Directeur dr. K. F. Vaas: Te vroeg voor conclusies
hond ii
n hond"
„ricinu li
n iidiiu
9
9
-Weekhoofdprijzen-
-Weekprijzen-
Bent U ook
benieuwd naar
de eerste
resultaten?
vrij
uit-
Yerseke
Actiegroep
Experiment
Decapoda
Grevelingen
Êbrabantia
■Extra prijzen van 200,-
■Eindhoofdprijs: KLM-reis-
Demetrio M. Maglalang, SCC-staflid
Development Research Foundation
Delta-instituut
houdt veranderend
watermilieu scherp
in de peiling
(Van een onzer verslaggevers)
YERSEKE - „Het is nog te vroeg voor conclusies. U zou
over zo'n 25 jaar terug moeten komen. Pas tegen 2.000 weten
we meer". Dat is ongeveer wat dr. K.F. Vaas, directeur van
het Delta-instituut voor hydrobiologisch onderzoek in Yer
seke wil zeggen, als we zijn visie vragen over de veranderin
gen in de Delta. Sedert '58 is zijn instituut uitgerust met de
opdracht, alle veranderingen in de Delta vast te leggen om er
lering uit te trekken voor de toekomstige generaties. Maar na
17 jaar valt er van al die veranderingen nog weinig te zeggen:
de meeste ontwikkelingen zijn nog volop aan de gang, aller
lei processen zijn nog steeds niet tot rust gekomen.
„Het oudste object dat wij on
der handen hebben, het Veerse
Meer dat in '61 afgesloten is,
werkt ook nog steeds", aldus
Vaas „Het moment om alge
mene conclusies te trekken uit
de veranderingen zelfs in dat
gebied is dus nog niet aangebro
ken Het duurt over het alge
meen erg lang voordat je daar
aan toe bent Over de verander
ingen in de Zuiderzee (jaar van
afsluiting: 1932) is ook pas in
1954 een rapport uitgekomen.
De meeste objecten die wij on
der handen hebben - het Hol
lands Diep. het Haringvliet, de
Grevelingen - zijn nos maar en
kele jaren oud"
Het Delta-instituut i hvd-
robiologisch onderzoek iri Yer
seke werd in '58 opgericht, mid
den '59 werd Vaas (63) er direc
teur van Het instituut ressor
teert onder de Koninklijke Aca
demie van Wetenschappen to
Amsterdam, gesticht door Lu
dewijk Napoleon, analoog aan
de Académie Frangaise en ge
subsidieerd door het ministerie
In Nederland bestaat maar één
instituut met gelijksoortig werk
als het Yersekse Deltalab het
Limnologisch Instituut (voor de
zoet waterbiologie) in N ieuwers-
luis. Dit laatste instituut heeft
een meer algemene taak, het in
stituut in Yerseke houdt zich
specifiek met de levensgemeen
schappen in de Deltawateren
bezig, waarbij de schorren, slik
ken en dijken automatisch zijn
inbegrepen. Dr Vaas heeft voor
dat omvangrijke werkterrein
een uitgebreide staf personeel
om zich heen: 12 academici, al
lemaal uitgerust met eigen assis
tenten en verdere medewerking,
vooral op het gebied van docu
mentatie. Concreet heeft dat ge
resulteerd in ruim honderd we
tenschappelijke publikaties. een
reeks adviezen aan overheidsin
stanties en veel voorbereidend
werk voordeemdverslaggeving
Over het werk en de functie
van het Deltalab heeft onder de
Zeeuwse bevolking, voorzover
die niet direct of indirect met het
instituut in contact kwam. veel
onduidelijkheid bestaan. Dat
manifesteerde zich vooral begin
'71, toen het Delta-instituut een
nieuwe vleugel in gebruik kon
nemen. De actiegroep „Ooster-
schelde Open", niet lang daar
voor opgericht, vertrouwde de
schappei
getekend doodshoofd, de kreet
wetenschappers maar half. Een
„Verraders!" en leuzen als „Stil
te, hier wordt geslapen", „Doen
jullie nog wat?", „Spreken goud
zwijgen knudde" en „Is dit een
rusthuis?" sierden het gebouw
nog voor het opgeleverd was.
