ÏH
RATEUR
°estJ
LLANDER
iBRIEK B.V.
Emoties
Afknappen
Stekkie
Energiestroom
Gele keizer
n nieuwe fabriek en hebben
medewerker die de verent.
;h ken nemen voor de Mn*,
ene bef telefonisch contact
ten kan onderhouden tyu
waarden, dat U in het baiil
piome MBA en dat U Duld
rekt
Hen aan
4 raat 12,
01M2-2MS.
VLIELAND - „De Landelijke Vereniging tot Behoud van
de Waddenzee heeft zich zó ingespannen voor het natuur
schoon hier dat er meer toeristen dan ooit op de eilanden zijn
afgekomen. Ze werken hun eigen doelstellingen tegen". Het
is de kritische kanttekening van Vlielands burgemeester Ge-
rrit Rombout (44) bij het 10-jarig bestaan van deze vereni
ging. De vereniging zelf is nogal somber over de resultaten
die bereikt zijn. Voor een deel wordt dat ook geweten aan de
geringe belangstelling die de Eilanders zelf voor de nobele
doelen van de vereniging aan de dag leggen. Slechts zes
procent van de leden komt van het eiland. „Wij zien dat wat
nuchterder dan de buitenstaanders die zich vanuit de Rand
stad met alles willen bemoeien en vaak niet weten wat de
gemeentebesturen zelf al moeizaam tot stand hebben weten
te brengen".
De mensen op de eilanden zien
dat wel „Die voelen zich ge
kwetst als door goede bedoelers
van buitenaf bevoogd worden
Wij gaan toch ook van hier uit
f geen actie voeren voor het be
houd van het Geuldal in Lim
burg?".
Probleem bij dit alles is na
tuurlijk dat voor de Eilanders
zelf hun gebied geen recreatie-
i oord of studieterrein is, maai
een plekje om te leven en te wer
ken Zo wordt er op Vlieland
enerzijds wel bezwaar aangete
kend tegen de defensieplannen
om nog meer schietterreinen in
handen te krijgen maar begrijpt
men anderszins dat de werkge-
legenheid met de komst van de
militairen die ook buiten het
hoogseizoen hun inkopen in het
dorp doen gebaat is „Wij heb
ben hier een paar scholen en
zelfs een mavo die alleen in
stand kunnen worden gehouden
i doordat kinderen van militairen
erop zittenAldus Gerrit Rom
bout Toch heeft hij onlangs ho
geroepen toen defensie - ditmaal
de Marine - nog een beetje ver
der wilde gaan. Men is op Vlie
land. misschien wel het rustigste
toensteneiland van de Wadden,
goed maar met gek. Zo mogen de
I toeristen geen auto's en brom
mers meenemen. „Laat ze de
fiets maar pakken en als ze die
niet hebben dan kunnen ze die
bij ons huren" Het eiland heeft
een grootste lengte van nauwe
lijks 20 kilometer en een groot
ste breedte van ongeveer 3 Vi ki
lometer, dus wie een paar dagen
op vakantie komt kan met de
fiets alles makkelijk af.
Nu heeft Vlieland het met zijn
duizend inwoners nog relatief
gemakkelijk De bevolking zelf
is het grotendeels eens met de
anti-auto-politiek van het ge
meentebestuur Zij voorzien de
nadelen van een Torremolinos-
achtige vakantieplaats. Nu al
zijn er in de topdagen in de zo
mer zo'n tienduizend mensen op
het eiland, „we lopen dan één op
tien", aldus Gerrit Rombout.
Weet men op Vlieland de auto
te weren, op Terschelling bij
voorbeeld ligt een autoweg die
in de zomer de drukste weg van
heel Nederland is Op Ameland
trekken kampeerders zich niets
aan van het feit dat zandpaadjes
en lage duinen niet voor cross
terrein bestemd zijn.
