Problemen van PZEM nuchter blijven zien Drugbende voor rechtbank Middelburg o JülIiljyiLn Meer inkomsten geven meer uitkomst Rapport over samenwerking energie maatschappijen is klaar DIEREN EN MUZIEK GROTE LIEFDES VAN ERIKA MARX GEDEPUTEERDE SCHLINGEMANN: GEVEN VOOR Oplossing puzzel 22: stad streek Buiën Dutch Swin£ College in Sas van Gent KERN VRAGEN Kunstcriticus Enz ine k op de koffie bij Hoofdplaatse musicienne Geen muziek Huisje Kinderen ZATERDAG 8 MAART 1975 3 MIDDELBURG De officier van justitie bij de rechtbank in Middelburg heeft vrijdag gevangenisstraffen gevraagd die variëren van tweeëneenhalf jaar tot acht maanden tegen tien nationale en internationale opererende drughandelaren, allen afkomstig uit Terneuzen. Het ging om twee afzonderlijke bendes. Aan het hoofd van de ene stond dé 28-jarige caféhouder M. F. en aan het hoofd van de andere de 23-jarige caféhouder M. L. W. De eerste groep kreeg de hard orugs, zoals herome en' cocaïne aangevoerd via sene- pen, aie ue haven van Ant- werpen binnenliepen. De tweeoe groep nanuexae in gro te noeveemeaen Hasjiesj en niarinuana, die ze vanuit Aaue (Airika) via de Brusselse luciiiifaven Üaventem ons land binnensmokkekien. Kind. vorig jaar Kon de politie van Ter- neuzen met benulp van Beigl- tcne en nederianuse rijkspoli tiemensen de wijd verlaste benae in verdovende middelen oprollen. Daarvoor luisterde de politie met toestemming van de real' ter-commissaris teleioonge- spressen at, are de huoiaaauer M. F. voerde met zijn mede wersers. Daarnaast pakte de politie bij toeval op decem ber vorig jaar en later de 24- jarige J. K. uit Terneuzen in <ie sraag. In zijn aiuto en latei- in een schuurtje achter zijn huis vond de politie 78 kg, hasjies. De hoofddader M. F. ont kende ondanks alle belastende verklaringen van de getuigen in het bezit van cocaine te zijn geweest. Tegen hem eiste de officier van justitie twee jaar en zes maanden onvoorwaarde lijke gevangenisstraf: Tegen zijn maat, de 22-jarl- ge M. K. K. 12 maanden met aftrek, waarvan vijf voorwaar delijk met een proeftijd van twee jaar. De 58-jarige H. J L. was ziek. Zijn zaak werd aangehouden tot 21 april. Tegen M. L. W. (23) A. A. van H. (22) en F. D. (21), alle drie uit Terneuzen, eiste de officier 18 maanden on voorwaardelijke gevangenis straf. Tegen J. K. (24) en J. P. C. (19), beiden uit Hoek en R. van G. (18) en A. J. (20) uit Terneuzen,vier jongens die als koeriers werden aange merkt, eiste de officier van justitie acht maanden, waar van drie maanden voorwaar delijk. De rechtbank doet op vrijdag 21 maart uitspraak. V* Vooruitzichten voor zondag en maandag, opgesteld door het KNMI op vrijdag om 18.00 uur: ln het algemeen veel bewol king met af en toe buien. Wei nig verandering in tempera tuur. Weersvooruitzichten ln cij fers gemiddeld over Neder land. Voor zondag: Aantal uren zon: 0 tot 6; min. temp.: omstreeks 5 graden, max. temp.: omstreeks 9 gra den. Kans op een droge perio de van minstens 12 uur: 60 procent. Kans op een geheel droog etmaal: 30 procent. Voor maandag: Aantal uren zon: 1 tot 7; min. temp.: omstreeks 5 graden, max. temp.: omstreeks 10 gra den. Kans op een droge perio de van minstens 12 uur: 80 procent. Kans op een gieheel droog etmaal: 50 procent. waterstanden Konstanz 281 onv, Rheintel- den 195 plus 2, Plittersdorf 332 plus 2, Maxau 381 plus 1, Plochingen 148 min 2, Mann heim 210 min 2, Stein-bach 150 min 6, Mainz 248 ontv, Bingen 124 onv, Kaufo 184 onv, Ti-ier 286 plus 2, Koblenz 187 plus 4, Keulen 148 min 2, Ruhrort 301 min 6, Lobitb. 