Lekram Chotéen de spontane
olksbeweging van Suriname
Meerderheid tegen
onafhankelijkheid
ZOON VAN VELDMAARSCHALK
binnenland "TPntl rm
CDU ROMMEL BURGEMEESTER "(M STUTTGART
(Van onze correspondent in
Bonn)
STUTTGART - Lachen
betekent in de Duitse poli
tiek nog altijd een risico.
Het gevaar is niet denk
beeldig dat je in dit land
van de „tuchtige" niet se
rieus genoeg genomen
wordt wanneer jeals politi
cus staat te grinniken.
Manfred Rommel lacht
graag en daarom voortdu
rend, maar hij volbracht
desondanks het staaltje om
als kandidaat van de CDU
in het sterk rood getinte
Stuttgart met zijn bijna
650 000 inwoners tot bur
gemeester gekozen te wor
den.
Een unicum voor de
Bondsrepubliek, waar in
alle grote steden de ambts
ketenen uitsluitend
sociaal-demokratische
schouders tooien. Nog
overtuigender was het aan
tal stemmen van bijna 60%.
- Heeft Uw vader V hierbij. zo
gezegd postuum, geholpen
„Ja, dat is zo'n zaak Ik ben
altijd de zoon van mijn vader
geweest Dat wel. Vooral na
zijn dood en toen ze mi] vroe
gen voor het burgemeester
schap te kandideren, was ik
ervan overtuigd dat hij mij zou
schaden Maar achteraf moet
ik eerlijk zeggen, dat zijn repu
tatie me zeei heeft geholpen.
Toen ik met de campagne be
gon. kwam ik tot de ontdek
king. dat iedereen hem veel be
ter kende dan mij, terwijl hij al
dertig jaar dood is en ik tot aan
mijn burgermeesterschap toe
vele jaren staatssecretaris in
het ministerie van financien
hier in Stuttgart was Dat was
altijd nogal deprimerend voor
me, dat de mensen steeds weer
reageerden met „ach ja. de
zoon" Ik had eigenlijk ook
nooit zo'n goed idee van zijn
reputatie, al zeiden de mensen
me altijd weer dat ik me toch
niet voor hem hoefde te scha
men Achteraf moet ik zeggen
dat veel mensen me gekozen
hebben, omdat zij als soldaten
mijn vader gekend hadden en
toen bleek ook, dat hij een
goede reputatie had, omdat hij
van hoog tot laag vertrouwe
lijk met zijn mensen omging".
Het past bij Manfred Rom
mel, dat hij eerlijk voor de za
ken uitkomt, maar ook dat hij
zijn licht beneden de koren
maat hangt, de vrienden van
hem verzekeren, dat hij een
leeuwendeel in de verkie
zingscampagne op zich geno
men heeft Ontelbaar warende
discussies in zalen, op straat,
op fabrieksterreinen en zijn
redevoeringen voor een groot
publiek, waarbij hij vooral de
arbeiders aansprak
„Het was wel alsof hij zijn
vader van zich af wilde schud
den", zegt een vriend van hem,
„en hij heeft de overwinning
uitsluitend aan zichzelf te
danken Alles heeft hij gedaan
om zichzelf bekend te maken
Ik ken hem al vele jaren, maai
zo heb ik hem nog nooit gezien
Hij was meestal thuis, terugge
trokken maar niet afgezon
derd Hij houdt van huiselijke
gezelligheid, al was hij dan als
staatssecretaris een grote fi
guur in de politiek. Toen kreeg
net hem opeens te pakken Hei
was gewoon een wondei
Overal dook hij op en liet hij
zich zien als de joviale man
Dat was hij altijd ook wel
maar niet voor het grote pu
bliek Op zijn ministerie zei
den de ambtenaren, dat zij
tegen hem zouden stemmen
omdat zij hem anders als
staatssecretaris zouden verlie
zen"
Als geen enkele andere
Duitse politicus verstaat Man
vertellen. Over de taal Mijn
varier moest als jonge garni
zoensofficier voor de Eerste
Wereldoorlog naar Berlijn,
doch zodra hij daar zijn mond
open deed, lagen ze allemaal
krom van hel lachen Er was
