Leider van CDS:
terug naar de
universiteit
als het land
buiten gevaar is
WIE IS WIE
Vrij rustig debat
in Bondsdag
ABN
verlaagt enkele
rentetarieven.
BOXEN VAN ECHT HOUT
Parijs wil belasting
op auto's die
's-nachts „buiten slapen"
Verkiezing
Portugal
waarheen?
(IV)
Duizenden gezinnen
(en onrechte vrij van
zuiveringslasten
Ooit'n brommer
in een file
zien staan? J
Algemene Bank Nederland
ZATERDAG 15 MAART 1975
binnenland
buitenland
ii
HHBMH
BONN EN VEILIGHEID
ARP fel op
spreidingsbeleid
w
Toch wel handig
zo'n brommer! s
Wateroverlast in
Joegoslavië
Spaardeposito5jaarvast 8'/2% (was 9%)
Spaardeposito4jaarvast 8% (wasB1/?0/»)
Spaardeposito 3 jaar vast 7% (was 7V2
Spaardeposito2jaarvast 6'/2% (was 7%)
Spaardeposito met oplopende rente -
looptijd 2,3 of 4jaar 6lh - 8% (was 7 - 8'/2%)
Het Palacio de Cristal in Oporto
Op de richtingborden langs de bochtige weg tussen Lissabon en Oporto staan meer
afkortingen en symbolen van politieke partijen dan namen van dorpen en steden. Een
vreemdeling in de partijpolitieke jungle zou namen als LUAR en PUP gemakkelijk
kunnen verwarren met de vaak klankvolle namen van plaatsjes. Tijdens de meer dan
300 kilometer lange autorit naar Oporto heb ik aan de hand van de borden niet kun
nen vaststellen welke partij het meeste heeft gedaan om naambekendheid te krijgen,
wel wordt duidelijk welke partij in Portugal gehaat wordt: de CDS, Centro Demccra-
tico Social, het Sociaal en Democratisch Centrum.
CDS e fascista, lees je. Hakenkruisen op de initialen zie je bij honderden.
De CDS is in Nederland bekend geworden sinds CHU-fractieleider dr. R. Kruisinga
met een aantal prominente Europese christendemocraten de nacht van Oporto op 26
januari meemaakte. Daarin belegerden linkse extremisten het eerste congres van de
partij. Zij verhinderden de congresgangers uit het Palacio de Cristal te komen.
In dag- en weekbladen kom je de meest uiteenlopende typeringen van de CDS tegen,
van fascistisch tot centrumlinks met alle schakeringen daartussen. Onze redacteur
sprak in Portugal met de president van de CDS, prof. dr. Diogo Freitas do Amaral. Hij
was tot donderdag een van de zeven burgerleden van de uit 21 leden bestaande Raad
van State, het enige orgaan in de wetgevende macht.
Het hoofdkwartier van de CDS, een oud gebouw aan de Largo do Caldas nabij de
steile Rua de Helena in Lissabon, wordt dag en nacht bewaakt sinds de maoïsten het
meubilair in het pand aan gruzelementen hebben geslagen. Een politieman zit beneden
onderuitgezakt bij twee portiers, potige jonge mannen. Perskaarten en paspoort laten
zien.
Op de eerste etage nog
even je papieren tonen.
Voordat ik in de sobere ka
mer van prof. dr. Diogo Frei
tas do Amaral (33) mag bin
nengaan een laatste check.
„Sorry dat we zo wantrou
wig zijn, maar we mogen
geen risico meer nemen",
zegt hij verontschuldigend
bij de begroeting. Een tenge
re, lange man, goed in het
pak, jong uiterlijk. Spreekt
vloeiend Engels en Frans.
Geen stiletto van woorden.
Formuleert rustig en be
dachtzaam. Rookt niet.
