LIBERAAL SUBSIDIËREN HET JAAR VAN THOMAS MANN WIJZEN NMR EEN EINDE BOEKEN, DIE ERAAN KOMEN I Verguisd en geëerd ijdschrift KERKHOFF: ALLE SENS A TIES HEBBEN WE VERMEDEN orm oek K0NFR0NTAT1E; tentoon- stelling in Koninklijke Acade mie te Antwerpen. Mogelijkheid foto-ateliers te vergelijken van St.-Joost Breda en Academie Antwerpen. Van 18 febr. tot en met 5 maart. ONTDEK Topjournalist. Wedstrijd uitgeschreven door ANV. Gevraagd: 10-13-jarigen: reportage over woongemeente; 13-15-jarigen: kritisch verslag over tv-kinder- jeugdprogramma; 15-20- jarigen: recensie van boek, to neelvoorstelling, film of vraag gesprek over zin en onzin van de sport. KRANS Alkemade stelt zijn schilderijen tentoon bij Etcete ra, Bergen op Zoom. Tot 28 febr. OOK Eindhoven heeft nu zijn Kunstuitleen (Artoteek). Tot 3 maart tentoonstelling van wat (en hoe) in De Krabbedans. CORNEILLE heeft tot 3 maart een overzichtstentoonstelling in raadhuis Heerlen. PÈPÉ en Kenne Gregoire, broeren zus (vader Paul Gregoi re) exposeren respectievelijk hun plastieken en schilderwerk in bedrijfsrestaurant IFF, Ze- venheuvelenweg, Tilburg. Tot 14 maart. •CAREL Birnie blijft toch di recteur bij Nederlands Dans Theater. Conflict is opgelost, i UIT Brabants Dierenleven; voorjaarstentoonstelling in Na tuurhistorisch Museum Tilburg. Tot 15 april. KRITISCHE Bladen uit 50 ja ren. Overzichtstentoonstelling van Duitse kunstenaar A. Paul Weber in Vincent Van Gogh mu seum Amsterdam. Tot 17 maart. FESTIVAL van Vlaanderen van 6 juli tot 9 augustus a.s. Eer ste week: ontmoetingen met houtblazers. Tweede week staan Monteverdi en Mozart centraal. Volledig programma verkrijg baarbij Dienst Toerisme, Markt 7, Brugge, België. DANSENSEMBLE BRNO uit Tsjecho-Slowakije maakt van 26 febr. - 20 maart tiende tour nee door ons land. O.a. te zien in Tilburg, Eindhoven en Rotter dam. CARLA Munsters laat wan dtapijten zien in Bellfires Schouwzaal, Hapert. Tot 24 maart. KULTUURLEVEN-l: Dos sier: „Tekorten in de rechtsbe deling". Bijdragen van I. Du- pont over Strafrecht en techno cratie (de systemen, structuren, kloppen niét); M. Storme: Klaaglied om net gerecht? Stu diegroep rechten te Leuven: Klasserecht en klassejustitie, een Marxistische benadering (waarom het huidige bestel ver werpelijk is) en H. Vanderpoor- ten minister van justitie in Be lgië geeft in Klassejustitie en Klasserecht? zelf zijn visie (ver wijten gaan uit van verkeerde voorstelling; gebrek aan voor lichting). Verder discussiëren prof. Van Houte en prof. Frank over Fraudebestrijding en be lastingrecht en stelt H. Buntinx het Non-proliferatieverdrag opnieuw aan de orde. Prof. E. Schillebeeckx gaat in op de reacties op zijn befaamde Je- zusboek en zet zelf uiteen wat opzet en bedoeling ervan is. SKRIPT-1: Het kind zelf komt onvoldoende aan bod bij het kindertoneel. In „Kindertoneel en kinderspel" probeert Manuel van l.oggem in dit verenigings blad van de NCA een aantal vooroordelen en misverstanden daaromtrent uit de weg te rui men. Verder brengt deze afleve ring een evaluatie van de be langrijke tussenkader- weekends en zomerspeelweken van het NCA en veel amateur- toneelmeuws, dat eigenlijk geen enkele vereniging mag missen Gewezen wordt ook op de ze vende druk van de Algemene Katalogus 1973 van het NCA met 116 pagina's toneelstukken in de NCA bibliotheek; honder den mogelijkheden voor pro gramma's (NCA, Zanspad 28 Maarssen) KIND VAN DE ZON Ramses Shaffy en Josée de Ruiter in nieuwe Nederlandse speelfilm. „Vragen naar de dag, waarop ik genezen werd, is hetzelfde als vragen naar de dag, waarop ik gek werd". Deze uitspraak be sluit de film KINI) VAN DE ZON, een nieuwe Nederlandse speelfilm, die eind van deze maand in première gaat. Het