Kunststof
Opbergen
Zorgvuldig
kiezen
Wakker schudden
Ml
Bouwpakketten
Zelf bouwen
Invloed
Volkskwaai
JL aUjJLV*.
DAOBLAD VOOR ZUIDWEST NEDERLAND
VOORJAARSNUMMER 1975
Het is weer de tijd om de tuinmeubels van stal te halen. En
dan zie je weer wat de gevolgen kunnen zijn van die jaar
lijkse onzorgvuldigheid bij het opbergen. Ze gaan zó van het
gazon of het terras naar de schuur, of op z'n best de zolder.
Dat gebeurt dan meestal op een natte septemberdag, jawel,
met de beste bedoelingen: vóór de winter nog eens even
nakijken, schoon maken en waar nodig opknappen. Maar dat
komt er dan niet van. En dan zie je, als het zonnetje weer
noodt tot even buiten zitten, waar dat toe leidt. Roest op het
metaal, bladderende verf.
uiteinden van elk onderdeel
kleine gedeelten onbeschermd
zijn, bij de goedkopere soorten
zeker. Zittingen en leuningen
van strak gespannen plastic
snoer zien er aardig uit, maar na
korte tijd hangt de boel er mees
tal slapjes bij, en dan is het zo
fraai niet meer Gerieflijk zit het
ook niet zonder kussens. Meu
bels van aluminium kunnen heel
wat meer hebben. Maar er zitten
toch verscheidene onderdelen
aan van staal Dat is dan meestal
wel verzinkt, en vrij lange tijd
tegen vocht bestand, maar op
den duur treedt hier en daar
toch roestvorming op En dan is
de bekleding van deze alumi
nium tuinstoelen meestal een
sandwich van met stof bekleed
schuimplastic, of bij de goedko
pere soorten gewoon een lap
stof. En het is toch niet best om
dat voortdurend aanvocht bloot
te stellen.
Alles wat groeit en bloeit, staat in Nederland bloot aan de vernielzucht van
hele volksstammen. Wij hebben graag katjes in de vaas bij het aanbreken van
de lente, wij jatten kerstbomen uit jonge bospercelen en geraniums uit cie
bloembakken van de gemeentelijke plantsoenendienst.
Als het ergens verboden is om het gras te betreden, maakt de buurt er prompt een
voetbalveld van. Natuurvandalisme van allerlei kaliber is een plaag geworden die de instan
ties al jarenlang kopzorgen bereidt.
„Toch geloof ik, dat er plaatselijk iets begint te veranderen zegt directeur C. H. Voor
hoeve van de stichting „Natuur en Jeugd", die al sinds 1947 landelijk werkzaam isomvooral
de schooljeugd respect bij te brengen voor ons slinkend bezit aan planten, bloemenen dieie
Tuinmeubels zijn stiefkinde
ren, waarom zich geen om
budsman bekommert. Het zijn
dan ook zelden blijvertjes, ze
gaan ver voor hun tijd dood. Nu
hebben we het ook generaties
lang moeten stellen met tuin
meubels die eigenlijk van de
verkeerde materialen zijn ge
maakt. Metaal en hout moeten
verdraaid goed in de gaten wor
den gehouden, als ze maanden
aan een stuk aan de grilligheden
van ons klimaat worden bloot
gesteld. Natuurlijk zijn ze door
de fabrikant netjes geschilderd
en ze zagen er dan ook florissant
uit toen u ze kocht. Maar het
moeten al meubels van uitmun
tende kwaliteit geweest zijn als
die afwerking het langer dan één
seizoen gehouden heeft. We
kunnen u twee goede adviezen
geven, als het over tuinmeubels
gaat. Het ene behelst het onder
houd en het opknappen, het
tweede de aanschaf van nieuwe
tuinmeubels.
zonnig weer is geweest. Alle
vocht dat erop en erin zit, gaat in
de veelal kille en soms vochtige
bergruimte zijn verwoestend
werk doen. Vocht in het hout
gaat rotting veroorzaken, doet
het zwellen, en laat barsten en
blazen in de verf komen. Vocht
op metaal... dat hoeft verder
geen uitleg. Droog maken dus,
en zo nodig schilderen. Nee, stel
dat niet uit tot het voorjaar.
