Steeds meer mensen
huren een schilderij
LEREN MEER
MENS WORDEN
Hoe kun je lid worden van een artoteek?
DEBUUT
MET
BEEST
r r
kunst
cultuur
boeken over
genieten
relaties
meditatie
ervaringen
buik
DEN HAAG - De belangstel
ling in Nederland voor artote-
ken blijft groeien. De eerste
werd 19 jaar geleden in Amster
dam opgericht, maar vooral de
laatste drie jaar rijzen deze in
stellingen, die beeldende kunst
uitlenen (en verkopen) als pad
destoelen uit de grond. Er zijn
nu, behalve in Amsterdam, arto
teken in Tilburg, Enschede,
Haarlem, Arnhem, Goes, Zwol
le, 's-Hertogenbosch, Rijswijk,
Den Haag, Zaandam en Eindho
ven, terwijl er in Breda, Rotter
dam, Maastricht, Delft, Leeu
warden en Groningen artoteken
in oprichting zijn.
Het grootste gedeelte van deze
instellingen, officieel stichtin
gen beeldende kunst, is aange
sloten bij de Federatie Kunstuit
leen Deze organisatie overkoe
pelt de plaatselijke instellingen
en dient als tussenpersoon bij de
contacten met het ministerie
van CRM die de „officiële arto
teken" subsidieert. Het ministe
rie vraagt de artoteken kwali
teitsnormen bij de aankoopse
lectie toe te passen. Iets waar de
groep van niet aangesloten arto
teken bezwaar tegen heeft. Zij
komen dan ook niet voor CRM-
subsidie in aanmerking. Over
het algemeen krijgen zij wel,
evenals de „officiële artoteken",
subsidies van gemeente en rijk.
Hoe komen artoteken tot
stand?, een vraag aan de heer
Balsius van de Federatie Kun
stuitleen. Geïnteresseerden,
kunstenaars over het algemeen,
voelen de behoefte aan een arto
teek in hun woonplaats en ne
men contact op met de federatie.
Deze bemiddelt dan tussen de
aanvragers en de betrokken par
tijen, zoals gemeente, provincie,
CRM, plaatselijke kunstenaars
en dergelijke. Blijkt er vol
doende belangstelling in de
plaats te bestaan dan komt de
artoteek er wel.
De kunstwerken zelf, die de
artoteek verhuurt en verkoopt,
worden door de scheppers aan
de artoteek aangeboden. De ar
toteek moet volgens de heer Bal
sius de contacten met de kun
stenaar leggen. Wordt hun werk
in de collectie opgenomen dan
krijgt de schepper van het werk
bij verhuur als huurprijs tien
procent van de geschatte
waarde van het werk voor de pe
riode waarin het gehuurd is, tot
een maximum van 100 gulden
per werk per jaar.
De huurder heeft een abon
nement op zijn plaatselijke arto
teek. Hij betaalt een vast bedrag
per maand. Driekwart hiervan
wordt op de artoteek voor hem
vastgezet als aankooptegoed.
Voor het resterende kwart krijgt
hij een kunstwerk naar eigen
keuze in bruikleen. Dit kan nij
drie tot zes maanden in huis
houden. Raakt hij zo gesteld op
het werk dat hij het wil kopen
dan kan hij zijn vastgezette
aankoop-tegoed aanspreken.
Hij betaalt de geschatte waarde
van het werk. Is zijn aankoop
tegoed, wat binnen vijf jaar be
steed moet worden, niet genoeg
dan kan hij cash bijbetalen. Het
rijk geeft overigens een aan
koopsubsidie van dertig pro
cent. Bij verkoop krijgt de arto
teek 30 procent van de waarde
voor bemiddeling. Hetzelfde
bedrag wat ook een galerij voor
zijn bemiddeling krijgt
De waarde van het werk
wordt in eerste instantie door de
kunstenaar zelf geschat Mocht
de artoteek dit te hoog of te laag
vinden dan wordt dit aoor de se
lectiecommissie nader bekeken.
Kunstenaars zelf vinden het, al
dus de heer Balsius, plezierig om
met artoteken samen te werken.
