Zwart Rhociesië wil
voorlopig niet praten
Toeristisch spoorboekje
Kamer aanvaardt
defensiebegroting
Win n retour naar Indonesië
voor twee
personen
„Olielanden
moeten
prijzen
bevriezen"
EEG-DOCUMENT
OVER ENERGIE
VAAG GEHOUDEN
Meer opgenomen dan gespaard
TiHFUNKEN
een miljoen gulden aan prijzen
NA ARRESTATIE DOMINEE SITHOLE
Voorzichtigheid geboden
Kritiek oppositie in
Eerste Kamer op
onderwijsbegroting
Aanval directeur
nationale
woningraad op
beleid Gruijters
Al 41 doden
bij metroranip
Westerterp
voor giro
beslaglegging
Pronk blijft
bij plan tot
verplaatsing
bedrijfstakken
binnenland
buitenland
Meningsverschil
Een van de fijne prijzen die
u kunt winnen in de
puzzelaktie van het KVW.
Onderga de magische
verrukkingen van een reis
naar dit land met zoveel
herinneringen. U kunt weg
wanneer u wilt. De Sabena
vertrekt twee maal per week
naar Djakarta.
Go Belgian. Go Sabena.
Boumediewie
Raad
voor
de
casinospelen
VOOR HET EERST SINDS 1951
Het testbeeld is
beeldig in kleur.
kleurentelevisie.
WOENSDAG 5 MAART 1975
KAMPEN (ANP) In het
hanzestadje Kampen hebben
de Nederlandse Spoorwegen
gisteren samen met uitgever
Bruna het eerste „toeristisch
spoorboekje" ten doop gehou
den. Het kwam nog net op tijd
van de pers om in de boeken
week (gewijd aan reizen en
lezen) te worden verspreid.
Voorlopig in een oplage van
dertigduizend, maar de spoor
wegen hopen, dat het zo'n best
seller zal worden als het ge
wone spoorboekje. Deze toe
ristische editie qua uiterlijk
bijna gelijk aan het spoor
boekje is een soort reisgids
geworden om Nederland per
trein te leren ontdekken.
Elk station en elk traject
aan men in de gids terugvin
den. De in Frankrijk voor
Bruynzeel werkende econoom
Paul Postma schreef: „De
gids, waarvoor het idee via
brainstorming bij de Neder
landse spoorwegen werd gebo-
rtet toeristisch spoorboekje
beschrijft niet alleen wat van
uit de trein is te zien, maar
ook wat er aan bezienswaar
digs is in de steden en dorpen
langs de 9pooriijn. Als extra
worden daarbij nog vermeld
de vertrektijden van de trei
nen tot juni 1976. Dat bete
kent dat dit toeristisch spoor
boekje in feite een primeur is,
want de nieuwe dienstregeling
verschijnt pas over een paar
maanden.
commentaar
De wetgeving geeft regels voor een geordend maatschap
pelijk verkeer. Bijzondere zorg wordt daarbij besteed
althans in een democratisch staatsbestel aan de bewegings
vrijheid van de individuele burger. Een vrijheid in gebonden
heid overigens: het' mag niet zo zijn, dat de bewegingsvrijheid,
de ontplooiingskansen van de een ten koste gaan van die van
de ander.
Bovenstaande gedachtengang wordt in een land als Ne
derland vrij algemeen aanvaard. Echter tot op zekere hoogte.
De wet, zo stelt men tegenwoordig in toenemende mate, mag
niet indruisen tegen het rechtgevoel van de burgers. Waar dit
wel het geval is, zijn de burgers (min of meer) gerechtigd het
recht in eigen hand te nemen.
Laatstbedoelde sitjatie kan zich inderdaad voordoen. De
vraag dient echter gesteld te worden of sommigen heden
ten dage niet wat al te gemakkelijk de wet terzijde schuiven als
deze een weg blokkeert, die men zou willen opgaan. De Am
sterdamse Nieuwmarkt-affaire maakt die vraagstelling bijzonder
actueel. Daar dwarsboomt tot nu toe een minderheid de ten
uitvoerlegging van een langs democratische weg genomen
meerderheidsbesluit.
