lisvelsen oom. ZUIDEN NAAM VREES SOCIALE STRIJD CURSUSSEN Va Het para uilcrsleii Illllllllllllllllllillillllllllllllllllll Model Boodschap Wedergeboorte tuut nderwijs) mhuis HO DIGEN ER INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PELINGEN PEILINGEN PELNGEN GEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN „.PEILING ILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN Dolle Mina, een naam, die iedere Neder- f§ lander wel iéts zegt. De een denkt bij het hpren ervan aan felle meiden, H die via allerlei rare ac- ties hetzelfde als de man willen worden en de an- der denkt aan een groe- pering die de Neder- §f landse emancipatie- M strijd de hoognodige duw in de rug gaf. Hoe verschillend de gedach- M ten van iedereen ook He over Dolle Mina waren en zijn, voor al deze mensen zijn de woorden H Dolle Mina voor altijd s verbonden aan de emancipatiestrijd. Dolle Mina werd zelfs H een soortnaam, die ie- m dereen toegemeten kreeg, die ook maar iets met de emancipatie- strijd te maken heeft, of men nu Nederlands of M Amerikaans is, socialis- tisch of liberaal. Dolle Mina bestaat nu al weer vijf jaar. In het boek „Meid wat ben ik bewust geworden, Vijf jaar Dolle Mina" geeft de Stichting Uitgeverij Dolle Mina een dui delijke terugblik en inzicht in werkwijze en bedoelingen van de groepering. Het begon allemaal op een avond in december van het jaar 1969 Een aantal mensen kwam toen ergens in Amsterdam tot de conclusie, dat er genoeg gepraat en geschreven was over emanci patie en dat het hoog tijd was om tot actie over te gaan. Men kwam overeen, dat de eerste ac ties zoveel mogelijk aandacht moesten trekken, later zou wor- Mina l Een demonstratie van Dolle Minain oktober '70, om de pil in het ziekenfondspakket opgenomen te krijgen. 1 Verbranding van het vrouwelijk „dwangbuis" een corset, bij het beeld van Wilhelmina Drucker. den ingegaan op politieke en maatschappelijke gronden van het waarom van de ongeli jkheid. het was niet zo eenvoudig om achter deze doelstelling te ko men. Het'succes van de acties overviel ook" dè dames zelf en zorgdei voor nogal wat verwar ring. In het algemeen kan wor den gezegd, dat, als uitgangs punt gold, dat de onderdrukking van de vrouw niet los is te zien van het maatschappelijk bestek Waarin we léven. Denaam Dolle Mina werd wat later geboren. Men koos ervoor omdat het de bijnaam zou zijn geweest van Wilhelmina Druc ker, bekendste voorgangster voor wat betreft de emancipatie in Nederland^ De eerste acties van de beweging werden begin 1970 gehouden. Nijenrode, een opleidingsinstituut voor jon gens, werd bestormd, een da meskorset werd verbrand bij het standbeeld van Wilhelmina Drucker,tegen bruideji op het stadhuis werd geroepen, dat ze geen keukenslavin moesten worden, voor vrouwen en kinde ren werden openbare toiletten geëist, mannen werden nageflo ten, meisjes kregen condoomsen het damesblad Margriet moest het ontgelden. Dolle Mina had het goed ge zien: de acties werden vaak het gesprek van de dag en van allé kanten kwamen er reacties. De ene keer waren ze negatief, maar vaak ook waren ze positief. Het belangrijkste was, dat er iets werd losgemaakt. De emancipa- tiestrijd kreeg een enorme sti mulans. Nu was niet iedereen daar zo gelukkig mee. Verschillende vrouwen, die al lang op de tradi tionele manier voor de gelijk heid van de vrouw streden, wa ren bang, dat de acties een aver- echts effect zouden hebben. Ze vreesden, dat veel vrouwen zou den worden afgeschrikt en dat de mannen de hele emancipatie strijd al een