Rechtsgeleerde aan de uni
versiteit van Lissabon. Ge
trouwd met Marie José (32.),
Vier kinderen: Peter (8),
Domingos (7), Filipa (5) en
Joana (3).
Mijn eerste vraag over de
plaats van de CDS in het
Portugese politieke spectrum
mondt uit in een discussie,
waarin Do Amaral heftig be
strijdt, dat de CDS een
rechtse, conservatieve, laat
staan fascistische partij zou
zijn. „Als je ons programma
vergelijkt met dat van onze
christendemocratische zuster
partijen in West-Europa,
kom je tot de bevinding dat
wij linkser zijn. Wij zijn een
progressieve centrumpar
tij"
Uw partij komt toch an
ders over.
DO AMARAL: „U moet
naar ons programma kij
ken".
Wat is daar progressief
i
DO AMARAL somt de vier
belangrijkste punten op, te
vens de sociaal-economische
visie van CDS. De partij
wil:
Nationalisatie van particu
liere bedrijven, die een mo
nopoliepositie op de Portuge
se markt bezetten.
Grote (remedezeggen
schap voor de werknemers in
de bedrijven.
Een gelijke verdeling van
de netto-bedrijfswinsten tus
sen de factor arbeid en kapi
taal. Vijftig procent voor het
bedrijf, vijftig procent voor
de werknemers.
Een gezondheidszorg, due
voor iedereen kosteloos la.
Een progressief programma
is één ding, de mensen in de
CDS een ander. De partij is
een vergaarbak van conser
vatieve, reactionaire en fas
cistische krachten genoemd,
die terugwillen naar de oude
tijd.
DO AMARAL: „Ik ken die
beschuldigingen. De juiste
context: wuj hebben in onze
partij mensen, die niet ge
lukkig zijn met de huidige
ontwikkelingen in dit land.
De CDS meent, dat dit land
in gevaar is. Er bestaat een
echt gevaar, dat de commu
nisten de dienst gaan uitma
ken. Niet in de zin dat zij de
macht op een gewelddadige
manier zullen grijpen, maar
in de zin, dat zij de belang
rijkste sectoren van deze
maatschappij zullen beheren,
waardoor een regering niet
de werkelijke macht heeft
maar de communisten. Stap
voor stap gaat het die kant
uit: de massamedia zijn al
voor 80 procent in hun han
den, de vakbonden voor 85
procent en het lokale bestuur
voor 80. Als je dit zegt,
wordt ten onrechte de con
clusie getrokken, dat je te
gen de Beweging van de
Strijdkrachten 1MFA) bent.
Dus tegen de revolutie en
dus ben je een fascist, rechts
of ultrarechts. Onzin natuur
lijk. De werkelijkheid is, dat
ik erg goede relaties onder
houd me' de militairen. Ik
heb er vele vrienden onder.
Wij hebben trouwens ook
uitgesproken, dat de milital-
In de Portugese politieke arena treden op 20 maart, als de
verkiezingscampagne tenminste mag beginnen, de volgende
partijen aan.
In het CENTRUM bevinden zich: Het sociaal en democratisch
centrum (CDS), de christen democratische partij (PDC). Deze
twee partijen vormen een coalitie onder de naam unie van
het centrum en christen-democratie (UCDC), de democra
tische volkspartij (PPD), en de monarchistische volkspartij
(PPM).
LINKS: De communistische partij (PCP), de socialistische
partij (PSP), de democratische beweging van Portugal (MDP,
aanvankelijk de opvolger van de gebundelde oppositie uit het
tijdperk van Caetano, sinds het uittreden van de socialisten
uit de beweging telt de MDP hoofdzakelijk communistische
sympathisanten), het socialistische volksfront (FSP) en de
beweging van socialistisch links (MES).