Vaas was toen des duivels. „Al
leen domme mensen doen zulke
idiote dingen Ik weet niet wie
de daders zijn, maar ik vind het
gewetenloos", zo liet hij een
plaatselijke krant weten.
„De actiegroep had toen het
idee dat wij de Oosterschelde
dicht wilden doen vertelt Vaas
er vier jaar later over „Ze heb
ben toen het hele gebouw maar
dichtgeplakt met plakkaten.
Maar het gebouw was nog niet
opgeleverd Dus het was de taak
van de aannemer om het gebouw
weer schoon te krijgen. De ac
tiegroep heeft dat toen later zelf
gedaan 's nachts We hebben een
beetje moeite gehad om te doen
begrijpen, dat wij ook niet voor
een gesloten Oosterschelde
zijn". Vaas gaat er nog even op
door, het standpunt van zijn in
stituut over de Oosterschelde is
vaak verkeerd weergegeven.
„Wij hebben zelf altijd gezegd:
vanuit biologisch standpunt be
keken liefst helemaal open.
Maar we zijn verstandig genoeg
om te snappen, dat de weten
schappelijke niet de enige in
valshoek is. De actiegroep heeft
altijd een beetje in termen van
cowboyfilms gedacht, daar heb
je ook altijd een goeie en een
slechte. We zitten nou weer bij
de goeien, maar dat kan natuur
lijk elke week veranderen. Ge-
gen Dummheit kSmpfen selbst
die Götter vergebens, zegt Goe
the. Maar hel gaat de laatste ja
ren met de actiegroep al veel be
ter"
Het gesprek komt terug op de
taak van het instituut, en het
ontstaan. „Evenals de flora en
fauna van de Zuiderzee sterk
veranderden na de afsluiting,
moest dat ook in de Delta het
geval zijn. Als je dat biologisch
wil gaan bijhouden, moet je daar
faciliteiten voor hebben. Wat
waterstaat doet zien wij als gi
gantische experimenten, die ons
wat leren over de onderlinge
samenhang tussen planten, dier
tjes en hun natuurlijke milieu.
Dat is iets wat je in het laborato
rium niet kunt namaken. Het is
een experiment, dat je nergens
anders ter wereld ziet. Het is
noodzakelijk, daar de verander
ingen van vast te leggen. Dat is
voor de wetenschap én voor de
maatschappij belangrijk".
Dr. Vaas: „We moeten de wet
ten opsporen die over het even
wicht gaan. De wetten van die
onderlinge verbanden zijn ont
zettend belangrijk. Bij alles wat
je doet, treden verschuivingen
op. Wat wij doen zou je kunnen
vergelijken met wat een medicus
doet als hij enzymen bestudeert,
of cellen, of de bouw van een
oog. Wat is het verschil tussen
een open Grevelingen en een ge
sloten Grevelingen, wat is het
verschil tussen een zout Veerse
Meer en een brak Veerse Meer.
Die dingen gaan allemaal mee
tellen straks".
Vaas heeft het woord „expe
riment" in de mond genomen, en
dat vraagt om verduidelijking.
Wist waterstaat niet waar hij
aan begon toen de Deltawerken
in uitvoering werden genomen?
Dr. Vaas: „Door het Deltaplan
wordt een water dat in verbin
ding staat met de open zee, zout
stagnant (blijvend zout) ge
maakt. Ten aanzien van de
planten- en dierenwereld is dat
een experiment. Als ik hier
proeven wil doen, kan ik ge
makkelijk een pond suiker in
een. aquarium gooien, of een
pond zout. Maar de reacties in
dat aquarium zijn niet hetzelfde
als in die zeearm. We zijn nu
langzamerhand wel zo ver in de
wereld, dat we de wetten die
voor een bos en een weiland gel
den kennen. Maar de dingen
waar waterstaat nu mee bezig is,
zijn nieuw voor Nederland.
