cadeau
spaarboekje
te roken..."
Steeds meer
verslaafden
in Zeeland
en Brabant
ndse Credietbank
A f*
trie INTERW000 B.V.
MONUMENTEN
IT REIJNS
SATERDAG 30 NOVEMBER
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1974
Heel lang geleden, zeker 4500 jaar al, leefde
toenmalige keizerrijk China een wijze me
neer. Zijn naam was Shen-Nung, en zijn kwaal
was zijn zwakke gestel. Vooral toen hij keizer
werd, bezorgde hem dat veel last. Jicht en reu
matiek speelden hem parten, en maakten hem
het regeren extra-moeilijk.
De keizer vond er een oplossing voor. Iedere
keer als hij voelde dat het weer mis ging, ver
mengde hij wat fijne tabaksvezeltjes met een
soort harsachtige stof, die hij dan oprookte.
Hennep, noemde hij die stof. De keizer was er
gelukkig mee, kon weer voortgaan zijn rijk te
besturen en schreef ruim voor zijn dood een dik
boek, waarin hij de hennep aanprees als hèt ge
neesmiddel tegen beri-beri, constipatie, men-
struatieklachten, jicht, malaria, reumatiek en
verstrooidheid. De hennep is na die tijd de hele
wereld rondgereisd en uiteindelijk ook in West-
Europa, in Nederland terechtgekomen. Alleen
niet onder de aanduiding „Bevrijder der Zonde"
die men er in het oude China aan gaf, maar ge
woon onder de verzamelnaam drugs.
ONTKENNING DRUGPROBLEEM
VERGROOT HET VRAAGSTUK
itiwim';iinmii|!!iiHwiapHaffl[fl{
is een origineel geschenk met de
in klimspaarboekje van de
redietbank. Het spaarboekje met
rente.
5 met een maand over uw geld
bnder „boete" of korting op de
pp uw boekje staat
Ie rente al boven 7% en dat klimt
islotte 10%. Na 5 jaar bijv. isf 100,-
tf 161,05 (rente op rente)
met dat ene klimspaarboekje van
e Credietbank (looptijd 5 jaar),
net klimmende rente, heet het.
>on klimsparen.
van f 100.-, f 250.- of f1.000,-.
boekje van de Nederlandse
toch wel een zeer origineel cadeau.
DM. Antwerpsestraat 37, tel. (01640) 37650
iinnekenstraat 3, tel. (01600) 30250
irkt 16. tel ((T 608) 3752
rkl 18, tel (01140) 3351
Heuvel 14 tel. (01620) 25558
Markt 50. tel. (01652) 2116
Markt 16, tel (01670) 3463
(01157) 1401
itraat 52, tel i
jwstraat 54, U.
Mieuwe Markt 79. tel. (01650) 36960
evens Afdeling Marketing,
5857, Amsterdam
^O&SOOOOCOCCCCOOO^
(WALITEIT
RIMA AFWERKING
CONCURRERENDE PRIJZEN
tUIME KEUZE
3LIJVENDE SERVICE
u op aanvraag geïllustreerde eata-
den Op uw verzoek komen verte-
ij u aan huis.
NDSE STEENHOUWERIJ
DOM HULST
Steensedijk 'W
Tel 01140-2906
IE EIKEN BALKEN
:m85 - per sWj<
cm15,-pe'*lw
DE EIKEN STAMMEN
f 750 - /m3 plaat gemete"
T W At zagerij
fd. Houthandel
Kerkweg 21 - 01682-270
Het is nog vroeg, als in club „Dactyl" in Hedel de eerste
jointjes worden aangeblowd. Club Dactyl is evenals de
naam Hedel fictief, maar voor beide kunnen tal van ont
moetingscentra in alle Hollandse steden worden ingevuld.
