Pravix van Imboe
Bert maakt een
pratende,
koude
sneeuwpop
irr; mm
i W
Boek over half-joodse
oorlogsverschoppeling
bestseller in
Slecl
Ned<
Van Waas
sn
DE WEDSTRIJD
„Mao Tse Strauss" schokt
Duitsers na bezoek Peking
OUDERS NIET KNAPPER DAN KINDEREN
Bon
r
4L 5 bo to fa r us'A^ uf"i W..
6t 2 il-h r l/££-
is
caa r hef
Franz-Josef en Mao wantrouwen beiden Moskou
Sovjet-Unie
VER1JES OOI
24 januari
De leus is nog alt
Ambon moet vrij!
WOENSDAG 22 JANUARI 1975
£.te
PfcOlri* KlHT NMX
Er was eens een jongetje, die Bert lieette. Hij was dol op
sneeuw. Toen er sneeuw lag ging hij dadelijk een sneeuwpop
maken.
Hij was er net mee klaar,
toen hij een zware bromstem
hoorde zeggen: „Wat doe jij
hier?" Bert werd verschrikke
lijk bang nu hij in het donker
alleen bij de sneeuwpop stond.
Toen dacht hij, dat het best
kon zijn dat de sneeuwpop het
gezegd had en om te proberen
of het waar was zei hij; „Ik
ben zes jaar".
„Ik ben dertig jaar", ant
woordde de sneeuwpop".
„Het is dus waar, dat jij kunt
praten. Heb je het niet koud?
Kom mee, ik zet je beneden
in de kamer bij de verwar
ming".
Toen ging Bert naar bed.
Hij droomde van pratende
sneeuwpoppen.
De volgende morgen toen
hij naar de sneeuwpop ging
kijken, lag er een plas wa
ter.
Mikkelou van de Loo,
Oosterhout,
8 jaar.
MK i fytij
n i i
Robert de Legé en Thad Seth Paul uit Breda hebben ons een goed stripverhaal gegeven. Regelmatig zullen jullie
er in de Kleine Stem een deel van zien. Het zijn iedere keer afgeronde stukken, zodat het niet vervelend is, dat
er wat tijd tussen de verschillende afleveringen zit. Robert de Legé heeft de tekeningen gemaakt en Thad Seth Paul
verzon het verhaal.
„Kijk, ze rennen, kijk ze draven,
Wie komt er het eerste aan?
Wie zal straks als overwinnaar,
't Eerste op de heuvel staan
Kleine Mieke is een vluggert,
Toosje doet ook erg haar best,
En Martien, die kleine dikkert,
Loopt nog harder als de rest
Maar, dan plots komt Marjoleintje,
Kijk, ze loopt haast aan de kop,
En jawel, met een hoeraatje,
Staat ze het eerste op de top!!!!!!!!
Esther Merkx, Waalwijk, 7' jaar.
Jongens en meisjes, die denken een leuke tekening
verhaal voor de Kleine Stem te hebben, kunnen i
werkstuk sturen naar De Kleine Stem, Reigerstraat 1
Breda Degenen, die hun tekening of verhaal te|
i willen, moeten dit er even bij schrijven.
Elly van Ommen.
(Van onze correspondent)
ROME Een nog jonge
vrouw. half-Italiaans, half
joods, beleeft tussen 1941 en
1947 alles wat de toenmalige
geschiedenis aan mensonte
rende toestanden te „bieden"
had.
Als weduwe achtergebleven
verliest ze haar eerste zoon.
Uit een toevallige ontmoeting
met een dronken Duitse sol
daat wordt een tweede zoon
geborein, die 'n kommervolle
en toch vrolijke jeugd heeft,
maar die aan epilepsie over
lijdt. Een kleuter nog, en de -
moeder, die de oorlogsjaren
met schrik en zorg is doorge
komen blijft ontredderd en
eenzaam achter. Ze leeft nog
tien jaar, maar vegeteert dan
meer dan ze leeft.
Het leven heeft haar niets
dan verdriet gebracht. Ze
heeft ervaren, bijna lijfelijk
gevoeld hoezeer de joden
door de Nazi's uitgeroeid
werden. Ook de Italiaanse
joden. Alleen al tienduizend
uit het ghetto van Rome.