„Het is ook voor hen een prima
felegenheid om hun werk onder
e mensen te brengen".
De samenstelling n de groep
huurders-kopers is erg moeilijk
te bepalen. De heer Van Eden
van CRM vertelde wel dat het
ministerie plannen heeft om een
systematisch onderzoek te gaan
doen naar de samenstelling van
deze groep. „Zij zijn tenslotte
het belangrijkst in het hele sys
teem. CRM subsidieert omdat ze
in het systeem goede mogelijk
heden zag om meer aan kunst
spreiding te doen. Mensen die
normaal niet in de gelegenheid
zijn om met kunst in aanraking
te komen vinden hier een mak
kelijke toegang". Een mening
die de heer Balsius van de Fe
deratie Kunstuitleen volledig
deelt. Ook hij vond het moeilijk
een beeld te geven van de ge
middelde koper. Volgens hem
verschilt dat ook van plaats tot
plaats. „Het element van kunst
spreiding is van groot belang.
Men vindt in de artoteek een
grotere bescherming dan in de
galerie. De selectienormen die
de artoteek moet hanteren om in
aanmerking te komen voor sub
sidie garandeert het publiek dat
het werk aan bepaalde kwali
teitsnormen voldoet".
Alleen de artoteken zelf heb
ben enig idee van het publiek
dat zij trekken. Zij proberen ook
wel de belangstelling te stimule
ren. De artoteek Goes bijvoor
beeld organiseert uit zijn collec
tie tentoonstellingen door heel
Zeeland. De beheerster van de
artoteek Haarlem vertelde dat
het publiek in het begin uitslui
tend uit het normale „galerie-
publiek" bestond. „Maar naar
mate wij langer draaiden begon
het publiek Breder van samen-
„Zijn oogleden braken lang
zaam open onder een kier zon.
De vogels teemden lijzig en ge
lukkig in de dakgoot" Als je dit
soort regels leest (en dat gebeurt
verder nogal eens) aan het begin
vanhet boek van TINI VISSER:
HET BEEST (uitg. Contact -
16,50). heb je zin ermee op te
houden. Afgezien van de aardige
omslag in blinddruk (de titel zal
u daarom ontgaan bij het rond
kijken naar boeken) is deze ro
man gedrukt op kwartjesboe-
kenpapier. Bovendien wie is
Tini Visser? Het is haar roman
debuut, nadat ze al wat bekend
heid had gekregen met haar to
neelstuk Gasten, dat Centrum
speelde Als je een aantal onef
fenheden op de koop toe neemt
is Het Beest best een boek, dat de
moeite van het lezen waard is.
Helemaal niet zo'n gek debuut,
omdat Tini Visser dikwijls een
bijzonder gevoel heeft voor het
schetsen van situaties (b.v.
hoofdstuk Vil in de kathedraal
is kostelijk) en met een ironische
humor mensen laat opdraven.
Het is een elf-uren roman; een
gekke roman met een bloed
serieuze ondertoon. Eén dag in
het leven van Jorim, een cons
ciëntieuze ambtenaar ten stad-
huize, wiens grote goedmoedig
heid is stukgelopen op de kille
berekenende Janna; net huwe
lijk is gestrand. Jorim zit met
een huishoudster alleen en
janna met de kinderen elders.
Een hete zomerdag; de cathar
sis, de ommekeer in Jorims le
ven. Van een man, die geen vlieg
kwaad kan doen, vermant hij
zich tot een wraakroepende met
moordplannen. Van uur tot uur
volg je zijn proces; Jorim zwer
vend naar Janna, naar het
strand, langs de kerk, de domi
nee, de politie, de kroeg e.d.
Tini Visser komt daarbij soms
tot zeer rake typeringen van
mensen en omgeving, waarin Jo-
A. Lowen: Genieten; Hoe
het te bereiken. (Uitgeverij Bert
Bakker b.v.; Alplia-boek. Verta
ling Martien Janssen. Prijs:
f 16,50).
stelling te worden. Was het eerst
de arts en de leraar, later begon
nen ook de loodgieter, de metse
laar en de timmerman te ver
schijnen. Door het hebben van
kunst in de huiskamer wordt
ook de belangstelling van vrien
den en kennissen opgewekt die
op hun beurt weer in de artoteek
verschijnen. In het begin bestaat
er misschien een drempelvrees.