Gedempt licht werpt een gele, groene of rode schijn op de
i eerste sliertjes rook, die nog tamelijk solitair de wet van
de zwaartekracht tarten. Zonder veel lawaai komen de
eerste mensen binnen, gekleed als outfits, maar eigenlijk
alleen maar herschapen in een nieuw-gecreëerd, ander cul
tuurbeeld. Confectiepakjes en maatkostuums vervangen
door rib- en spijkerkleding, Indisch goed en dikke Afghaan-
ders. Langharig, soms werkschuw. En veel belangrijker
dan al die uiterlijkheden: een innerlijk, dat kotst van Maat
schappij '74, van dat wat met zoveel na-oorlogse ijver is
opgebouwd. Inplaats van vrede met haat en nijd en oorlog
(milieuvervuiling, elitevorming, competitiestrijd) een ster-
te hang naar het verleden, waarin het eens wel goed moet
ijjn geweest; en met een verachting voor dat recente ver
leden, de jaren vijftig de tijd van de rock, van de no
zems,van de bluf. Een duidelijk nieuwe generatie tieners,
die het van de vijftiger jaren in alles ver overleefd meent
te hebben; in denken, doen en laten. Een generatie, die als
j eerste te maken krijgt met alles wat zo nodig té mooi ge
maakt moest worden: Generatie '60.
Gesproken wordt er weinig
in Dactyl, de meeste bezoekers
zitten in groepjes bijeenge-
hurkt op de grond. Het drank
gebruik is matig, zéér matig
zelfs. De hele omgevinig ademt
een sfeertje uit dat op het
intellectuele af is, ver van alle
studentikoos geblaasgalg dat
ie vorige generaties jongeren
loms typeerde. Een soort ver
kapt idealisme (het blijft een
vlucht) voert de boventoon,
echt in schijn, onecht in wer
kelijkheid. Toch: reëel. Hier
komen mensen bijeen, die
néér van elkaar weten dan
wanneer wie een nieuw jasje
heeft gekoaht. Want de ge
sprekken die er gevoerd wor
den zijn op de man af, zonder
plichtplegingen, dieptepsycho-
logisch haast. Zelfkennis, we
ten waar je staat in cultuur én
subcultuur is dan ook een eer
ste kenmerk van „thee real
junkie".
Een 15-jarig meisje, na vier
bar „ontsnapt" uit het we-
'fl4je maar af en toe nog
brugblowend, schreef tijdens
ën van die trips: „Ik vind het
'"en enorm moeilijk. Alles
Wt door me kleine koppie. Ik
hu baast de hele dag afwezig,
M korte antwoordjes en het
'iefet ben ik helemaal alleen.
Heusen zijn lieve wezens, en
h wereld is mooi zeggen ze.
'har toch heb ik er geen zin
""er in- Dan kunnen ze me
*(1 een klein, slap meisje vin-
den.
maar dan moeten ze dan
War zeggen als ze daar lol in
ik er het beloofde land van
mijn dromen. En dan wordt er
gezegd: het is niet echt hoor,
je moet niet altijd zo dromen.
In zekere zin is het wèl echt,
maar dan moet je eerst gestor
ven zijn of knetterstoned,
want de hemel ziet er anders
uit en die lucht is alleen in
zekere zin maar een plaatje
van de buitenkant van de he
mel. Soms heb ik de neiging
om weer hasj te roken of
weer iets te spuiten en te
slikken, want als je dan een
beetje aan het hallucineren
bent zie ik er toch wel een
kern van waarheid in.
Een mooie trip of zo, waarin
je lacht en lol hebt is de
hemel, want daar gaat plezier
nooit ten einde. Een slechte
trip is de wereld, die lang
zaam ondergaat. Maar als je
dus een mooie trip hebt en
lijkt het op de hemel, dan ben
je eigenlijk al op weg en aan
het kijken hoe het je daar
bevalt.
Je gaat steeds meer trippen
en spuiten enz. enz. en op een
gegeven moment sterf je en
hen je enorm gelukkig. Je
bent uit je lasten en in een
nieuw land, waar plezier nooit
ten einde gaat. En daar was ik
ook al zo mooi mee bezig,
maar ik ben er uitgehaald en
blow nog maar een beetje.
