Richards etc (inf 21 Market
Street Edinburgh EH1 1BW)
MIME-festival in HOT, Den
Haag, tweede helft mei met o.a
Lindsay Kemp, Nola Rae en
Alan Porter uit Londen, The
Great Salt Lake Uni Troupe
(USA), Pierre Byland en Phi-
lippa Gaulier uit Parijs.
«DE DRIE Kleine Zwijntjes,
toneelstuk voor de kleineren, is
elke woensdag om 15 uur en za
terdag om 10 en 15 uur te zien bij
Koninklijk Jeugdtheater Ant
werpen (Tel 333525).
VLAAMS Theater Festival,
van 16 mei tot en met 11 juni in
Arnhem, opera, cabaret, toneel,
poppentheater, dans, volksmu
ziek etc.
Een prijzenkast hoeft Adriaan
Venema niet aan te schaffen,
met een girorekening kan hij
volstaan Na jarenlang met af
wisselend succes schrijven is
met het winnen van de Louis
Couperusprijs (f lil 0(1(1) de de
finitieve erkenning gekomen.
Over de inhoud van hel be
kroonde manuscripl mag hij van
zijn uitgever niets onthullen.
„Nou zi» er toch geen verhaal in,
dus dat valt alweer mee", zegt
hij. Na anderhalf uur praten
blijkt het met zijn zwijgzaam
heid wel los te Iepen Dal krijg je
met een goedlachse, gezellige
prater als Venema.
„Alle fouten die je als roman-
schnjvei kunt maken, heb ik
gemaakt", meldt hij met een
verontschuldigende lach Zijn
vroegere werk herleest hij nog
regelmatig, je leert ervan Hel
wordt gekenmerkt door een ze
kere decadente inslag en een
verregaande belangstelling voor
Duitsland Titels als „Een sterf
geval in Duitsland", „De zaak
Krupp"en het toneelstuk „Mus-
sert" zeggen voldoende Duits
land trekt hem vanuil historisch
oogpunt „Alles wat daar de
laatste decennia is gebeurd is zo
romantisch, het is een stuk thea
ter"
Zijn romanpersonen ge
bruikte hij om een geschiedenis
te vertellen, karakterontwikke
ling is er daarom nauwelijks te
zien Vandaar dat hij tot de ka
rakterisering van zijn vroegere
werk komt alseffectennajagenj,
een dramatische opzet weinig
diepgang en veel journalistieke
invloeden Dertien jaar is hij
werkzaam als journalist, be
gonnen bij de Provinciale
Zeeuwsche Courant en via de
Gelderlander bij het KRO-
programmablad Studio.
Zijn nieuwe manuscript „Het
leven een bries" noemt hij een
breekpunt in zijn schrijver
schap Het is een literair boek
geworden en verre van drama
tisch „Er gebeurt eigenlijk niks
Het sterkste punt is het conse
quent volhouden van de strakke
eenheid Het gebeuren speelt
zich af in twee uur, ongeveer de
tijd die je nodig hebt om het
boek te lezen Ik volg de hande
ling op de voet Grofweg komt
het erop neer dat een man uit het
raam wil springen en hoe andere
mensen dat proberen tegen te
houden Het thema is een hand
vat. het gaat uiteindelijk om de
manier van schrijven, om de dia-
logen Die mensen kletsen vol
komen langs elkaar heen Ik laat
hen zien in hun opperste lullig
heid Belangrijk is de clou, er zit
een heel verrassende wending
aan het einde Het gegeven is
overigens op de werkelijkheid
gebaseerd"
Veel boeken van Venema
worden beheerst door het zelf
moordthema, waar hij veel mee
bezig is. De meeste roman
hoofdpersonen maken er een
einde aan, alleen Krupp wordt
vermoord Hij typeert mensen
die leven in de vage wanhoop
van „wat moet ik nou toch?" Hij
probeert zich in de denkwereld
van die mensen in te leven om
hun gedachten te verwoorden
Als illustratie vertelt hij een
passage uit zijn bekroonde ma
nuscript waarin een vrouw niet
begrijpt dat de man wil springen
omdat ze pas geleden samen nog
zo gelachen hebben om een tele
visieshow „Zij gaat niet in op de
motieven van die man, maar
zeurt over de show Wat ik dui
delijk probeer te maken is hoe
die man handelt, zondei dat hij
het zelf zegt Hij zou het ook niet
eens uit kunnen leggen
Vanzelfsprekend komen we te
praten over de KRO-uitzending
„Wil ik wel dood?". „Een rotuit-
zending", zegt hij, „mensen
hebben er niets aan Typisch het
Panorama-effect, het was aan
grijpend, nou en dan? Mijn ro
man geeft in zekere zin een op
lossing."