Je moet er je handtekening voor
zetten. Maar toen bleek dat te
allen tijde het abonnement kon
worden opgezegd verdween dit
ook. Gebleken is zelfs dat het de
belangstelling voor tentoonstel-
lingsbezoek stimuleert. „Als wij
zeggen dat er op het ogenblik in
Haarlem een tentoonstelling is
van die en die richting waar u
altijd al belangstelling voor
hebt, dan krijg je als reactie: He
dat wist ik niet, waar is dat? Na
derhand blijkt dan dat men naar
de tentoonstelling is toege-
weest".
Niet alleen particulieren kun
nen lid worden van een artoteek.
Ook bedrijven huren wel kunst
en bouwen langzamerhand een
eigen collectie op. Overheids
bedrijven kunnen via de arto
teek werken die binnen de
contra-prestatie regeling aan-
fekocht zijn aan hun muren
rijgen. Particulieren kunnen
dit nog niet omdat deze werken
door de regeling eigendom van
gemeente of rijk zijn geworden.
In Groningen wil men wel het
initiatief niertoe gaan nemen.
Bij raadsbesluit kan de ge
meente de eigendom van deze
werken overdragen waardoor de
artoteek deze kan doorverkopen
aan particulieren. Mocht dit in
itiatief navolging vinden dan
kunnen artoteken in de toe
komst nog ruimer beeldende
kunst onder de mensen brengen.
Een boek over genieten?
„Nou, dat kan ik ook wel zonder
boekje hoor"Dit en soortgelijke
uitspraken zult u ongetwijfeld
te horen krijgen als u dit boek op
uw tafel hebt liggen. Niemand
zal dit eerder willen toegeven
dan Alexander Lowen zelf;
„Genieten is een stroom van ge
voel in jezelf, een respons op de
omgeving" Dit gebeurt dus in
jezelf, en die gevoelens haal je
niet uit een boekje. Waarom
schrijft hij dit dan?
„Genot", zegt Alexander Lo
wen, „is een woord dat bij de
meeste mensen gemengde gevoe
lens oproept. Enerzijds brengen
we het in verband met het denk
beeld dal het iets goeds is. An
derzijds beschouwt men een le
ven dat aan genot gewijd is als
verspild". Zelf merk ik dat genot
ook vaak in één adem genoemd
wordt met egoïsme. Genot zegt
Alexander bevat het geheim van
de zin van het leven, maar door
onze vooroordelen worden we
belemmerd hier positief op te
reageren.
Wel, de behandeling van een
aantal veel voorkomende voor
oordelen die ons het zicht op ge
not en daarmee op de zin van het
leven verduisteren rechtvaar
digt zijns inziens dan ook zeker
het schrijven van een boek ero
ver. Lowen behandelt het genot
om met je hele lichaam te leven;
de rol die macht hierin speelt, de
relatie tussen voelen en denken,
waarheid en bedrog. Dit is een
kleine greep uit zijn boek. De rol
die het lichamelijk beleven
hierbij speelt is de ondergrond
van het hele boek. Lowen is zelf
een Amerikaans psychiater, die
via werken met het lichaam
(bio-energetica) talloze therapi
eën heeft gedaan. Het boek is in
:,e stjji geschreven,
varingen met overdachte reac
ties van buitenstaanders van
George Adé, over de vragen
Saamhorigheid? Aanpassing?
Toevallige kortstondige rela
ties? Wat is de zin en de onzin
ervan? Johan Balfoort vertelt
over de dubbelzinnigheid die hij
in trainingen ervaart, Paulette
van Oost vertelt iets over de ge
schiedenis van ST; de grondleg
ger ervan; Lewin, en de gevolgen
van zijn gedachte: Alleen door
emotionele ervaringen kunnen
vooroordelen gewijzigd worden.
Paul de Koning vertelt iets over
de ervaringen met ST met indi
viduen, paren, en organisaties.