Daar kunnen we alle gevolgen
niet op voorhand van bepalen".
Dr. Vaas wijst er nog eens
nadrukkelijk op, dat zijn insti
tuut voor geen enkele beslissing
over het Deltagebied verant
woordelijk is. „We geven hoog
uit advies, als daar om gewaagd
wordt. Maar we zijn met de Oos
terschelde eigenlijk pas voor het
eerst ingeschakeld. En daar
hebben we van gezegd, dat het
mét de Waddenzee de enige ze
earm is, die waard is om te be
waren. Afgezien van het grote
wetenschappelijk belang ik wil
de wetenschap niet verdedigen,
want die verdedigt zichzelf wel
Die is trouwens al zo oud als de
mensheid De man in het stenen
tijdperk, die twee stenen tegen
elkaar sloeg, was ook al met we
tenschap bezig Hetzelfde wan
neer ik een vis zie Gisteren dee-
ie zó en vandaag doet-ie zó. Dan
wil ik weten waaróm. En daar
komt nog bij. dat zo'n ontzet
tende hoop plotseling van cruci
aal belang is geworden"
Een bijzonder interessante
vraag is natuurlijk, welke ver
anderingen zich zoal in de Del
tawerken hebben afgespeeld se
dert de jaren '50, maar het ant
woord valt tegen. „Ik kan er on
mogelijk iets over zeggen, ón
mogelijk", aldus Vaas. „Onze
onderzoekingen strekken zich
over zo'n breed terrein uit, en
zoveel processen spelen zich nog
volop af, dat het echt nog te
vroeg is voor algemene conclu
sies" Vaas grijpt naar het laatst
verschenen jaarverslag, dat hij
ieder jaar zelf in het Engels en
Nederlands samenstelt, en be
gint daaruit te citeren. „Variab
ility in the life-cycle of Rhizo-
clonium npanum (Roth) Harvey
(Chlorophyceae, Cladophorales)
under Dutch estuarine condi
tions. Comparison of brackish
water plankton assemblages of
identical salinity ranges in an
estuarine, tidal area (Wester-
schelde) and stagnant (Lake
Veere) environment (S.W. Ne
therlands) TheCumaceaeof the
estuanne area of the rivers Rhi
ne, Meuse and Scheldt (Crusta-
ceae, Malacostraca). Distribu
tion and ecology of the Deca
poda natantia of the estuarine
region of the rivers Rhine,
Meuse and Scheldt". Vaas legt
zijn jaarverslag weer neer. „Het
zijn de kleine bouwstenen als
zodanig die je moet kennen,
voordat je het gebouw op kunt
gaan trekken", zegt hij „Als we
de verspreiding van de Deca
poda natantia onderzocht heb
ben, moeten we weei verder
de Decapoda reptantia H
het puur-wetenschap^
werk, waar wij de nadr»)
leggen, en dan is het soms1
wachten. (Met een stilzwijg;
verwijzing naar Waterstaat
man van de toegepaste w»
schap kan nooit wachten
neemt vaak al beslist
voordat hij precies weet
gevolgen zijn".
Vaas gaat nog even in »p
verschil tussen de toegP;
wetenschap en het
wetenschappelijk werk dat
Delta-instituut verricht W?