Ik: „Het is mogelijk dat „Het
leven, een bries" met overkomt
als een literair werk, maar als
keiharde realiteit"
Venema „Dan moet je Eline
Vere ook niet lezen, want dan zie
je het ook allemaal niet meer zo
zitten Je moet van goeden huize
komen om te kunnen zeggen het
is fictie" De titel van het ma
nuscript is ontleend aan een uit
spraak van Robbespiere Vlak
voor zijn dood, op weg naar het
schavot, sprak hij de woorden;
Het leven is als een bries Mooi
hoor, om dat op zo n moment te
kunnen zeggen."
„Een sterfgeval in Duitsland"
is unaniem slecht en het „Proto-
kol" unaniem goed door de pers
ontvangen „Kritiek komt prima
bij me over. daar heb ik totaal
geen probleem mee" Hij geeft
de cijfers van het aantal boeken
dat verranzt is „Maar daar zul
len ze nu wel ontzettend veel
spijt van hebben."
Veel positieve reacties heelt
hij tot heden ontvangen nu een
jury met klinkende namen una
niem „Het teven, een bries" be
kroonde. Dacht hij in eerste in
stantie aan een practical joke,
hij kan zich nu wapenen tegen
de jaloezie van collega-
schrijvers. Een reactie was: „Ik
snap niet dat jij de prijs hebt
gewonnen, je hebt toch geld ge
noeg." Een schaterbui is het ge
volg.
Bladerend in het jaarverslag
van de Nederlandse Bioscoop
bond zie je de geschiedenis rond
de filmkeuring (bioscoopwet)
weer eens voor de zoveelste keer
op een rijtje gezet. Vijftien jaar
wordt er nu al gesleuteld aan de
manier waarop opa Staat meent
een oogje in het zeil te moeten
houden op de plaatjes die zijn
democratische kindertjes mo
gen zien. Meestal is een wet een
bevestiging achteraf van een ge
dragspatroon van de grootste
gemene deler van de bevolking.
Hoe is dat gedragspatroon op dit
moment?
De meeste mensen huldigen
de opvatting: we maken zelf wel
uit, wat we willen zien en wat
niet. Er zijn ons in het verleden
zoveel oogkleppen voorgebon
den, dat we nu wel eens „wat"
willen zien. Daar wordt handig
op ingespeeld en iedereen tip
pelt b.v. naar Tippel. Anderen
verzinnen trucs om de be
staande wet te ontduiken en
bieden het „nog nooit geziene"
aan in zogenaamde besloten
omgevingen.
Twee dingen wreken zich bij
het huidige aanbod: de door
braak uit een taboe-opvoeding
in het verleden en het gebrek
aan film-opvoeding bij het on
derwijs, dat een beoordeling van
wat wel en wat niet nog moeilijk
maakt. Bevoogding via wettelijk
geregeld toezicht zal daar nau
welijks verbetering in brengen.
Zeker niet wanneer een burge
meester het recht behoudt in te
grijpen. De man zit ook met zijn
eigen opvoeding. Maar eerlijk
gezegd: die bepaling werkt
nauwelijks. Daarom weg ermee
(Visser/Voogd hebben dat al
voorgesteld).