Zeven jaar menselijke histo
rie. Die zeven jaar heeft de
Italiaanse schrijfster Elsa
Morante uit de wereldge
schiedenis gelicht om aan te
tonen, hoe slecht de wereld
was en is en zal blijven,
want Morantes boek is tege
lijk een machteloze hunke
ring naar een betere wereld
en een gelaten erkenning dat
die niet haalbaar is. In de
paar maanden dait het boek
op de Italiaanse markt is,
zijn er ruim 500.000 exem
plaren van verkocht, een
verbijsterend aantal in zo'n
korte tijd. Met tal van lan
den is al overeenstemming
voor een vertaling bereikt,
en ook met Nederland heeft
de Turijnse uitgever verge
vorderde contacten om tot
een vertaling te komen.
Het boek zal op de Neder
landse markt aanslaan zeker
bij een volk dat als weinig
andere zfjn joodse landge-
noten heeft zien wegvoeren
en lijden. Literaire critici
hebben zich langdurig uitge
put in antwoorden op de
vraag waarom Morante met
dit boek zo'n succes heeft.
Het enige antwoord lijkt te
zijn, omdat Morante zo'n ge
makkelijk leesbaar en men
selijk boek heeft geschreven
over mensen en dieren in
hun goede of slechte relaties
tot elkaar. Het boek wemelt
van de mensen, figuranten
en hoofdrolspelers, van die
ren en namen. Misschien dat
ze om die reden wel eens
met Dostojewski wordt ver
geleken, maar zeker niet
vanwege de schrijftrant,
want die is bij Morante veel
minder zwaar.
Er gebeurt heel veel en heel
weinig in haar boek getiteld
„La Storia", de geschiedenis.
Ze vertelt hoe Ida, een
vrouw van ergens in de der
tig vanuit de provincie in
Rome terecht komt. Hoe ze
haar man verliest en aanvan
kelijk alleen met haar zoon
verder leeft. Dan breekt de
oorlog uit en de vriendelijke
schoolonderwjjzeres Ida voelt
zich vanwege haar half-jodo-
se afkomst op slag bedreigd.
Uit die bijna verlammende
angst geeft ze toe aan een
toevallige zattemans-ver-
krachting, die van een Duitse
soldaat die een dag later ver
trekt en kort daarna sneu
velt. Uit die kortstondige
„liefdes"-ontmoeting wordt
hen zoon geboren. Giuseppe.
Hij noemt zichzelf na een
paar jaar Useppe, een kin
derlijke verbastering van
zijn naam en zo leeft hij zijn
korte romanleventje.
Useppe wordt door zijn moe
der maanden en maanden
angstvallig verborgen gehou-
den, maar dank zij zijn oude
re stiefbroer ont/dekt de klei
ne bastaard het rijke Ro
meinse leven. Hij vlucht met
zijn moeder de barakkenwij-
ken in, ontmoet daar vrolijke
Napolitaanse vluchtelingen,
allerlei dieren en zelfs parti
zanen, bij wie zijn stiefbroer
zich heeft aangesloten. Ida
probeert alle oorlogsjaren
door een rechtschapen leven
te leiden, sappelend van de
ene dag in de andere, telkens
verhuizend, zorgend voor de
ziekelijke Useppe, wachtend
op bericht van haar altijd
afwezige, opgroeiende parti-
zanenzoon, die overigens
vlak na de oorlog bij een
verkeersongeluk omkomt als
hij z'n zoveelste zwarthan
del-vrachtje veilig wil trans
porteren.
Useppe wordt vlak voor de
bevrijding een zorgenkindje
vanwege zijn epilepsie, een
ziekte waar de kleuter na de
oorlog aan sterft. De lotge
vallen van al die doorsnee
Italiaanse burgers, die murw
gebeukt worden door het ge
welddadige faeisme en nazis
me zijn stuk voor stuk de
aanklachten die Elsa Morante
in haar boek heeft verwerkt.
De officiële „boodschap" die
ze te vertellen heelt, verpakt
ze in de dialogen, monologen
en verhitte toespraken van
een jonge, links-geaarde
anarohist. Hij, de revolutio
nair Davide Segre, predikt
een betere wereld, ook via
de marxistische ideeën, aanto
nend hoe slech' de wereld de
eeuwen door is geweest. Dat
is dan tevens Elsa Morantes
voornaamste drijfveer ge
weest om dit boek over deze
min of meer toevallige zeven
jaren te schrijven. Zij noemt
in de ondertitel van haar
boek de hele menselijke ge
schiedenis „een schandaal
dat al tienduizend jaar
duurt". En doorgaat, want
haar toekomstvisie is gela
len-pessimistisch.
Op haar leeftijd, (62) zegt ze
vrijwel dezelfde dingen als
de vele jongeren die in alle
uithoeken van de wereld de
„flower-power" prediken, die
conventies en tradities liever
kwijt willen als dat een be-
ere wereld oplevert, die
links en rechts en alle over
heersende systemen veroor
delen en die op zoek zijn
naar menselijke waardigheid,
respect en een vredig leven.