UITERST-LINKS: De democratische volksunie (UDP), de
alliantie van boeren en arbeiders (AOC), de partij van de
volkseenheid (PUP), het communistisch verkiezingsfront
(PEC-MIL), de internationale communistische Liga (LIC,
trotskistisch) en de beweging voor de reorganisatie van het
proletariaat (de maoïstisch georiënteerde MRPP).
ren voorlopig niet terug naar
de kazernes moeten. Zij
moeten nog zeker drie jaar
ervoor zorgen, dat rust en
orde worden gehandhaafd".
Hebt u in uw partij sup
porters van het oude re
giem?
DO AMARAL: „Voordat
mensen tot onze partij wor
den toegelaten wordt hun
verleden onderzocht. Daar
mee willen wij mensen, die
in verban dkünnen worden
gehracht kunnen worden met
het vorige regime, buiten de
partij houden. Onze normen
bij het onderzoek zijn zelfs
strikter dan die de regering
hanteert bij de zuiveringen
in de ambtenarensector bij
voorbeeld.
Wij maken één uitzonde
ring. Zij is er oorzaak van
dat we op een unfaire ma
nier worden aangevallen en
verdacht gemaakt. Wij ac
cepteren in de CDS namelijk
mensen, die in de periode
19691971 deel uitmaakten
van de regering Caetano of
in het parlement zaten, om
dat zij ervan overtuigd wa
ren dat met Caetano het
tijdperk van liberalisering en
democratisering zou aanbre
ken. Toen dat niet gebeurde
keerden deze mensen terug
naar de oppositie, die overi
gens niet georganiseerd was.
Sommige van deze mensen
zitten in de CDS, anderen,
zoals bijvoorbeeld de leider
van centrumlinks, dr. Franci
sco de Sé Caneir'a, in de PPD"
DO AMARAL betwist niet
dat hij lid is geweest van de
Corporatieve Kamer onder
Caetano en zegt dat hij de in
Brazilië levende ex-premier
goed gekend heeft.
Je zou je kunnen voorstel
len, dat mensen die onder
het vorige regime veel gele
den hebben, vinden, dat de
leden van de CDS vuile han
den hebben.
DO AMARAL: „Ik vind
dat een unfaire aanval. Onze
mensen hebben, toen zij za
gen dat het onder Caetano de
verkeerde kant uitging, ont
slag genomen en zijn in de
rijen van de oppositie terug
gekeerd. Wij meenden, echt,
dat het oude regime inder
daad te oud was. Bovendien:
wij hebben herhaalde malen
in het openbaar verklaard
dat, wanneer er ooit een
coup tegen de MFA moeht
worden uitgevoerd teneinde
een rechtse dictatuur te ves
tigen, wij in ballingschap
zullen gaan. Of democratie of
ballingschap. Daar is waar
wij staan".
Vreest u zo'n staats
greep?
DO AMARAL: „Het kan
altijd gebeuren, morgen, over
een jaar"-.
Waarom bent u in de poli
tiek gegaan?
Dr. do Amaral
DO AMARAL: „Ik ambieer
de politiek eerlijk gezegd
niet. Ik beschouwde liet na
april 1974 wel als mijn plicht
mee te werken aan de demo
cratisering van ons land. Ik
ga terug naar de universiteit
als dit land buiten gevaar
is"
Het ziet ernaar uit, dat de
CDS en coalitiepartner PDC
een moeilijke tijd tegemoet
gaan tijdens de verkiezings
campagne. Vreest u geweld
en wat gaat u daartegen
doen?
DO AMARAL: „We zijn er
zeker van, dat de campagne
gewelddadig zal zijn. We
hebben plannen klaar om af
te zien van partijemeetings
en de campagne te voeren
via radio, tv en kranten.
(Zendtijd komt voor iedere
partij beschikbaar, radiotijd
eveneens en de kranten moe
ten, dat is bij decreet be
paald, nieuws over alle par-
I-.-.-176.63
tijen opnemen A.T.). Wij
zullen het volk dan wel dui
delijk maken, dat we niet in
het openbaar kunnen optre
den vanwege fysische en
psychologische intimidatie.