Wanneer er mogelijkheden
geschapen worden om film di
recter bij het onderwijs te be
trekken en er organen komen,
die met een zekere objectiviteit
informatie geven over films zou
de hele bioscoopwet kunnen
verdwijnen. Je krijgt de indruk
dat er nu al jaren aan die wet
gesleuteld wordt zonder die ge
noemde (en mogelijk uitgebrei
de) context. Voorlopig zal mis
schien nog een overgangswet
nodig zijn. Er ligt een redelijk
voorstel van de Adviescommis
sie. Zedelijkheidswetgeving.
Wanneer wordt de knoop door
gehakt? En wat gebeurt er
daarna met de filmopvoeding?
„Waarom besmeurt de artiest
voor de tv zijn image?. In toene
mende mate worden de tv amu
sementsprogramma's beheerst
door artiesten welke geen feite
lijke vocale of instrumentale
prestatie plegen doch zich be
perken tot het produceren van
JOHAN DIEPSTRATEN
Dal kunst, creativiteit, ex
pressie - of hoe het allemaal ook
mag heten - iets te maken kun
nen hebben mei de genezing van
de zieke mens. wordt steeds
meei duidelijk „Toch hebben de
meeste opleidingen tot thera
peuten op dil terrein nog teveel
te maken met het aanleren van
technieken; het geestelijke as
pect en daardoor ook de medis
che kant krijgen nog te weinig
aandacht." Eva Mees-
Christeller. die dit zegt, is
daarom enkele jaren geleden
begonnen met een opleiding
kunstzinnige therapie op basis
van de Anthroposofie en de
richtlijnen, die de vader van
deze zijtak van de theosophie
Rudolf Steiner ook op dit terrein
heeft gegeven Een driejarige
opleiding in De Wervel in Drie
bergen, die een toenemende be
langstelling krijgt.
Een 20-tal cursisten is aan het
boetseren, een menselijke fi
guur telkens in andere houdin
gen en toegewerkt naar hei
thema „ontmoeting' „Iemand
die depressief is beschikt ovei
weinig innerlijke kracht om een
verkoos deze „eenzijdigheid"
niet Opgegroeid in een joods-
lutherse omgeving mei een moe
der. die als persoonlijke leerling
van Jung, veel op had met het
boeddhisme kwam ze in contact
mei een veelzijdige geestelijke
wereld In Italië, opeen nonnen
school werd ze enthousiast voor
het rooms-katholicisme Maar
in Nieuw-Zeeland kwam ze in
contact met de Anthroposofie
Ze ging naai Dornach (Zwitser-
ware mensenliefde ontstaan.
Gedachten, die op dit moment
steeds meer mensen aanspreken,
getuige bv het streven naar op
richting van zogenaamde Vrije
scholen op veel plaatsen Deze
zijn op Steiners principes geba
seerd. Ook Eva Christeller
raakte geboeid door deze ge
dachten en door de medicus
Mees, die in Scheveningen een
bloeiende praktijk had en die zij
in Dornach ontmoette. Zij
Mees, typfsch Nederlands Dat
„typisch Mees" kon ontstaan
gedurende de tien jaar, dat haar
man directeur-geneesheer was
van de Anthroposofische kliniek
De Maretak in Driebergen, waar
zij de kunstzinnige therapie
voor haar rekening nam De heer
Mees, van wiens hand bv enkele
jaren geleden het opvallende
boek Levende Metalen ver
scheen, is inmiddels een over de
gehele wereld gevraagde ïnlei-
de mensen te leren bewuster te
leven Zij vindt de methodes van
de moderne psychologie (o.a
sensitivity-trainingen) te rigo-
reus „Je kunt daarbij het res
pect voor een ander verliezen
Wij proberen - in tegenstelling
tot het „hier-en-nu" beleven -
het heden, verleden en toekomst
te verenigen in één ritmisch ge
beuren. We geloven in idealen,
ja, maar niet in illusies. Waar-
rechtopstaande figuur goed uit
zijn vingers te krijgen De cur
sist moet dit zelf ervaren De
kans op evenwicht/balans in
zijn eigen leven moet groot zijn
wil hij therapeutisch werkzaam
kunnen zijn", zegl Eva Mees We
raken in discussie over de bete
kenis van hel lichaam „Nee, wij
zeggen niet dat wij het lichaam
zijn, maar dal wij een lichaam
hebben De reïncarnatie ge
dachte is een van onze centrale
uitgangspunten
Evan Mees is langzamerhand