De illusie ten top, zo lijkt
het aan het einde van Mo
rantes boek, want alle men
selijke pogingen om de histo
rie van diezelfde mensen po
sitief om te buigen, zullen
schipbreuk lijden.
Elsa Morante is moeilijk te
benaderen. Ze sluit zich
thuis op in lïaar huis te Ro
me, temidden van haar kat
ten. Ze maakt geen deel uit
van de Romeinse uitgaans-
wereid. Ze is zelf half-joods,
en dat verklaart misschien
haar bewogenheid in „La
Storia".
Ze is jarenlang getrouwd ge
weest met Alberto Moravia,
een van Italië's grootste
schrijvers. Ze is nu geschei
den van Moravia, maar ze
moet ongetwijfeld "door hem
geïnspireerd zijn geweest al
die jaren. Moravia schreef
namelijk al veel eerder zijn
boek ..La Ciociara". In Ne
derland als Bruna-beertje
verschenen onder- de titel
..Twee vrouwen". Naar dit
boek is een film gemaakt
met een magnifieke rol van
Sophia Loren.
Het boek verhaalt over' twee
vrouwen, moeder en dochter,
-die de bezettingsjaren op het
platteland doorbrengen, om
dat ze niet in Rome durven
blijven wonen. Ook in dit
boek vertelt Moravia de dui
zend-en-een-onbelangrijke en
belangrijke belevenissen van
twee oorlogs verschoppelin
gen. En ook Moravia laat een
ondergedoken student tegen
die twee vrouwen praten:
over de schandalige uitbui
ting in alle eeuwen door po
litieke grootmachten, door de
kerk, door de kapitalisten.
Een bijna analoog boek met
een analoge conclusie: de
wereld is rot en blij ft rot.
terwijl de individuele mens
geluk of pech kan hebben,
enig plezier in zijn leven oi'
alleen maar tegenslag.
FRANS WIJNANDS
(Van onze correspondent)
BONN Voor ingewijden in
de Duitse politiek leidt het
geen enkele twijfel meer, dat
de volgende kanselier ih Bonn
Franz Josef Strauss zou heten
wanneer dit van Mao Tse
Toeng zou afhangen. Zelfs
Duitse ministers, die de laatste
maanden hun opwachting in
China maakten, mochten niet
evenals Strauss het genoegen
en de sensatie smaken door
„de grote voorzitter" .ontvan
gen te worden; nota bene met
de begroeting „grote voorzit
ter".
Voor de Chinezen geldt het
motto, dat de vijand hun
vriend is en de protocollaire
eer, waarmee de hier al Mao
Tse Strauss genoemde Beier
ontvangen werd, bewijst wel
hoe diep de Chinezen deze
hebben. Alsof het allemaal
niet opkon, werd Strauss ook
nog door premier Tsjoe En
Lai, die sinds zijn ziekte hoe
genaamd niemand meer te
zien krijgt, ontvangen.
De reden van deze vriend
schap is niet ver te zoeken,
hoezeer de berichten over de
loftuitingen aan het adres van
Strauss ook de Duitsers zelf
verrasten om niet te zeggen
schokten. Er loopt geen politi
cus in Duitsland rond. die de
Sovjet-Unie meer wantrouwt
dan de robuuste Beier en pre
cies dezelfde gevoelens koes
tert men in Peking. Strauss
bewees ook. dat men in leren
broeken gehuld dezelfde sluwe
overwegingen kan opstellen
ais de diplomaten met hun ui
terlijk eeuwige glimlach.
Zijn voorgangers onder de
Duitse bezoekers mochten niet
in Mao's salon komen, omdat
zij, rekening houdend met de
Westduitse interesse, het pro
bleem Sovjet-Unie in het ge
paste diplomatieke midden lie
ten. Hiertoe behoort onder an
deren ook CDU-voorzitter Hel
mut Kohl.
Door dergelijke scrupules
wordt een man als Strauss
niet geplaagd en het crescen
do, dat de Chinezen in de
ontvangsten door hun belang
rijkste leiders aanbrachten, is
dan ook uitsluitend de waar
dering voor de vierkante taal,
die hij van meet af aan in
Peking tegen de Sowjet Unie
bezigde.