We hebben de MFA ge
vraagd de ultralinkse groepe
ringen, die gewapend zijn, te
vermeden of te ontwape
nen".
Denkt u dat, de communis
ten (de PCP, die met socia
listen en de centrumlinkse
PPD in de voorlopige rege
ring zit) deelnemen aan ac
ties tegen de centrumparti -
en?
DO AMARAL: „Om mis
verstanden te vermijden: ik
zeg niet dat de communisten
gewapend zijn of aan ge
welddadige acties deelnemen.
Dat zijn de Stalinisten, de
MRPP (maoisten), LUAR
(Liga van de eenheid en de
revolutionaire actie) etc.,
Wel is het zeker, dat enkele
van deze groeperingen indi
recte organisaties zijn van de
PCP. De communistische
partij onitkent dat, maar wij
weten het absoluut zeker".
Wat voor invloed zullen
eventuele gewelddadige ac
ties hebben op de verkie
zingsuitslag?
DO AMARAL: „Als alles
rustig verloopt en wij een
normale campagne kunnen
voeren, wat ik uitgesloten
acht, krijgen wij waarschijn
lijk samen met onze coalitie
partner PDC 30 tot 50 pro
cent van de stemmen. Ko
men er wel rellen dan zullen
de resultaten slechter zijn.
Wij houden het dan op 15 tot
30 procent van de stemmen.
Dit zijn niet meer dan schat
tingen, want betrouwbare
opiniepeilingen zijn niet ge
daan"
Waarom heeft de CDS voor
de sluiting van de kandida
tenlijst een coalitie gevormd
met de PDC?
DO AMARAL: „De twee
partijen verschillen weinig
van elkaar, zowel in program
als ideologische achtergrond
We beschouwen onszelf als
christendemocraten. Ec*
tweede overweging was, dat
we zeer voorzichtig moeten
zijn met deze verkiezingen,
de eerste in feite in bijna
vijftig jaar. De Portugezen
zijn niet gepolitiseerd en we
ten bijna niets van politiek
en het zou voor de vele ka
tholieken indit land een
schok zijn te moeten erva
ren, dat er twee partijen
zouden zijn, die zich als
christendemocraten aandie
nen".
Tegen acht uur ln de
aivonid rijdt de man van een
CDS-medewerkster me naar
het hotel. Hij bleek uitgezui-
omdat hij 15 jaar heeft
gediend in de paleiswacht
van president Thomaz. Hij
scheldt tijdens de korte rit
op alles wat er nu in Portu
gal gebeurt, maar wil De Spi-
nola („een fijna man") wel
accepteren. Deze week kreeg
hij bijna zijn zin.
ANTON THEUNISSEN
BONN (DPA) Regering
en politici hebben in de
Westduitse Bondsdag een
debat over de binnenlandse
veiligheid gehouden, waar
bij tegen de verwachting in
een confrontatie werd ver
meden en duidelijk de be
reidheid bleek gemeenschap
pelijk op te treden tegen ter
roristen.
Bondskanselier Schmidt legde
een verklaring af waarin hij
een gemeenschappelijk pro
gramma tot het O'prollen vaD
anarchistische benden aanbe
val. Hij wees tijdens de meest
al zakelijk en zonder scherpte
gevoerde debatten de verwij
(ADVERTENTIE)
4. geen zinloos verbruik
van wat de aarde ons biedt;
maar redelijk gebruik
jpniet leven om te verdienen;
maar verdienen om te levenf
jf niets ten koste, alles ten
dienste van de ander.
deze manier van teven helpt
een betere samenleving op
bouwen. bovendien, met wat
we zo besparen kunnen we
Bnderen extra helpen 1
VASTENAKTIE-SAMEN BOUWEN
giro 5850 utrecht
cfintL rabobank etnflwvery
ARNHEM (ANP) Onge
veer veertig procent van de
19.000 huishoudens in het ge
bied van het Zuiveringsschap
Oostelijk Gelderland blijken
ten onrechte vrijgesteld te zijn
van de betaling vam de zuive-
ringslasten. Uit een steekproef
is gebleken dat ongeveer 8.000
gezinnen op oppervlaktewater
lozen, terwijl opgegeven was
dat zij dat niet deden. Het
zuiveringsschap gaat deze
huishoudens alsnog aanslaan.