Echt, er komt niets van terecht.
Als de lentezon schijnt, wil je in
je tuinstoeltje zitten, en niet
schilderen. Maar daar heeft u nu
niets aan. U kunt natuurlijk
proberen het te onthouden tot
het najaar...
Tuinstoelen die zo weggehaald lijken te zijn van een 19e
eeuws terrasje in Parijs. Maar ze zijn van kunststof en
daarom ook onverwoestbaar, zeer licht van gewicht en vrij
van alle onderhoud.
De allereerste raad komt óf te
laat, óf te vroeg: berg de tuin
meubels nooit op zonder ze eerst
grondig te inspecteren. Om te
beginnen: maak ze kurkdroog.
Of zet ze pas in de winterberging
als het een paar dagen droog en
Laat tuinmeubels, al zijn ze
nóg weerbestendiger dan de le
verancier betoogt, niet dagen
lang in de regen staan. De lucht
kan natuurlijk elk ogenblik bre
ken, en dat gesjouw is ook niet
alles, maar dat doorbreken van
de zon kan ook wel eens lang op
Zich laten wachten. Tenslotte
zijn wij mensen ook aardig
weerbestendig gemonteerd,
maar u gaat toch ook geen drie
dagen in de regen in de tuin zit
ten? Nu hebben nog aardig wat
mensen van die kolossen van
tuinmeubels: weldoortimmerde
gevaarten die je niet zo maar
even wegsleept, als er een bui
dreigt. Er zijn van die optimis
ten die de fraai gelakte stoelen
dan schuin voorover rond de
tuintafel zetten, alsof ze een be
etje treuren, die meubels dan.
Hun eigenaren hebben de ietwat
vreemde opvatting dat ze in die
stand beter tegen de regen kun
nen. Ze hebben dat waarschijn
lijk afgekeken van de caféterras
jes, waar de stoelen bij slecht
zomerweer in die stand worden
opgesteld. Maar dat is niet om
dat de regen dan geen kwaad
kan, het betekent gewoon: men
sen, ga hier niet zitten, want bij
dit rotweer brengen we toch
geen pilsje naar buiten. Een
groot stuk plastic om de meubels
af te dekken is veel beter, hoewel
ook niet voor honderd procent
afdoende. Metalen tuinmeubels
zijn nog kwetsbaarder, maar ge
lukkig meestal wel licht genoeg
van constructie om ze zo nodig
snel even binnen te zetten. En
vaak ook opvouwbaar.
Is de toestand van uw tuin
meubilair zo beroerd dat het
toch weer nieuwe spullen kopen
wordt, kijk dan eerst eens erg
goed rond. Kies lichte meubels,
maar let erop dat ze toch sterk
zijn. Metalen meubels hebben
het voordeel dat ze licht zijn, en
bovendien meestal ook inklap
baar. De goedkoopste zijn van
staal, en de afwerking kan lak of
plastic zijn. Als ze gelakt zijn,
noemt de fabrikant dat graag
„gemoffeld", maar dat wil zeker
nog niet zeggen dat de lak er niet
af kan stoten. Tuinmeubels heb
ben heel wat te verduren, en elke
beschadiging van de laklaag is
een bres in de bescherming. Het
vocht kan daar zijn gang gaan,
en dan hoeft het nog niet eens te
regenen. Met plastic overtrok
ken staal (ronde pijp) is beter
bestand tegen beschadiging,
maar de narigheid is dat aan de
Houten tuinmeubelen die ge
verfd zijn, hebben op de lange
duur het meeste onderhoud no
dig Ze zijn meestal ook vrij
duur, en het is dus wel zaak om
ze goed in orde te houden Ze
zullen van tijd tot tijd eens over
geschilderd moeten worden, en
als dat een kwestie van „even
gauw een kwastje" is, wordt hel
uiterlijk er bepaald niet fraaier
op Het meest geschikt zijn nog
wel de houten meubelen waar
van alle delen grondig zijn ge
ïmpregneerd met een middel aal