Toch leef je nog een beetje in
dat wereldje, en dat zal ook
altijd wel blijven. Maar je
hebt geen plezier meer in het
leven, en droomt de hele dag
maar. Maar deze dromen zijn
echt, en dus heb je nog steeds
een beetje hemel in je- En als
de dieren die mens genaamd
zijn dit maar eens aan willen
horen en niet meteen een gro
te muil geven, zal het op deze
wereld een stuk mooier en
leuker worden want dit is de
zuivere waarheid, en ik hoop
dat ze het ook nog uit zullen
proberen, want dan zullen ze
begrijpen dat doden leven en
levenden doden zijn".
r'n volgens mij is die
ils'atl^ n'et meer zo mooi
l,ljjt0eser- Hij is vies en
en stinkt ook nog. Ja,
13 <te lucht mooi en zie
Drugs, politie, justitie, onverbrekelijk met elkaar verbonden. Hier een Amerikaanse politieman met een grote hoe
veelheid in beslag genomen heroïne.
Ze hebben er niet eens veel
voor hoeven doen. -
In één van zijn verhalen uit
.Explosie" (de Modificatie,
1970) beschrijft de Vlaamse
auteur Hugo Kaes de lotgeval
len van iemand, die allergisch
wordt voor vierkantjes en
rechthoeken, en die tenslotte
zijn hele belevingswereld in
rondjes en ovalen herstructu
reert. Junkies hebben diezelf
de invalshoek: ze beschouwen
niet-rokers als „squares"
(vierkantjes), en zijn daar
doodsbang voor.
Hoe kom je van soft-drugs
op hard-drugs? Is dat moei
lijk? Moet je eerst de leer
school van de hasj doorlopen
hebben, voor je je aan de
opiaten kunt wagen? En zie je
dan ineens nóg mooier kleu
ren, nóg rijker beelden, nóg
mooier werelden? Het is alle
maal heel eenvoudig. In Am
sterdam, waar de grote drug-
haarden van weleer óf dicht
zijn (Paradiso) óf een heel
andere koers zijn gaan varen
(Fantasio-Kosmos), viert de
handel in opiaten hoogtij. En
kele dealers hebben aan hun
bezigheden in deze sector een
complete „klantenservice" ver
bonden, waarvan het in bruik
leen afstaan van eigen onroe-
red goed geen onbelangrijk
onderdeel vormt. Hippies, ww-
ers, bruintjes, zwartjes en al
les wat op straat losloopt
krijgt gratis onderdak en lo
gies, en zelfs de eerste paar
shotjes zijn gratis of tegen
kostprijs. Maar dan. de mi
sère komt terug na de uitwer
king, ziet er hopeloos uit, on
oplosbaar: vrouw, vriendin,
kindertjes, geen werk. De
dealers glimlachen. Het ziet er
naar uit, dat ze weer een
stukje van hun investeringen
af kunnen boeken kassa!
moeten voeden. En daar zie ik
nog maar zo verdomde weinig
van.
Drs. A. Kruijssen van het
Consultatiebureau in Breda,
over de opvang in Brabant:
„We werken veel samen met
het JAC en de reclassering.
We hebben van het begin af
aan bewust niet het hele drug
beleid naar ons toegetrokken.
Dan word je veel te snel een
soort opbergsysteem, en daar
moet je juist voor oppassen:
dat je niet het vuilnisvat van
de maatschappij wordt. Drugs
zijn niet het probleem van de
consultatiebureau's, maar van
de héle maatschappij". „In
Eindhoven vangen ze wèl alles
op, en je ziet het: de handel,
het gangsterdom nemen toe. Ik
ben er ook wel voor om de
zaak vrij te geven, ik ben
eigenlijk helemaal voor een
vrije maatschappij: ieder zijn
zin, én ieder zijn verantwoor
delijkheden. Maar voor je de
mensen vrijheid kunt geven,
zul je ze eerst in vrijheid op
In Dactyl is het niet, als in
andere tentjes, een bepaald
gezelschap dat tot de incrowd
behoort. Iedereen is er wel
kom, al zal er van contact niet
veel sprake zijn- Een junkie
praat niet, ervaart alleen. Zijn
communicatie beperkt zich
niet tof wat zich in zijn on
middellijke nabijheid afspeelt,
maar reikt veel verder, tot
over de grenzen van dood en
leven, van angst, van gevoel.
„Pijn doet me niks", verklaar
de ééntje, „ik plaats me bui
ten mijn lichaam". „Ik ben
een dochter van satan", be
zweert weer een andere, „en
ik praat met de doden". Die
jonge Fransman, die tot zijn
nek onder de mescaline zit. kan
dat binnenkort wellicht ook,
zij het in dezelfde hoedanig
heid. Méér mescaline is het
enige dat hem bezig houdt.