schappelijk werk, dal geen
reet praktisch nut hoeft te
ben. Wel indirect, als l
de toegepaste wetenschap-
wie het zelf aan tijd ombrr,
om wetenschap aan de l
bedrijven Het is in die zjiT1
gisch, dat het Delta-lab noji
met reeksen conclusies
staat, de omvang van het gjj
waarin het werkt nog daars
ten. Dr. Vaas: „Neem nou
Grevelingen. Daar zijn t#
mogelijkheden voor: zoet
zout. Maar in beide gevallet
het een uniek water, tvaan:
we er in Nederland nog niel^J
der één gehad hebben" Vi
herhaalt nog eens dat het fc
duren kan voor de eerste al
mene adviezen van het Delta'
klaar zijn „Ik zei u al dati
Veerse Meer nog steeds niet
uitgewerkt, zelfs na ruim j»1;
tig jaar nog niet En zoals hei
nu voorstaat ziet het ernaar»:
dat pas na 1980 de Oosiei
schelde zijn uiteindelijke vor
"heeft. Daar kun je dus weert»»
twintig jaar bijtellen, voord
dat onderzoek kan worden alge
rond". Even later: „Waarschip,
lijk zullen we in het jaar201;
wel een vrij goed overzicht kun
nen geven van wat erin de Dels
aan veranderingen heeft plast-
gehad. Aan de andere kant het
ik ook weer niet de illusie, da'
we dan alles wat in de naln
gebeurt weten. Het bestaan va
de natuur bestuderen we al
lang, en we zijn er nog nooil I*.
lemaal uit Elke vondst bli|!i
steeds weer nieuwe vragen op.
roepen".
FRANS BOOGAARD
Hoe groot de eerste klap ge
weest Is in deze puzzelactie,
valt op dit moment nog niet te
zeggen. In elk geval is de eer
ste klap een daalder waard,
zoals U bij het oplossen van
het diagram ontdekt moet
hebben. Na de eerste trekking,
woensdag 7 mei a.s., zullen wij
ongeveer een beeld hebben
van de response op deze ac
tie, die tien weken ge
houden wordt ten bate van de
Stichting Little Philippines om
een sociaal communicatie
centrum In de Filippijnen te
steunen. Bi| de volgende puz
zelaflevering, wanneer ook de
eerste lijst met prljswinaars
gepubliceerd kan worden,
komen wij op het deelnamecij-
fer terug.
Maar nu wacht alweer puzzel
nummer-twee opnieuw met een
rijke buit aan prijzen op de ach
tergrond U moet de slagzin
weer op een briefkaartje zetten
en - naast het verplichte porto
bedrag van 35 cent - minimaal
één gulden en maximaal 5 gul
den aan geldige postzegels bij
plakken Nog liever hebben wi|
dat U gebruik maakt van de
postgiro (slagzin vermelden on
der Mededelingen), wam dal
maakt de eindopbrengst van
deze actie 10% groter Uw op
lossing(en) moetien) uiterlijk op
13 mei 1975 In ons bezit zi|n en
wel op dH adres
Oe Stem, Postbus 704 Ni|megen
Giro 33.77.704
Wilt U in aanmerking komen
voor de extra prijzen en de eind-
hootdpri|zen. met als klapstuk
een i O-daagse reis vooi 2 per
sonen naar Manilla per KLM te'
dan alle letters F van de puzzel-
oplossingen (dus NIET die van
de slagzinnen') bij elkaat Bij de
5e en de laatste puzzel moet U
die opgeven U hoon ei nog van
En U weet toch óók dat er na de
puzzels 5 en 10 extra geldprijzen
te winnen zijn? Pópen van
I 200 - Schoon Het aantal is at
hankelljk van het totaalbedrag
dat de puzzeldeelnemers boven
Oe minimale inieg van een gul
den extra beplakken en overma
ken Van dai bedrag wordt na
melijk 25% in de vorm van
geldprijzen beschikbaar gesteld
Zo blijft deze actie Hand in
Hand uil solidariteit met een
Nederlands ontwikkelingspro
lect in de Filippijnen een inte
'essante onderneming zowe'
