COMMISSARIS J. A. BLAAUW,
JAGER OP MOORDENAARS:
J5
School
meisje
gewurgdP
in Rotterdam
De Stem
ROTTERDAM Een houten knuppel, donkerbruin gepolitoerd maar polsdik
en zeer wel geschikt om er iemand in een klap mee dood te slaan. Met sierlijke
letters staat de naam van de eigenaar in het hout gebrand. Die eigenaar is J. A.
("John") Blaauw, commissaris van politie te Rotterdam, de hoogste recherche
man van de grootste havenstad ter wereld. De wapenstok is een souvenir.
„Een cadeautje van Kelley, de opvolger van Edgar Hoover als hoofd van de
F.B.I."
Commissaris verstre'.; deze mededeling met voldoening maar zonder buiten
sporige ijdelheid. Dt muppel is niet zijn enige trofee. Verre van dat. Hij ligt op
een dressoir-achtige tafel langs een van de wanden in zijn werkvertrek, op
zijn beurt een onderdeel van wat interieur betreft een der droefgeestig-
ste politiebureaus van het vasteland. Door kale gele gangen regelmatig on
derbroken door saaie deuren die van een afgemat soort groene verf zijn voor
zien kom je in zijn werkvertrek en dat is dan een hele verademing. In zijn
kamer ligt tenminste tapijt en er staan comfortabele stoelen. De versiering
echter is geheel ontsproten aan het beroep van de bewoner. Op het al ge
noemde „dressoir" liggen behalve de dodelijke knuppel, twee politiehelmen
afkomstig uit respectievelijk Londen en Berlijn en verder een groot aantal
herinneringspenningen en plaquettes, evenzovele verwijzingen naar mijlpa
len uit het leven van de nu 46-jarige commissaris.
VLAKBIJ OUDERLIJK HUIS
Door
John Roozen
Foto:
Ronald Sweering
"Het gaat niet
in je kouwe
kleren zitten
De meest recente penning, gevat
in een soort barnsteen, dateert van
de moordzaak Gorkum waar twee
Grieken een reder in diens woning
neersloegen en doodstaken De
commissaris heeft in die affaire
nog al wat kritiek van vakbroeders
te verduren gehad. Hij zou teveel
het publiek hebben ingeschakeld
bij het onderzoek. In de hoofd
straat van het stadje werd een win
kel-etalage gehuurd waarin de be
bloede kledingstukken van de ver
moedelijke daders werden uitge
stald. „Mooi dat we daar de
beslissende tip op hebben binnen
gekregen" is het lakonieke com
mentaar van de commissaris op de
collegiale kritieken.
Aan die affaire waarbij hij betrok
ken werd als hoofd van het regi
onale recherche bijstandsteam
herinnert nu een fraaie plaquette
Een wat bevreemdende scalp in
het nuchtere politievak, ben je ge
neigd te constateren. Is datgebrui-
kelijk zulke penningen? „Jawel,
dat doen we wel meer", is het on
verstoorde antwoord van de com
missaris. Elk vak heeft zijn eigen
charmante trekjes, blijkt nu wel.
de tragische bezigheden van de be
trokkenen ten spijt.
Commissaris Blaauw voert ons
vervolgens naar de tegenovergele
gen wand van zijn kamer waarop
een gigantisch prikbord tientallen
wapenschildjes en politie-souve-
nirs zijn bijeengehangen. Wapen
schildjes van het Nederlandse Ra-
venstein tot het Amerikaanse
Kansas City Een fraaie is die van
de Highway Patroll van Arkansas,
die er van getuigt dat John Blaauw
wel degelijk in een van diegillende
met zwaailichten strooiendezwart-
/wit politiewagens heeft rondge
reden, waarmee AmeriKaanse tv-
series zo aardig doorspekt zijn. Hij
heeft er een paar maanden stage
gedaan en er een geldig legitima
tiebewijs als sheriff van overge
houden. Tussen die wapenschild-
jes ineens een plechtige foto van ex
president Nixon, genomen tijdens
een felicitatiespeech bij de uitrei
king van F B I.-diploma's. Ook
commissaris Blaauw kreeg op die
dag zo'n oorkonde uitgereikt.
Commissaris Blaauw is kortom
een breed georiënteerd politie
man, een man bovendien die in de
loop der jaren schik in het vak be
houden heeft.
Als hij niet zo'n vriendelijk en ont
spannen gezicht had, zou je zelfs de
vraag kunnen stellen of de betrek
kelijk jonge commissaris niet te
véél schik in het vak heeft Of hij
anders gezegd een man is die het
jagen op misdadigers een soort
sport is gaan vinden, voor wie het
Nederlandse jachtgebied te „tam
zou kunnen zijn.