De ten onrechte verleende
vrijstellingen betekenen een
inJkomstend erving van ruim
zes ton. Het bestuur heeft aan
gekondigd een strengere con
trole in te stellen.
LEEUWARDEN (ANP)
De voorzitter van de ARP-
Tweede-Kamerfraetie mr. W.
Aaotjes, is teleurgesteld in de
regeringspolitiek met betrek
king tot de spreiding van de
rijksdiensten. Hij zei dit vrij
dagmorgen tijdens een werk
bezoek van zijn fractie aan
Friesland. „Het is ontzaglijk
triest hoe dit kabinet erin ge
slaagd is om het goed van de
spreiding in diskrediet te
brengen, aldus mr. Aantjes.
Hij meende dat het kabinet op
dit punt ver beneden de maat
is gebleven hij deed de toe
zegging, dat zijn fractie una
niem het spreidingsbeleid zal
trachten doorgevoerd te krij
gen.
ten van de CDU-oppositie van
de hand dat er zich onder de
sociaal-democraten sympathi
santen van de Baader-Mein
hof-groep zouden bevinden.
Schmidt zei bet niet uitge
sloten te achten dat de ontvoe
ring van Peter Lorenz, de lei
der van de Westberlijnso
CDU, slechts het begin was
van een nieuwe serie misda
den. Hij waarschuwde echter
tegen praktijken bij het zoe
ken naar de ontvoerders „die
ons ook maar in de verte naar
die van de Gestapo zoulien
brengen".
Dat de standpunten tussen
oppositie en regeringspartijen
scherp tegenover elkaar ston
den, bleek overigens duidelijk
uit de toespraken van d»
CDU-leider Helmut Kohl en
de voorzitter van de SPD,
Willy Brandt.
(ADVERTENTIE)
BELGRADO (DPA) Dor
pen in Macedonië en de stad
Kavadarci aan de bergstroom
Luda Mara in het zuiden van
Joegoslavië, worden door wa
teroverlast bedreigd. Een aar
den wal van duizend meter
breedte en 27 meter hoogte
dreigt onder een door dooiwa
ter tot twee miljoen kubieke
meter water gezwellen natuur
lijk stuwmeer te bezwijken.
De bevolking van de dorpen
is naar elders overgebracht.
(Van onze correspondent)
PARIJS Het Parijse ge
meentebestuur wil eerlang
een belasting invoeren op
auto's die 's nadht „buiten
slapen". Terwijl in de nach
telijke uren in het zakencen
trum van de hoofdstad de
straten praktisch door gepar
keerde auto's verlaten zijn,
blijken de woonwijken se
dert enkele jaren steeds
meer door langs de straten
en pleinen geparkeerde wa
gens verstopt.
De in te voeren taxe is min
der bedoeld als afschrikmid
del d!an wel om fondsen aan
te kweken voor de bouw van
nieuwe ondergrondse par
keergarages voor minstens
1O0.600 voertuigen. In tal van
districten van Parijs is het
zelfs voor de bewoners, die
vroeg thuis komen, niet meer
mogelijk hun wagen in de
relatieve nabijheid van hun
woning te parkeren. Velen
hebben dien ten gevolge, en
uiteraard omdat er geen ga
rages meer beschikbaar zijn,
er vanaf gezien hun wagen
gedurende de week te ge
bruiken en parkeren deze
buiten die stad veelal in par
ken en bossen. De diefstal
len, die zich daar steeds
meer voordoen, werken ech
ter ook weer afschrikkend,
zodat menig een nu weer er
toe ovegaat de wagen in de
overvolle straten gewoon op
de stoeip te parkeren. Ande
ren kiezen de nog „beschik
bare" buitenwijken om hun
dagelijks gebruikte wagen 's
nachts kwijt te raken en la
ten zidh 's avonds per taxi
naar huis en 's morgens per
zelfde gelegenheid naar hun
wagen rijden.