lachertje zouden gaan zien. In de pers werden de acties trouwens als zodanig be geleid. Regelmatig klonk er welwillende spot uit de berich ten van over het algemeen man nelijke journalisten en nog va* ker werd vergeten de doelstel ling van Dolle Mina te vermel den. Dit laatste lag voor een ge deelte aan Dolle Mina zelf, want In hoeverre zijn de communis tische landen erin geslaagd de theorieën van het marxisme om te zetten in een werkbare prak tijk en tot een rechtvaardiger samenleving te komen dair die waarop het kapitalisme zich kan beroemen? De Franse socialist Gilles Martinet heeft getracht die vraag te beantwoorden door een zorgvuldige analyse van de situatie in een vijftal communis tische staten: de Sovjet-Unie. Joego-Slavië, China, Tsjechos- lowakije en Cuba. Zijn conclusie is dat de resultaten van hel on derzoek weinig bemoedigend zijn en de theorie overal kort sluiting heeft gemaakt met de economische praktijk. Bijzonder relevant is in dit opzicht de ontwikkeling in Joe goslavië, waar men na een aan tal mislukte experimenten heeft moeten kiezen voor wat het ..markt-socialisme" heet, een systeem dat gebaseerd is op de lootisverhoudingen. Bij het wer- Intussen vonden de acties, die vanuit en in Amsterdam werden gehouden, weerklank in het hele land. In het zuiden namen de vrouwen wat afstand van de Amsterdamse acties. -Ze werden te ludiek bevonden yoOr het zuiden. Er werden eigen ideeën ontwikkeld en de acties werden aangepast aagjde landelijke be- De overstelpende belangstel ling en de ,gigen weg, die veel aanhangers-van Dolle Mina in de provincie gingen, maakt een duidelijke coördinatie noodza kelijk. Op een congres, dat in april 197,0 werd gehouden, opraken de 450 deelnemers over zake'h als organisatievorm en een concreet programma. r i In grote lijnen was men van mening, dat een algemene doel stelling voldoende was en dat de organisatievorm zo miniem mo gelijk moest blijven. Men kwam op riet congres tenslotte tot de volgende doelstelling: «Ervan uitgaande dat een rol verdeling tussen man en vrouw niet te verdedigen is op. grond van biologisch onderscheid, stelt'Dolle Mina zich een maat-, schappijverandering ten 'doel, die gelijke ontplooiingskansen voor iedereen erf onafhankelijk van seksé mogelijk mhakt. Dit kan worden verWeaeWfijkt dóór 'middel van sociale strijd, be wustwording en mentaliteits verandering en daardoor beëin diging van- de sociaal- economische ondergeschiktheid zowel van man als vróuw". Hiermee deed Dolle Mina een stap in dé richting van een socia listisch feminisme. De groep be schouwde zichzelf als een bui tenparlementaire actiegroep van .politiek geïnteresseerden, die ervan overtuigd zijn, dat de maatschappelijke veranderin gen alleen via de politiek be werkstelligd kuhrien wórden. Ook in de tijd van vele wezen lijke discussies over wat Dolle Mina was en moest zijn, bleven de'acties in het hele lahd door gaan. De ludieke activiteiten zouden tot begin 1971 worden gehouden. Daarna zouden de Dolle Mina's nog vaak van zich laten hóëeh (bijvoorbeeld in de lange abortusstrijd), maar de aanpak Nvérd anders. Het was ook in begin 1971, dat de.orgaiwsauevma" -voor twüt- gprgftfe. Deze leidderuer- een agntalsympathissfi- i 'afzonderde en in groep jes ging werken. Ze vormden de bekend geworden praatgroepen. Op verschillende congressen van Dolle Mina kwamen de ver schillen in denken tot uiting. Er waren leden, die zich wilden op- stëllen als een radicale pressie groep, die zich aansloot bij linkse groeperingen, maar er i waren ook leden