zelfs een generaal bij en mijn
vader was zo woedend, dat hij
hem voor een duel uitdaagde
Nou, de generaa 1 heeft zijn ex
cuses aangeboden, maar de
soldaten stonden inwendig al
tijd nog te barsten en toen
heeft mijn vader maar hoog-
Duits geleerd"
Mantred Rommel trekt zijn
forse olijke kop weer in een
ernstigei plooi „U had hel
over beloften, sehen zie, ik zit
al zo'n twintig jaar in de poli
tiek en dan weel je wel dat de
mensen altijd weer de hemel
op aarde beloofd wordt En als
)e het dan allemaal niet kunt
uitvoeren, dan verlies je het
vertrouwen Bij de burgers van
een stad hoef je met aan te ko
men met hoogdravende plan
nen Die interesseren zich voor
de kleine dingen van alledag,
die daarom helemaal niet klein
zijn Een gemeente moet goed
geleld worden, maar niet auto
ritair Er moet een zekere hiër
archie zijn, maar eentje, die
zuiver functioneel is Er wordt
hier nog altijd veel te veel naar
boven gelonkt of naar datgene
waarvan de mensen menen dat
het boven is, maar ik wil met
dat de mensen voor mij buigen
Het „Herr Staatsekretar" heb
ik op mijn ministerie meteen
if geschaft Je moet iedereen
duidelijk maken dat hun werk
even belangrijk is als dat van
lezelf Er is teveel geldings-
Irang hier"
De financiële vakman be
gint te filosoferen en neemt
ian met een gulle lach telkens
weer afstand van zichzelf „Je
moet proberen in de politiek je
slechtste gevoelens terug te
dringen en de haat uit te scha
kelen. Persoonlijk sta ik in de
beste verstandhouding met
een communistische kandi
daat die steeds weer probeert
in de gemeenteraad te komen
Wat ik vooral wil, is voor de
arbeider iets te doen Die is
hier steeds meet een literaire
figuur geworden Alsof hij niet
echi meer bestaat en geen spe
ciale aandachi nodig heeft"
Vaak lijkt het alsof er een
SPD-er aan het woord is in
plaats van een CDU-man.
„Het is een groot probleem,
dat bij ons een academicus tot
de eerste klasse behoort, ie
mand met een eindexamen
gymnasium tol de tweede en
dat alle anderen sociaal door
de zeef zijn gevallen En nu zie
ik het als mijn voornaamste
taak om de vooroordelen tegen
de massa's gastarbeiders m
deze stad uit de weg te ruimen
Niet dat die zo groot zijn en
van vijandigheid tegenover
hen is er helemaal geen sprake
Waar de burgers wel vijandig
tegenoverstaan, is de moderne
kunst Ik heb zealtijd weel ge
zegd Als het 'van jullie afhing,
stierven de kunstenaars al in
de wieg"
Ook wanneer je Rommel
naar de grote man van de
christelijke zusterpartij
vraagt, schuift hij behoed
zaam een beetje naar links,
maar zijn antwoord getuigt
ook van de moed van de onaf
hankelijkheid „Nou, van
Strauss als oppositiepoliticus
moet ik niet zoveel hebben Ik
sla met zo'n krachtige taal uit
als hij".
In Rommels' politieke
huishoudboekje staan de so
ciale componenten bovenaan
degelijke bescherming van de
huurder, bestrijding van exor
bitante winsten in het zaken
leven en een zekere planning
van de economie om sociale
ongerechtigheid te verhinde
ren Wanneer je hem echter
vraagt of hij zichzelf als pro
gressief beschouwt, is het
antwoord typisch Rommel
„Dat weet ik niet. Ik heb altijd
geluk gehad en dat is het be
langrijkste" Dat is zijn ma
nier om duidelijk te maken dat
hij er niet van houdt mensen in
vakjes te stoppen Hij heeft
deze instelling echter ook no
dig, want de meerderheid in de
gemeenteraad bestaat uit af
gevaardigden van de SPD.