936 min 3, Pan- Zierdense kop 908 min 3, Nij megen 736 min 6, IJsselkop 832 min 2, Eefde IJssel 396 Plus 3, Deventer 273 min 1, Katerveer Poldershuis 42 min 1, Monsin 5468 plus 4, Borgha ren 3934 plus 6. Belteid 112« mm 4, Grave beneden de sluit 503 onv. Morgen, zondag 9 maart Bergen op Zoom 1.36 en 14.05 Hansweert 0.40 en 13.10 Terneuzen 0.08 en 12.38 Vlissingen 12.09 Wemeldinge 1.27 en 13.58 Maandag 10 maart fergen op Zoom 2.31 en 14.53 Hansweert 1.33 en 14.00 rerneuzen 0.58 en 13.25 Vlissingen 0.33 en 12 55 WemeMing^ 7 en 14.44 (-Van een onzer verslaggevers) SAS VAN GENT Zater dagavond 8 maart (vanavond) speelt ln de Vlaanderenhal in Sas van Gent de Dutch Swing College Band. Nederlands meest fameuze dixielandorkest onder leiding van Peter Schil- peroort is naar Betekoppen- 'stad gehaald ter opluistering van'het balfvastenhal. Het bal wordt georganiseerd door de Vlaanderen. De aanvang is acht uur. (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG Gedeputeerde mr. J. F. G. Schllngemann heeft de Zeeuwse provinciale staten er gisteren voor gewaar schuwd niet al te pessimistisch aan te kijken tegen de nabije toekomst van de PZEM. De heer Schlingemann, die tevens voorzitter van de raad van bestuur van de PZEM is, verheelde niet, dat er de komende jaren grote problemen voor de Zeeuwse energiemaatschappij op te lossen zijn. „Maar we moeten nuch ter blijven. We hebben tot nu toe een gezond energiebedrijf, dat een vergelijking met andere ln den lande goed kan door staan, aldus de heer Schlingemann. De PZEM vormde gisteren izi de staten van Zeeland de grootste brok arbeid. Behan deld werden de jaarstukken 1973 en de begroting 1975. De ze begroting raamt voor het eerst een verlies in de sektor elektriciteit. Zorgen voor alle fractiewoordvoerders hoe hoog dat verlies de komende jaren zal oplopen. Het kernprobleem voor de PZEM is, dat er tamelijk grote investeringen gedaan moeten worden. Ma-ar de kosten daar van kunnen vooralsnog niet worden opgevangen. De inves teringen kunnen evenmin wor den uitgesteld. In het geding is namelijk de veiligstelling van de stroomvoorziening. De produktiereserve van de PZEM is momenteel veel te ge-ring. Grote risico's in gega randeerde stroomvoorziening bestaan vooral wanneer de kerncentrale, zoals nu, stil ligt. Daarom moet er een 380 kv- verbindin-g komen met Geer- truidenberg. Kosten volgens de jongste raming 140 miljoen gulden, 40 miljoen meer dan eerst. Het duuurt echter nog te lang, voordat deze verbin ding klaar zal zijn. Daarom wordt voor hetzelfde doel veiligstelling van stroomvoor ziening op dit moment een tweede conventionele centrale gébouwd in Borssele, die waarschijnlijk eind dit jaar in bedrijf komt Kosten hiervan 233 miljoen gulden, 100 mil joen meer dan verwacht werd. In SEP-verbamd is deze cen trale voorlopig nog niet nodig, zodat de PZEM tot 1978 alleen voor de kosten moet opdraai en. Eenstemmigheid gisteren ln de staten, dat de 380 kv-ver- binding er allang had moeten zijn, namelijk tegelijk met de kerncentrale. De samenwer kende elektriciteitsproducen ten (SEP), hadden de PZEM daarop al in 1969 gewezen. Fractievoorzitter W. Don van de PvdA met name maakte zich nogal kwaad, dat de toen malige direktie deze SEP- waarschuwing naar zijn zeg gen bewust naast zich had neergelegd. De heer Don stel de zich ook duchtig teweer tegen een opmerking van ge deputeerde Schlingemann, dat de financiële toekomst van de de PZEM geen centrales indien