Gerrit Rombout heeft dan ook
wel enig begrip voor de zorgen
van de vereniging die het be
houd van de Wadden zo ener
giek nastreeft. „Maar ze moeten
niet overdrijven en vooral niet
gaan fantaseren". Volgens
Rombout is de hele onrust rond
het behoud van de Wadden ont
staan doordat er geen gecoördi
neerd Rijksbeleid is die de pro
blematiek op grotere schaal kan
aanpakken
Op ae eilanden zitten gemeente
besturen. Die hebben de plicht
bestemmingsplannen te maken
waar dan via democratische me
thodes -hoorzittingen en zo- be
zwaren tegen gemaakt kunnen
worden. Voor de zee geldt dat
niet. Je kunt op een eiland zelf
nog geen schuurtje bouwen zon
der gebonden te zijn aan het be
stemmingsplan, ma ar als je in de
zee vlak voor de kust olie wilt
gaan'boren heb je alleen maar
toestemming nodig van de
dienst Domeinen. Volgens Rom
bout kan deze dienst als 'n „on
gehinderd eigenaar" over het
verlenen van vergunningen be
schikken.
De ministeries weten van el
kaar bovendien niet wat ze wil
len. Ik kreeg een beslissing van
de staatssecretaris van CRM dat
er wegens de broodnodige rust
geen jachthaventje op Vlieland
mocht worden aangelegd, aldus
Gerrit Rombout, maar zo ver
volgt hij, een week daarna kreeg
ik van defensie het verzoek om
toestemming voor het opstellen
van een nieuwe proefschietin-
richting voor de Marine
Niet dat B en W. van Vlieland
anti-NATO zijn, maar er zijn
grenzen aan de bereidheid bij te
dragen aan de nationale verde
diging. „In een internationaal
beroemd natuurgebied als wij
i De Dorpsstraat van Vlieland die volgens de plannen weer in negentiende-eeuwse staat wordt getransformeerd.
hier hebben past geen militair
gedoe", aldus Rombout die
vindt dat de grens inderdaad be
reikt is. Vijf dagen per week
voert de luchtmacht duikvluch
ten uit op de punt van Vlieland
en in de winter oefent de cavale
rie op het eiland en al jaren be-'
tekent het woord cavalerie met
„paardenvolk" maar „pantser
voertuigen".
Het komt er al met al op neer
dat men in de ogen van de ei
landbewoners bij pogingen de
Wadden te behouden genuan
ceerd moet optreden. Daarbij
verwacht men meer heil van be
stuurlijke hervormingen dan
van emotionele actiegroepen.
Zo'n bestuurlijke hervorming
zou kunnen inhouden dat het
zeegebied onderworpen wordt
aan bestemmingsplannen zodat
elk van de 23 wal- en eilandge
meenten een eigen stukje terri
toriaal water te beschermen
krijgt. Het betekent op kleiner
vlak ook dat bijvoorbeeld de
woonruimtewet van 1947 voor
Vlieland weer gedeeltelijk zou
kunnen herleven. Vlieland valt
voor Den Haag onder het
noorden en dat betekent dat het
een geliberaliseerd gebied is. Je
hebt geen vestigingvergunning
nodig om een huis op het eiland
te kopen, aldus Rombout enigs
zins verbitterd. Het gevolg van
deze situatie is namelijk dat de
oude romantische Dorpsstraat
die momenteel weer geheel op de
oorspronkelijke wijze wordt be
straat, door „rijke" buiten
staanders wordt opgekocht.
Onder die buitenstaanders be
vinden zich niet alleen Neder
landse mensen van de vaste wal
die een tweede huis zoeken maar
ook Duitsers. „Voor de eigen
lijke bewoners moeten we dan
met Rijkssubsidie konijnenhok
ken gaan bouwen in het be
schermde natuurgebied", aldus
Rombout die dit toch wel de li
miet vindt. „Ik had graag de mo
gelijkheid gehad de oude dorps
huizen zelf als gemeente op te
kopen en ze dan bijvoorbeeld
aan onderwijzend personeel of
gemeentemensen te verhuren",
zo zegt hij. „Over tien jaar is
mijn ambtswoning het enige
huis in de straat dat door een
'eigen inwoner wordt bewoond."
De huisjes - vaak voor fancy-
prijzen tot 250.000 gulden tóe
van de hand gedaan - staan bo
vendien maandenlang leeg
waardoor de Dorpsstraat - ei
genlijk de enige straat van het
eilandje - een doodse aanblik
biedt.