Tenslotte zijn er nog een aantal
algemeen levende vragen, zowel
bij de leken als bij deze deskun
digen, die Annie Mattheeuws
probeert te beantwoorden.
Bij een grote hoeveelheid
mensen schijnt de behoefte te
leven naar diepgaande bevrij
dende emotionele ervaringen.
Een van de schadelijke gevolgen
van de welvaartsmaatschappij
is, heb ik ontdekt, dat je bijna
vergeet dat je je medemensen
werkelijk nodig hebt. Er is zo
veel te doen, zoveel in te vullen,
zoveel sport, zoveel te consume
ren, dat je niet meer weet waar
het nu eigenlijk om gaat. Voor
iedereen lijkt er genoeg te zijn en
toch zijn veel mensen onbevre
digd. De vraag welke zin wij
voor elkaar kunnen hebben,
van geest en stof in nieuwe be
grippen wordt bedoeld met pan-
synoptisch.
De geestelijke substantie van
de kosmos uit zich in verschil
lende fases of trappen in telkens
hogere organisatievormen Deze
zijn weer afspiegeling van het
ene zijnde, dat ook wel Jahwe,
God, Allah, Brahma of Tao ge
noemd wordt.) Het Stufenbild
dat Nida-Rümelin in dit boek
ontwikkelt ziet hijzelf als een
omvattend, geestelijk orde
ningsprincipe, zonder welk
principe de mens geen kans van
overleven heeft.
Spreken deze gedachten u
aan, dan is dit kosmologische
boek de aanschaf zeker waard.
Het is in de vorm van brieven
aan een goede vriendin geschre
ven, wat de leesbaarheid zeker
ten goede komt. Ik ben hoe lan
ger hoe meer in gaan zien, dat
taal een nieuwe werkelijkheid
kan scheppen. Iemand die deze
poging op dit niveau onder
neemt moet je dus wel iets te
bieden hebben Hoewel het boek
moeilijk is heb ik ervan genoten,
meneer Nida-Rümelin! Het is
niet verdord in theorieën, maar
heeft een sprankelende bewo
genheid. Ik voel me trouwens
minder argwanend ten opzichte
van de toekomst dan de schrij
ver, maar zijn gedachten hebben
me weer nieuwe verbanden doen
ontdekken. Elke cultuur schijnt
op zijn eigen v pnieuw de
vanuit de impasse in jezelf weer
nieuwe krachten aan te boren.
In het boek vindt men uitslui
tend de theoretische achter
grondgedachten, getoetst aan
praktijkvoorbeelden; er staan
dus geen oefeningen in. Dit laat
ste vind ik jammer, daar oefe
ningen een wezenlijk onderdeel
vormen. De bedoeling is nl. dat
je leert vanuit ervaringen en niet
door van buiten af gegeven, en
daardoor vaak niet verwerkte,
kennis! Maar goed, als u iets
zinnigs over de Gestalttherapie
en levenswijze wilt weten is dit
een uitstekend boek, maar pakt
u daarnaast dan nog een Doek
met oefeningen. Veel plezier er
mee.
Prof. Karlfried Graf von
Dürckheim: Ham; Het dragende
midden van de mens. (Uitgeverij
Ankh-Hermes. Vertaling C. W.
Sangster-Warnaars. Tweede
druk. Prijs f 25,-).
Een fraaie gebonden uitgave
is opnieuw verschenen over Ha-
ra. Om welke reden zou u zo'n
boek nu kunnen kopen? Hara
wil zeggen: leven vanuit het
midden; het midden is volgens
de Japanse opvatting niet het
hart, maar de Duik. De buik is de
diepere basis, van waaruit de
mens geworteld is en met zich
zelf in evenwicht kan leven.
„Hara is de mens oorspronkelijk
toegedacht en gegeven. Als be-
goed doordacht en krijgt dank
rim een kosmisch levensgevoel
krijgt, waarin geen ruimte meer
is voor vrees, dood en kilheid.
