ins
mis breda
HM
f
uit
olitie is geen
incassobureau
wanneer koper
niet wil betalen
\Kerstmis 1973: Verlichting en verwarming op laag pitje
Kerstmis 1974: Wie bespaart er nog op energie?
Het parool blijft: Gordijn dicht, verwarming laag
oor de
EN
4e
)IGEN
JEDEN
>IGEN
beperking
is 4
en van ons zieken-
dinsdag 24 decern-
s, alsmede op dins-
nber's middags ge.
ULENT(E)
AIDE'S
Dï\J
'4
ZATERDAG 21 DECEMBER 1974
V 9 J
Uitzondering
Hotelrot
Taxi's
Rechten
Schuld blijft
Den Uyl op
2 dec. 1973:
„Tijd van
toen komt
nooit
meer terug"
GEEN VERBOD
GROTE TROM
ERDAG 21 DECEMBER 197J
E RODE KRUIS
's-gravenhage
raagt een
iongerenprogramma
:aan uit het adviseren en beqe-
mzake sociale aktiviteiten voor
V welke door het Rode Kruis
ierd en uitgevoerd worden
en van een team van 4 mede-
en gedeelte van het land werk-
'iserende en dienstverlenende
met zich mee, dat de per-
'91
leggen en onderhouden
maatschappelijk gebeuren en
leren hierbij te betrekken
werken
:en en ook wel 's avonds en in
rken
ilkbare funktie in jeugdwerk ol
aanbeveling,
is vereist,
s te richten aan de afdeling
fonische inlichtingen te ver-
leugd Rode Kruis toestel 343
mn personeelszaken, toestel
95.
inq
95
n-Leur,
vakature van
fe geautomatiseer-
kers moeten gaan
3dacht aan iemand
verdere opleiding,
pgedaan werd, is
van salarisadmini-
le Ziekenhuisraad,
1.750,(exclu-
d van de Admini-
151.
tuari 1975 richten
nplein 39,
latrozen plaatsen.
waarden -
selsbeleid
1 b.v.
Kantooruren 320470.
vrn
Deze week belde de ex
ploitant van een Bredaas
restaurant.de politie met
liet volgende verhaal
een man heeft in zijn
zaak lekker zitten eten
voor zo'n twintig gulden,
en verlaat vervolgens het
etablissement zonder te
betalen. De restaurateur
ziet zijn klant even later
in een naburig café zit
ten, en gaat naar hem
toe om z'n geld alsnog
te vangen. De klant wei
gert. „Oh, dan bel ik wel
even de politie", is de
reactie van de restaura-
leur.
Hij doet zijn verhaal aan
de dienstdoende wacht
commandant, en krijgt
te horen: „Meneer, dat
is geen zaak voor ons,
zolang de man er geen
gewoonte van maakt."
Een hoogst verbaasde en
verontwaardigde restau
ranthouder belde daar
op De Stein, met de
vraag: „Wat zijn dan
mijn rechten?" Onze
redacteur Hans van
Leusden had hierover
een gesprek met inspec
teur W. van Bruggen en
adjudant J. A. van Bragt
van de Bredase politie.
De wetgeving heeft won
derlijke mazen.
Gebruikelijk winkeltafereeltje: een echtpaar heeft, laat
I ons zeggen, een transistorradiootje van negenennegentig
pilden uitgezocht voor de verjaardag van zoonlief. De
verkoper doet er een fraai pakpapiertje omheen, overhan
digt hel pakje aan mevrouw, en zegt tot meneer: „Dat
s dan negenennegentig gulden".
Op dat moment zegt en
dat is dan niet meer gebruike
lijk de vrouw „Kom mee
Kees. We betalen niet". Waar
op hel echtpaar de winkel,
waarschijnlijk onder luide
protesten van de verkoper,
verlaat met medeneming van
de verpakte radio. De „mo
raal" van deze gebeurtenis:
het betrokken echtpaar is niet
strafbaar.