zijn de historische woorden van het meisje Anna in de film ge speeld door Josée Ruiter van Theater-, wier geestelijke crisis en genezingsproces in een psy chiatrische inrichting door René van Nie weloverwogen zijn ver filmd. Temidden van Nachten met Olga, dokters, die verzuipen en Rooie Sicncn, zou deze film wel eens een kentering in de op gang komende Nederlandse fil mindustrie kunnen betekenen. „Ik weet niet, wat deze film liet publiek zal doen", zegt Marcel Kerkhoff van Burgwalfilms en o.a. verantwoordelijk voor de casting. „Het zal voor de bio scoopbezoeker wel een confron tatie zijn. Ik kreeg zelf klappen tijdens deze produktie en ook Josée de Ruiter (een openbaring) is moeilijk over haar ervaringen met de rol van Anna heen geko men". „De opzet van de film is uniek" aldus Kerkhoff. ..Zeer professioneel. De crew bestaat uit 10 man en de cast uit ruim twintig ervaren acteurs. De 90 minuten durende film in kleur, is in vijf weken gedraaid en kost slechts f 250.000". Gewoonlijk wordt er voor films van een der gelijke omvang een tiental we ken gedraaid, terwijl de kosten rond een miljoen en méér liggen. Van Nie heeft een jaar lang aan het materiaal gewerkt; het deli cate materiaal laten bezinken. Hij heeft daarbij adviezen gehad van de Santpoortse psychiater Jan v.d. Lande en de psychiater, die de echte Anna heeft behan deld. De patiënte Anna, na het zign van de film: „Jullie hebben het goed gedaan". Misschien roept Kind van de Zon gedachten op aan een film als De Exorcist. Kerkhoff: „Nee. Alle sensaties hebben we ver meden. Dat kun je niet doen. Het was wel het grote dilemma voor René: hij moest een film maken, die het grote bioscooppubliek zal aanspreken, anderzijds wilde hij zo eerlijk mogelijk met het gegeven omgaan. De aanlei ding voor deze film was een opd racht van de stichting Pandora, die zich bezighoudt met voor lichting over psychiatrie, ge richt op de opvang van patiën ten in de maatschappij. Opzet was een tv-film. Maar René van Nie vond het materiaal- een his torische gebeurtenis - zo gewel dig, dat hij er met Johne Sever- ijn een script van maakte voor een documentaire speelfilm. Kerkhoff: „René heeft er geen conclusies ingebouwd; dat is te riskant. De hele psychiatrie is momenteel een zeer discutabel gebied. Zo wordt je in de film geconfronteerd met de ouder wetse shock-therapie, maar evenzeer met de hedendaagse groepstherapie. Ja, de film bevat veel dialogen, die door twee lij nen met elkaar verbonden wor den: het proces van ziek worden en het proces van genezen. Het verhaal wordt niet chronolo gisch verteld, maar associatief. Wat de film zal doen? Ik weet het niet. Je zal er een stuk van je eigen jeugd in kunnen herken nen. Je kunt chique doen en zeg gen: ik begrijp het en dan gaan discussiëren (Bunuel). Ik zou zeggen: laat het maar gebeuren. Je kunt er bij lachen, huilen, weglopen. Het maakt je zeer ze ker de ogen open voor een aantal medemensen. We hebben een paar keer voorgedraaid voor studenten van academies. De reacties waren zeer uiteenlo- Eend. Er zat ook een disc-jockey ij van Hilversum III - geen stille jongen uiteraard - hij was 24 uur nadien „onbereikbaar"; eerst na een neut begon hij tegen me erover te praten". Het verhaal. Anna (Josée Rui ter) wordt in '45 geboren in een keurig middenstandsgezin (Jo- han te Slaa en Dora van der Groen). Ze heeft een goede rela tie met haar broer (Huib Broos) maar niet met haar zuster (Cox Habbema)". Ze probeert boven het middenstandsmilieu uit te groeien en gaat, 17 jaar oud, on der protest van de ouders naar een kunstnijverheidsschool in het zuiden des lands. Feestend met schoolvriendin Marjan (Nettie Blanken), vriend Peter (Michel van Rooij) en Marjans vriend Gerrit (Ramses Shaffy) wordt haar nieuwe kamer inge wijd. Vanaf dat moment onstaan zichtbaar relatieproblemen. Zij gaat alleen in een boerderij wo nen, waar de boer (Sacco van der Made) een bedreiging voor haar wordt. Ze klampt zich vast aan Peter. Hun sexuele relatie wordt een mislukking en slaat om in panische angst. Na een wirwar van relatie-problematieken komt zij in een psychiatrische inrichting, waar vooral de groepstherapieën haar beter le ren het leven te hanteren. In de film worden verschillende rol len ook nog gespeeld door Cor van Rijn, Django Sterman, Steye van Brandenberg, Robert Borremans, Kitty Courbois e.a. Kerkhoff: „We wilden een film waar we zelf achter konden staan. Dat is het geval gewor den, mede door het zeer profes sionele spel van de acteurs. Het ontbreekt in Nederland door gaans aan techniek, geld en er varing in vergelijking met Ame rika. De meeste Nederlandse speelfilms krijg je daarom de grens ook niet over. We vleien ons met de hoop, dat we met deze film een deel van die gebre ken goed hebben opgevangen". De film gaat op 24 februari in een speciale première in aanwe zigheid van koningin Juliana, waarna de openbare vertonin gen op 27 februari beginnen in Amsterdam, Den Haag en Rot terdam. Henk Egbers De meest gevierde man in het Duitsland van dit jaar is een commandeur in de orde van Oranje-Nassau. Reeds in 1955, aarzelde koningin Juliana geen moment om deze Duitser met deze hoge Nederlandse onder scheiding te eren. Wat later stierf hij in het ziekenhuis aan trombose. Op 12 augustus 1955 was Thomas Mann lichamelijk niet meer, maar geestelijk be vindt hij zich even vitaal onder levenden als Heinrich Boll en Günther Grass. De groei naar een steeds grotere bekendheid, die zijn leven kenmerkte, is ook typerend voor de overleden schrijver. Het is het fenomenale aan Mann, want aangezien hij zijn stijl onophoudelijk in stij gende mate verzorgde en ver fijnde, werd hij met zijn diep zinnige gedachten ook steeds moeilijker te lezen. Als weinig andere schrijvers vermeed hij het populair te schrijven, maar zijn weg was vanaf het begin af aan met succes geplaveid en Nmomenteel geniet hij een grotere populariteit dan ooit in zijn tachtigjarige leven. Overal in Duitsland maakt men zich op om dit jaar Thomas Manns honderdste geboortedag te vieren. Niet de manifestaties die voorbereid worden, plaatsen hem in het middelpunt van de literaire belangstelling, maar zijn eigen boeken Vooral de meest baanbrekende, schreef hij toen de wereld volkomen van die van ons verschilde. Maar mis schien schuilt het geheim van zijn stijgende populariteit hier in, dat hij in „De Budden- brooks" op geniale wijze het verval van het burgerdom uitbe eldde en de bourgeoisie in onze dagen weer een hoge graad van te zijn. De grote kwaliteiten van het Duitse volk, die in het demo nische kunnen ontaarden en zijn mateloosheid in goed en kwaad, had Mann al beschreven voordat de gesel van het Nazisme de we reld uit zijn voegen sloeg. Als een van de eersten verliet Thomas Mann. verzadigdheid en middelmatig heid aan de dag legt. Manns met spanning tussen lichaam en geest geladen euvre is door zijn psychologische, my thologische en historische ken nis en dankzij zijn indringend waarnemingsvermogen een leerschool voor het leven. Met „Dokter Faustus" bewees hij dat ook van de Duitse volksziel hij in 1933 het Derde Rijk. Frankrijk was het eerste oord van zijn vrijwillige verbanning, daarna volgde Zwitserland en vanaf 1937 Amerika, waar hij via de radio de Nazi's ideolo gisch bestreed, en hij schaamde zich zozeer voor zijn land, dat hij weigerde er terug te keren. In 1949 zette hij voor het eerst sinds de oorlog weer voet op Duitse bodem, maar hij reisde