Nog even de vader. Tij
dens de verkiezingscam
pagne draaide er in een van
de bioscopen van Stuttgart
„De woestijnvos", de film,
die over de onwaarschijn
lijke successen van Rom
mels vader in Afrika ge
maakt werd. „Ik heb altijd
een reuze boog om die bio
scoop gemaakt Die verto
ning was me uiterst pijn
lijk. want het leek zo op
manipulatie, terwij] het
toch alleen maar een stunt
was van een zakenman, die
zijn kans schoon zag Over
igens Ik was de laatste die
mijn vader levend gezien
heeft Dat was op 14 okto
ber 1944 in ons ouderlijke
huis in Herrlingen bij Ulm
Ik was toen zestien Mijn
vader kwam binnen met
twee hoge officieren. Lijk
bleek Ze hebben hem ver
moord Omdat hij in het
verzet tegen Hitler was ge
gaan. hadden ze hem gif ge
geven en gezegd, dat er met
zijn familie en de leden van
zijn staf niets zou gebeuren
als hij het zou slikken Mijn
vader heeft mij een hand
gegeven en zich omge
draaid Een kilometer van
ons huis vandaan was hij
dood..."
FRANS WENNEKES
Suriname wordt onafhan
kelijk Niemand schijnt daar
nog aan te twijfelen Maar als
men Lekram Choté wil gelo
ven, dan bedriegt de schijn in
deze zeer Hij zegt deel uit te
maken van een massale
volksbeweging die in Suri
name is ontstaan en die tegen
de onafhankelijkheid is
Choté is in september van het
vorig jaar in Nederland aan
gekomen en heeft zich nu met
vrouw en zes kinderen neer
gelaten in een piepkleine va
kantiebungalow in het re
creatiecentrum Het Meerdal
in America.
Berooid heeft hij zijn vader
land verlaten Het merendeel
van zijn bezittingen zit nog
steeds in de koffers die opgesta
peld staan in zijn bungalow In
Suriname was hij naar zijn eigen
zeggen in goeden doen Zijn huis
in een van de buitenwijken van
Paramaribo staat op slot Hij
noemt zichzelf een verdrevene,
iemand die verjaagd is van zijn
geboortegrond Maai dal zijn
zakeri die Lekram Choté liever
niet bespreekt Hij wil niel meer
zijn dan een exponent van een
spontane volksbeweging die ge
bundeld is in het „Comité anti-
onafhankelijkheid 1975"
Dat comité heeft de koningin
en de koninkrijksregeringen
overladen met petities en tele
grammen en opereert onder het
veelzeggende motto „Het heil
des volks zij de hoogste wet"
Chote zegt zich uitsluitend tot
tolk te willen maken van een
volksmassa die naar zijn zeggen
250 000 handtekeningen onder
zegel verzamelde en die handte
keningen ter bestemder plaatse
deponeerde Handtekeningen
die vergezeld gaan van harde
woorden, bittere opmerkingen
en met de eis dat Suriname ver
deeld moet worden of een pro
vincie van het Koninkrijk moet
worden
Lekram Choté verkiest dan
ook zijn verklanngen op dic-
teersnelheid af te leggen, zijn ei
gen identiteit daarbij volkomen
uitschakelend Hijzegt „Ik geef
nu het antwoord van het volk,
althans twee-derde deel van het
volk Dat deel is tegen deze on
afhankelijkheid omdat wij
daarmee onze eigen onafhanke
lijkheid teniet doen".
Wij vragen nadere ophelde
ring over deze nogal cryptische
zin.