En om het algemener te
stellen: iemand d'ie iets koopt
en meeneemt zonder te beta
len pleegt geen misdrijf. Al
thans, zolang hij er, wat de
politieman in het begin tegen
de tforeea-exploitant al zei,
Seen gewoonte van maakt.
In dit verband een stukje
I reisinformatie. Artikel 326a
I van het Wetboek van Straf-
recht (betr. flessetrekkerij
„Hij die een beroep of
I gewoonte maakt van het ko-
I pen van goederen met het
oogmerk om zonder volledige
betaling zdoh of een ander de
beschikking over die goederen
te verzekeren, wordt gestraft
met een gevangenisstraf van
ten hoogste drie jaren".
In de praktijk betekent dit
dat iemand tenminste drie
maal iets moet hebben gekocht
zonder het te betalen, voordat
hij beschuldigd kan worden
von flessetrekkerij. Uitzonde
ring hierop maakt het trein
vervoer. Volgens het Spoorweg
reglement kan een treinreizi
ger die geen geldig kaartje
heeft, volgens een vast tarief
een geldboete krijgen.
Evenmin strafbaar is het be
talen met ongedekte cheques
of girobetaalkaarten. Een mid
delgrote bank zou, doordat be
trokken cliënten hun schulden
niet aflossen, jaarlijks voor
zo'n vijftigduizend gulden
worden gedupeerd.
Het verzilveren van onge
dekte kascheques daarentegen
is wel een strafbaar feit. Hier
is artikel 326 (oplichting) van
het wetboek van strafrecht
van toepassing. De rechter
gaat er namelijk in die situa
tie van uit, dat de betrokkene
een „valse hoedanigheid" aan
neemt, door voor te wenden
dat hij wel over voldoende
saldo beschikt.
man kan nooit zeggen: jij
moet betalen, of als je niet
betaalt, nemen we je mee.
Want tenslotte is er geen
strafbaar feit gepleegd".
Het ontduiken van de be-
taalplieht komt overigens va
ker voor dan men wellicht
veronderstelt. Met name in de
horecasector, bij benzinepom
pen en bij het taxivervoer.
„Op het weekend worden wij
meerdere malen gebeld voor
betalingsmoeilijkheden", aldus
adjudant Van Bragt. „Maar
ook door de week komt het
regelmatig voor dat mensen
ons opbellen, omdat klanten
niet willen betalen".
Wat kan de politie eraan
doen? Het antwoord is duide
lijk: niets. „Hooguit proberen
wij, wanneer daartoe gelegen
heid is", aldus de heer Van
Bruggen, „in die situaties te
bemiddelen. Maar een politie-
Aan te nemen fs dat iemand
die niet wil betalen voor een
goed of een dienst, dit vaker
doet. Op de politietelex staan
regelmatig namen van mensen
die verdacht worden van fles
setrekkerij. Inspecteur Van
Brugyen vist uit zijn archief
het geval op van een Rotter
dammer, 34 jaar, die vorig
jaar in meerdere hotels ver
bleef zonder te betalen.
Deze „hotelrat" zoals deze
mensen in politiekringen wor
den genoemd, bivakkeerde
zo'n twee tot vier dagen in
hotels in Rotterdam, Goes,
Westkapelle, Middelburg, Bre
da, Roosendaal en Tilburg. Op
18 september 1973 nam hij
een kamer in een Bredaas mo
tel. Toen het op betalen aan
kwam, weigerde de man,
waarop de gewaarschuwde po
litie hem arresteerde.
Ander voorbeeld van flesse
trekkerij dat zich dit jaar in
Breda afspeelde. Een man die
zich uitgeeft voor journalist
van de Gazet van Antwerpen,
stort zich in het uitgaansleven
onder het mom dat hij een
reportage maakt over de mo
gelijkheden die Breda op dit
terrein heeft te bieden, i
Hij laat de rekening in een
hotel oplopen tot honderdveer
tig gulden en bij een restau
rant tot zelfs honderdvijfen
zestig gulden. Ook in andere
etablissementen staat de
„journalist" voor de nodige
pecunia op de lat. Totdat hem
gevraagd wordt wanneer het
verhaal in de krant komt.