een tweede kerncentra le in Borssele gebouwd zou worden. Tegen PPR-fractie- voorzitter C. van Waterschoot zei de heer Schlingemann^ dat de PZEM geen een rales bouwde om industrie aan te trekken, maar om de hoogte van de tarieven te drukken. leven Het vierde miljoen is binnen. De stand voor bet zilveren Koningin Wilhelmina fonds in de nationale puzzelactie „Geven voor leven" is momenteel f 4.133.819,79. Nu op weg naar het vijfde miljoen! De oplossing van puzzel 22: Meer inkomsten Geven meer uitkomst WEEKHOOFDPRIJZEN: Auto, type Peugeot 104 coupé: Mej. J. M. H. Karei, Etude straat 38, Nijmegen. Philips kleurentelevisie: J. C. Koreman, Otterring 20 Breda. Bauknecht vaatwasautoinaat: Th. G. v. d. Meer, Debora Bakelaan 258 Heemskerk. Olga springboxcombinatie: J. van Onsabrugge, Aage De kenlaan 113, Bussum. Waardebon van f 1.000.van Witteveen: P. Scheps. Riouwstraat 69. Den Haag. Sunflower polyester zeilboot: Mej. M. Baars, Dorpstraat 80 Peij-Echt (L.) Petri fotocamera plus tas: G. Groeneveld, Einsteinstr 40. Nijmegen Singer Starlet naaimachine: A. J. van Meurs, Maria Ther«- siastraat 55. Boxtel. Vier Conti TS autobanden: S. H. Weber. Sparrenlaan L Katwijk (ZH) Home-trainer Skiff roeimachine: Mej. J. J. H van Meel. Zuidwa' 48A Hattem (Gld.) Groe'briljantring van Jos Inden: Mej. E. C. van der Sanden, Zonnefoloemstraat 8 B-recta. Shiseido beauty set: J. A. van Eenennaaim. Westerzicht 122 Vlissingen Rirdv tafelgarnituur: J. Ker- stens, M u-kt 20, Standdaarbui- ten; mevr. B. Willemen, Kerk plein 59, Kapelle (Zld.); mevr R. M. Buijsen-Schuurbiers, Dorpsstraat 176e, Halsteren; P. M. de Kind, Wilhelminastra-at 69, St.-Jamsteen; mevr. D. H. Joosen-Plasman, Bonairestraat 31, Breda. Vele verschillende naken de PZEM betreffende werden door de diverse fracties aan de orde gesteld. CDA-woord voer der Nieuwkerk had zelfs 22 vragen voor het college van G.S. Hij betoogde onder meer, dat het CDA de bouw van de kerncentrale nog steeds een juiste beslissing vond, dat er geen andere beslissing moge lijk geweest was ten aanzien van de dubbelheid 380 kv- verbindii-ng en tweede conven tionele centrale. Hij bracht verder ook de zaak van. een Interne controle bij de PZEM te berde. Maar dat zou nog nader bekeken worden met mr. C. Boertien, de commissa ris der koningin, die een ex pert op dit. terrein is, zei ge deputeerde SchiHngemanm. Tenslotte werd nogal wat aandacht besteed aan de tarie ven voor de twee supergroot verbruikers in Zeeland: Hoedist en Pédhiney. Veel wijzer hierover werden de Staten niet. Naar voren kwam wel, dat bij onderhandelingen met Pechiney over nieuwe kontnakten als gevolg van be- drijfsuitbreidin-g het nu gel dende langlopende kontakt op nieuw aan de orde gesteld diende te worden. Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG De stu diegroep die het afgelopen jaar de mogelijkheden tot sa menwerking tussen de drie zuidelijke energiemaatschap pijen PZEM, PNEM en PLEM heeft bestudeerd, is gereedge komen met haar rapport. Dit rapport ontvangen de diverse leden van de raad van bestuur vandaag. Dit deelde gedeputeerde mr. J. Sohlingemann gisteren mee in de Provinciale Staten van Zeeland. De raden van bestuur rullen zich eerst over dit rap port uitspreken en het bij goed keuring aan de openbaarheid prijsgeven. Het C.D.A. in Zeeland wilde gisteren echter wel kwijt, dat concentratie voor haar niet vanzelfsprekend betekende, <}at bepaalde afdelingen uit Zeeland naar elders werden overgeplaatst en dat geïnte greerde bedrijven geïnte greerd moeten blijver» PvdA-fractievoorzitter W. Don was teleurgesteld, omdat de studie merder was gegaan dan men in zijn voorstel aan de raad van bestuur had doen vorkomen. Gedeputeerde Schlingemann deelde nog mee, dat het rap port in alle P.Z.E.M.