Als een consciëntieus ambte
naar organiseert hij ook zijn
denkbeelden voor een nieuwe
geboorte. Maar dat zal hem niet
gegund zijn. Bijna een variatie
op het actuele thema: wie is er
gek, ik of jij, die officieel gek
genoemd wordt? Leven we in
een gekke wereld of zijn zij, die
ons nuidige dikwijls nietszeg-
fende kille bestaan willen door
reken, gek? Tini Visser heeft
daaromtrent via Jorim "nage
dacht in hoofdstukjes, die weg
zakken in nietszeggendheid en
dan weer opveren door oor
spronkelijkheid. Best een boek
om te lezen.
H.E.
zij de vele praktijkvoorbeelden
een levendige aanspreekbaar
heid. Het is niet al te gemakke
lijk geschreven. Op zijn minst
moet u over de aangegeven the
ma's wel eens bewust hebben
nagedacht, en iets vermoed heb
ben van de struikelblokken die
je kunt tegenkomen. De moeite
waard om, als u toch al geniet,
ook nog dit boekje in te schake
len.
MARC ANDRIES: CANTO
FLAMENCO (uitg. Standaar
d/Van Kampen - 18,90)
Het boek CANTO FLAMENCO,
dat op de flap en door de titel
aangediend wordt als een boek
dat de lijn van de grote Vlaamse
romankunst doortrekt, bezit een
aantal meer algemene mense
lijke elementen. De auteur
MARC ANDRIES plaatste als
motto voorin een tekst van Mar-
nix Gijsen „Wat is de mens an
ders dan een manier van doen?"
De manier van doen in dit boek
is in Vlaanderen gesitueerd. De
geschiedenis van Ferdinand Uy-
tendaele. zijn vrouw en kinde
ren is een wrede geschiedenis,
die ergens wordt samengevat
met „De overwonnenen van gis
teren zullen de overwinnaars
van morgen zijn, want geweld
wil met geweld beantwoord
worden, haat baart haat" Fer
dinand, onderwijzer in een dorp.
is-zoals dat heet - in de afgelo
pen oorlog „fout" geweest Hij
wordt in elkaar geslagen (en
door wie!en in een Kamp opges
loten. Zijn vrouw Katharina,
zijn kinderen worden „geteken
den". De ironie van het lot zit in
het tweede deel van het boek,
wanneer Ferdinand als invalide
is teruggekeerd en zijn kinderen
hun weg door het leven zoeken;
in vele opzichten een spiegel
beeld Mare Andries heeft niet
veel meer, maar ook niet minder
in zeer goede karakteristieken
deze geschiedenis op een bijna
volkse (als je dit woord goed wilt
verstaan) verteld Het boek zit
duidelijk in elkaar: zijn schrijf
stijl is boeiend en het verhaal
pijnlijk reëel
ELSE PARKER. ASTROLO
GIE EN HAAR PRAKTISCHE
TOEPASSING (uitg. Ankh.
Hermes - 22.50).
Een gewild artikel, getuige de
zesde druk van dit boek, dat in
de vijftiger jaren uitkwam. De
laatste wijzigingen werden in de
vierde druk aangebracht. Een
„klassiek" boek derhalve. Een
serieus boek, waarin praktisch
alle basisgegevens te vinden zijn
voor het maken van een horo
scoop. De toon ervan is nogal
dor - taai boek - maar wel dui
delijk. Tabellen en logaritmen
zijn overvloedig aanwezig, zo
dat er voldoende materiaal
voorhanden is op deze 228 pagi
na's om zelf met succes op ait
terrein werkzaam te zijn. Iets uit
de inhoud: De twaalf huizen van
de horoscoop, Het beoordelen
van de geboortehoroscoop. De
aspecten der planten. De pro
gressieve Maan door de Huizen
etc. Voor liefhebbers een bruik
baar boek.