Misrekend
Zoals zo vaak schijnt Strauss
zich misrekend te hebben over
het politieke effect op liet
thuisfront. Commentatoren, die
in wezen niets tegen de UOU
en de CSU hebben, wijzen er
fijntjes op, dat het de Chine
zen zijn, die Strauss ze gaarne
als kanselier zier en drukken
er hiermee nun twijfel over
uit of de Duitsers dezelfde
verlangens koesteren. Het
Duits gevoel voor diplomatie
is bovendien fijnzinnig genoeg
geworden om zich meer te er
geren dan te verheugen over
de wijze, waarop Strauss als
een stier door de porceleinkast
van Russische gevoelens heen-
raast, en dat niet in oen Beier
se verkiezingscampagne, i
op vreemde bodem.
Hoezeer Strauss m Pefciil
fijne zand van het gevoe.f
tact door zijn vingers liet
pen, demonstreerde hij t|
zijn rede op een feest»
Bij deze gelegenheid steil
zich op zijn ronde Wl
Amerikanen eens gezeh»
hebben, dat het hun r
recht was in de
tegen Hitler in te
maar dat met het oog
toestand van Europa
de hulp, die zij toen
de, tot op zekere hooft I
een herstelbetaling wai l
dat was rijst op de C-'l
molen, die altijd tegel
wind van de grote
blokken indraait.
Schmidt
In de Adventstijd van I
lier Helmut Schmidts t
het rode China 1
Tse Toeng op niet mis tel
stane wijze duidelijk gtff
dat hij meer behagen
in de politieke opvattl
van de oppositie dan dtej
de regering. Mogelijk f
hierin een zekere dwang. 1
Sch'midt is er de manj
naar om de zo subtiele]
houd in een tussen de
publiek voor eer. verre f-l
tijd nog onzekere vri#J
het spel te zetten. Wel T
hi j Peking intussen a'
weten, dat hij in april
ma-n- za] komen wannef'l
en Tsjoe ook voor hen1]
huis- respectievelijk
deur o oenen. Met min^l
Strauss neemt Schmidt 1
genegen. Anders blij"
thuis.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het leran
van een spoorboekje, een
weerkaartje of een beeldgra
fiek is vee! moeilijker dan
menigeen denkt. Ouders bren
gen het er niet veel beter af
dar) hun kinderen van een iaar
of twaalf Met eenvoudige ,re-
kenopgaven kumnen de zesde-
klasserHes zelff beter uit de
voeten dan hun ouders.
Dat is gebleken uit een on-
derzoek van het Centraal In
stituut voor Toetsontwikkeling
(CITO) in Arnhem. Dit insti
tuut stelt jaarlijks een lande
lijke schooltoets op voor onge
veer 90.000 kinderen van de
zesde klassen der lagere scho
len, lie voortgezet onderwijs
will a g. 'in volgen aam Havo,
gymnasium of atheneum. Dit
jaar wordt de toets afgenomen
op 27 februari en 4 en 5
maart. Dat gebeurt gewoon op
de eigen school en 's avonds
zullen weer heel wat ouders
willen oroberen, wat zij er
zelf van gemaakt zouden heb
ben.
Dat interesseerde ook het
CITO. Daarom werd de toets
vanhet vorig jaar ook eens
voorgelegd aan een londerdtai
ouders (ii Arnhem en Millm-
gen) Het resultaat was voor
de ouder: niet om te juichen.
Veel vragen uit de onderdelen
„algemene kennis" en „rèke-
ner" wei n ie<1 de 7.esde-
klassertjes beter beantwoord
dan door de ouders.
Enkele voorbeelden. Hij een
tiormagl weerbericht werden
vier eenvoudige weer kaartjes
tfgi ukt: Gevraagd werd,
welk kaartje het gegeven
weerbericht aanduidde. Van
de kinderen gaf 69 orocent het
goe-ïe o' -d van de ouders
slechts 44. Op een mil cuvraag
bij een gefingeerd landkaartje
gaf 77 procent van de kinde
ren :loeb slechts dl procent
van de ouders het juiste ant-
rooi'd.
Een afstandstabel, zoals in
vnjv Tke Z0kn«eoda voor
komt, leidde tot de vraag,
welk' plaats het verst van
Amsterdam ligt: Assen of En
schede. 71 procent van de kin
deren wist het juiste antwoord
te v'.nden doch slechts 68 pro
cent van de ouders. Merk
waardig is, dat de ouder* by
net zelfde tabelletje 86 procent
scoorden op de vraag, hoe
groot de afstand is tussen
Haarlem en-Nijmegen en de
kinderen slechts 81 procent.