meteen door naar Zurich, waar hij tot aan zijn dood bleef wo nen. Zoals Willy Brandt door velen vanwege zijn emigratie naar Noorwegen werd verguisd, zo was ook Mann in dezelfde krin gen na de oorlog een dood man. Verzet tegen de staat, zelfs tegen een misdadige, is voor de autori- teitsbewuste Duitser een zo grote zonde, dat zij onvergeef lijk is. Zoals Willy Brandt echter door zijn menselijke integriteit het pleit won, zo kon Mann door zijn geniale litteraire kwalitei ten zijn oude faam niet alleen herstellen, maar zelfs nog over treffen. Alleen in de universi teitsstad Bonn loopt men nog met het schaamrood op de kaken rond, omdat men „de emigrant, wiens werken verboden waren", in 1938 met alle smaad de negen jaar tevoren verleende titel van eredokter had afgenomen. Reeds betrekkelijk vroeg, in 1929 was Thomas Mann al on derscheiden met de Nobelprijs, maar de successen, die Benja min Bnttains' opera en Fisconti met zijn film over „Dood in Ven etië", oogsten, getuigen van een ongeëvenaarde actualiteit. In Lübeck, waar hij op 6 au gustus 1875 als zoon van een koopman werd geboren, in Milnchen en Diisseldorf. Zijn volledige werken, die in 1960 in twaalf banden voor het eerst verschenen, waren in 1964 al uitverkocht, maar zullen samen met een dertiende deel opnieuw worden uitgegeven. Het monu mentale karakter bestaat vooral hierin, dat de uitgever Fischer het aandurft al deze banden in leer te hullen en ze voor een prijs van 1300 mark aan te bieden. Voor ongeveer de helft kan men ze ook in linnen gehuld verwer ven, terwijl men alleen maar het dertiende deel los kan kopen. De ongeveer zestig gulden (ƒ150,- in leer) die men hiervoor moet opbrengen, zijn volgens insiders een uiterst waardevolle investe ring, omdat deel dertien talrijke manuscripten bevat die nog nooit, of in verloren gegane kranten gepubliceerd weiden. Het karakter van dit autobio grafische materiaal, boekbe sprekingen en essays over kunst, letterkunde en joodse proble men, wordt door een van de be ste kenners van Thomas Mann, dr Hanz-Otto Mayer, zelfs sen sationeel genoemd. Zo bevat deel dertien ook teksten waar van nooit manuscripten bestaan hebben, omdat Mann ze alleen maar op geluidsbanden of grammofoonplaten gesproken heeft Mei de Boekenweek in zicht pakken de uitgevers uit met hun vourjaarsaanbieding Een keuze uit de honderden boeken, die op het punt staan te verschijnen ln het Thomas Mann jaar uiteraard heruitgaven van zijn boeken Bij Polak Van Gennep het korte proza als Thomas Mann: Verha len 35.- of 25.-). Elsevier brengt herdrukken van Konin klijke Hoogheid 22.5») en het boek waarnaar met Mariene Biet rich een film werd gemaakt De Blauwe Engel 14,90). En Quendo komt met een herziene tweede druk van dochter Erika 'lann: Het laatste jaar van Thomas Mann 14.90». IVim Wennekes doet verslag van zes LSD-zittingen. geleid door prof Bastiaans (tijdens de Drie van Breda-kwestie in de belangstelling) in Allemaal rot tigheid, allemaal ellende: een uitgave van de Wetenschappe- hjke uitgeverij, die ook komt met Jan Brokken: Mata Hari. de waarheid achter een legende en btan Lauryssens; Opmars naar het vierde rijk - geheim nazige- nootsihap De Spin De eerste wereldoorlog wordt een stan daardwerk in 81) afleveringen (a I oOi die in mei beginnen te lopen bi| Amsterdam Boek Die geeft i a ook John Baron: KGB f 28 9») over het Russische comitvoiir staatsveiligheid, uit Bide Ambo-boeken vallen bv op de \erzamelde Gedichten van Gahr Smit. die 65 |aar wordt i' li - l Corn. Verhoeven met De resten van het vader schap (I 17.5»! en Guus vah Hemert mete overdenkingen bi| oude platen en pientjes Lieve hemel 17.501. AMKH Hermes geeft de I T|ing kaarten, een set i an 64 Kleur enrept