toegegroeid naar het geven van
deze cursus kunstzinnige thera
pie Ze stamt uit Zwitserland,
woonde ook nog in Italië en
Nieuw Zeeland Behalve schil
deren en b'ietseren. was muziek
een van haar favoriete expres
sievormen Ze studeerde muziek
in Londen en Parijs (o a bij
Hnnneger-viool en compositie),
maakte deel uit van het eerste
radio-strijkkwartet in Nieuw
Zeeland en stond aan de basis
van het eerste symfonie-orkest
in dat werelddeel
Een solistische loopbaan leek
voor haar weggelegd, maar ze
land) om in hel door Steiner in
1916 gestichte Goetheanum of
Freie Hochschule fiir Geistes-
wissenschaf! zichzelf te over
tuigen van de zinvolheid van
Steiners leer Er is geen tegen
stelling tussen stol en geest, al
les is eén, zegt hij o a We moeten
streven naar een hogere harmo
nie, een welbewuste synthese
van denken, voelen en willen
van wetenschap kunst en reli
gie Uit deze harmonie kan de
trouwden en Eva Mees ging mu
siceren bij het Haagse
Kediclentie-orkest - ook solis
tisch - gaf radioconcerten etc
Zelf ging zij zich bekwamen in
de richting van de kunstzinnige
therapie volgens Steiners prin
cipes bij het Duitse instituut van
Frau dr Hauschka „Ja en nee",
zegl zij van De Wervel „Het is
niet helemaal een Hauschka-
ïnstituut met zijn Duitse karak
tertrekken Hier is het typisch
der/docent om de denkbeelden
van de anthroposofische ge
neeswijze over te dragen Op het
moment van ons gesprek zit hij
in Engeland Ondankszijn 72 ja
ren treft hij veel jonge mensen
onderzijn gehoor
Eva Mees was vooral geboeid
door de mogelijkheden om haar
muzikale wereld met de medis
che en anthroposofische wereld
te integreren, om op die manier
heid, Schoonheid en Goedheid
blijven onze idealen
In 1968 kwam de vraag van
twee kunstenaars om een oplei
ding volgens de impulsen, die
Rudolf Steiner in zijn philosofi-
sche en pedagogische werken
gegeven heeft ten aanzien van
kunst en geneeskunde Dat was
het begin van De Wervel, als
tweejarige cursus. Er werd be
gonnen met 12 leerlingen. In ja
nuari van dit jaar lagen er vijftig
aanvragen, waarvan er dertig
geaccepteerd werden Er zijn 22
docenten (pedagogen, psycholo
gen, artsen en kunstenaars)
werkzaam tijdens de twee volle
dagen in de week, waarop de
cursus wordt gegeven Studen
ten (psychologie/pedagogie),
verpleegsters, kunstenaars,
mensen van sociale academies
uit Nederland en België (een
meisje uit Brabant maakte me
attent op deze cursus) vormen de
bevolking van het instituut. Het
huis van het echtpaar Mees aan
de Kon Wilhelminalaan 2a in
Driebergen, werd daarvoor ge
leidelijk uitgebouwd „Maar we
zitten nu aan de grenzen van
onze rooilijnen en portemonna-
ïe Nëe. er is geen rijkssubsidie;
liever blijven we zelfstandig"
Telefoon „Nee, geen cursisten
onder de 20 jaar", zegt Eva
Mees „Het is te verantwoorde
lijk werk Je dient eerst wel
enige ervaring te hebben. Voor
september zitten we vol" Tegen
mij „De afgestudeerde cursis
ten werken.privé en in alle mo
gelijke inrichtingen. Ook in
creatieve centra begint men nu
interesse te krijgen voor men
sen, die hier de opleiding ge
volgd hebben De openheid van
directies van tehuizen ten aan
zien van onze cursisten wordt
steeds groter Anthroposofie is
geen vies woord meer Ook in de
Vereniging van Creatieve en
Expressieve Therapie (met zo n
2000 leden) staat men zeer open
voor het werk, dat ik doe
Vanuit mijn werk m De Mare
tak weet ik, ken ik de heilzame
invloed ervan op de patiënten
(dat zijn we allemaal meer of
minder) Als passieve patiënt
ervaar je weer scheppend bezig
te kunnen zijn. over ziekte
wordt niet meer gesproken, het
werkt sociaal door op de ge
meenschap van desbetreffende
huis etc Onze cursisten vallen
daarbij niet uit het team, het be
gint langzamerhand een voor
deel te worden als je in De Wer
vel bent geweest.