Van "lp "!erc co -Jp kinderen
wisx -'er even groot nercenta-
ger7D wie ev in de *p'v nr*
zitten, maar op de vraag, wat
een begroting is, sloef^l
ouders de kinderen n:t,J
tegen 49 procent: een U'
uits mieter voor de ouders J
De toetsen zijn zo sf'
steld, dat telkens een
moet woeden gemaakt i' 1
moge 1 i j tee antwoorden, t
van er eer het goede afJJL
is. Dat gebeurt ook rtjj
rekentoets van dertig
waarbij de zesdek^w
er ip1 een
score boeken dan de oud#5
WPFNSDAG 22 JANUARI
I)i
8
WUKAAN ZEE (ANP) -
dag voor de Nederlandse
versloeg grootmeester Jan
waarinde Nederlandereige
van nature favoriet voor de
Wel heel ongelukkig was de
nul die grootmeester Jan Tim-
mun moest incasseren van de
Bulgaarse meester Popov. Diens
posilie was gedurende uren niet
al te florissant, doch hij bleef
overeind. In de slotfase vergiste
Timman zich verschrikkelijk,
Hij moest vrijwel geforceerd ca
pituleren. Met 4 uit 7 is zijn
plaats weliswaar niet slecht,
doch 2 punt achterstand op l'or-
lisch maken de strijd om de
hoogste eer problematisch.
Daarnaast ging Ree, met wit
tegen Gligoric spelend, ten on
der De Nederlander stond ge
durende zo'n 20 zetten alleszi ns
comfortabel. Hij overschatte
echter zijn kansen, of onder
schatte de tegenkansen Hoe dit
zij, de Joegoslavier kwam tot
een koningsaanval, die hij keu
rig doorvoerde.
Genoegen beleefden we
vooral aan Sosonko - Kavalek
Remise, na een pittige gedach
tenwisseling. Sosonko, die op
punten koerst - het grootmees
terresultaat - handhaafde zijn
ongeslagen record en kwam tot
4'/j punt. Nog 'i'h uit 8 en hij
heeft een eerste grootmeesterre
sultaat op zijn naam gebracht
Men denke overigens niet te
licht over die taak - daar vele
van zijn aanstaande tegenstan
ders kandidaten voor de eerste
prijs zijn - doch de geweldige
kennis die Sosonko paraat heeft
levert hem wel de middelen vooi
remise-investeringen.
Sensationeel was ronduit de
nederlaag van Gelier - met wr
nog wel - tegen de Westduitse
crack Robert Hiibner Geiler, ja
renlang kandidaat voor het we
reJdkampioenschap, is in dez
(Van onze sportmedewerker)
ST.-JANSTKKN - Krank vai
Waas is tijdens hel districts
kampioenschap le klas libr
klein biljart ongeslagen geide
ven. Alvorens de finalepartij be
gon tussen Krank van Waas c
de thuisspelcnde Eugène Pica
vet was Van Waas al zeker va
de titel. Daarom was de finale
partij slechts ecu formaliteit.
Voor de rangschikkin
maakte het niets meer uit, war
bij vetlies was Picavet ook al ze
ker van een tweede plaats N
tien beurten in deze finalepart
had Van Waas reeds een vooi
sprong opgebouwd van 73 tege
27 Na 15 beurten 98 tegen 59 e
na 20 beurten 137 tegen 87 Toe
kwam Picavet behoorlijk teru
en na 30 beurten was de stan
169 tegen 154 Maar Van Waa
beschikte over het sterkste einc
schot en maakte de partij in no
3 resterende beurten uit Teger
vallend in dit kampioenscr
waren zonder meer de lage j
middelden. Alleen Eugiène
cavet kwam er met 6,11 goed va
af Een opmerkelijk feit in de;
eindstrijd was de kortste part
van Camiel de Schrijver u
Lamswaarde. Deze spel.
maakte zijn partij tegen Picav
ADVË
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
In Nederland wonen 35.000 Zuicf
sceptisch staat tegenover hun il
De ouderen worden bij hun stnjJ
in toenemende mate gesteund
geenszins schuwen
Hoogovens naar Zuid Afrika. dij
politiek Boersma kwam terug /I
een tragisch document Gnek#
weinig Dokter in Ghana piaktL
Voetballer Jantje Peters geloof!
hulp: melk voor vee of kinder erf
ik ze pakken' Shaffers EquuS
stalknecht Columns Hofhuize
Verhoeven Cartoons Trans c
averalinNxHteri
Invullen en »n op
zenden aan We
Amsterdam
Noteer mij s v p als
kwanaalabonnee f 20 - p€
jaarabonnee èf 75.- pe
Naam
Straat
Plaats
Telefoon-
Postgiro
^(Handtekening)