-organen en in de staten besproken zal worden en dat het van de resultaten hiervan zal afhan gen of de besprekingen verder zullen gaan. „Ik moet mij verontschul digen voor mjjn dieren", zegt Er. Marx-Szigeti, ter- wijl ze mij binnenlaat in d'r kleine huisje in Hoofd plaat. „Wat voor dieren"? vraag ik. Er verschijnt een innemende glimlach op haar duidelijk gevormde gezicht, dat door lang, sluik nauwelijks grijzend haar is omgolfd: „Honden". Als ik zeg dat ik hondenliefheb ber ben, stormen in minder dan geen tijd drie zilver grijze Bedlington-terriërs vreugdevol op mij af en be geleiden mjjn gastvrouw en mij naar de woonkamer. Daar heerst die weldadige sfeer, die uitstraalt van meubelstukken en dingen op de vloer en aan de wand die een sterke band verra den met het leven van de bewoner en die met herin neringen geladen zijn. „Eerlijk gezegd", verklaart Erika Marx-Szigeti als wij plaats hebben genomen en ons te goed doen aan een vers kopje koffie, „als ik geen musicienne, was ge worden, dan had ik voor die renarts willen studeren, want ik ben dol op dieren". En ze vertelt over haar volière met een roodvink, een putter, sijsjes en veie andere vogels en over haar zwart-witte poes en haar Siamees die met haar samenwonen in het huisje aan de Molenstraat, en die ze haar familie noemt. Ma-ar Erika Marx-Szigeti ia nu eenmaal musicienne en niet te vergeten muziekpeda goge en als zodanig kennen vele scholieren van de Zeeuwse Muziekschool in Middelburg en Oostburg haar en haar lessen al enkele ja ren. Daarbuiten zullen ande ren met haar naam ver trouwd zijn, doordat zij vier jaar lang meespeelde in het Zeeuws Orkest op haar in strument, die viool, of van enkele kleine concerten die ze in Cadzand tijdens de zo mer gaf. Maar haar naam wijst er op dat zij niet uit Ze-euwsch- Vlaanderen, Zeel-and of zelfs dit Nederland afkomstig is. „Dat is duidelijk", zegt ze met een licht accent. „Ik ben geboren in Mainz en ik heb met als bijvak piano en die laatste heeft me op mijn eind examen zelfs aan een cum laude geholpen". „Mag ik vragen bij wie u heeft gestudeerd"? „Natuurlijk. Dat is heel leuk, bij een Nederlandse professor ui-t Groningen Bram Eldrin-g, die in die dagen een zeer bekend ped-adoog in Duitsland was. Ik denk nog altijd graag aan hem terug, hij was als een vader voor zijn leerlingen". Mevrouw Marx staat op, neemt een portret van de wand en toont mij d-at: „Kijk, dit was hij". Onder de afbeelding van een krachtige kop met kale schedel en snor lees ik in een even krachtig, -door de tijd ietwat verbleekt handschrift: „Meiner lieben Erika...". „Maar de naam Szigetl wijst toch op Hongarije"? „Jazeker, het was de naam van mijn man. Hij was ook violist en daarnaast compo nist, een leerling van Bartók en Kodaly. In 1928 zijn we getrouwd en na een jaar hu welijk zijn we naar Boeda pest gegaan. Ik moet zeggen dat die j-aren in Hongarije me hebben gevormd. Ik ken het I-and in alle uithoeken, het heeft me zoveel gegeven, het land en de mensen, dat Ik me eigenlijk Hongaarse voel". En na een kleine pau ze waarin ze peinzend voor zidh uitkijkt: „Ja dat mag ik wel zeggen". „En daar hebt U zich aan de muziek gewijd"? „O nee, het klinkt bijna ongeloofwaardig als ik het zeg, we kregen onze kinde ren en