Natuurlijk kan zo'n besluit achteraf op een vergissing, op
een onjuiste beoordeling blijken te berusten. En natuurlijk moet
het mogelijk zijn om bij gerechtvaardige twijfel aan de deugde
lijkheid van bepaalde beslissingen krachtig verzet te blijven
voeren. Maar bij zo'n oppositie kunnen nooit alle middelen ge
oorloofd zijn.
Een hecht democratisch beste' moet tegen een stootje kun
nen maar ergens ligt een grens. Wie die overschrijdt maakt baan
voor de dictatuur van een minderheid.
Het is moeilijk precies aan te geven wat hier nog wel en
niet meer kan. Maar juist daarom is op dit gebied enige voor
zichtigheid geboden. Juist van de kant van diegenen, die te
recht zo grote waarde hechten aan werkelijk democratische
verhoudingen.
T(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De Tweede
Kamer heeft gisteren op één
DEN HAAG (ANP) De
VVD-fractie in de Eerste Ka
mer heeft gisteren tijdens de
behandeling van de onderwijs
begroting 1975 gepleit voor
een apart debat over het hoger
onderwijs. Volgens de liberale
woordvoerder Zoutendijk moet
dat debat tijdig worden ge
houden.
Net als bij de behandeling
in de Tweede Kamer, opper
den ook nu de belangrijkste
oppositiepartijen VVD en
CHU veel bezwaren tegen
de onderwijsbegroting voor dit
jaar.
CHU-woordvoerder Van
Hulst en De Vries pleitten on
der meer voor het behoud van
het Frans op de middelbare
scholen. Evenals bij de WD
bestaan ook bij deze partij
..zorgen" over de mammoet
wet. de middenschool en de
situatie in het hoger onder
wijs.
uitzondering' na alle amende
menten en moties over Defen
sie verworpen. Slechts de mo
tie van- de liberaal Ploeg over
het weer op peil brengen van
de oorlogsvoorraad munitie
werd aanvaard.
Het kamerlid Waltmans van
de PPR trok zijn amendemen
ten in, toen het belangrijkste
voorstel van hem om de 47
miljoen gulden te schrappen,
die minister Vredeling verle
den maand voor Defensie ex
tra gevraagd heeft, werd ver
worpen. Verworpen werden
ook de moties die betrekking
hadden op het vliegveld Gilze-
Rijen en op het aanleggen van-
militaire oefenterreinen in het
Lauwersmeengebied. De eerste
motie was van de liberaal
Ploeg, waarin gevraagd werd
dat in vredestijd in Gilze-Rij-
en geen tweede squadron ge
plaatst dient te worden.
De tweede motie was van
de radicaal Waltmans, waarin
gezegd werd dat het betrek
ken van de vliegbasis Gilze-
Rijen in de Europese basis-
planning van Amerika onge
wenst is. Eenzelfde lot onder
ging de motie van de commu
nist Wolf, waarin er bij de
regering op werd aangedron
gen geen vliegtuigen aan te
schaffen die duidelijk op
atoomtaken zijn ingesteld. Een
amendement van Waltmans
om de begrotingspost van De
fensie met 60 miljoen te ver
minderen ter voorkoming van
de aanschaf van een opvolger
voor de Starfighter werd ook
verworpen. Voor dit voorstel
stemden alleen de radicalen-,
communisten, pacifisten, en
Imkamp van D'66.
SALISBURY (Reuter) De Afrikaanse nationale raad
(ANC) zal geen besprekingen meer voeren met de Rhnde-
sische regering voordat dominee Ndabaningi Sithole is vrij
gelaten zo heeft ANC-voorzitter bisschop Abel Moezorewa
gisteren in Salisbury verklaard. Sithole leider van de be
vrijdingsbeweging Zanu, die in de ANC is opgegaan, werd
gisteren gearresteerd. Volgens de beschuldigingen van de
Rhodesische regering zou hij plannen hebben gesmeed en
kele politieke mededingers in de strijd om het leiderschap
van de ANC te vermoorden.