Maar nee, de commissaris is een
gewoon huisvader, een man van
vlees en bloed die nog steeds in
elke ernstige misdaad de mensen
op de eerste plaats stelt. Dader zo
wel als slachtoffer
Maar het denken over het lot van
de dader, zo laat hij onomwonden
weten, komt op de tweede plaats
De politie heeft nu eenmaal als
eerste taak „opsporen en voorge
leiden", daar valt niet mee te mar
chanderen Zijn taak is he( de da
der achter slot en grendel te krij
gen, hoe snel ook „slot en grendel'
volgens sommigen weer van bin
nen of van buiten geopend wor
den.
„Of er al of niet zwaarder gestraft
moet worden, of we zuiniger moe
ten zijn met proefverlof te geven.
rde 14 ondert
tfy» er negen gehoord!
toonden. Bij de overige^
sprake van een lichte matl
minder goed horen.
U>i njuf opdracht gegevi
ven orde te bentellen. Zij weigert
j met de opstandelingen te onder
handelen, maar heeft wel voort-
I durend contact met Samara Ma.
Wil Vervat
BOTTERDAM Tientallen r
terdamse politie en van de j
breid onderzoek b
Wat bezielde de moordenaar
van het 15-jarige meisje Wil
Vervat in die vroege nacht van
7 op 8 september? Zal hij op
nieuw toeslaan als de politie er
niet in slaagt hem op te sporen?
En wanneer zal er licht komen
in „de zaak Brekelsveld" van
1963, eveneens in Rotterdam
spelend, waarbij een jonge
moeder met haar 7-jarig zoon
tje door een onbekende werd
afgeslacht?
Het zijn vragen die de Rotter
damse politie niet met rust la
ten. Er zijn moordzaken en
moordzaken. Wie na jaren lang
getreiterd te zijn zijn vrouw in
razernij doodslaat, wordt wel
gegrepen. Wie bij een uit de
hand lopende café-ruzie naar
mes of pistool grijpt, blijft
meestal niet lang op vrije voe
ten. Maar er zijn onder de vele
„De greep n
zich ..Draken I
mende blankJ
voormalige Pol
dotroepen, hadi
enkele uren nad
Lissabon en h«
Zambtaanse ho<
een akkoord had|
dat voorziet In b
guerrilla-oorloJ
vestiging van tr
gering waarin M
ventoon voert e
hankelijkheid tj
Radio Vriii
Niet alleen b
tingen de rel
herdoopten
maar zij ma;
ter van het h
vliegveld, d<^
andere slei
den v
den t
[eurs van de Rot-
^zljn een uitge-
il op het 15-ja-
geweldsdelicten altijd gevallen
die na enige tijd doodlopen. De
belangstelling bij het publiek
taant, nieuwe zaken eisen de
aandacht.
De politie maakt er zich min
der makkelijk van los. „Niet
dat je er wakker van ligt maar
het is wél zo dat je bij elke ar
restatie erop bedacht blijft, dat
je telkens weer denkt: „Hé, die
zaken lijken (een beetje) op el
kaar, zou misschien..."
Het is de ontboezeming van de
Rotterdamse recherche-com
missaris J. A. Blaauw,een man
die herhaaldelijk in het nieuws
komt, omdat hij anders dan
sommige andere autoriteiten
oprecht van mening is dat
„het publiek" recht heeft op in
formatie over alles wat de poli
tie aangaat. Maar dat niet al
leen, het publiek kan de politie
soms over het dode punt in een
onderzoek heen helpen. Dan
stromen er tientallen, honder
den tips binnen die allemaal
nauwgezet worden nagetrok
ken. Voor de buitenstaander
vaak moeilijk aan te voelen, al
die pietepeuterige werkzaam
heden, die zo sterk afwijken
van wat politiehelden op de
beeldbuis doen. Wat een poli
tieman er zelf van denkt, hoe
hij, zoals dat tegenwoordig
heet „gemotiveerd" blijft bij
zijn werk, vertelde commissa
ris Blaauw.
dat soort problemen ligl niet op
mijn terrein", zegt hij: „Daar zijn
andere mensen deskundigen op
hun gebied voor aangesteld."
Hij hééft er natuurlijk wel zijn ge
dachten over. Geeft ze liever met
bloot. Natuurlijk is het niel leuk
voor een agent die een verdachte
voor de officier heeft voorgeleid en
hem dan in de tram naar huis al
weer vrolijk mee terug ziet rijden
Zulke dingen gebeuren natuurlijk
wel Commissaris Blaauw: „Mijn
mensen worden er wel eens door
geprikkeld, dat is met meer dan
menselijk, maar gefrustreerd ra
ken is er toch niet bij, dacht ik De
politieman moet zich ook weer niet
al te veel met zijn taak identifice
ren."