Chote denkt lang na en gaat
dan op dicteersnelheid verder:
„Ik zal U een wedervraag stel
len Bent U ais burger van het
koninkrijk onafhankelijk? Die
vraag hebben we ook voorgelegd
aan een gerespecteerde demo
craat als minister De Gaay
Fortman die onlangs in Suri
name was Zelf was ik bij dat
gesprek aanwezig Wij burgers
van Suriname zijn namelijk on
afhankelijk Suriname is een ge
lijkwaardig deel van het Ko
ninkrijk en de burgers van dal
gelijkwaardige Koninkrijk zijn
niet minder onafhankelijk dan
bijvoorbeeld het Nederlandse
deel Is de bedelaar op de stoep
van Paramaribo niet even onaf
hankelijk als bijvoorbeeld mi
nister De Gaay Fortman? Suri
name staat opeigen benen, want
het is gelijkwaardig aan alle an
dere koninknjksdelen".
Wij spreken onze twijfels over
deze opvatting uit Het konink
rijk is eigenlijk niet meer dan
een historische toevalligheid
Wil Surina me dan niet een onaf
hankelijke natie worden? Dat is
toch iets heel anders dan een ge
lijkwaardig deel van het Ko
ninkrijk.
Choté: „De taal, de cultuur en
de geschiedenis zijn de belang-
rtj kste elementen voor een na tie
We hebben toch êén taal en éen
geschiedenis We hebben er he
lemaal geen behoefte aan een
nieuwe natie te gaan vormen
Wij voelen ons goed opz'n plaats
in de koninkrijksnatie, vooral
het meest nijvere deel van de Su
rinaamse bevolking dat uit Hin
dostanen en Javanen bestaat
Het Surinaamse volk wil afre
kenen met 25 jaar machtspoli
tiek die het volk deed verpaupe
ren Deze door de achtereenvol
gende Surinaamse regeringen
gevoerde politiek is er op gericht
geweest de belastingcenten van
de Europese rijksgenoten (zo
wenst Chote de Nederlanders te
noemen J W kapot te slaan.
Wat wij willen is dat van Su
riname een gewone provincie
wordt gemaakt zoals Groningen
en Limburg Dat vooral ten
rechte van de Europese rijksge
noten die moeten welen wat er
met hun zuur verdiende centen
gebeurt En als dat niet mogelijk
is dan willen wij dat Suriname
verdeeld wordt, waarbij een
deel in handen valt van de kleine
groep die onafhankelijkheid wil
en het andere deel gewoon bij
het koninkrijk blijft horen Bin
nen een democratie kan een volk
dat eisen Nu wordt de grote
meerderheid losgelaten op een
handjevol lieden - niet meer dan
20 000 mensen - dat zich socia
list noemt, maar dat heel dicht
bij het fascisme staat Weet U
wat er feitelijk gaat gebeuren?
Men stoot een deel van het Ko
ninkrijk af dat al onafhankelijk
is".
Wij houden Chote voor dat hij
voor een wel erg formele opstel
ling kiest Is het niet zo dat de
Hindostanen bang zijn voor een
Creoolse overheersing
Choté: „Laat ik eerst even
zeggen dat niet alleen de Hin
dostanen deel uitmaken van de
volksbeweging die tegen de on
afhankelijkheid is Bovendien
zijn de Hindostanen voor geen
enkele bevolkingsgroep bang
zolang recht en democratie
heersen En ik herhaal het is
slechts een handjevol lieden dat
naai onafhankelijkheid streeft
Die mensen noemen zich socia
list, maar ze staan heel dicht bij
het fascisme"
Waarom, zo vragen wij, noémt
U deze groep fascistisch?
„Vanwege haar manipulaties.
Vanwege het feit dat het haar
om de macht te doen is Men
heeft het volk voor de laatste
verkiezingen onvoldoende geïn
formeerd Maar toen de regering
m het zadel zat, proclameerde ze
de onafhankelijkheid in haar
programma Dat heeft het volk
in tweeen gespleten Het groot
ste deel wil die onafhankelijk
heid niet En het zijn vooral de
Hindostanen die gefrustreerd
zijn door het feit dat de regering
Den Uvl achter het streven van
die minderheid staat. Hoe komt
dat? Men schreeuwt van de da
ken dat de Nederlanders de Su-
rmamers uitbuiten Daarmee
kweekt men bepaalde schuldge
voelens aan En daarom staat
men nu achter het streven naar
onafhankelijkheid Als Den Uyl
naar het Surinaamse volk wil
luisteren, dan komt die onaf
hankelijkheid er nooit Den Uyl
moet Suriname niet afstoten
omwille van zijn socialistische
geestverwanten Deze minder
heidsgroep stuurt regelrecht
aan op contacten met Cuba en
Rusland"
Chote heeft have en goed in de
steek gelalen Hij heeft een vei
lige en niet slecht betaalde baan
in de bosbouw in de steek gela
ten om naar Nederland te gaan
Is hij uit Suriname gevlucht?