die zich gema tigder opstelden. In mei 1972 wees Dolle Mina duidelijk het radicaal feminisme af. Dit radi cale feminisme ontstond in Amerika en gaat ervan uit dat ólle mannen élle vrouwen on derdrukken. Dolle Mina noemt het radicaal feminisme „een reactionaire beweging, die nooit in staat zal zijn een op werkelijk fundamentele verandering ge richte strijd te voeren. Behalve over de identiteit van Dolle Mina werd op verschil lende congressen bijvoorbeeld poéjk gesproken over een scho lingsprogramma voor de leden, waarin de nadruk moest worden gelegd op een meer algemene, politieke vorming, over het Werkende-Wijvenplan en de ombudsvrouw. Decursussen po litieke vorming kwamen er, net Werkende-Wijvenplan werd uitgevoerd met als gevolg dat verschillende actiepunten ach tereenvolgens de aandacht krij gen en de Stichting Ombuds vrouw kreeg te maken met een ongelooflijk aantal vragen over de werkgelegenheid van vrou wen. De laatste keer, dat Dolle Mina van zich deed spreken was tijdens de opening van het Ne derlandse Jaar van de Vrouw. Dolle Mina vindt dat het be schikbare geld in het kader van het Jaar van de Vrouw beter kan worden besteed aan daadwerke lijke hulp in plaats van nog meer onderzoeken en een grote mani- festatiezullen hebben. Het zal hoogstwaarschijn lijk niet de laatste keer zijn, dat Dolle Mina van zich doet spreken. Hoewel de bewe ging een belangrijk aandeel heeft gehad in een verbete ring van de positie van de vrouw op een aantal gebie den heeft ze namelijk het doel nog lang niet bereikt. Er is nog geen wezenlijke ver andering gekomen in het denken van man en vrouw. Zo lang dat niet bereikt is blijft er een belangrijke taak voor Dolle Mina. RIEJA VAN AART Het boek „Meid wat ben ik bewust geworden, Vijf jaar Dolle Mina" kost 14,75 en kan worden besteld via de Stichting Uitgeverij Dolle Mina, Den Haag. Illllllllllllllllllllllllllll Copyright Do Stem Het Parool f <ti AN de Essais van Montaig ne, een boek dat bol staat van Latijnse spreuken jch leven swijsheid, had ik tos boor kort alleen maar een oude uitgave. Of eigenlijk is „oud" niet het juiste woord. Oud is mooi. Een echte oude uitgave, bijvoorbeeld de al lereerste uit de zestiende eeuw, in leer of perkament gebonden en geurend naar vervlogen tij den, zou mij onbeschrijflijk dierbaar zijn. Maar mijn exem plaar, ongedateerd en ongeveer vijftig jaar oud, was meer vies en verouderd dan echt oud. Het pa pieren omslag was stuk, het boek lag uit elkaar en de blad zijden waren breekbaar van droogte. In zo'n grauw en stoffig boek kun je nog. wel iets opzoe ken of liever opgraven, maar erin lezén is niet goed mogelijk en van het bibliofiele liefkozen komt helemaal niets terecht. Daarom bestelde ik een nieuw exemplaar, een heel mooie editie uil de fameuze Bibliothèque de la Pléiade, waarvan ik al enkele delen in mijn bezit heb. Maar tussen bestelling en bezorging is de afstand soms niet veel kleiner dan tussen droom en daad. Zo heb,ik weken lang op weg naar huis wat extra krachtig op de pedalen van mijn fiets getrapt in de hoop bij mijn thuiskomst het boek aan te treffen En, zoals dat iaat, op een dag ddt ik mij niet laastte en er niet aan dacht, lag het daar Honderden keren heb 'ik boeken uitgepakt en de rot zooi opgeruimd. Maar nu was het een plechtig moment, een Onthulling met toch iets van een striptease, plechtig en tegelijk pikant. Toen al het pakpapier vervrijderd 'was.had ik het boek zelf nog niet in zijn heerlijke naaktheid in handen. Eromheen zat rtog een kartonnen doos bij em r DOOR VERHOEVEN