Niet vanuit driften, niet van
uit een godenwereld, niet vanuit
klakkeloos overnemen uit oos
terse filosofieën wordt gewerkt
aan de genezende kracht door
middel van kunstzinnige ex
pressie, maar vanuit je intiemste
wezenskern, zonder enige pre
tentie of doel of prestatie, vanuit
het punt waarin men helemaal
eerlijk zichzelf is", aldus Eva
Mees.
HENK EGBERS
De Oostenrijkse schrijver
HERMANN BROCH is in Ne
derland niet erg bekend gewor
den Toch wordl zijn werk op
éen lijn gesteld met dat van een
Proust een Kafka of een Joyce
Laatstgenoemde was trouwens
"tel Broch bevriend en dank zij
Joyce Werd Broch die jood was
ia de Duitse inval in Oostenrijk
Ul' Jtet concentratiekamp be-
vrt)d De van oorsprong inge
meur en fabrikant die pas om
feeks zijn vijfenveertigste be
gon te schrijven vestigde zich
oaarna in de Verenigde Staten
waai hij na een wetenschappe
"Jke loopbaan op taalkundig er-
Psychologisch gebied in 1951
overleed
Van Broch is nu een bundeltje
novellen en schetsen in Neder
landse vertaling verschenen on
der de verzameltitel VROUWEN
(mtg. De Arbeiderspers
I L9 50) Wie onder die aandui- van Europa na de door de Eerste
ding een reeks verhalen onder de Wereldoorlog veroorzaakte ma-
gemeenschappehjke noemer teriële en mentale ontreddering,
van romantiek en erotiek denkt maar bovenal zijn weelderig
aan te treffen zal zich bedrogen taalgebruik
voelen ln zeei beknopte vorm
heeft Broch de eigenschappen
van zijn omvangrijke romans
hier samengeperst de twijfel en
onzekerheid over de toekomst
Men zou Broch een romanti
cus kunnen noemen orrfdi hij
lyrische natuurbeschrijvingen
veelvuldig in zijn werk ver
weeft, maar hij hanteert dat
element veel minder om stem
ming te maken dan om door
middel van soms abrupte over
gangen het in elkaar vloeien van
de binnen- en de buitenwereld
te suggereren Daardoor breekt
hij ook met de traditionele ver
teltraditie en zijn „Vrouwen"
staan dan ook veel meer model
vooi de ondergang van een tijd
perk dan voor hun eigen bele
venissen
Maar zelfs dan nog, zoals in de
laatste novelle „Ophelia",
waarin de gemoedstoestand
wordt geschetst van een tussen
plicht en neiging aarzelende
(onge vrouw stelt de schrijvei
zelf zich op als een Hamlet
waarin elke ervaring reflectie is
geworden Hij besluit „Het is
dikwijls alsof je je hele leven
erop gericht hebt je zelf verras
singen te bereiden, je verbaasd
of verschrikt te tonen voor iets
dat je zelf hebt veroorzaakt En
tenslotte geloof je er zelf in Zo
ongeveer gaat het eigenlijk al
tijd als je een verhaal bedenkt of
muziek componeert je vat een
plan op en laat je dan toch door
wat komt verrassen"
Bijzonder mooi zijn ook de
schetsen „Hanna Wiedling'
waarin een indrukwekkende
parallel wordt opgebouwd tus
sen de ondergang van Duitsland
W 'V.