„Ja Wij Hindostanen voelen
ons bedreigd W'ij hebben altijd
hard gewerkt en wij hebben de
schouders onder de economie
gezet Maar nu worden wij be
rooid door de horden."
Later komt Choté op deze uit
spraak terug Nee. hij is niet ge
vlucht Hij is verdreven Een
wederom op dicteersnelheid
voorgedragen volzin moet dat
nog eens onderstrepen „Ik ben
geen vluchteling, maar ik ben
een verdrevene evenals die tien
duizenden Hindostanen die
door de regering-Den Uyl, die
het onafhankelijkheidsstreven
van een handjevol rascistische
fascisten van de Surinaamse re
gering steunt, uit geboorte- en
woonplaats worden verdreven
Het gaat hier om plus minus
250 000 mensen" Choté voegt
daaraan toe dat de kans niet ge
ring is dat, als de onafhanke
lijkheid toch wordt uitgeroepen,
het Hindostaanse volksdeel me
teen op het vliegtuig naar Ne
derland stapt „Maai het ergste
is dat het merendeel van deze
mensen niet over het geld be
schikt om de overtocht te beta
len", zegt hij Wat zijn dan de
alternatieven?
Choté haalt zijn actetas te
voorschijn en spreidt een groot
aantal petities en telegrammen
op tafel uit In het merendeel
van deze aan de koningin ver
zonden stukken staat dat „het
koninknjksdeel Suriname on
middellijk verdeeld moet wor
den".
Het is krasse taal die in deze
teksten gesproken wordt Zo
wordt de koningin o m voorge
houden dat „de Hindostanen, de
grootsteen tevens meest arbeid
zame en vooruitstrevende etni
sche bevolkingsgroep in Suri
name. deeluitmakende van het
getal der reeds onafhankelijk
zijnde Nederlanders, vertegen
woordigd door de grootste poli
tieke partij aldaar, het onmid
dellijk verdelen van Suriname
eist en wenst om gegronde rede
nen aan geen referendum en/of
verkiezingen meer deel te ne
men, dat indien deze verdeling
enigszins wordt uitgesteld of
vertraagd, Den Uyl en zijn
„brumaanse NKP-regermg voor
alle geestelijke en materiële
schaden aan de Hindostanen in
deze regeringsperiode en hierna,
aansprakelijk en medeplichtig
worden geacht".
■Lekram Choté is er zich
van bewust dat al deze peti
ties en telegrammen van het
„Comité anti
onafhankelijkheid 1975" tot
dusver weinig aandacht
hebben getrokken. Choté
zegt: „De Nederlanders
staan er bekend om dat ze de
wereldproblemen in de
meest humane zin benade
ren Maar die Nederlanders
moeten nu ook begrip heb
ben voor de eisen van het
overgrote deel van het Suri
naamse volk dat verkwan
seld wordt".
JO WIJNEN
fred Rommel de kunst te rela
tiveren Hij vindt de zaken be
langrijk. maar niet zichzelf.
Dat bezorgt hem ook de gulle
lach, die zijn levenselixer is.
Hij zit voor me in een geruit
slobberjasje met een donkere
pullover tot aan de hals Uit
zijn rechterzak graait hij een
pijp en uit de linker de bijbe
horende attributen als tabak,
stopper en lucifers
- Lijkt U op Uw vader
De man met de zeer donkere
ogen, die zachtmoedig glan
zen, maar diep tot tn iemand
doorkijken, zegt grinnikend
„Nee, die was veel knapper Ik
ben niet zo'n sierlijk persoon
Ik heb nog een smoking thuis
en als ik heel voorzichtig stilzit
kan ik hem nog net dragen".