Wijze van hoes, meer aanduiding van kostbaarheid dan een on derdeel ervan, een omslag van plastic en een omslag van pa pier. Nu houd ik niet van hoe zenzij lokken mijn agressie uit, vporal wanneer er iets waarde vols onder zit. Weg ermee dus. En daar lag het boek, dertien komma vijf bij zeventien komma vijf, bijna vier centimeter dik en zeshonderd gram zwaar, acht tien honderd dunrie bladzijden in een soepel leren lijfje, een missaal dat open blijft liggen op elka bladzijde, zonder gekreun van de band. De geur van leer inspireert mij tot snuffelen. Soms sta ik stil bij de open deur van een lederhandelen waan mij dan te 'midden Pan gevulde tas sen, mappen en banden. Papie ren van enige betekenis horen in leer thuis, zoals levende wezens in een vel. In mijn hand weegt het boek als een kinderkontje, bijna als iéts dat gegroeid is in plaats van gemaakt en gekregen in plaats van aangeschaft. En onmiddellijk maakt zich een be- zitsdrift van mij meester en ko men visioenen in mij op van hele rekken vol met zulke boeken en zeeën van tijd om erin te lezen, langzaam en plechtig zoals de band dat vraagt. Maar hoe lyrisch de band mij ook stemt, ik zou voor geen geld ter wereld een plank met zulke banden willen hebben als de in houd van die boeken mij geen respect inboezemde. In zo'n band hoort een boek dat nog langer meegaat. Ik zou eigenlijk zo gauw niet weten, welke schrijvers ik in deze kostbare verpakking zou willen bezitten. Het zijn er, behalve tamelijk veel klassieken, maar weinig, denk ik. Die verpakking legt verplich tingen op, niet alleen tot lezen, maar ook tot telkens herlezen. En uit ondervinding weet ik, dat zo iets er nooit van komt; het wordt steeds uitgesteld en op de lange baan geschoven. Het is denkbaar, dat zo'n band daar voor gemaakt is, dat hij niet zo zeer bedoeld is om stevigheid te geven aan een boek dat gelezen wordt, als wel om voorlopig een eerbewijs te zijn voor een boek, dat straks gelezen zalworden en om later als reliekschrijn te die nen voor een boek dat wij tijdens ons leven hadden moeten lezen. Banden zijn voor het nages lacht. ven van kaderleden en gespecia liseerde arbeiders bieden de be drijven opnieuw tegen elkaar op. met als gevólg dat de loonni- veau's steeds verder uit elkaar komen te liggen. Niet alleen de lonen van - bij voorbeeld - staffunctionarissen en ongeschoolde arbeiders ge ven onheuse en (zeker) voor communisten onaanvaardbare verschillen te zien, maar ook de lonen die in verschillende delen van het land worden uitbetaald In index-cijfers uitgedrukt lag kortgeleden het loonniveau in Bosnië op 100, tegenover een in dexcijfer van 302 in Slovenië ivJiWtoS» Arbeidersraden De schrijver prijst het Joegos lavische experiment met de ar beidersraden, maar constateert dat het in de praktijk een mager experiment is gebleken, omdat zelfbestuur binnen de afzonder lijke ondernemingen een pas kwil is, zolang de beslissingen die tenslotte de toekomst van het bedrijf bepalen, dooreen bu reaucratie - ver van de arbeiders vandaan - worden genomen. Evenmin als in de Sovjet Unie» zegt Martinet, is de over macht vSn de partij een loutei politiek verschijnsel Ze is ook een sociaal verschijnsel De par tij levert ben „nieuwe klasse op, die ziel) mei die partij identi ficeert en ten mythe van de ar beidersbeweging nodig heeft om de ware aard van haar macht te verdoezelen. Werkelijkheden De schrijver gelooft dai bij gebrek aan politieke interventie vanautonome organisaties (vakbonden bijvoorbeeld) het experiment.ihet-het zelfbestuur