de oorlog kwam. Neen, ik heb daar gedurende vijftien jaar niet gespeeld. Ik had zelfs niet de beschikking over mijn viool, want die zat in de kluis van mijn broer in Parijs, waar we hem in vei ligheid hadden gebracht- Maar ik heb hem weer, hoor, allang", straalt Mevrouw Marx. Ze haalt uit de andere ka mer een mooie bruine, door de tijd gepatineerde viool en geeft mij die in de hand. „Het is een echte Guarnieri, volkomen gaaf en ongeschon den. „Ik bezit wel niet veel, ma-ar dit is erg kostbaar... Ik heb hem als meisje van mijn vacler gekregen, die eigenlijk Ook een kunstenaar was, maar gedwongen was als lakfabrik-ant door het leven te ga-an. Hij was schilder kunstig begaafd.- Kij-kt u maar". En mevrouw Marx haalt een kleine aquarel van de muur waarop zeer fijn en poëtisch een paar mensen zittend onder een druiven omrankte pergola gepenseeld zijn: „Vijftien jaar niet ge speeld". zegt ik, nog onder de indruk, „was dat niet ver schrikkelijk voor u"? „Nee", reageert mevrouw Marx resol-uut. „Nee, ik had de handen vol aan de opvoe ding van mijn kinderen en a-an alle ellende vah de oor- log.- nee, ik zeg altijd: ik heb vijftien jaar gespaard, op gespaard, ik zou* bijna zeg gen: gewonnen. In geestelij ke zin dan. Want toen ik eenmaal weer begon te spe len heb ik in één jaar tijd mijn techniek opgehaald en mijn spel was opeens veel beter en rijper". „En wanneer bent u Weer begonnen te spelen"? „In 1949. Toen kwam ik alleen te staan en ben ik deel uit gaan maken van het opera-orkest van Boedapest, het MAF. Dat is een opera gezelschap dat als het ware geëxploiteerd wordt door de Staatsspoorwegen. Vier j-aar lang heb ik daarmee heel Hongarije bereisd, we speel den niet alleen in concertza len, maar ook op stations en in de open lucht, enorm boeiend was dat. En daarna, in 1953, kwam iik in Miskoc als eerste concertmeester aan het Operaorkest èn als lera res aan het conservatorium daar. In die beide posities heb ik enorm veel werk kunnen verzetten en met veel plezier. En ik deed mijn werk blijkbaar zo goed dal men mij ook het land niet uit wou laten gaan; ik had graag naar mijn zoon gewild maar geen sprake van: we hebben u hier ter plaatse nodig, zeiden de officiële in stanties. Maar na de revolutie van 1957 heb ik Hongarite verlaten". „Met bestemming Duite land waarschijnlijk"? „Ja, Keulen. Daar ben ik ongeveer tien jaar docente aan de Jugend-Musikschule geweest. Wat de leerlingen betreft heb ik daar heel fijn gewerkt, maar de sfeer tus sen de collega's en de andere volwassenen laat ik maar zeggen dat ik het Duitsland van mijn jeugd niet terug- kende in de naoorlogse wel vaartstaat. Oude vrienden waren weg, alles draaide om geld, nee, ik kon me daar niet meer tbuisvoelen". Hoe bent U nu tenslotte in Nederland en nog wel in Zeeuwsch-Vlaanderen terecht gekomen"? „Door een puur toeval kan ik u zeggen. Ik zat in 1966 met een kennis in Keulen in de Kölnische Rundschau te lezen. Kort tevoren was me te binnen gevallen dat ik op de pensioengerechtigde leef tijd nooit mijn dure flat daar zou kunnen blijven bewonen en dus keek ik uit naar een klein huisje of een boerde rijtje. Maar alles wat daar in de advertenties werd aange boden ging mijn financieel vermogen oneindig ver te boven. Ik lees en lees verder en daar zie ik opeens een huisje aangeboden in Hoop- land, in Hoofdplaat. En voor een prijs die voor mij haal baar was". „Was u wel eens eerder in Nederland geweest"? „Nee, nooit, alleen maar in Rotterdam of Hoek van Hol land pp doorreis naar