Bisschop Moezorewa zei
ook nog dat geen besprekin
gen meer gehouden zullen
worden met de regering zo
lang er nog mensen zonder
proces in de gevangenis zitten.
Dat gold naar zijn zeggen ook
voor de constitutionele confe
rentie. waarop een blauwdruk
voor de toekomstige structuur
van Rhodesië ontworpen zal
moeten worden.
Moezorewa zei dat de ANC
geschokt is door de arrestatie
van Sithole. Hij zag in de
arrestatie een aantasting van
de vrede, de eenheid en de
kracht van de ANC en van
„het tot stand brengen van de
Rhodesische onafhankelijk
heid".
Hij vroeg om een openbaai
proces waaruit moet blijken
dat recht wordt gedaan, en dat
verdenkingen onder deAfri
kanen en tussen ANC en rege
ring uit de weg zal ruimen.
Een andere ANC-leider, hoofd
van de voormalige bevrij
dingsbeweging Zapu, Joshua
Nikomo, zei dat het niet de
eerste keer was dat iemand
wordt gearresteerd terwijl on
derhandelingen gaande zijn.
„Wij zijn één en zullen niet
met ons laten sollen zoals in
1963. Als iemand niet meer
deel wil hebben aan het ak
koord van Loesaka maken ze
de grootste vergissing van hun
leven".
Vv aarnemers in Salisbury
zien hierin een teken van de
ernstige meningsverschillen
tussen de Afrikaanse leiders,
sinds eind vorig jaar in Loesa
ka werd besloten tot een geza
menlijk optrekken van de na
tionalistische bewegingen. Za
nu staat bekend als de mili-
tantste beweging, die op het
standpunt staat dat er onmid
dellijk een zwarte meerder-
DEN HAAG (ANP) Mi
nister Gruijters heeft te lang
gewacht met het nemen van
ingrijpende maatregelen om
nieuwbouw en vernieuwbouw
volgens plan te laten verlopen.
Dat schrijft drs. B. G. A.
Kempen, directeur van de na
tionale woningraad in het tijd
schrift „Woningraad".
Er zijn twee zaken, sahrijft
drs. Kempen, die de hoogste
prioriteit verdienen: er moet
een wet op de stadsvernieu
wing komen die een einde
maakt aan de onzekerheid bij
de lokale overheden en bij
bewoners en eigenaars van
panden in stadsvernieuwings
gebieden. En er moet naar de
mening van drs. Kempen een
versnelde invoering komen
van de algemene regeling voor
individuele subsidiëring. Wat
minister Gruijters als manager
valt aan te rekenen is, dat hij
zijn ambtenaren dreigt dol te
draaien door allerlei zaken
rijp en groen door elkaar
tegelijk aan te pakken.
(ADVERTENTIE)
belgtan world airfin
heidsregeripg moet komen in
Rhodesië. Als andere middelen
falen, wil Zanu opnieuw zijn
toevlucht nemen tot de gewa
pende strijd. Tot zijn vrijla
ting in december j.l. heeft ds.
Sithole tien jaar zonder proces
gevangen gezeten.
Robert Moegabe, de tweede
man van Zanu, noemde Sitho-
le's arrestatie een poging om
de Zanu-leiders zodanig te in
timideren dat ze zich onder
werpen aan de politiek oneer
lijke listen van Smith, waar
van de enige bedoeling is de
heerschappij van de blanke
kolonisten over de Afrikanen,
tot in lengte van dagen te
kunnen voortzetten binnen een
wettig gemaakte politieke en
grondwettige orde".
Volgens Moegabe zijn Sitho
le en andere Zanu-leiders al
eerder gewaarschuwd door de
Rhodesische autoriteiten dat
ee hun mond moeten houden
en geen militante verklaringen
af dienen te leggen. Zanu-lei
ders is te verstaan gegeven
dat ze zich moeten gedragen
als de andere ANC-leiders, die
hebben laten blijken in te
stemmen met een grondwette
lijke orde, gebaseerd op een
provinciale opdeling (een vei
deling in zwarte en blanke
gebieden met afzonderlijk be
stuur) en voortgezette blanke
overheersing", aldus Moegabe.