hoofdzakelijk een poging tot li beralisering isgebleven, die on der bescherming van de „nieuwe klasse" is ondernomen. De so ciale werkelijkheden, meent hij. gaan altijd verder damde juri dische structuren en ficties. Die werkelijkheden zijn bij voorbeeld het voortbestaan van loonarbeid en de verdeling in bestuurlijke en uitvoerende ta ken, het ontstaan Van een tech nocratische laag naast de be stuurlijke laag, de tegenstelling tussen plan en markt eir de strijd om de verdeling van.de.sociale meerwaarde, die zelf aanleiding geeft tot verschijóselen van on derlinge uitbuiting- De huidige situatie in Cuba geeft volgens Martinet al even min reden tot optimisme. Een beweging, zegt hij, die aanvan kelijk aan' elke classificatie ont snapte door haar warmte en spontaniteit, heeft minder dan tien jaar nodig gehad om een systeem op te bouwen waarvoor de Sovjet-Unie een eerste model heeft geleverd. 'i Meer bewondering heeft hij voor de „hemelbestormers" in China, die problemen hebben opgelost, die voor de Sovjets on oplosbaar bleken. In Europa en Amerika, zegt hij, wordt hun boodsfchap overgenomen door een deel van diegenen, die onder het mom Van een hevige, maar oppervlakkige kritiek op het kapitalistische en Russische sys teem, proberen te ontsnappen aan het onderzoek van de pro blemen die door de wetenschap pelijke vooruitgangen de indus triële ontwikkeling zijn ont staan, problemen waarvoor China zich waarschijnlijk eerst gesteld zal zien als ze elders zijn opgelost. Bij zijn poging een antwoord tt geven op de vraag, naar de wenselijke kansen van een so cialistische democratie, consta teert Martinet dat het leninisme, zoals het veertig jaar lang on derwezen is, een hindernis vormt voor werkelijk democra tische veranderingen De theo rie, zegt hij, is zo zouteloos en leugenachtig geworden, dat zelfs een poging tot theoretise- ring er twijfelachtig dóór is ge worden. Dit verklaart zijn conclusie dal een wedergeboorte van het. marxisme plaatsvindt in die landen, waarin de experimenten van het staatssocialisme vrije lijk kunnen worden bestudeerd, anders grzegd. in de kapitalisti sche landen. De vraag of zo'n wederge boorte van het marxistische denken invloed zou kunnen uit oefenen op de communistische wereld, durft hij niet te beant woorden De vage en aarzelende bewoordingen waarmee hij tenslotte zijn geloof in het socia lisme beleidt, kunnen de lezer nauwelijks meer overtuigen van de kracht van dit geloof JAN VERDIES EN Gilles Martinet: Communisme op vijf manieren. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam - f 26,50. Franse socialist ontdekt: overal kortsluiting tussen theorie en praktijk ZATERDAG 8 MAART 197s Ie Breda is door het mlnis- tenschappen aangewezen or het 'I leboratorlummedewer- tnlg geschoold zijn In do I zij zelfstandig kunnen an praktische uitvoering kelirigswerkzaamheden. 4 jaar jm, gymnasium of havo. •pectus worden verstrekt X Or Struycken-lnstttuut. toon 01600-48357. idden) •Weling Na oen inwerk- ran eon van de 5 teams wpteegkundig afdatings- k het coördineren van de van da leerlingen en het leveling. Koens, algemeen hoofd ipgave van leeftijd, oplei- leetszaken van ona zie- luizen (too bedden) 9 ala docant(e) ia Ijl het diploma Iding vareiat ia. ónctte-tntormatle inden tot de g directrice. 00. int u richten aan de afdeling Organiaatie, 'etsen. "dl nu Jm betrek- 9den en vorm :hooi n on inland Ings- lalionsn Maehikt iet heotd ha funktie roord an ie werken. in een la an

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1975 | | pagina 19