Hij krijgt het, hoewel zijn dea
lers beseffen dat het zijn
laatste maaltje kan zijn. Maar
de handel was a contant, wamt
kopen op afbetaling bestaat in
de drugwereld niet. En wie
maalt er om zo'n rare Frans
man?
Meisje dat maar sporadisch
meer rookt, over fysieke ge
volgen: „One joint a day
keeps the doctor away, zeggen
ze, maar als je stopt, dan kun
je dagelijks naar de dokter".
Geestelijke winst: „Mensen
(doden) zijn als wolken. Waar
ze komen betrekt de lucht".
Ook: angst voor mensen, geen
angst voor (echte) doden.
Een ex-druggebruiker:
„Toen ik voor het eerst met
het wereldje kennismaakte,
was het nog fijn, was er nog
solidariteit, geluk, gezellig
heid. De hele handel was toen
ook nog niet zo verziekt. Als
je toen rookte, dan was het
één, twee trekjes en bam!
achterover! Maar dat is er al
lang niet meer bij. Het gaat er
niet meer om, iedereen zo
goed mogelijke stuff te dealen,
maar om er zoveel mogelijk
geld uit te slaan. En dan zie
ik geen verschil meer met die
andere mensen, waar je juist
voor wegloopt. Dan hoeft het
voor mij al niet meer"-
FRANS BOGAARD
Hoe staat het met het druggebruik in het eigen gebied,
Zeeland/West-Brabant „Ik krijg de indruk dat de zaak
zich wat stabiliseert", zegt drs. A. Kruijssen van het
Consultatiebureao in Breda. „Dat komt: er heeft zich
een harde kern van ernstig verslaafden gevormd, en die
schrikt toch hoe dan ook de anderen een beetje af". „We
krijgen meer met echte drugproblemen te maken", werpt
zijn Middelburgse collega H. Korstanje tegen. „Er heeft
een hele mentaliteitsverandering plaatsgegrepen. De ver
antwoordelijkheid en solidariteit zijn verdwenen, en het
idealisme heeft plaats gemaakt voor keihard materialis
me. Er komt ook heroïne in Zeeland.
Wie van de twee gelijk
heeft valt nauwelijks uit te
maken. Druggebruik ligt nog
steeds in de strafrechtelijke
sfeer, valt moeilijk te contro
leren en nog moeilijker te
schatten. Vandaar dat ook in
stellingen als het CBS op dit
punt niet over cijfermateri
aal beschikken. De consulta
tiebureau's wel, maar dat
zijn enkel weergaves van het
aantal langdurige behande
lingen. Vorig jaar lag dat
aantal in Zeeland op ruim
honderddertig (alcohol: £67)
en in West-Brabant (Tilburg,
Breda, Roosendaal, Bergen
op Zoom) op een kleine hon
derd, waarbij aangetekend
moet worden dat dit laatste
bureau niet alle verslaafden
opvangt, maar een deel ook
terecht laat komen bij de
JAC's en de Raad voor de
Reclassering. Landelijk is er
sprake (cijfers van vorig
Jaar) van een totaal-aantal
verslaafden van 15.786,
waarvan 3.330 voor een
strootje of shotje kiezen en
de rest naar de fles grijpt.
De cijfers lijken niet alar
merend, maar geen van hen
die ze verschaften durfde er
ook maar een slag naar slaan
welk percentage ze van het
totaal-aantal gebruikers be
treffen. De Amsterdamse
psycholoog drs. Cohen, die
enkele jaren geleden een
grootscheeps onderzoek naar
het drukgebruik in ons land
op touw zetten, spreekt in
dit verband van I a 2 procent.
Daarvan uitgaande zou het
landelijk aantal gebruikers
circa 250.000 moeten bedra
gen, maar het is niet on
waarschijnlijk dat zelfs dat
getal nog te laag gekozen is.