voo' de Stichting Little Philippe
nes ais vooi onze puzzeigragc
lezers die wi| weer veel plezie'
en succes wensen met het op
lossen van net nieuwe diagram
Horizontaal
i op het hoofd 4 afgod 7 vaas 9 achter 11 o»et oneffen. 13 was getekend talk m
longengnaarn '6 gekheid '8 rund. '9 frans Hdwoord 20 sint zoneter t. <?1 zie 2 verticaal
23 lidwoord 24 Boom 26 vtljt 28 toedraai kokar 30 muzieknoot: 3r overmoedig flink
35 maanstand 37 loflied 39 scneeosDevrachler 40 «181
Verticaal:
i had 2 repuoildue francaise (afk3 ingebeeld meisie. 4 meisiesnaam. 5 voegwoord
6 troepenmacht 8 eerste en laatste leltet van rooi 10 verbaasd# uitroep 11 vogel
(meervoud) 12 |ongensnaam 13 westerlengte talk15 rondgang 17 vooral 22 ruet
de brug op. 24 vroege' 25 vrucht van de eikelboom. 27 vanal (alk I 29 uw edele lalk i
32 kevartie 33 ot dergelijke lalk I 34 tast loei 36 ml* deraeWM lalk i 38 daoeink-
bestuui (alk I
Oe trekkinu woirti *ekeli|ks veiricni dt.c»
notansmi C A Appeibuom ie Nlimege"
bil wie ook de oplossingen en nel daarv
voorkomende aantal letter» F zi|n gede
ooneerd Over de uitslag kan met worde'
gecorrespondeerd 01 geieleloneerd
Aangezien administratie en trekkingen va'
leze actie m Ntfnegen geconcentreerd zi|r
nebben alle deelnemende Audet-blade'
een njdellik postbus en gironummer Ie NI)
magen verkregen De Duzzeldeetnemen.
geneven daarmee rekening te houden m hun
adresseringen'
Draagbare zwart-wit
televisie-ontvanger -
Philips
Hi-Fi platenspeler -
Philips
Stereo eiektrogrammofoon
Philips
Draagbare radio - Philips
Koffiezetapparaat -
Inventum
Hoogtezon infrarood
De Volharding
Haardroogkap -
De Volharding
Tosti-ijzer -
De Volharding
Keukenmachine -
De Volharding
Automatisch broodroos
ter
De Volharding
3 LP's naar keuze -
Phonogram
Oigitaaiwekker -
De Voharding. Didam
Infraphil-lamp -
De Volharding
Transistor-batterij wand
klok - De Volharding
Mini-boiler v.d. auto -
Unison
Mini-boiler
v.d. auto
Unison
heet water]
€9 voorruit
MINI-BOILER
Oe vergunning voor deze puzzelactie
ten bate van de Stichting Little Philip
pines (hulp aan een communicatie-
centrum m de Filippijnen) is verleend
door de Staatssecretaris van Justitie
bij besluit van 7 april 1975. nr L.O
750/008/015
Personenweegschaal -
Brabantia
Snoerloos scheerapparaat
De Volharding
Haardroger -
De Volharding
Kantelprullebak -
De Volharding
Naasl bet vaste pakket weekprijzen zullen in deze actie ook extra
elndhootdprijzen en andere extra prijzen te winnen zijn. Om mee te
dingen moet men bij de inzending van de 5e en 10e puzzeloplossing het
totele aantal letters F uit de tot dan gevraagde puzzeloplossingen in
zenden.
Oe extra prijzen zullen o.a. bestaan uit geldbedragen van 200 -
Deze geldprijzen komen uit het méérbedrag, dat de puzzelaars extra aan
postzegels bijplakken of extra gireren boven de minimale inleg van éen
gulden Uit deze extra opbrengst wordt 25% in geldprl|zen uitgeloot
Ous hoe meer U overfrankeert. hoe meer geldprijzen bij puzzel 5 en
puzzel 10 beschikbaar zijn.
Oe grote eindhoofdprijs is een tiendaagse, tweeper
soons vliegreis Amsterdam - Manilla v.v. per KLM. In
de eerste helft van oktober 1975 Een tiendaags ..uit
staple" naar de Filippijnen waar U gastvrij onthaald
zult worden door het Social Cummunications Cen
ter" waarvoor deze actie wordt gevoerd.