We zijn er niet om wraak uit te oe
fenen maar om de samenleving te
beveiligen. Een man die van
moord wordt verdacht moei je
zien te pakken te krijgen om te
voorkomen dat hij opnieuw toe
zou slaan Maar of hij daarna als
patiënt behandeld moet worden of
meer „oudtestamentisch" ge
straft. is een zaak van latere zorg
De politie heefi geen oordeel te ge
ven over het gevangeniswezen
maar commissaris Blauw heeft
persoonlijk wél een kanttekening
Zijns inziens moet je 'n volwassen
man niet voor 'n paar kwart
jes knijpers in elkaar laten zetten
terwijl zijn gezin naar de bijstand
moet. Gewoon werk in de ge
vangenis met een gewoon loon
houdt hei zelfrespect in stand en
daarmee de verhouding tussen de
gedetineerde en zijn gezin Maar
nogmaals, dat is denken aan zaken
van het tweede plan De politie
moet allereerst misdaden zien te
voorkomen en daartoe behoort on
der meer het hardnekkig jagen op
een onbekende moordenaar van
wie valt aan te nemen dat hij ooit
opnieuw zal toeslaan.
Dat is de motor die achter het zeer
uitgebreide onderzoek in de
„moordzaak Wil Vervat" draait
Het meisje werd in de nacht van 7
opflseptember bij het verlaten van
de metro in enkele seconden over
vallen en direct gewurgd „Dat zit
ons het meeste dwars Zo'n man
doodt om 't doden zelf Tenminste
dal is de meest aannemelijke ver
klaring Het ligt toch wel even an
ders dan bij iemand die in paniek
raakt als zijn slachtoffer zich ver
zet of aan het gillen slaat Déze
man zal wéér toeslaan We moeten
hem daarom hebben kosie wat
kost
Vandaar dat nog altijd 75 recher
cheurs bij de zaak betrokken zijn.
terwijl er op sommige dagen wel
mei 240 man is gewerkl Zoals mei
hei huts-aan-huis-onderzoek
waarbij ruim 13.000 woningen
werden bezocht.
Voor de buitenstaander een „wal
overtrokken' inzet aan personeel.
maar wie de overwegingen van de
commissaris volgi kan die inzet ge
makkelijk billijken Ronduit geeft
hij toe dal de kansen op succes met
de dag slinken „Jawel hoor", zo
geeft hij vriendelijk toe. „hel is
zoeken naar een speld in een hooi
berg Maar een sterke magneet
haalt die speld er toch wel uit..
De inzet van zoveel mankracht is
alleen mogelijk doordat wij hier
een nog altijd laag aantal gewelds
misdrijven kennen. „In Chicago
waren er in dat jaar dal ik er was in
die éne stad al 865 moorden geregi
streerd. Wat de meesten echter
niet weten is het hoge percentage
dat opgelost wordt, zo'n 85% van de
zaken komt rond
„Als je dan op Schiphol landt denk
je wel eens. wat maken we ons hiei
druk om stijgende criminaliteit
Na een paai weken verdwijnt dal
gevoel weer Slachtoffers zijn
nooit statistieken, het zijn telkens
weer mensen met een eigen ach
tergrond met een eigen leven dal
beschadigd of totaal vernield
wordt."
..Het gaai je met in je kouwe kle
ren zitten Mei de jaren krijg je
wel routine maai je raaki nooil
echl afgestompt Integendeel' al
dus commissaris Blaauw en hij il
lustreert dat mei eigen ondervin
ding ..Mijn eerste vermoorde kind
..kreeg' ik toen ik nog geen vadei
was Nu heb ik zelf twee kinderen
Dat moet je uit je hoofd zetten als
je zo'n verdachte gaat verhoren
Die man moet volledig over zijn
wettelijk gegarandeerde rechten
kunnen beschikken al zou je hem
soms wel kunnen aanvliegen..."
Nu, als commissaris wordt hij zel
den of nooit meer met de dader zelf
geconfronteerd, maar hij kan het
nog best aanvoelen als één van zijn
mensen het te kwaad krijgt Ten
slotte heeft hij zelf de hele leer
school doorlopen.