Hij zei niet verrast te zijn
door Sitholes arrestatie. „Het
regime heeft n,u eindelijk de
laatste restanten van het zoge
naamde streven naar ontspan
ning en vreedzame regeling
ondergraven", meende Moega
be.
In Zambia heeft president
Kenneth Kaoenda de arresta
tie van Sithole veroordeeld als
een daad gericht op het sabo
teren van het streven van de
ANC een eenheid te vormen,
de massa van de Afrikanen te
mobiliseren en een eensgezind
front te vormen bij de onder
handelingen over onafhanke
lijkheid. Niets kan nu meer de
krachten van de bevrijding
in Rhodesië tegenhouden,
voegde de presidentiële
woordvoerder toe aan deze
verklaring.
Dominee Sithole, de leider
van Rhodesische vrijheids
beweging Zanu, die gisteren
weer werd gearresteerd.
(Van een onzer verslaggevers)
ALGIERS Op de eerste
topconferentie van 13 olie-pro
ducerende landen OPEC, die
gisteren in Algiers is begon
nen, is door de Algerijnse pre
sident Houari Boumedienne
gezegd dat de exporterende
landen moesten aanbieden hun
prijzen „in reële termen" te
bevriezen tot 1980 voorop
gesteld dat de geïndustriali
seerde landen zichzelf ver
plichten „zeer belangrijk bij
te dragen tot de ontwikkeling
van de derde wereld". Boume
dienne deed dit voorstel tij
dens zijn formele opening van
de conferentie.
Hij drong er bdj de leden op
aan een fonds te stichten van
10 tot 13 miljard dollar „om
de buitenlandse bezittingen
der leden vruchtdragend te
maken" de importerende lan
den te helpen him olie-reke
ningen te betalen en de ont-
wikkelings-samenwerking met
de geïndustrialiseerde landien
te bevorderen.
De president wilde de EEG
met speciale consideratie be
handelen en hij zei tegen het
door Amerika geleide IEA
(international energy agency)
te zijn omdat dit wat hij
noemde „openlijk Bédreigin
gen jegens de olielanden had
geuit".
(Van onze correspondent)
LONDEN De vreselijke
treinbotsing van afgelopen
vrijdag in een doodlopende
tunnel van** bet metrostation
van Moorgate, in de Londensp
city, heeft tenminste 41 man
nen en vrouwen het leven ge
kost. Gisteren wenden 13 lij
ken geborgen, wat het aantal
doden officieel op 39 bracht.
Maar er waren nog zeker twee
lijken in het samengeperste
voorste deel van de fatale
trein, die in de tunnel te plet
ter is gelopen tegen een
muur.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Oud-Kame.
voorzitter mr. F. van Thiel uit
Helmond is benoemd tot voor
zitter van de raad voor de
casinospelen, die de regering
moet adviseren in alle casino
aangelegenheden. In het bij
zonder moet deze raad de re
gering adviseren over de
plaatsen, waar casino's mogen
worden gevestigd, en over het
verlenen van een vergunning
tot het organiseren en exploi
teren van een casino.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Minister
Westerterp (Verkeer en Wa
terstaat) heeft zich gistera
vond in de Tweede Kamer
uitdrukkelijk achter de pro
vincies en waterschappen
geschaard bij hun inning van
de zuiveringsheffing. Over de
ze invordering zijn veel mis
verstanden ontstaan. De be
windsman betreurt de verwar
ring, die is ontstaan door de
gang van zaken rond de giro-
beslaglegging.
„Dit kan de indruk hebben
gewekt dat de overheid zou
proberen de inning van de mi
lieubelasting en dus de uitvoe
ring van de wet verontreini
ging oppervlaktewateren te
frustreren", aldus drs. Wester
terp. „Van afkeuring van het
beleid van provincies en wa
terschappen, die voor de in
vordering van de zuiverings
heffing beslag op girotegoeden
leggen, is bepaald geen spra
ke".