In de komende weken zullen geleidelijk meer extra prijzen nekeno worden ge
maakt In elk geval, bll|t meedoen, want hat gaat straks om hel aantal letters F (van
Filippijnen!).
„Toen ik hier 4 jaar gele
den in dienst kwam, dacht
ik het antwoord op alle
maatschappelijke pro
blemen in mijn land te we
ten.
Ik had een universitaire opleiding ge
had buitenlandse reizen gemaakl en
mi| als ideaal gesteld om dienstbaar te
zi|n voor de ontwikkeling van de men
sen Hel leek een eenvoudige zaak
Veel later ben ik tot de ontdekking ge
komen. dat ik maar bitter weinig benul
had van de werkelijkheid ik had nog
heel wat te leren juist van de mensen
aan wier ontwikkeling ik wilde gaan
werken
Iemand heeft eens gezegd dat elk
menselijk ontwikkelingsproces móet
beginnen bij wat de mensen weten en
gebaseerd moet zi|n op hetgeen zi| be
zitten
Dr Juan Flavier vice-president van
het internationaal instituut vooi Land
bouwhervorming. mei wie wi| op dil
moment een project uitvoeren sloeg
de spijker op zijn kop met deze uit
spraak Ga terug naar de mensen
want zi| kunnen je heel wal leren Ga ei
nooil van uil dal |i| meer weet dan zi|
We zi|n nu bezig met de produktie van
een serie comics (geïllustreerde pam
fletten) voor de dorpsbevolking van
Cavite een provincie ten zuiden van
Manilla Daaraan is n diepgaand on
derzoek voorafgegaan Wij hebben
eerst een studie gemaakt van de be
hoeften en noden van de mensen tn dn
gebied hun milieu hun gewoonten
hun manier van leven Op grond van
leze uitkomsten hebben wi| een voor
'ichtingspakket samengesteld dat
werd opgenomen in de serie comics
Daarvoor werden auteurs en teke
naars aan het werk gezet
Vervolgens zijn wij naar de barrios
(dorpen) in het gebied van Gavite ge
gaan om ons materiaal te toetsen aan
de praktijk Onze ideeën bleken
slechts gedeeltelijk overeen te stem
men met die van de mensen Wij had
den elementen als persoonlijke men
selijke waardeopvattingen, menselijke
waardigheid en menselijk gevoel ver
keerd ingeschat
..Waarom", zo vroeg een boer. terwijl
hij een tekening bekeek waarop een
vrouw stond afgebeeld, die de pil slikt
en n paard dat niststro stond te eten
waarom moet deze vrouw vergeleken
worden mei een paard''
De man had onze bedoeling verkeerd
begrepen maar wij hadden zijn waar
dering voor de vrouw onderschat
Dat is veel te luxueus voor ons' zei
een andere boer terwijl hij een teke
ning bekeek, waarop een stoel stond
afgebeeld Wi| hebben geen stoelen
wij zmen op boomstompen
Ontwikkeling moet uitgaan van de
mensen die ontwikkeld moeten wor
den Ontwikkeling is iets van onde
renniet van bovenal opgelegd Ont
wikkeling moet beginnen met de men
sen naar hart en ziel serieus te nemen
Ik ben nu 39 laar
Mi|n werk bij het SCC leert mij elke
dag dat ik nog veel moei leren om mi|
mens te kunnen noemen Ook al heb ik
de universiteit at daarmee heb ik de
wijsheid nog niet in pacht Ik weet nu
dat de beste manier om mensen iets te
leren is zich door de mensen te laten
beleren
Communicatie is een zaak van twee
richtingen van wederziids respect en
begrip
Veel succes met Uw
puzzel-actie ten bate van
het SCC, dat mij deze
diepe wijsheid heeft
bijgebracht."