het hout in hoge mate immuun
maakt tegen vochtinwerking
Vrijwel onaantastbaar voor de
aanvallen van het klimaat zijn
de geheel uit kunststof vervaar
digde tuinmeubels. Ze zijn niet
inklapbaar, maar er staat tegen
over dat ze uiterst licht van ge
wicht zijn. En er zijn modellen
verkrijgbaar die appelleren aan
onze hedendaagse nostalgie: ze
lijken zo weggehaald van een
Parijs' terrasje anno 1820, of uit
de weelderige tuinen van de
Zonnekoning. Ze zijn hagelwit,
niet door verf, maar omdat ze
van door en door witte kunststof
zijn gemaakt. Vuil worden kun
nen ze wel, maar ze zijn ook zó
weer schoon. Misschien niet zo
sterk als de timmermanswerk
stukken van forse planken of als
de stalen meubels, maar bij
normale behandeling goed voor
een flink aantal jaren zomer
dienst, waarbij een fikse bui he
lemaal geen kwaad kan. Maar
haal bij nattigheid wel uw para
sol binnen, want die feestelijke
vlag op uw tuinmeubilair is echt
het meest kwetsbare onderdeel
MAR GROEN
Voorhoeve: „Onze stichting
nam indertijd het initiatief om
het milieubewijst zijn van de
bevolking wakker te schudden.
In die jaren had nog niemand er
een flauwe notie van, dat ons
leefmilieu bedreigd werd. Onze
activiteiten op de Nederlandse
scholen waren dan ook vooral
bedoeld om de jeugd van nabij
kennis te laten maken met de
rijkdom van de natuur. Later is
vooral de nadruk komen te lig
gen op de waarde-aspecten en
op het preventief karakter van
onze acties".
De stichting, die CRM-
subsidies krijgt, heeft in het Ne
derlandse onderwijs veel weer
klank gevonden In 1963 be
stonden er ruim 100 plaatselijke
afdelingen Dat aantal is inmid
dels geslonken tol plusminus60,
enerzijds doordat sommige af
delingen voor dit landelijk ver
band niets meer voelen en an
derzijds, omdat de stichting te
weinig mankracht kon opbren
gen om in alle uithoeken van
Nederland eenmaal aangezette
initiatieven levendig te houden.
Vanaf 1950 zijn er overigens in
ons land al meer dan 200.000
tMMÉÉÉHttlÉ
Natuurvandalisme:
dienst.
een plaag voor de plantsoenen-
Kies ook de plaats voor het
kasje met zorg. Zo'n verplaats
baar kasje, vooral bedoeld om
bijzondere planten onder te
kweken, is wat dat betreft erg
gemakkelijk. Je kunt het zono
dig even verhuizen: lekker in de
zon zetten, of juist eruit.
Het lijkt zo verleidelijk: tomaten of druiven van eigen
kweek, of bijzondere planten opkweken, prille groenten,
lang voordat ze in de winkel tegen betaalbare prijzen te koop
zijn. Een kasje in de tuin lijkt het antwoord op dat verlangen.
En het is tegenwoordig niet eens meer zo moeilijk te verwe
zenlijken Maar blijf er wel nuchter bij een kas maakt je niet
in één klap een succesvolle kweker. Daar valt nog heel wat
aan te leren. Niet om u af te schrikken
D ank zij handige bouwpakketten is het voor iedereen
mogelijk geworden zelf een kas in de tuin te hebben.
Hel bouwen van het broei-
kasje (de tuinder gebruikt dit
woord niet, en wij zullen het
verder over een kas hebben,
zondei gebroei) is met het groot
ste probleem Dat danken we
aan de Engelsen, die zo mogelijk
nog onbetrouwbaarder zomers
moeten verduren dan wij, en die
zeker zo gek zijn van zelf kwe
ken (vooral van subtiele rozen)
Ze hebben daar razend knappe
bouwpakketten voor kassen
ontworpen, en die worden opp-
Perbest verkocht in Nederland.