JAN VAN GELDER: EEN
NIEUW HUIS (uitg. Nijgh
Van Ditmar - ƒ18,90)
Jan van Gelder debuteerde in
1972 met zijn roman „Waar kan
men beter zijn" Die heb ik niet
gelezen, maar hij schijnt nogal
goed ontvangen te zijn. Een ro
mandebuut van een zestigjarige
toendertijd. In 1946 schreef hij
de dichtbundel Droom en wer
kelijkheid. Een nieuw huis. is
een vervolg op Waar kan men
beter zijn, maar je hoeft het niet
gelezen te hebben om deze ro
man, die ook iets van droom en
werkelijkheid heeft, te kunnen
proeven. Het is een verhaal om
te proeven, omdat het een sfeer
roman is. Jan van Gelder schrijft
afgewogen eenvoudig, maar ty
peert op deze wijze uitstekend
een sfeer, een levensstijl bij de
bourgeoisie zo'n vijftig jaar ge
leden. Het verhaal is in de ik-
stijl geschreven; het gaat over
„Elly en ik". Die ik is een veer
tigjarige man, die vertelt van
zijn studieplannen, liefdesge
schiedenissen en hoe hij in de
wijnhandel terecht kwam; over
zijn vrouw Elly en zijn kinderen.
Daar tussendoor laveert een ze
kere Peter „Een bedrieger, die
er wat voor teruggeeft, hijdenkt
niet, hij werkt niet, hij lééft".
Nogal simpel deze gegevens
Maar Van Gelder verstaat de
kunst in schijnbare eenvoud de
leefsfeer van deze mensen, rela
tiverend en met ingehouden iro
nie, uitstekend te schetsen. Het
is onze levensstijl niet meer,
maar je voelt geen enkele be
hoefte tijdens het lezen om je er
tegen af te zetten. Je ervaart de
geschiedenis veeleer als een be
scheiden historisch documentje
over een wijze van leven.
H.E.
A. Mattheeuws/ P. P. J. de
Koning/P. van Oost e.a.: Verlaat
je eiland. Sensitivity Training
en interpersoonlijke relaties.
(Uitgeverij De Nederlandsche
Boekhandel).
Verschillende Nederlandse en
Belgische mensen, die op uiteen
lopende wijze beroepsmatig bij
het onderwerp betrokken zijn
vertellen in dit boek over hun
ervaringen, hun gedachten en
hun kanttekeningen bij het ver
schijnsel sensitivitytraining.
Omdat voor de leek sensitivity
training, encounter, gestalt-
groepen, transactionele analyse
en bio-energetica één pot ge
heimzinnig nat zijn, hebben de
schrijvers naar een gemeen
schappelijke noemer gezocht,
die dit boek onderscheidt van
andere stijlen uit de geheimzin
nige pot. Die noemer is dan ge
worden: Sensitivitytraining
(ST) als leercontext voor inter
persoonlijke relaties.
Een grasduinen in de inhoud
levert het volgende op: Eigen er
zelfs al hebben we genoeg te eten
dringt steeds meer naar voren.
Tja, en in dit boek kun je daar
wel iets over ontdekken. On
danks de kunstmatige situatie
van mensen die bij elkaar komen
om emotionele ontmoetingen te
hebben valt er toch veel te ont
dekken over de drijfveren van
het menselijk handelen. Voor
ieder die hierin wil grasduinen,
is dit een handboek met oriënta
ties, zowel naar het persoonlijke
vlak, als naar het beroepsmatige
vlak.
A. Nida-Rümelin: Pansy-
noptische meditaties. (Uitgever
ij: De Nederlandsche Boekhan
del. Vertaling: Monique
Roosen-Dony. Prijs f 28,90).
Dit boek is even moeilijk en
interessant als de titel doet ver
moeden. Nida-Rümelin is een
Duits architect en filosoof, en
draagt zijn boek op aan alle der
tigjarigen. Daar ik toevallig der
tig ben heb ik me dus aan het
lezen gezet. Hij begint met een
waarschuwing voor een in deze
tijd op hol geslagen wetenschap,
die los van elke ethiek staat. Met
zijn meditaties probeert hij de
diepere oorzaken van dit kwaad
op te sporen, en wel door de ca
tegorieën weer te geven van het
westerse natuurwetenschappe
lijke denken en deze categorieën
te vervangen door een ander
denksysteem waarbij materiële
begrippen weer opnieuw wor
den samengevoegd met geeste
lijke begrippen. Deze integratie
gespletenheid tussen gevoel en
verstand, geest en lichaam op te
moeten lossen. Het is dan ook
goed dat het steeds opnieuw
weer geprobeerd wordt.