Gedeputeerde Staten van
Utrecht gaan ondertussen door
met het beslag laten leggen op
bank- en girorekeningen van
mensen die weigeren de mi
lieubelasting te betalen. Nog
deze maand zal men wederom
op de rekeningen van circa
honderd girorekeninghouders
en van enkele tientallen wei
geraars met een bankrekening
beslag laten leggen, aldus een
woordvoerder van de provin
cie.
BRUSSEL (ANP) Het is
de ministers van Buitenlandse
Zaken van de EBG-Ianden gis
teren in Brussel, na een uren
lange discussie, gelukt het
eens te worden over een docu
ment in zake de energiepoli-
tiek, dat zo uitermate vaag is,
dat aan de practisehe waarde
ervan ernstig getwijfeld moet
worden. Minister Van der
Stoel omschreef het als een
zeer, zeer vage oriëntatie en
als een eerste poging om de
gedachten nader te bepalen.
Alleen al over het karakter
van het voorliggende, door de
Europese Commissies geprodu
ceerde, document, sprak de
raad een uur.
De ministers hebben in be
ginsel gesteld, dat energie
bronnen die worden ontwik
keld voor alle enengieverbrui-
kende landen toegankelijk
moeten zijn en dat elke vorm
van onderlinge discriminatie
door prijzen of leveringsvoor
waarden verboden is. Er moet
een aantal doelstellingen ge
formuleerd worden, waarmee
elk van de betrokken landen
bij zijn nationale energiebe
leid rekening moet houden.
Met de nu gemaakte af
spraak gaan de EEG-lidstaten
naar deze week (6 en 7
maart) in Parijs te houden
bijeenkomst van het internati
onaal energie-aigentschap
waarvan alle EEG-lidstaten lid
zijn, met uitzondering van
Frankrijk, dat er een waarne
merschap heeft.
De Britse minister van bui
tenlandse zaken Callaghan zou
DEN HAAG (ANP) In
1974 is 419 miljoen gulden
meer opgenomen dan ge
spaard bij de spaarbanken, de
landbouwkredietinstellin
gen en de handelsbanken.
Het was sinds 1951 niet
voogekomen dat de opvragin-
gen de stortingen overtrof
fen. Het centraal bureau voor
de statistiek heeft dit giste
ren meegedeeld.
De verminderde neiging
tot sparen staat in schril con
trast met de jaren 1971 en
1972, toen er spaaroverschot
ten van meer dan f 4 miljard
waren. De oorzaak van de
verminderde spaarneiging
ligt vooral in de hoge rente
stand op de geld- en kapi
taalmarkt. Hierdoor zijn veel
spaarders uitgeweken naar
spaarvormen, die een hogere
rente geven, zoals deposito's
De ontsparingen bij alge
mene banken en handelsban
ken waren van dien aard,
dat over het gehele laar
meer dan een half miljard
gulden is ingeteerd. Ook bij
de landbouwkredietinstellin
gen ging een bedrag van on
geveer gelijke grootte terug
naar de spaarders.
Dank zij het positieve ver
schil tussen rente en ontspa-
ring steeg het spaartegoed
met rond 2.200 miljoen gul
den tot 52.888 miljoen gul
den. De landbouwkredietin
stellingen namen van dit
spaartegoed ruim 40 procent
voor hun rekening. De han
delsbanken zagen hun aan
deel teruglopen van 17 tot 16
procent. Zij wisselden daar
mee van plaats in de rang
lijst met de rijkspostspaar
bank, waarvan het aandeel
steeg van 16 tot 17 procent,
aldus het CBS.
tot zijn collega's hebben ge
zegd dat Groot-Brittannië zijn
souvereine rechten op de ei
gen hulpbronnen toch zal
handhaven. Dit zal slaan op de
olie die het Britse concessie
gebied van de Noordzee moet
gaan opleveren. „Wij hebben
dit standpunt altijd ingeno
men" zei de minister na afloop
tot verslaggevers.