Vanaf dat moment is hij niet
meer gezien.
„Wat zijn dan onze rech
ten?" zullen waarschijnlijk ve
le horeca-explodtanten en win
keliers zich afvragen. Een ant
woord hierop gaf deze week
een Rotterdamse taxichauf
feur, die tevergeefs aan zijn
passagier om ritgeld vroeg.
Met behhulp van enkele colle
ga's kleedde de chauffeur uit
wraak de klant letterlijk uit,
waarna hij werd heengezon
den. Daar zit een stukje sym
boliek in: als jij mij uitkleedt,
kleed ik jou uit. Waarmee
overigens de chauffeur zijn
centen niet kreeg.
Een andere mogelijkheid is,
dat een winkelier of exploi
tant zijn recht met geweld wil
halen. Dan echter loopt men
het risico zelf een pak slaag te
krijgen, of men wordt opge-
soheept met een aanklacht we
gens mishandeling. Zowel de
..Rotterdamse" methode als de
laatste mogelijkheid zijn ta
boe.
De enige legale mogelijk
heid die een gedupeerde win
kelier of exploitant heeft om
zijn geld te krijgen is het
aanspannen van een civiele
procedure. Want ook al kan
iemand straffeloos' iets kopen
zonder te betalen, de schuld
die de koper daardoor heeft,
blijft bestaan. Alleen door een
rechtelijke uitspraak kan hij
gedwongen worden te betalen.
Bij zo'n uitspraak beslist de
rechter doorgaans ook dat de
proceskosten betaald moeten
worden door degene die in het
ongelijk is gesteld.
Maar als je twintig gulden
te vorderen hebt, en vaak de
naam van de niet-betaler niet
weet, ga je niet procederen,
zullen velen zeggen. Daarom
ook, aldus de politie, zouden
winkeliers en „dienstbetoners"
de nodige voorzichtigheid
moeten betrachten.
Adjudant Van Bragt: „Zo
min als de politie fungeert als
uitsmijter voor een café-ex
ploitant die eerst z'n klanten
heeft laten vollopen en daarna
moeilijkheden krijgt in zijn
zaak, net zo min kan de poli
tie optreden als incassobu
reau".
HANS VAN HEUSDEN
I DEN HAAG/ARNHEM Met Kerstmis 1974 in zicht
baadt Nederland als vanouds in de (feest)verlichting, ner-
ïens zijn s avonds de gordijnen gesloten, vrijwel niemand
draait een uur voor het slapen gaan de verwarming een
Paar graden lager, iedereen rijdt en verstookt benzine a s
lvas ei nooit een energiecrisis, er zijn weliswaar be rijven
die tussen kerst en nieuwjaar sluiten maar niet om energie
i 'e besparen overheidsdiensten zijn niet gesloten op en
'i' december, er is geen gemeente die erover piekert de
«officiële' kerstboom zonder verlichting op te ste en, c e
verlichting van de rijkswegen is niet getempei c
Dan piraten we he-
^■ïaal niet over het feit dat
•jutoloze zondagen en benzane-
^stributie al lang van de baan
Het enige merkbare feno
len dat nog in de verte her-
tonert aain de oliecrisis is de
lfinX'mUTn STie'^ie'|d van 80 en
mi °P de wegen, maar
e houdt zich daar nog aan?
jaar geleden was dat alle-
aal anders, heéél anders. Een
gCWotioneerde premier Den
dJ rieP .°P 2 december voor
tv uit: „De wereld van
de energiecrisis komt
foj meer terug. Houdt u aan
on iwilHge beperking, die
1 februari wettelijk werd
Voorgeseh:
•even,, red.) 100 km
per uur, wees zudniig met elek
triciteit, zet de verwarming
wat lager en eerder af".
Aldus Den Uyl En exact een
jaar geleden, aan de voor
avond van Kerstmis 1973. voer
de minister Luibbers een ver
bod in voor feest- en sierver-
lichting en een beperkte ver
lichting van etalages, winkels
en kantoorgebouwen voor re
clamedoeleinden Kerstboom
verlichtingen in de open liucht
werden eveneens door het
verbod getroffen.