(ADVERTENTIE)
Vv
In verband met de verlaging van de rente
op de geld- en kapitaalmarkt heeft de ABN moeten
besluiten haar rentetarieven voor enkele
spaarvormen per 17 maart 1975 aan te passen:
Uiteraard is dit alleen van toepassing op nieuwe
Spaardeposito's, ingaande 17 maart 1975 of later.
Iedereen kent de zogeheten
meubelboxen wel, vierkante
en rechthoekige „kistjes" van
geplastificeerd spaanplaat, die
je als bouwpakket koopt. Je
kunt er allerlei opstellingen
mee bouwen, die vooral in
kinderkamers en andere „jon
ge ruimten" populair zijn.
Maar ook in het gewone
wooninterieur worden ze veel
gebruikt.
Er Is nu pas een heel nieuw
soort box verschenen, gemaakt
van massief hout. Weliswaar
vurenhout, maar dan van een
kwaliteit om je vingers bij af
te likken. De wanden zijn 16
mm dik, en zo is het ook met
de achterwand. Dat betekent
o.a. dat een scheidingsmeubel,
dat ergens midden in een ka
mer wordt opgebouwd, meteen
een fraaie achterkant heeft.
En zo'n meubel kun je ook
van twee kanten bereikbaar
maken, door enkele boxen an
dersom te zetten. Van een
„achterwand" kun je eigenlijk
niet spreken, het is gewoon
een dicht vlak in hetzelfde
fraaie hout als de wanden van
de boxen.
Let wel, het is géén bouw
pakket. De boxen worden ge
monteerd verkocht, maar af
werken moet de koper zelf
doen. Je kunt ze blank lakken,
of met transparante kleurlak
of beits afwerken. Daarbij
blijft de fraaie structuur van
het hout zichtbaar.
De fabrikant heeft ze al ken-
rig glad geschuurd.
De boxen zijn 40x40x40 en
40x80x40 groot. 10 cm dieper
dus dan de bekende spaan
plaatboxjes. Er zijn geheel
open boxen, maar ook met
deurtjes, Iaden of planken.
In een grote opstelling, het
zij tegen een wand, hetzij als
viij element in de kamerruim
te, kunnen de boxjes voor tal
rijke doeleinden dienen: op
bergen van allerlei spullen (in
de boxen met deur of met
lade-1, boekenberging in de
open boxen (met of zonder
plankje), platenberging in de
boxen met de verticale schot
jes, enfin, alles wat normaal
in of uit liet zicht van een
woonruimte een plaatsje moet
hebben. Met een frontje van
luidsprekerdoek of -gaas is er
ook een mooie speakerbox van
te maken.
He', maken van zo'n opstelling
is eigenlijk net spelen met de
ouderwetse blokkendoos. Ais
ki'.d maakte je dan ook to
rens, en dat kan met de vuren
boxen ook: een zuil vanaf de
vloer tot het plafond bouwen,
waarbij de open kant van elke
box telkens ergens anders kan
komen. Zo'n zuil (een „woon
toren" noemt men dat wel)
kan in een niet te kleine ka
mer een speels scheidingsele
ment vormen. De vergelijking
met het speelgoed nog even
doortrekkend: de box is op
zich ook voor de kinderen een
leuk speelobject. Je zet er
simpelweg een stel zwenk-
wieltjes onder, en het is een
soort karretje, warmee kleu
ters veel plezier kunnen heb
ben.