Joel Latner: Toegang tot Ge-
stalt Therapie. Een holistische
handleiding voor de theorie, be
ginselen en technieken van Ge-
stalt Therapie zoals deze werd
ontwikkeld door Frederick S.
Perls e.a. (Uitgave De Toorts.
Vertaling David Grabijn. Prijs
f 22,50).
Gestalttherapie behoort
tegenwoordig al tot het zonda
gochtendpraatje op de radio.
Soms denk ik dat een nieuwe
therapiestijl een nieuw type pa
tiënt creëert. De patiënt, die op
de sofa zijn onderbewuste on
derzoekt wordt vervangen door
de levendige „gestaltpatiënt",
die zijn bewustzijn, zijn gevoe
lens in het heden en zijn ge
waarwordingen zowel binnen
als buiten zijn lichaam onder
gaat. Als deze stijl u aantrekt en
u als therapeut, als patiënt of als
belangstellende er wat meer van
wil weten is een leestocht door
het boek van Joel Latner zeker
de moeite waard.
De aanvankelijke woordvoer
ders van de Gestalttherapie
muntten meer uit in enthou
siasme dan in het weergeven va n
een doordacht fundament van
hun handelen. Maar de door
denkers onder hen zitten uiter
aard niet stil; in dit boek vindt u
theoretische uiteenzettingen
over gezondheid, groei, herstel
len van groei, en het uiteinde
lijke perspectief: een groeien in
verbondenheid met het hele
universum.
Waar het in de Gestaltthera
pie steeds om gaat: het herstel
len van de mogelijkheid jezelf te
helpen Dit wU niet zeggen dat je
alles alleen moet doen, zoals
sommigen dit opvatten, maar
dat je je eigen krachten leert ge
bruiken. Helpen in de zin van
raad geven, verklaringen zoe
ken, dat is geen hulp Je dient
wust wezen heeft de mens de
opdracht het weer opnieuw te
veroveren; dan kan hij opnieuw
bewust deel uitmaken van het
Goddelijk zijn".
Zo heeft Dürckheim het leren
kennen in Japan en het van zo
veel waarde geacht dat hij hier
over vaak vertelt in Europa. De
redenen om dit boek te lezen
kunnen van tweeërlei aard zijn.
Op de eerste plaats: wij worden
in toenemende mate geconfron
teerd met andere werelddelen,
via boeken, televisie, reizen en
politiek, veelal mogelijk ge
maakt, door de tegenwoordig
alom aangeklaagde welvaart. In
dit gebeuren dienen we opnieuw
onze rechten en verantwoorde
lijkheden te bezien. De midde
len hiertoe zijn talloze; en één
hiervan kan zijn: je op de hoogte
stellen van de voornaamste Be
grippen van zo'n land of we
relddeel. Nu, Hara is zo'n begrip
dat zeer veel invloed heeft, ge
zegd of ongezegd, en u in staat
zal stellen een aantal reacties
van „vreemden" beter te begrij
pen. Een klein voorbeeld: weet u
dat een Japanner iemand die
niet vanuit Hara leeft als ge
sprekspartner niet serieus
neemt! Dit en andere wetens
waardige achtergronden vertelt
Dürckheim in zijn boek.
De tweede reden om het te le
zen zou kunnen zijn dat u op
zoek bent naar een bredere
oriëntatie van uw handelen of
dat u een cultuuruitbreiding in
uw beroep wenselijk vindt. Ook
in dit geval heeft Dürckheim u
wat te bieden Te midden van
allerlei groepstheorieën van
tegenwoordig is een weergave
van de weg die men persoonlijk
en alleen moet gaan en die ook
tot harmonie kan leiden, een
zinvolle aangelegenheid. Het
boek is levendig, onderhoudend
en goed gedocumenteerd ge
schreven In het boek zijn zowel
theorieën als oefeningen, als
verhalen opgenomen, het is een
boek dat mijns inziens beslist
een nieuwe uitgave rechtvaar
digt.
MARIANNE EGBERS