Op 4 november was de autolo
ze zondag ingevoerd, op 12
januari ging de benzine op de
bon (tot 4 februari), er was
een produktiebeperking afge
kondigd van 5-10% voor aard-
olieprodukten, een prijsver
hoging van benzine, chemische
concerns kregen 10-20% min
der aanvoer van energie, enz.
enz. Nederland beleefde de
somberste "winter sinds die
van 1944-45-
Nu zijn we een jiaar later. Wie
trekt zich no-g iets aan van de
vermaningen van de overheid
zuinigheid te betrachten met
energie? Wie herinnert zich de
woorden van Den Uyl nog: die
tijd komt nooit meer terug?
Het tegendeel lijkt niet alleen
waar, maar is het ook.
Over de eerste negen maanden
van dit jaar verbruikten we
6% meer energie dan in de
zelfde periode van 1973 zegt
men bij de SEP (Samenwer
kende Elektridteits Produktie-
maatschappdjen) te Arnhem.
„Aan het eind van het jaar
zou wel eens kunnen blijken
dat we zelfs iets hoger uitko
men dian 'die 6%".
Moeten we dan niet meer be
zuinigen
„Dat moeten we zeker", zegt
men bij economische zaken in
Den Haag. „Er is toch een
energienota van de minister
diat we minstens 1 procent
moeten bezuinigen op het
energieverbruik. In feite moe
ten de gordijnen 's avonds
dicht, moet de verwarming
nog steeds op een lager pitje
branden en 's avonds wat
vroeger omlaag, we moeten
ons houden aan de snelheids
beperking op de weg. Want de
verlaging van die leeftempera-
tuur met 1% levert een bespa
ring op van 400.000 ton olie".
Maar niemand doet er zijn
mond over open De overheid
znvijgt in alle tien. Waar ziin
de aansporingen van tv-groot-
heden over gordijnen sluiten
enz. enz. Waar blijft het voor
beeld van de overheid Geen
verbod van feest- en sierver-
lichting dit jaar. Geen vermin
dering van de verlichting van
rijkswegen met 40%.
Hoe kan met het publiek dian
tot zuinigheid brengen
Economische zaken zegt: „Na
tuurlijk gebeurt er wel wat.
Denk maar aan de subsidiere
geling voor de isolatie van be
staande woningen. Denk ook
aan het voorschrift diat alle na
1975 te bouwen woningen geï
soleerd moeten worden- Maar
tv-spots en advertenties in de
krainten van overheidswege
moeten uitblijven omdat de
energienota van minister Lub
bers nog niet door die Kamer
is behandeld en aangenomen.
Zolang dat niet is gebeurd -
het zal wel eind januari wor
den- heeft de minister niet het
recht ook maar éen cent uit te
geven bijvoorbeeld aan recla
me voor een zuiniger energie
verbruik. Bovendien zeggen
de reclamejongens: de mensen
zijn er niet voor gedisponeerd,
ze zien de noodzaak van be
zuinigen niet zo zitten. We
moeten het nu hebben van de
vrijwillige medewerking van
het publiek."
Maar zolang de overheid niet
voorgaat in het bezuinigen op
energie en geen dringend ap
pèl richt tot het publiek zien
de mensen de noodzaak van
beperkingen van energiever
bruik niet in.. Goed, benzine
en gas zijn duurder geworden
en hebben mogelijk een enigs
zins remmende invloed op het
verbruik. Hoewel....
Toch zegt economische zaken:
„Het parool blijft, gordijnen
dicht en de verwarming op
een laag pitje Als het gaat
vriezen en als de energienota
is aangenomen zullen we over
wegen of we weer de grote
trom moeten roeren om de
mensen tot bezuinigingen aan
te sporen."
En zo ziet Kerstmis 1974 er
toch heel wat verlichter" uit
dan Kerstmis 1973.
HEN BOLLEN