De hele toestand is compleet
er' je kunt kiezen tussen be
scheiden kasjes die zelfs op een
balkon kunnen staan en vorste-
hjke „greenhouses" waarin je
inderdaad bijna zou kunnen
wonen. En alle maten daartus
sen.
De een zweert bij een van hout
vervaardigde kas, en de ander
wil niets dan een kas van alumi
nium In beide materialen is er
Pen ruime keuze Het hele spul
wordt compact ingepakt en bij u
thuis afgeleverd, en de handlei
ding voor montage laat
probleem onbeantwoord.
Als de vraag u pijnigt: wat is nu
het beste, hout of aluminium,
dan mogen wij naar u eigen
voorkeur verwijzen Maar hout
rot op den duur toch weg? vraagt
men zich soms bekommerd af
Nee, de houten kassen zijn van
red cedar gemaakt, een hout
soort die de bewonderenswaar
dige eigenschap heeft zich van
vocht weinig aan te trekken Het
is goed beschouwd niet eens no
dig het hout te behandelen met
een of ander beschermingsmid
del, maar het krijgt over net al
gemeen wel een behandeling om
het vergrijzen van het hout
tegen te gaan Het hout van die
kas-bouwpakketten is al be
handeld Desnoods kan men er
om de paar jaar nog een kwastje
blanke houtveredeling overheen
zetten, om de malle glans te be
waren.
Aluminium is, wat zijn onver
schilligheid voor het klimaat be
treft, de metalen tegenhanger
van red cedar in hout Het wordt
op de duur hoogstens wat dof,
maar dat hoeft niet te storen
V
Het grote voordeel van een uit
een bouwpakket gemaakte kas
is, dat alle moeilijkheden van
beluchting, toegang enzovoort
voor u opgelost zijn Zelf een
kasje maken is natuurlijk voor
de handige timmerman geen
onmogelijke zaak. Maar de con
structie vergt we! veel zorgvul
digheid bij het maken van een
deur en van de beweegbare ra
men die op tijd geopend kunnen
worden. Het is namelijk echt
niet waar dat het in die kas maar
zo warm mogelijk moet zijn
Het bouwpakket kan boven
dien ook worden uitgebreid met
een verwarmingsinstallatie, zo
dat de kas twaalf maanden per
jaar in functie kan blijven. Een
aanlokkelijk ideaal
Vt/at bij sommige misschien
toch de doorslag kan geven, als
het erom gaat te kiezen tussen
een bouwpakket en een hele
maal zelf gebouwde kas, dat is
de prijs Wie echt goed in hout
bewerking is kan echt heel wat
goedkoper uit zijn door de kas
zelf te bouwen
We zagen p de jongste dhz-
beurs een erg handle hulpmid
del om nu bijvoorbeeld een kasje
zelf vrij gemakkelijk te maken,
dat wil zeggen, gemakkelijk
voor wie toch wel bedreven ge
noeg is. Het is een van plastic
gemaakt hoekelement, dat in
verschillende hoekstanden ge
zet kan worden, en waarin balk
jes van een bepaalde maat kun
nen worden geschoven. Des
noods niet eens gelijmd maar los
zodat demontage ook nog moge
lijk is. De elementen, met de
precies op maat gezaagde balk
jes, zijn in de dhz-handel te
koop Het is vurenhout, en dat
moet, als alle onderdelen op de
juiste maat zijn gezaagd, eerst
grondig worden behandeld met
een houtconserveringsmiddel,
zoals een buitenbeits.
Nu is het geraamte voor een
kasje vrij snel gemaakt, op deze
manier, maar vergeet niet die
deur en de beweegbare ramen.