fn Westduitse kringen is
vernomen dat men teleurge
steld was dat er geen bespre
king was gewijd aan het Ame
rikaans voorstel een minimum
prijs voor geïmporteerde olie
vast te stellen. Minister Kis
singer zou ten aanzien hiervan
tot een akkoord willen komen
voordat de oliekopende landen
gaan confereren met hun le
veranciers.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Minister
Pronk van ontwikkelingshulp
gaat door met zijn plan om in
het kader van de herstructure
ring van de Nederlandse in
dustrie bepaalde Ssdrijfstak-
ken over te hevelen naar ont
wikkelingslanden.
Ondanks een wat tegenstrib
belende Tweede Kamer zei hij
dat dit beleid van het grootste
belang is voor die ontwikke
lingslanden waar wij gastar
beiders vandaan halen. „Je
moet toch ergens beginnen",
aldus minister Pronk. Steun
aan die landen zal op den
duur moeten voorkomen dat er
in die landen nog behoefte
blijft bestaan aan uitzwermen
naar landen waar hogere inko
mens te verwachten zijn dan
in eigen land. De minister
zegde de Kamer nadrukkelijk
toe over dit beleid voortdu
rend overleg te plegen. Voor
de meerderheid van de Twee
de Kamer was die toezegging
voldoende om tegen de motie
van het ARP-kamerlid Van
Dam te stemmen. In die motie
werd minister Pronk gevraagd
de voor dit herstructurerings-
beleid uitgetn'-'-o„ 35
gulden van <1e begr -ting 'e
schrappen.
Het is een belangrijke
week, deze week, boeken
week.
Er zijn echter geen boeken
planken in de reclameen dat
zou na al die boekenweken
van de afgelopen jaren best
eens kunnen.
Al op de boekenbon geslin
gerd?
Een voor deze week zeer
toepasselijke kreetuit het
brein van Theodoor Fontane:
„Boeken hebben eergevoel.
Als men ze achteloos uitleent,
komen ze nooit meer terug".
Nog eentje over het boek,
nog wel van Rijk de Gooy-
„Je kent toch wel het dun
ste boek ter wereld: drie eeu
wen Duitse humor"-
Een ingezonden bijdrage van
een trouwe Oudenbossche le
zer: Er is wel een melkweg
stelsel, maar geen bierwegstel-
sel.
1ir
Dat valt m.i. nog te bezien.
Immers, valt er niet een grote
overeenkomst vast te stellen
tussen het macrokosmische
melkwegstelsel en het micro
kosmische ingewandenstelsel
van een kroegloper?
Een welhaast roerende bij
drage van onze Oudenbossche-
naar tot slot:
„Ieder mens heeft wel een
vaderland op moeder aarde".
Sommigen hebben er wel
een broertje aan dood-
Maar dat komt in de beste
families voor.
Nu vraag ik u, wat zijn
Engelsen zonder water? Geen
eilandbewoners meer. Hoe is
het dan mogelijk dat ik moet
lezen dat liefst vijftig bad
meesters die in 1974 bij Britse
zwembaden in dienst zijn ge
nomen, niet eens blijken te
kunnen zwemmen.
Jawel, dat staat in een rap
port van het Britse Instituut
voor zwembaden. Ik zou kopje
onder gaan van schaamte.
Maar ik ben dan ook geen
Brit En ook geen badmees
ter.
Wat ik wel ben?
Weg.
MERIJN
VERSTOPTE wegen en bijna
verlaten stations waren giste
ren het gevolg van de derde
staking van de ongeveer een
miljoen werknemers bij het
openbaar vervoer in Italië.
(ADVERTENTIE)
En dan hebben we 't
nog niet eens over de
programma's gehad.
Laat u óók meeslepen
door de werkelijk
magnifieke kleuren van
Telefunken t.v. met het
unieke en nimmer falende
Telefunken PAL-systeem.
Wij weten wel zeker
dat uw winkelier u graag
de Telefunken kleuren-
t.v. 's zal demonstreren.
Zelfs als er alleen maar
een testbeeld is.