Cohen namelijk, kwam in '69
al op tussen de 13000 en
22000 gebruikers, en wie
de cijfers van de Federatie
van Instellingen voor Alco
hol- en Drugsproblemen in
Bilthoven raadpleegt, het
collectief van alle consulta
tiebureau's, neemt na die tijd
alleen nog maar een gestage
groei waar. Onderzoekingen
in Zweden, een land dat
goed met Nederland verge
lijkbaar is, wezen uit dat het
druggebruik al op de lagere
scholen onrustbarende vor
men aanneemt; van de leer
lingen der hoogste klassen
van een aantal basisscholen
in Stockholm bleek 36 pro
cent weieens drugs te heb
ben gebruikt. In 81 procent
van de gevallen waren dat
marihuana en hasjiesj, in 26
procent van de gevallen
zwaardere drugs. Cohen
kwam voor Nederland des
tijds op een percentage van
68 voor cannabis-gebruikers
en 32 voor Isd, amfetamine,
etc., maar het is niet onmo
gelijk dat na die tijd ook in
deze percentageverhoudingen
zich nog wijzigingen hebben
voorgedaan.
Vaak wordt geklaagd over
de controle op het drugge
bruik, die volgens velen
meer dan ontoereikend is.
Vrijwel op alle lycea, en
zelfs op tal van basisscholen
al worden in de pauzes onge
limiteerd stickies gedraaid,
een realiteit die er bij de
meeste ouders nog maar
slecht in wil. Deels vindt dat
zijn oorzaak in een groot
scheepse onderkenning van
het drugprobleem in zijn al
gemeenheid (in Bergen op
Zoom groeiden de weed-
plantjes in bloembakken
voor het politiebureau, toen
nog ontkend werd dat er ge
rookt werd), maar deels ook
in het feit, dat zowel handel
als gebruik zich nog steeds
in de stafrechtelijke sfeer af
spelen. Maken we hier een
vergelijking met andere ge
notmiddelen, dan zien we dat
tal van controles, warenkeu-
ringen en uiterst strenge
diensten gepasseerd moeten
worden, vooraleer de consu
ment zijn waar krijgt aange
boden. Drank, tabak en
taartjes moeten allemaal aan
bepaalde voorwaarden vol
doen, willen ze aan de han
del worden prijsgegeven.
Met shit, of het nou soft
drugs of hard drugs betreft,
is dat niet het geval. Merk
artikelen zijn zeldzaam in
deze consumptiesector, exi
zelfs als er dan al merkjes
op de waar worden aange
troffen, dan nog is het vaak
de vraag, of ze ook echt zijn.
Handige opiumdealers spelen
daar kien op in, door de
beginnende jonkie, wat her
oïne door zijn hasj te men
gen, om hem zo tot slaaf van
de opium te maken. Het is
niet te zeggen, hoevelen zo
ongewild en onbewust hum
ondergang tegemoet gaan.
Vooraleer men in staat is het
kaf van het koren te schei
den, is het te laat. Weinig
bonafide dealers en een bijna
uitsluitend gebrek aan merk
artikelen zijn er de oorzaak
van, dat vooral onervaren ge
bruikers het weerloze slacht
offer van deze praktijken
zijn.
De diepere oorzaak van
deze ontwikkeling, tevens de
schuld, is collectief. Ze komt
voort uit de ontkenning alom
van het drugprobleem. Direct
wreekt zich dat in een enor
me onderbezetting (slechts
292 man) van de 18 consulta
tiebureau's die ons land rijk
is en het vrijwel geheel ont
breken van andere hulpver
leningsorganisaties; indirect
uit het zich in een toene
mend hard-druggebruik, niet
omdat naar wel wordtv ge
steld het soft-druggebruik,
hard-druggebruik in de hand
zou werken, maar omdat
heroïnehandelaren vrijuit de
gelegenheid wordt geboden
op de stoel van de hulpverle
ner, begeleider en voorlich
ter te gaan zit
ten. Het is dit kwaad, dat
met wortel en al moet wor
den uitgeroeid allereerst
door het drugprobleem (want
dat is het nu) in zijn volle
cmvang te erkennen. De cij
fers liegen niet: ook in Zee
land en West-Brabant (naar
Cohen berekend) een hoeveel
heid gebrukers van 17.325
ministens, dat is driemaal zo
veel als ln Amsterdam zes
iaar geleden. Met een pro
bleem te ontkennen, is er nog
nooit één opgelost In Am
sterdam hebben ze die waar
heid onder oren moeten zien.
Het zal hier binnenkort niet
anders riin.