in 1918 en het t roos tel oze'hüwe-
lijk van de hoofdpersoon, en
„Barbara", dat veel mee.r is dan
de banale regels van de inleiding
tot de bundel doenVeronderstel-
len Broch is namelijk veel te
veel een beschouwer van de sa
menleving om ereen criticus van
te kunnen zijn hij registreert
feiten en omstandigheden, ver
schijnselen en figuren om ze te
transporteren naar een hoger
plan In de schets over de com
munistische kinderarts Barbara
vertolk! Broch wel het eeuwige
conflict tussen de verlangens
van het individu en de eisen van
de samenleving, maar hij uit
geen voorkeur, laat staan be
denkingen
Er zullen lezers zijn die Broch
verwijten dat hij weinig uitzicht
Iaat op een betere wereld Hij
behoort tot de moedigen die
durven te erkennen dat het men
selijk lot eenzaamheid, falen en
ondergang inhoudt.
JOOP BARTMAN
bewegingen welke voor de kij
kers de indruk moeten wekken,
dat men daadwerkelijk op
treedt. Mochten een beperkte
tijd geleden deze shows zich be
perken tot de zogenaamde
plug-programma's tussen zeven
en acht uur; opmerkelijk is dat
deze de werkelijke amusement
sprogramma's meer en meer
gaan vervangen. Wij hebben de
indruk dat het kijkerspubliek
hierop niet onverdeeld gunstig
reageert. Zolang er echter geen
reacties bij de omroepen bin
nenkomen welke tot een leden
verlies lijden, zal hierin geen
verandering worden gebracht.
Wel heeft een dergelijke presta
tie tot gevolg, dat de artiest ge
degradeerd wordt tot een na-
aper van zijn produkt.... Het is
duidelijk, dat het niet meer ge
bruik maken van geluidsbanden
van derden een verruiming van
werkgelegenheid betekent voor
de musici welke nu reeds is aan
getast en verder bedreigd wordt
door commerciële banden (met
grammofoonplatenmaatschap
pijen, red.). Daardoor gooit men
zijn eigen ruiten in door het ver
lies van werkgelegenheid voor
radio en tv. Het is de hoogste tijd
dat deze vicieuze cirkel wordt
doorbroken".
Golden Brass - Music of the
16th and 17th centuries from
England. Italy and Germany
The Philip Jones Brass Ensem
ble (Argo ZRG 717).
De Angelsaksische landen
hebben een eeuwenoude traditie
van zogeheten brass-muziek:
koperblaasmuziek. Niet voor
niets immers heten koperblaas-
ensembles ook in Nederland
brass-bands - het is wat onge
woon om daar - in Nederland
althans - iets anders onder te
verstaan dan grote fanfare
achtige gezelschappen (dikwijls
in functie van de heilsverkondi-
ging door het Leger des Heils).
Maar dat is toch een wat erg be
perkte opvatting, zoals deze
grammofoonplaat weer eens
duidelijk maakt. Het Philip Jo
nes Brass Ensemble bestaat al
vanaf 1951 en heeft sindsdien
baanbrekend werk verricht op
het gebied van de kamermuziek
voor koperblazers. Niet alleen
uit het grijs verleden, maar ook
eigentijdse kamermuziek. Het
gezelschap heeft zich een inter
nationale reputatie opgebouwd,
zodanig zelfs, dat verschillende
componisten muziek voor de
groep hebben geschreven.