De Vereniging tot Behoud van
de Wadden heeft zich altijd
krachtig tegen deze ontwikke
ling verzet, aldus Gerrit Rom
bout, maar zo zegt hij triomfan
telijk weet u wat er een paar we
ken geleden is gebeurd? De
scheidende voorzitter van de
vereniging Ton Pronker koopt in
onze Dorpsstraat een huis voor
goed 75 mille. En weet u wie de
stroman bij de koop was? zo
voert Gerrit Rombout verbitterd
de climax op, „dat was de heer
Van Eek, nu bestuurslid van de
zelfde Vereniging tot Behoud
van de Wadden. Mijnheer Pron
ker heeft werk bij de Hoogovens.
Hij gaat daar in de buurt op ka
mers wonen heeft hij gezegd,
zodat zijn huis op Vlieland de
status van echt huis heeft. Maar
mooi dat het dan toch maar de
hele week leegstaat....".
Het is op dit soort „kleinighe
den" dat de bevolking licht ge
neigd is om af te knappen „Ze
hoeven dan niet zoveel meer te
horen van de onheilsprofeten
van de vaste wal, van de docto
randussen die even zullen ver
tellen hoe het allemaal moet".
Van die door de eilandbewoners
zo gesmade doctorandussen is
Jan Boom (34) er een. Hij is afge
studeerd biochemicus maar
heeft - tegen een eenvoudige ho
norering - zich voor twee jaar
beschikbaar gesteld om de ver
eniging te dienen.
„Jawel, we maken fouten. We
hebben in het verleden grote
schuivers gemaakt. We hebben
nogal op wat tenen gestaan zon
der dat we dat wisten. Er zijn
inderdaad tactische fouten ge
maakt" Met een uitgebreid ar
senaal van varianten geeft Jan
Boom kortom toe - en hij doet
dat zeer relaxed en met open
ferme blik - dat er bij de vereni
ging begrip bestaat voor de
klachten van de eilandbewo
ners. „Zo'n affaire Pronker is
goed geschikt om uit te groeien
tot een schandaal op Vlieland",
zo geeft hij onomwonden toe,
„maar je moet wel weten dat die
man van jongsafaan ervan ge
droomd heeft terug te keren
naar het eiland waar zijn vroe
gere familie vandaan komt. Zo
onbegrijpelijk is het dus ook
weer niet als je alles weet". En
wat de algemene klachten be
treft, niet ten onrechte wijst Jan
Boom erop dat het nu makkelijk
praten is „Toen wij zo'n tien
jaar geleden begonnen praatte
niemand over de Wadden. Nu
komt er een staatssecretaris op
ons jubileumfeest en zitten we
met een kabinet dat althans in
theorie een willig oor heeft voor
milieu verdedigers"
Juist om te vermijden dat de
vereniging een emotionele ac
tiegroep zou worden heeft men
voorts een bureau ingericht
waar degelijk alternatieve
plannen worden uitgewerkt. We
gaan er van uit dat je met kwali
tatief goed gefundeerde argu
menten moet komen als je be
zwaar aantekent tegen nieuwe
industriële vestigingen of an
derszins beschadigingen van het
natuurgebied. Zo heeft de ver
eniging ook het N.E.I. (Neder
lands Economisch Instituut) in
geschakeld om nou eens precies
uit te zoeken wat voor de mid
denstand op Terschelling en
Ameland het effect zou zijn van
het verbieden van auto's. De be
doeling van de vereniging is dat
de auto nog slechts een „koffer
functie" te vervullen krijgt. Met
andere woorden men mag met
zijn wagen wel het eiland op
maar er pas weer mee gaan rij
den als men het eiland verlaat.
„Bij dit alles zijn we ervan be
wust geworden dat wij niet als
wijsneuzen moeten rondlopen.
Wij proberen daarom altijd via
overleg en discussies de zaken
uit te praten en dan stuit je in
derdaad op argumenten die je
zelf niet allemaal van te voren
voorziet".
De vereniging is het bijvoor
beeld met Gerrit Rombout eens
dat er een bestuurlijke hervor
ming moet komen. Maar wij
hebben, aldus Jan Boom, dat
idee soms wat overijld gepropa
geerd. Dan ga je op tenen staan
van mensen die al generaties
hun eigen gebied hebben gerund
en er niks voor voelen om onder
een soort „Waddendrost" te
komen.