oriukties uit l ti i Van Weverhergh Ufo nauten in opmars 29.5») en van Velikovsky Eeuwen in chaos - 611» jaat geschiedenis over Israel en F.gvptei 27.50) BiRntna vallen bv te noteren Joop Rromel met een boek over C onny Sluart. een theaterleven <1 I 7 5»i het Toeristisch spoor- boekje 5,5»). Ingmar Be rgman Scenes uit een huwelijk, waarvan dit taai een film gaat draaiend 14,90) en een Recht wijzer voor de vrouw, samenges teld door o a Harriet Freezer 6.90). Vermelding verdient ook het tweede boek van De Goelag Archipel van Solzjenit- syn, dat De Beekertj de volgende maandvoor/ 19.90opdemarkt brengt, terwijl deze uitgeverij ook vier maal per jaar het tijd schrift Continent - een onaf hankelijke forum voor Russi sche en Oosteuropese auteurs - gaat uitgeven Bij Elsevier komt een nieuwe van Gerard Reveuit Ik had hem lief I4,90|; een openhartige autobiografie van Sagan Franeoise Sagan 13.50). Michel van der Plas met In hel land der Belgen (f 13.5»), terwi|l in het najaar een nieuwe Jan de Haring ver schijnt De oorlog van het lam 22.50) J Verspaandonk stelde voor Goot en Sticht Het hemels prentenboek samen- devotie- en bidprentjes vanaf de 17e eeuw (f 29.50) Theresia van Ltstetix was een verward, ongelukkig neurotisch meisje schrijft Jean Six in Je moest eens weten 26.50), terwijl Fieke en Ton Oostveen ook voor Goot en Sticht een Kroniek '74 over het wei, en wee van Katholiek Ne derland samenstelden 22,50) Bij de Harmonie weer aandacht voor Paul Rodenko met Orens nijder tulpensnijder 15,-) en de omstreden Hutzinga-leztng van Prof. Pen: De cultuur, het geld en de mensen 8,90). Ook bij Meulenhoff Paul Rodenko terug met een bundel essays uit de jaren 46-'74 Op het twijgje der indigestie 21.50) een nieuwe Lampo: De neus van Cleopatra - essays over litera tuur 24,50), Wim Zaal. die heiligenlevens en -legenden voor metgelovigen bijeenbracht in Zoek het koninkrijk (f 21,50) en een nieuwe Marque: De onge looflijke maar droevige geschie denis van de Onschuldige Eren dira en haar harteloze groot moeder 17,50). Lemniscaat komt met een verukkelijk pla tenboek Leentje Ble.v gaat graag naar zee: geschilderd door Helen Bradley 19 50) en daarnaast o a met John Beloff: Parapsychologie vandaag 21,50) en Robert Liston: Kijk op mensen (van Freud, Enkson Adler, Hornev. Rogers. Skinner Maslow, Frankl) 15.90) Het Spectrum gaat „het mooiste boek ter wereld uitgeven Book of kells-manuscnpt uit 800 na chr als een versierde Latijnse versie van de vier evangehen (f 255,-) Bij Manteau herdruk ken van o a Jac. van Looy: .1 aapje 6.90) en het tweede deel van Fred, van Eeden: De kleine Johannes 6.90);verder een Bloemlezing uit de Deense literatuur 35.-) en van Frie- demann: De sjeiks komen is hel Arabische tijdvak begonnen"') 19,90), alsmede Stol: De be ulen staan terecht (Bertrand Russel Tribunaal II) (f 12.90) Sijthoff verzorgt herdrukken „Bij elke vorm van subsidië ring door het rijk moet de rijks overheid overwegen of een cul tuuruiting bijdraagt aan de ontwikkeling van de Neder landse cultuur, gezien tegen de achtergrond van de Westeuro- pese cultuur". Met een derge lijke snorkende zin, schiet je niet zoveel op. Dat doe je eigenlijk ook niet met het rapport „Kunstzinnig Subsidiëren", on langs uitgegeven door de prof. mr. B.M. Telderstichting, het wetenschappelijk bureau van de WD, waaruit deze zin stamt. De botte-bijl taal van het Vonhoff- imperium is er weliswaar uit verdwenen, maar verder beves tigt het dezelfde mentaliteit, met hier en daar wat adviezen, d ie elders al eens eerder in een of andere vorm door anderen gege ven zijn. Het voordeel is dat de zaken hier op een rijtje gezet zijn en omdat het goed is, ook de me ning van anderen te horen, is het zinvol