Op deze opname staan drie
geografisch bepaalde barokke
minzieken: Italiaanse, Duitse en
Engelse barokmuziek. Muziek
van het bekende karakter, wat
groepen als I Musici zo „in"
hebben gemaakt. Maar wat een
ontdekking is het om deze mu
ziek door zulke superieure bla
zers te horen spelen. Vijf trom
petten, acht trombones, een
hoorn en een tuba zijn gecombi
neerd tot een prachtig klankge
heel, dat zijn basis vindt in een
perfecte beheersing van de
techniek en een groot gevoel
voor muzikaliteit. Een plaat, die
iedereen, die ook maar iets geeft
om blaasmuziek - en dat zijn er
in deze streken nogal wat - zou
moeten beluisteren.
Chandos Anthems - The choir
of King's College, Cambridge.
The Academy of St Martin-in-
thc-fields. (Argo ZRG 766).
Hoe kan het anders, dat een
plgat met de vermaarde Chan
dos Anthems van Georg Fried-
rich Handel gezongen door zo'n
beroemd koor en een nog be
roemder orkest, een kleinood is
geworden De hoge verwachtin
gen die een combinatie van deze
coryfeeën wekt worden op deze
plaat helemaal ingelost. Een
prachtige plaat. The Chandos
Anthems zijn vermoedelijk ge
schreven in opdracht van James
Brydges, hertog van Chandos.
De man, die kennelijk bulkte
van het geld liet in het begin van
de achttiende eeuw een woning
bouwen met daaraan een huis
kapel, die een nabootsing werd
van de Chapel Royal. De hertog
hield er een eigen muzieken-
semble op na, eyenals een huis
koor, die samen de erediensten
in de kapel verzorgden, maar
ook bijdroegen tot een gezellige
sfeer tijdens de maaltijden. Uit
eraard liet een dergelijk welges
teld man ook regelmatig muzie
kwerken schrijven om zijn ge
zelschap aan het werk te houden
(en ongetwijfeld ook om beken
den en vrienden te overtroeven).
Zo zijn zeer veel indrukwek
kende composities tot stand ge
komen. De opname van twee van
de elf Chandos Anthems (I will
magnify thee en In the Lord put I
my trust) is, zoals gezegd magni
fiek. De lof op beide gezelschap
pen is al zo vaak gezongen, dat
daaraan niets hoeft te worden
toegevoegd.
Oberon - Carl Maria von We
ber. (DGG Privilege (2 LP) 2726
052).
De opera Oberon van Carl
Maria von Weber wordt nooit
opgevoerd. Dat is niet, omdat de
muziek niet aantrekkelijk zon
zijn - integendeel. Maar ais
speel- en kijkstuk is het niets,
om het tmaar recht-toe-recht-
aan te zeggen. De handeling
hangt ais los zand aan elkaar; de
tekst is onbenullig. Nu zijn de
vroeg-Romantische verhalen
van Duitse scribenten door de
meet heen genomen niet om te
pruimen, overladen als ze zijn
met bolle symboliek. Als er dan
ook nog een archeoloog een
opera-libretto van maakt (in dit
geval James Robinson Pkanché)
en daarbij uitgaat van het idee,
dat je je niets moet aantrekken
van de bedoelingen van de
schrijver en een paar sprookjes
gaat vertellen dan kan iedereen
nagaan dat het resultaat niet
meer om te pruimen is. Gelukkig
trekken componisten zich
weinig aan van goede of slechte
libretto's: ze schrijven muziek
en daar gaat het ook in de opera
nog steeds in de eerste plaats
om. Vandaar, dat een opname
van een opera dikwijls heel wat
meer te genieten is dan een uit
voering op het podium. In dit
geval is dat zeker zo. Vooral om
dat de bezetting op deze opname
(hel gaat om een heruitgave van
een opname uit 1971) van de
hoogste klasse is: Birgit Nilsson,
Julia Hamari, Placido Domingo,
Hermann Prey, Donald Grohe,
koor en orkest van de Beierse
radio onder dirigent Rafael Ku-
belik. Beter kan niet.
HANS LUTZ
eindredactie
henk egbers