Wel is hem opgevallen dat ie
der bij voorkeur het eigen stek
kie verdedigt, betreft het protes
tacties op andere delen van de
Wadden dan is men het er vaak
wel mee eens Zo waren ze het op
Ameland met de actie tegen de
smeerpijp eens, in het Gronings
gebied daarentegen had men
alle begrip voor de vereniging
toen deze de dam naar Ameland
wilde verhinderen. Horeca-
mensen op Ameland zelf echter
zagen wel wat in een vaste oe
ververbinding.
Tegen zijn eigen jubilerende
vereniging in blijkt Boom het
niet eens met de klacht dat zo
weinig mensen op de eilanden
achter de doelstellingen van de
vereniging staan. „Ze zeggen
dan wel dat er maar zes procent
lid is geworden, maar omgere
kend is dat nog altijd tweedui
zend man en dat is gezien de ge
ringe bevolkingsdichtheid op de
eilanden best een behoorlijk
aantal".
En wat vindt hij, zo vragen wij
tenslotte, van het verwijt dat
juist de vereniging het milieu-
vernielende toerisme heeft be
vorderd door voortdurend op de
schoonheid van het gebied te
wijzen. Het antwoord is een
voudig, „we zijn geen milieu-
gekken. De mens hoort in de na
tuur thuis, hij maakt er deel van
uit. Je moet geen gebieden met
hekken afschermen als mensen
daarzinvol in willen recreëren."
Het is kortom niet tegen toe
risme maar tegen vandalisme
dat de vereniging zich verzet.
Groter gevaar zit trouwens in
het industriële misbruik van het
Waddengebied. „We moeten
niet alleen actie voeren om te
zorgen dat een metallurgische
fabriek geen vuiligheid meer
kan lozen, we moeten daarvoor
al in het geweer komen met de
vraag of die fabriek er über
haupt moet komen Of die geen
overtollige produkten gaat leve
ren waar de mensen via node
loze consumptiebehoeften op
worden afgericht Ondanks de
rapporten van de Club van
Rome is begrip voor deze stel
ling nog maar schaars in ons
land te vinden, maar, aldus tens
lotte Jan Boom, „ik kan me wel
voorstellen dat B. en W op Vlie
land dat nou niet als hun eerste
zorg zien."
JOHN ROOZEN
Voor wie-zoals ik—van me-
ning was dat „officiële artsen"
in Nederland niets moeten
hebben van acupunctuur - de
oeroude Chinese „naalden-
(leneeskuiist - is het bericht dat
vandaag meer dan honderd
Nederlandse artsen in Sant
poort een cursus besluiten, ge
organiseerd door de Neder
landse Artsen - a-
cupunotuurvereniging, be
paald verrassend.
Hoe nu?Zijn de tegenstellin
gen uil ile wereld? Hebben wes
terse en oosterse geneeskunst
elkaar gevonden?
Ik spoed mij naar het tegen
uiterst volgepakte huiskamer,
„een mooie rotzooi zijn als je
mekaar in zo'n kwestie niet kon
vertrouwen. Ik blijf dat doen
hoor".
Hij installeert zijn uitbundige
gestalte in een fauteuil en zegt
„Verbaasd' Nou ja, misschien is
daar wel reden toe, want lange
tijd wilde vnjwel geen arts van
acupunctuur weten Maar sinds
we in '73 de vereniging hebben
opgericht is daar verandering in
gekomen Er komen er nou meer
dan honderd van decursus af, en
de nieuwe, die in september be
gint, is al weer volgeboekt Offi
cieel blijft het medische esta
blishment erbuiten Niet vóór.
niet tegen Schrijf daar niks on
vriendelijks over want ik wil
lijks, dan loopt de boel fout. De
punten waai het verkeerd zit
kunnen worden opgespoord, en
kunnen de naalden in veel geval
len verbetering in de situatie
brengen".
Demonstreert vervolgens met
de energiemeter hoe de acu-
<leSchiphol-bunen aanliggende met op lange tenen gaan staan
Zwanenburg om bij dokter
A. Hoekstra, voorzitter van
voornoemde vereniging, mijn
licht op te steken.