te wijzen op dit (een op de groeiende berg) rapport (uitg. Mart. Nijhoff - 7,20). Uitgangspunt van subsidies is nog steeds het subsidiariteits beginsel; de overheid mag bij springen wanneer het particu lier initiatief - wat dat dan ook mag zijn; zie Van Riemsdijk in Beknelde Kunst tekortschiet. Wat over het functioneren van die cultuur in onze samenleving gezegd wordt is ook vrij oud bakken en getuigt niet direct van een verfrissende visie. Con serveren, stimuleren en het toe gankelijk maken van cultuur (lees: Kunst) aan de hele bevol king door middel van geografi sche spreiding. In een periode van financieel-economische pro blemen, dat wil zeggen altijd, is het noodzakelijk stimulering van het particulier initiatief mogelijk te maken. Wellicht is een daarop gerichte aanpassing van het huidige belastingstelsel een middel daartoe, aldus het rapport. Volgens de Teldersstichting moet de overheid zorgen voor een zo groot mogelijke bijdrage aan de opleiding voor ieder, die zich tot kunstenaar wil bekwa men en daarvoor bij een toela tingsexamen de nodige capaci teiten blijkt te hebben. Dit is in de eerste plaats een taak van de nationale overheid. De lagere overheden moet de vrijheid worden gelaten ook opleidingen te scheppen (zij het onder strenge inspectie, zoals bij het muziekonderwijs). Na gebleken behoefte en toetsing aan hoge opleidingsnormen zou subsidie op één van de overheidsniveaus moeten overwogen worden, al dus het bureau, dat aanbeveelt alle opleidingen bij één ministe rie te concentreren. Aanbevolen wordt de jonge kunstenaars te begeleiden, als zij de maatschappij worden in gezonden, mede met het oog op de kosten van opleiding. Ge dacht wordt aan het creëren van een verdere opleiding onder lei ding van een aantal gevestigde kunstenaars. De slot begeleiding zou moeten worden toever trouwd aan de raad voor de kunst. De reactie van de maatschap pij op de kunstvoorbrengselen kan volgens de Teldersstichting alleen verbeteren ais de kunst in het onderwijs wordt betrokken. Het kunstonderwijs zal op zo veel mogelijk schooltypes zo snel mogelijk in het lesrooster moeten worden ingepast. ln het rapport wordt aanbevo len, dat de overheid als regel het advies volgt van de deskundigen bij de beoordeling van subsidi eaanvragen voorde kunst. Toet sing van deskundige adviezen aan de mening van leken is in het algemeen ongewenst. Tot de le ken behoren ook de gekozen volksvertegenwoordigers en een achterban. Bepleit wordt verder de cultu rele propaganda in het buiten land systematisch aan te pak ken. Het verbreden van het af zetgebied van de Nederlandse kunstenaars kan hen uit de sfeer van de overheidszorg brengen, meent de Teldersstichting. Bij het verlenen van subsidie, zo i wordt aanbevolen, moet steeds onmiddellijk en duidelijk wor- i den vastgesteld of het gaat om steun aan een reeds gevestigde instelling of dat financiële steun moet worden geboden voor een experiment - „de kunstmest voor de dingen die komen gaan". Voorts dient er een getrapt sys teem van subsidiëring te komen in de plaats van de zogenaamde koppelsubsidies. De lagere overheden moeten daarvoor de armslag krijgen. Ontgroeit een cultuuruiting het onmiddellijke i plaatselijke belang, dan zal de regionale overheid de subsidie- I ring en de verantwoordelijkheid 1 moeten overnemen. Subsidiëring moet in alle ge vallen worden gebonden aan een meerjarenplan plus berede neerde begroting. Voor experi- 1 menten kan de eerste drie jaar met een intentieplan worden volstaan. Subsidiëring kan nooit worden beschouwd als een blijvend verkregen recht. De Raad voor de Kunst moet achte raf een oordeel worden ge vraagd over alle gesubsidieerde kunstuitingen, ook die door la gere overheden