- Maar de eigenaar van een
VW1600 zal nu wel in een gro
tere auto moeten overstappen
„Geen denken aan Hij heeft
er pas 10 000 kilometer opzit
ten en ik ben een zuinig man
Dus hij moet nog even mee.
Met mij er in Het eerste dat ik
meteen veranderde nadat ik
gekozen was, waren al die
plakkaten op de verkiezings
borden met 'ik ben voor Rom
mel', die heb ik onmiddellijk
weg laten halen Vreselijk als
je in alle straten zo door jezelf
aangestaard wordt".
Wat heeft kandidaat
Rommel de kiezers beloofd
„Ik ben ermee begonnen niet
te liegen De mensen weten,
dat ik verstand van centen
heb Dat komt goed aan bij die
zuinige Schwaben hier. dist is
trouwens toch zo'n komisch
volk Voor anderen dan Die
moeten altijd lachen Vooral
om hun taaltje Maar wij
Schwaben, wij lachen niet om
onszelf"
Wanneer hij dat zegt proest
hij het uit met de hand op de
buik van zijn forse lichaam
„Daar moet ik U nog iets over
Manfred Rommel, zoon van de voormalige veldmaarschalk Erwm Rommel, brengt met
zijn vrouw Liselotte een toost uit, nadat hij tot burgemeester gekozen is.
Lekram Chote, verjaagd van zijn Surinaamse geboortegronden in Nederland, Zoals hij zegt, tolk van het „Comité
anti-onafhankelijkheid 1975"
Tot dusver heeft het „Comité anti
onafhankelijkheid 1975" een groot aantal
petities en telegrammen gezonden naar de
koningin, de gouverneur van Suriname en
naar de regeringen van het Koninkrijk
Het comité zegt werkzaam te zijn in alle
districten van Suriname. Enkele grepen
uit de petities
da t di t comité geen verlengstu k en/of
beweging is van geen enkele politieke par
tij m Suriname doch een spontane bewe
ging is van democraten in hei gehele land,
vertegenwoordigende alle etnische groe
pen waarondei nagenoeg plm 150 000
Hindoestanen zich bevinden.
„...dat daarbij niet nagelaten werd te
wijzen op welke laffe en laaghartige ma
nier de regering-Den Uyl zichzelf en Ne
derland probeert te bevrijden van de
plaag de communistische NPK-
brumanen, zonder zich daarbij om het lot
en recht van de democraten te bekomme
ren..."
"...de Nederlandse nationaliteit, een
onaantastbaar persoonlijk bezit, niet prijs
te zullen geven, noch wordt ei getolereerd
in de daaraan verbonden rechten op eni
gerlei wijze
te worden beknot of aangetast..."
dat als deze verdeling niet onmiddel
lijk gebeurt, de linkse Nederlandse poli
tici en machthebbers voor alle ongere
geldheden, waarbij vooral de Hindosta
nen worden belaagd en de Hindostaanse
vrouwen en zelfs minderjarige meisjes
worden ontvoerd en verkracht, verant
woordelijk zijn..
I
i
dat deze groepen het bij elkaar heb
ben kunnen uithouden is enerzijds te dan
ken aan de bindende en beschermende
leiding van Uwe Majesteit en Uw devoot,
oprecht, rechtvaardig, menswaardig en
godsdienstig beleid Waarlijk de deugden
en eigenschappen die hun allei geliefde
Vorstin siert .Anderzijds ook aan de tole- 1
rante en verdraagzame houding van de j
Nederlanders in Suriname Maar nu loopt
de maat over..
weshalve het bovenstaande verzoek
van het comité „anti-onafhankelijkheid-
75" aan Uwe Majesteit het land Suriname
onmiddellijk te verdelen of anders de plm
250 000 Nederlanders van Suriname in
Nederland over te nemen, met schade
loosstelling voor hun bezittingen.