„Sorry" roept dokter Hoek
stra, „ik heb je even moeten la
ten wachten want mijn vrouw
heeft er nog een patient tussen-
geduwd Ik zal even vragen of je
m even mag zien, weet je meteen
wat het is"
Mevrouw Hoekstra, die met
haar echtgenoot de huisartsen-
annex acupunctuurpraktijk in
Zwanenburg „doet", protesteert
en zegt dat de anonimiteit van
de patiënt vóór alles gaat Ik be
grijp het allemaal niet. tot ik de
kamer binnenkom waar een
Zeer Bekende Nederlander me
begroet met een twaalftal naal
den in zijn gezicht „Nee", zegl
hij. „pijn doet het niet, alleen
een klein prikje En het helpt.
dat is het voornaamste"
„Het zou", roept dokter Hoek-
stra als we teruglopen naar de
dig is. Denk maar aan een lang
zaam stromende rivier. Een boot
die met een rotgang met de
stroom méévaart versnelt die
stroom, keert-ie om, dan ge
beurt het tegenovergestelde. Zo
kun je de energiestroom in het
lichaam versnellen of vertra
gen"
Ik „Het klinkt zo eenvoudig -
waarom leidt hij eigenlijk uit
sluitend artsen op In China
Éen soort acupunctuur-
EHBO'ers. Dat kan, maar het is
natuurlijk beter als je medisch
meer onderlegd bent Kijk, alsjij
nou hier een blindedarm
ontsteking krijgt dan kan ik je
op het dressoir leggen, je met
naalden gevoelloos maken en ik
krijg die blindedarm er ook nog
wel uit. Maar ik raak wèl mijn
bul kwijt, want daar hebben we
hier chirurgen voor. Ben ik nou
Vijfentwintig honderd jaar
voor Christus werd de acupunc
tuurgeneeswijze al uitvoerig be
schreven in het boek van de gele
keizer Huang Ti. Dokter Hoek
stra. voorzitter van de Neder
landse Artsen - a-
cupunctuurvereniging: „Moetje
even bedenken - dat was mid-
Het is voor mijn vrouw en mij
allemaal begonnen in de vijfti
ger jaren We gingen in het bui
tenland op snor naar nieuwe
mogelijkheden omdat we steeds
meer de pest kregen aan de
kreet „Hier moet U mee leren
leven' Eersl hebben we de ho
meopathie ontdekt, daarna
kwamen we in contact met de
acupunctuur Ik wist nog van
niks. maar ik riep „Eureka"
want het was me direct duidelijk
dat hier enorme mogelijkheden
lagen
Het is allemaal zo logisch Een
mens bestaat uit cellen, cellen
bestaan uit moleculen en mole
culen uit elekt ronen En wat zijn
elektronen' Juist, energie In
Delft vindt men dat doodge
woon. maar de westerse medi
sche wetenschap heeft er pro
blemen mee Talloze ziekten zijn
terug te voeren op „stroomsto
ringen" - want die energie moet
elke vierentwintig uur door het
lichaam kunnen lopen Is er er
gens een blokkade of iets derge
wat wantrouwen tegenover
filmpjes uit China waarop je
kunt zien hoe er „onder acu
punctuur" wordt geopereerd.
De patiënt wordt gevoelloos
gemaakt met een aantal naal
den, volgt zelf geïnteresseerd de
ingreep en staat als de zaak ach
ter de rug is op om de doktoren
te bedanken Propaganda?