Een kas blijft toch vaak wel
een droom. Maar wat zelfs in het
bescheidenste lapje tuin wel al
tijd kan, dat is een éénruitertje,
zo'n laag broeibakje op de
grond, erg handig om in het
voorjaar radijsjes, een pril
maaltje sla of spinazie en dat
soort dingen op eigen bodem te
kweken.Het is gewoon een
kwestie van een simpel getim
merd kistje maken, ietwat
schuin aflopend, met daarop een
glazen deksel dat met een stokje
ertussen zonodig een beetje
open gezet kan worden.
Op een geschikt stukje grond
zet men zo'n eenruitertje van
wat planken in elkaar. Zo erg
mooi behoeft het nog eens niet te
zijn, en wie een beetje kan tim
meren klaart het wel Zet het
hout wel goed in een houteon-
serveringsmiddel want het heeft
direct contact met de grond, en
het moet tegen iocht bestand
zijn.
Als de grond van de tuin van
zichzelf nu niet zo buitenge
woon vruchtbaar is, graaf dan
de ruimte binnen het
bakje wat uit, en vul dan weer op
met geschikte aarde. Bij een
tuincentrum weten ze precies
wat u daarvoor nodig hebt.
Het is wel een kwestie van ex
perimenteren om er het volle
En bedenk ook aat voor alle ra- Profijt van te trekken. En zo ligt
n het natuurlijk ook en in nog
men nog sponningen moeten
worden genaakt. Dat kan wel
met dunne latten op de balkjes,
maar dat is aardig wat werk. en
het moet secuur gebeuren Nu
kun je het geraamte wel vlotweg
overdekken met plasticfolie, en
dan heb je ook wel een kasje,
maar het absolute einde is dat
ook weer niet.
Een kas moet van binnen goed
begaanbaar zijn. Zet het of het
nu uit een bouwpakket of hele
maal zelf gemaakt is. op een
vlakke stevige bodem, be
staande uit een zandlaag met
daarop netjes gelegde tegels of
klinkers Bij de bouwpakketten
geeft de leverancier daarvoor
trouwens uitstekende aanwij
zingen.
sterkere mate, bij een echte kas
Verwacht niet in één seizoen vol
leerd kweker van tuinprimeurs
te worden Het is iets wat aange
leerd moet worden Je moet op
de duur „groene handen" krij
gen.
En dat veronderstelt wel dat
je wezenlijke belangstelling
voor dit soort tuinierwerk moet
hebben. Wie bij wijze van gril
aan een kas begint, stopt een
hoop geld in een onderneming
waar al gauw de lol vanaf is.
En dan staat die dure kas
daar, als stalling voor de fietsjes
van de kinderen. Eeuwige zon
de Denk er dus eerst wel even
serieus over na.
MAR GROEN
In veel gemeenten beheert de stichting „Natuur en
Jeugd" de door Staatsbosbeheer of andere instanties op
gehangen nestkastjes Het is een van de vele pogingen om
kinderen begrip voor de natuur bij te brengen Maar het
resultaat is nog altijd pover. Wij Nederlanders vernielen
jaarlijks voor zo'n 50 miljoen aan openbaar natuurbezit.
jongens en meisjes (vijfde klas-
sers lagere school) officiéél als
jeugdnatuurwachters geïnstal
leerd.
Wat haalt het uit? Het is geen
kunst om kinderen in klassikaal
sleurverband tot wakers over de
vaderlandse natuumjkdommen
te bombarderen, waarbij het
speldje namens de stichting
„Natuur en Jeugd" als een
sheriff-ster kan worden gedra
gen. Voor actieve natuurbe
scherming en metterdaad op
treden tegen vernielingen in
bossen, parken en plantsoenen
zijn deze piepjonge natuur-
wachters echter niet de aange
wezen „functionarissen", zodat
hun status slechts een symboli
sche betekenis heeft en vooral
bedoeld is ter versterking van
het eigen natuurrespect. Veelal
verdwijnt het insigne, dat ooit
door meneer de burgemeester
voor het front van de hele klas
werd opgespeld, bij het verlaten
van de lagere school voor eeuwig
en altijd in de la. Het blijft dan
een vraagteken, of aldus werke
lijk een bijdrage is geleverd tot
een blijvend stuk bewuste
waardering van het leefmilieu.