Lon den... Nou, een paar dagen later heeft mijn zoon, die juist van een grote reis thuw kwam - zo schattig van hem - me met de a-ut-o in Keulen afgehaald en naar hier gere den. Om een uur 's middags waren we hier en hebben we het bekeken en alles beviel me zo, d-at twee uur later het besluit gevallen was. En zo zit ik hier". „Dolgelukkig maakt u de indruk". „Zegt U dat wel. Ik heb het hier reusachtig naar mijn zin. De sfeer met de mensen in het dorp en in de straat hier is ronduit gezellig en vriendschappelijk. Ik heb net gevoel hier volkomen geac cepteerd te zijn. Ook lichame lijk voel ik me hier zo goed, terwijl ik in Duitsland altijd last had van te lage bloed druk. Ik was daar maar een half mens. Hier voel ik me weer kerngezond. In tien mi nuten uit en thuis kan ik een bad nemen in zee en van het strand genieten en dan weer lekker naar huis. Trouwens het huisje hiernaast is van mijn kinderen en daar heb ik een mooie muziekkame- Gaat u eens mee kijken"? Mevrouw Marx gaat mij voor door de tuin en de ach terdeur van het belendende huisje. Even later staan we in een gezellig ingericht, ruim vertrek met een Sass- mann-klavecimbel en een pi ano. „Nu we hier toch zijn, ga ik u even wat voorspelen" zegt ze en een tel later para len de klanken van een me nuet uit de baroktijd uit het kleine spinet. Als de laatste noot verklonken is draait za zich op het kruikje weer naar mij: „Ik ben dol op dit spi net, het is prachtig van klank, maar heeft al veel avonturen achter de rug. Het is een paar jaar bij mijn zo-on in Nieuw Guinea ge weest en ik kreeg het in deplorabele staat terug en moest het laten repareren. Je kunt de poten eraf schroeven en het geheel gemakkelijk in de auto meenemen. Dqt is fijn als ik van de zomer met mi in dochter, die een goede celliste is, waarschijnlijk wat zomerconoerten in Cadzand ga geven". Dan zet ze zich voor de piano en speelt een paar Hongaarse volksmedlodieën zoals Bartók die verzamelde en als inspiratiebron koos voor zijn eigen werk. Met een warm tuché maakt ze de melodieën plastisch en over haar gezicht glijdt een glans ven vervoering. „En mijn pedagogische werk aan de Zeeuwse Mu ziekschool in Middelburg en Oostburg doe ik ook zo graag", zegt ze. „Ik heb al tijd geprobeerd een sfeer te scheppen waarin de kinderen graag muziek maken, het m-oet een plezier zijn. Ik ben natuurlijk wel streng op zyn tijd maar ik laat ze vaak wat aardigers spelen dan wat in de boekjes staat. Ga dik wijls uit van deze Hongaar se volksmelodieën ook, of ik vraag ze zelf eens iets te componeren en daar komen soms alleraardigste dingen uit te voorschijn. Ik denk er over om op een uitvoering van de muziekschool mijn leerlingen eens van die eigen composities te laten spelen. Dat animeert geweldig. Mu siceren is zelf vreugde bele ven en vreugde geven. En het zijn niet eens altijd die van nature begaafde waaraan ik het meest plezier beleef, want die zijn dikwijls slor dig en onattent, maar de minder begaafden, -daar kun je vaak wat mee doen die willen zo graag en dan moet je je inzetten". Ze kijkt me recht in het gezicht en lacht: „Ja, zo is Jat". „Ja, mag ik het ver slag van deze prettige ont moeting en na dit boeien de gesprek besluiten, zoals dat met Erika Marx-Szige ti, deze hartstochtelijke musicienne en muziekpe dagoge, in Zeeuwsch- Vlaanderen en Zeeland haar derde en definitieve vaderland vond" WILLEM ENZINCK. .Eindredactie 'Rein van der Helm elm j

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1975 | | pagina 3