„Nee hoor, ik ben er van over
tuigd dat er een enorme toe
komst inzit Het enige wat je bij
die filmpjes moet vergeten is het
gezwaai met Mao's rode boekje -
dat is natuurlijk flauwekul Het
ts alleen nog erg nieuw - het is
eigenlijk een achter-achter
kleinkind van de acupunctuur,
het wordt pas gedaan sinds het
einde van de vijftiger jaren Er is
ook in het westen mee geëxpe
rimenteerd, en daar zijn de ge
bruikelijke beginfouten bij ge
maakt Maar het komt Bedenk
eens wat een grote ellende nar
cose is de patient krijgt een
hoop vergif in zijn lijf. hij voelt
zich lang ellendig, en ais ik re
cente onderzoekingen mag gelo
ven worden er nog veel dodel ij ke
fouten gemaakt ook Maar ik
kan me wel voorstellen dat men
zich rotschrikt als men ziet dat
het ook heel anders kan Dan
zijn we weer terug bij dat gebrek
aan open-staan"
punctuurpunten kunnen wor
den opgespoord als de meter
over de huid schuift slaat plotse
ling de meter uit „Dat is gewoon
het sluiten van het energie
circuit, of, als je wilt, het om
draaien van het lichtknopje Als
je de punten hebt. dan kun je
met verschillende soorten naal
den aan het werk gaan Tegen de
stroom in, met de stroom mee,
net wat in een bepaald geval no-
wordt acupunctuur toch ook
door „leken" bedreven?
Dokter Hoekstra „Het is na
tuurlijk een heleboel ingewik
kelder dan ik het nou even vertel
maar wat je vraag betreft het is
hier niet nódig om hei door le
ken te laten doen In China met
z'n enorme artsentekort ligt dat
anders - daar heeft Mao terecht
een groot aantal blote-voeten-
dokters het land ingestuurd.
officier van gezonaneid in de
tropen dan doe ik het wél, want
er is niemand in de buurt om het
deskundiger te doen Zó moet je
dat zien in Chinese verhoudin
gen.
Ze hadden daar toen Mao
begon geloof ik 60.000 „westerse
georiënteerde" artsen, en er wa*
ren er een half miljoen nodig
Toen heeft hij voor dit systeem
gekozen, en terecht".
den in óns stenen tijdperk En Openheid
gedetailleerd hoor Ellenlange
gesprekken tussen de keizer en
zijn minister van gezondheid
Die jongens hebben wat afge
praat Daar word ik wel eens ja
loers van - want ik zit met een
potdichte wachtlijst van patiën
ten. een jaar vooruit Mijn assis
tente wordt er daas van"
Er is. zeg ik, met name nogal
De toekomst van de acupunc
tuur in Nederland
„Het gaat nou snel Zateidag
zijn ei weei meei dan honderd
arisen met een diploma Het
gaat eigenlijk zo snel dat ik er
bijna akelig van word Ik had
het niet verwacht, maar als de
stroomversnelling er eenmaal
Wat er nou moet gebeuren: de
zaak moet in het ziekenfonds
pakket. En roep nou niet: „Dan
wordt het nog duurder" - het
tegenovergestelde is het geval.
Als je acupunctuur inschakelt
kun je enerzijds veel gerichter
verwijzen, en dat spaart een
hoop geld uit. en anderzijds heb
je minder stinkdure geneesmid
delen nodig.
Ik ben er van overtuigd dat
met acupunctuur de gezond
heidszorg véél goedkoper kan
worden Dat zou, zou je zeggen,
de autoriteiten toch moeten
aanspreken, want er wordt steen
en been geklaagd over de stij
gende kosten En zet er dan voor
de staatssecretaris maar meteen
mijn toekomstdroom bij een ei
gen instituut voor research en
poliklinische behandeling en
een collegeruimte".
Wat doet dokter Hoekstra met
zijn eigen fondspatiënten?
„Die behandel ik met acu-
punctuui als het nodig is. Zon
der vergoeding. Wat dacht je.
dat ik dat op centen zou laten
afstuiten'' Zoals ik je al zei een
arts moet voor zijn patiënten
vechten op alle mogelijke ma
nieren Ik heb ook voor mijn pa
tiënten gevochten toen je elkaar
hiet in het dorp op een halve me
ter afstand niet meer kon ver
staan door de landende en op
stijgende vliegtuigen Dat ik
toen als de Lastige Zwanenbur
ger ben opget reden was wel de
gelijk een stuk huisarts-zijn.
En ik ben niet alleen een Las
tige Zwanenburger, maar ook
nog een Friese Stijfkop Ik vecht
door. wat anderen ei ook van
zeggen Maai doe me Oen lol:
formuleer het allemaal wat ge
zelliger. want ik wil niemand op
de tenen gaan staan".
ERIK ANNEMA