Vernielingen in de natuur:
een
volks
kwaal
Voorhoeve: „Wij ontvangen
regelmatig politierapporten,
waaruit de positieve invloed van
ons werk blijkt. In plaatsen met
een eigen afdeling loopt het aan
tal natuurvernielingen na en
kelejaren altijd sterk terug". Er
ligt echter nog een flink terrein
braak, want in Nederland wordt
de jaarlijkse schade aan het
openbaar natuurbezit geschat
op ruim 50 miljoen gulden. De
dienst gemeentewerken van Til
burg heeft een rapport uitge
bracht, waaruit blijkt dat in
1973 voor meer dan 400.000 gul
den schade werd aangericht aan
parken en plantsoenen. Een
plaats als Renkum taxeerde vo
rig jaar, dat er voor circa 35 000
gulden vernield was. In het al
gemeen heeft men de indruk, dat
natuurvandalisme voorname
lijk door de oudere jeugd wordt
bedreven.
Dus lijkt de waardering voor
flora en fauna die de school
jeugd onder andere door de
stichting „Natuur en Jeugd"
wordt bijgebracht, van nogal
vergankelijke aard te zijn, alle
plausibele inspanningen ten
spijt. In de twee jaar, dat een
kind als jeugdnatuurwacht
„dienst doet", doorloopt het een
uitgebreid scala van confronta
ties met de rijkdom en de pro
blematiek van het natuurlijk mi
lieu in zi jn directe omgeving Er
zijn regelmatig excursies naar
bossen, heidevelden en duinen
onder leiding van mensen, die
aangepaste voorlichting geven.
In veel gemeenten beheert „Na
tuur en Jeugd" de nestkastjes,
die door Staatsbosbeheer of
door andere instanties in de bos
sen zijn neergehangen Elders
krijgen de kinderen bloembol
len of plantjes mee naar huis, die
zij met eigen toewijding kunnen
opkweken in een soort klasse
competitie. Een ander jaarlijks
evenement is bijvoorbeeld de
zonnebloemwedstrijd (wie heeft
de hoogste?) of de boomplant-
dag, die de jeugd langs onged
wongen weg in aanraking
brengt met de zorg voor de na
tionale groenvoorziening.
Voorhoeve: „De uitwerking
van zulke activiteiten in de per
soonlijkheidsvorming van kind
naar volwassene loopt natuur
lijk nogal uiteen. Veel hangt af
van de inzet, waarmee ouders en
onderwijzend personeel de rela
tie van het kind ten opzichte van
de natuur begeleiden. Ik maak
nogal regelmatig mee, dat on
derwijzers voor de klas staan te
praten over het schoonhouden
van plantsoenen en bossen, ter
wijl het op de speelplaats een
beestenbende is".
Beschadiging en verontreini
ging van het vaderlandse na
tuurbezit blijft voorlopig een
volkskwaal, waaraan met po
gingen tot mentaliteitsbeïn-
vloeding bij de schooljeugd
voorlopig niets te veranderen
lijkt te zijn Klassikale „opvoe
ding" met insignes, zonnepitten,
nestkastjes en uitstapjes biedt
slechts een tijdelijk soelaas, zo
lang de schooljeugd zich onder
het wakend oog van de leer
krachten natuurbewust moet
gedragen. Valt die controle
eenmaal weg, dan hebben de
meesten aan de schoonheid en
verscheidenheid van alles wat er
groeit en bloeit geen boodschap
meer.
Voorhoeve: „Kortgeleden
hadden we een boomplantdag
gehad, waarbij de jeugd een
mooi perceel nieuw bos had
aangeplant. De volgende mor
gen was driekwart van alle
boompjes verdwenen. Ze wer
den later teruggevonden in al
lerlei particuliere tuintjes. De
pest van ons werk is. dat twee of
drie kwaadwilligen de goede
bedoelingen van honderd ande
renopslag teniet kunnen doen".
Dag vogels, dag bloemen, dag
vissen
JAN DERIX