zijn gesteund. Bij de gevestigde cultuurinstitu ten moet olgens de Telderss tichting het verlies van publieke belangstel nc een belangrijke rol spelen i het overwegen van voortzetting van subsidiëring. Financiële steun aan kunstin stellingen wordt, aldus het rap port, vaak als een vanzelfspre kendheid aanvaard. Voor de zelfstandig scheppende kunste naars is zij nog ongebruikelijk. Vergroting van het aantal subsidie-mogelijkheden aan creatieve kunstenaars moet worden bevorderd. De Telderss tichting denkt hierbij aan het scheppen van een groot aantal, liefst zeer ruim gestelde opd rachten, die de kunstenaar des noods in staat stelt zich gedu rende een bepaalde tijd zonder materiële zorgen te ontwikke len. van de sprookjes van Andersen uit 1800 6.90 per deel) en een nieuwe John Ie Carre: Edelman, bedelman. schutter, spion 29.50). yuerido brengt weer een andere Kafka: Huwelijks voorbereidingen 35,-) een nieuwe Walschap - na lange tijd De Oramproject 17,90) en van Brakman:DeBiograaf ma caber relaas over de toneelspeler Dudok en zijn souffleur (f 18 90) Een nieuwe ster aan het firmament, uitgever van progressieve literatuur Malper- tuus. Om te beginnen drie deel tjes uit de Rode Vossen Reeks Sonja Prins Dagboekgedigten 10.-), ,1 Wesselo: Het einde (15 jaar Vietnam en literatuur) 12.50) en J Kruithof: Zegge en schrijve (functie literatuur in maatschappij e d 12,50) eindredactie henk egbers Heden en verleden Zijn misschien beide tegenwoordig in de toekomst. En de toekomst besloten in het verleden. Indien alle tijd eeuwig tegenwoordig is Dan is alle tijd onveriosbaar Wat had kunnen zijn is een abstactie En blijft een voortdurende mogelijkheid Enkel in een wereld van bespiegeling. Wat had kunnen zijn en wat geweest is Wijzen naar een einde, dat altijd tegenwoordig is. Zo heeft HERMAN SERVOTTE de aanhef vertaald van Burnt Norton uit 1935. geschreven door T S. ELIOT Samen met East Coker('40), The Dry Salvages 41 )en Little Gidding ('42) maakt dit gedicht deel uit van DE FOUR QUARTETS Prof. dr. Herman Servotte van Leuven heeft de verdienste deze dichtbundel» die in Engeland beschouwd wordt als een van de grote werken van onze eeuw, voor het eerst in hel Nederlands toegankelijk gemaakt te hebben voor een groter publiek Michel van der Plas heeft al eens gezorgd voor een vertaling van East Coker en Bert Voeten vertaalde de eerste sectie van The Dry Salvages, maar in zijn totaliteit werd I deze bundel nog nooit vertaald Met een inleiding op Eliot en een commentariërend slotartikel van Servotte werd deze bundel voor j 20.50 uitgegeven door NV De Nederlandse Boekhandel. Naast elkaar zijn telkens de Engelse tekst en de vertaling afgedrukt. De I opzet van Servotte is de lezer terug te verwijzen naar het oorspron- kelijke Engels. Dit heeft ook zijn weerslag gehad op zijn vertaling. I Hij heeft niet gezocht naar een vloeiend, metrisch equivalent van deze gedichten in de Nederlandse taal. maar naar een handreik tot verstaanbaarheid Je kunt hiertegen bezwaren aanvoeren, maar het is een zeer plausibel uitgangspunt De symbool- geladen teksten van Eliot zijn niet zo doorzichtig De schets over de figuur van Eliot en zijn slotbeschouwing „Een houding in de tijd", waarin hij de dichtwerken hun context meegeeft en zijn werkwijze verantwoord vormen goede bijdragen tot beter begrip. Servotte: „Servotte: „Eliot zou. denk ik. geen kunstenaar zijn geworden indien zijn verlangen naar intellectuele en affectieve eenheid niet in conflict was gekomen met de chaos van de moderne wereld In het dichter lijke conflict van De Four Quartets zullen ongetwijfeld ook nu nog velen zichzelf terugvinden.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1975 | | pagina 23