In 1950 begonnen als „gewoon
agent mei het fietsje de havenwij
ken in" heeft hij het vak op straal
geleerd Het geeft een speciale
band met zijn mensen maar ook
een zekere vaderlijke strengheid
Als ze klagen over „zware diens
ten" denk ik wel eens aan mijn ei
gen tijd op mi jn fietsje zonder ver
lichting in je eentje op oorlogspad
Nu zijn ze met zijn tweeën en kun
nen „effen naar de wagen lopen
om assistentie te bellen zodra het
een beetje uil de hand loopt
Er is tijdens zij n carrière trouwens
aan weerskanten wal veranderd in
Nederland Ook aan de kant van de
„onderwereld" is er sprake van
technische verbeteringen en
schaalvergroting
„In 1970 hebben we in héél Rotter,
dam niet één geval van heroïne ge
had in 1973 vingen we 25 kiloende
hasj gaat met honderden kilo's
naar de vuilverbranding toe
..Kostbare vuurtjes zijn dal
Ter illustratie pakl commissaris
Blaauw een minuscuul medicijn-
flesje uil zijn bureaula Op de bo
dem van hei flesje een laagje kor
rels Rietsuiker lijkt hei heroine is
hel .Vooi zo'n 10 000 gulden han
del maar ik sluit mijn bureau 's
avonds goed af' zegi hij de opko
mende begeerte in onze ogen le
zend
Een discussie over de verschillen
tussen hard en softdrugs gaal hij
echlet uil de weg Als man van de
praktijk vindl hij het allemaal nog
al theoretisch gepraat. Ook hier
spelen zijn Amerikaanse bevin
dingen mee
„In Washington alleen al zijn zo'n
15 000 verslaafden aan hard drugs
Van hen heeft zo'n 2% vast werk
Dagelijks hebben ze voor 25 dollar
aan „spul" nodig Gevolg: diefstal
len en naarmate de nood stijgt
steeds brutere overvallen De
commissaris ziel in sombere buien
deze toekomst ook voor ons land
weggelegd Een ander toenemend
probleem onderkent hij in het
steeds meer vanzelfsprekend wor
dende wapenbezit bij wetsovertre
ders. Ze hebben bijna allemaal
zo'n ding als statussymbool op zak
Het begint er mee dat zeer meezit
ten op te scheppen aan de ba r maar
het eindigt met schieten waar an
ders de zaak bij enkele klappen be
perkt zou zijn gebleven
Maar ook in de confrontatie met de
politie wordi steeds vaker het pis
tool getrokken Van de andere
kant. als een agent zijn wapen ge
bruikt „valt de hele club. van pers
tot Tweede Kamer' over hem
heen In die verhoudingen gezien
vindt commissaris Blaauw dan ook
dat de Nederlandse agent zich ten
opzichte van het wapengebruik
voorbeeldig en beheers! opstelt al
„vreet' het bij de mensen die het
dagelijkse werk moeien doen wel
eens Vanuit een studeerkamei
ziet de problematiek van het wa
pengeweld er anders uit dan ineen
donker steegje
Voor de risico's die de ..gewone
agent loop!, is dan bovendien het
salaris nog mei eens zo geweldig te
noemen ..Het is niel slecht hoor
maar het zou wel wal beter kun
nen Zeker als je in de toekomst
nog gekwalificeerde mensen voor
dn beroep warm will kunnen ma
ken
Natuurlijk een agenl kón het. zo
als ook commissaris Blaauw hel
presteerde tol commissaris bren
gen Daarin verschilt hei politie
vak wel wat van bijvoorbeeld de
carrière-opbouw bn de krijgs
macht Maar dan moet je wel veel
zelfstudie en wilskracht opbren
gen nóósl je gewone en toch al psy
chisch belastende werk Doorsto-
fe 'M
COMMISSARIS
BLAAUW
.op de stropdas prijkt een j
echte „sheriff-ster"...
ten in de hiërarchie blijft natuur
lijk een droom van elke begin
nende agent maar voor de
arbeidsverhoudingen is zo'n ambi
tie niet meer een bepalende zaak
gebleven De hiërarchie is ook bij
de politie in de schijnwerper van
de democratisering komen staan.
Zeker in Rotterdam Tijdens ons
gesprek komen jonge agenten en
rechercheurs vrijwel „zonder
kloppen" binnenkeulelen en zelfs
een in het vak vergrijsde adjudant
die frisdranken en kranten komt
brengen beweegt zich losjes door
hel vertrek van-zijn hoogste baas.
Hel is een bewijs meei nog dan
de welwillende verklaringen die
de commissaris in de loop van het
gesprek geuii heefi dal team
werk en menselijke verhoudingen
de werksfeei bepalen ..Alleen op
die manier kun je van mensen ver
wachten dal ze mei echle inzei een
dienstje draaien dal langer dan 24
uur blijkt uil te lopen."
Die inzet is hard'nodig De resulta
ten van hel onderzoek worden ook
aan de „hele ploeg' toegeschreven.
„Het is nooil zo dat „ik een zaak
oplos, hei is altijd „wij", aldus ten
slotte commissaris Blaauw, alle
triomfantelijke souvenirs in zijn
werkkamer daarmee tol „Spiele
rei" verkleinend „Ook over die
moordzaak in Gorkum schreven
de kranten weer dat „commissaris
Blaauw de zaak rond had gekre
gen In werkelijkheid heb ik de
verdachten nooit in levende lijve
gezien Ik kreeg hun foto's van
opzij genomen de volgende dag
op mijn bureau
