Meningen
ALARM IN BELGIË: MEER WAALSE DAN VLAAMSE BABY'S
Peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen „peilingen „peilingen „.peiling
Jonge Zeeuwse boerin lucht haar hart
over oogsthulp en passende arbeid
'V. Ziii 'A
y.
t -::V
...„IK HEB MET EEN
STEIGERENDE TRAKTOR
GEREDEN, WAARBIJ
IK DACIIT DAT MIJN
HART STILSTOND"...
y Jy
...„WE HEBBEN ELKAAR
GETROOST DOOR TE
BEDENKEN, DA T ER
VEEL ERGERE
DINGEN ZIJN"...
nwgen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen pe l ngen pe l ngen
peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen
Gastarbeiders
Liever
Frans voorbeeld
EILINGEN peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peillngef»
ALS REACTIE op artikelen in onze krant van zaterdag
23 september over werklozen, oogsthulp en het begrip
„passende arbeid" ontvingen wij een brief van een jonge
Zeeuwse boerin.
Het is geen klaagbrief, geen brief ook met beschuldigin
gen aan wie dan ook. Maar het is wel een brief over de
omstandigheden waaronder momenteel gewerkt moet wor
den op boerderijen in het „verdronken land" van Zuid
West-Nederland en die eindigt met een vraag om begrip.
Wij denken, dat menige boerenvrouw en menige vrouw
van een andere kleine zelfstandige zichzelf hierin zal her
kennen.
ERAAN WENNEN DOE JE NOOIT
DOOR
CORft
VERUOEl Eft
Zeeland, 23 november 1974.
Geachte redacteur,
Hierbij even reageren op uw artikelen in ,.De
Slem" over de oogstramp in Zeeland, de werkloosheid in
Nederland en de gecompliceerde werkloosheidswet.
ft zou dus nogmaals willen onderschrijven, dat in het
llgemeen de voorwaarden, zowel voor de hoer als voor de
werkloze, te onaantrekkelijk zijn om tot een grootscheep
se vrijwillige oogsthulp te komen.
De regering blijft in gebreke. Er moet toch een oplos
sing mogelijk zijn. Reeds vanaf het begin hebben wij ge-
I zegd: waarom de werkloze niet zijn uitkering laten behou-
I den en de extra toelage (te betalen door de boer) als be
loning te zien voor zijn extra inzet.
Maar nu de mening op het Gewestelijk Arbeidsbureau te
Jrpiia. Waaneer we die bijna 1.900 werklozen in ons rayon hier
op zouden selecteren, dan zouden er zeker al 1.500 afvallen
vanwege de term passende arbeid. Want je kunt stellen, dat
zware tot zeer zware landarbeid geen passende arbeid kan zijn
voor een werkloze vertegenwoordiger of administrateur, die
zouden dat lichamelijk niel aankunnen.
Nu laai ik mij eerst eeven
voorstellen. Mijn man en ik,
wij hebben een landbouwbe
drijf van 31 ha. in het zuid
westelijke kleingebied. En be
horen lot die hoeren, die het
volgens anderen goed hebben.
Ik ben 31 jaar oud, moeder
van twee kinderen, tenger van
lichaamsbouw, weeg 51 kg. En
Ik doe dit zware tot zeer zwa
re werk al ruim zes weken.
Toen we begonnen met dut
I werk, dachten we niet. dit zo
I lang te moeten doen. We had
den de hoop. dat het nog wel
eens droog zou worden. We
1 hebben in die tussentijd al
I heel wat moeten incasseren-
Hebben ook hulp gehad op ons
bedrijf, wat we zeer gewaar-
deerd hebben. Ik heb deze
herfst meegewerkt waar dat
nodijj was. Aardappelen en ui
en geraapt Als de kinderen
bij oma of kennis waren. Van
I 's morgens vroeg tot 's avonds
laat als het donker werd.
Terwijl de soldaten en vrij-
i willgers en scholieren begin
nen om half tien en om kwart
over vier stoppen. En zij kun
nen net met deze tijden ook
volhouden Ik heb zware man
den gesjouwd en geleegd, zak
ken opengehouden. Traktor
gereden met zware ladingen
uien. die sporen in het land
maakten zo diep, tot over de
knieën, Zodat de wielen niet
meer draaien wilden, maar al
leen maar voortgesleept wer-
Met 'n steigerende traktor
gereden, waarbij ik dacht, dat
mijn hart stilstond. Dit alles
In regen en wind Emmers en
®mmers kottie en soep gezet.
Taarten gebakken Twintig le-
iveralls, jassen en broeken
gewassen en gedroogd. Laar
ten en regenkleding van de
Scholieren enz schoongemaakt.
Kruiwagens grond uit de
schuur geveegd. Scholieren
Ophalen en wegbrengen.
Kortom elke week zeven
Jagen van 's morgens vroeg
jtot 's avonds laat werken,
."'ant ais in de week de miii-
wiren en scholieren je huis,
groot en bewerkelijk, bevol
en en je mee gaat helpen op
land ligt er ook 's zondags
Ve^l «verk dat gedaan moet
gorden. En ik ben niet alleen.
e mannen werken dag en
«aait. Men stelt ook. dat land
arbeid nog iets heel anders
dan een boswerker gewend
's En alleen werk dat be-
roepslanda rbe i ders- gr ond -
Erkers aankunnen.
kinderen van de Mavo van
13 tot 16 jaar en de kinderen
van de Pedagogische Akade-
mie (die ik hier heb zien wer
ken) dit kunnen, waarom dan
zo'n klein percentage van de
werklozen? Kunnen zij licha
melijk minder dan deze jon-
hun mening gevraagd. En we
schoolkinderen hierover ook
hu mening gevraagd. En we
hadden daar eenzelfde oordeel
over. Ik kan U dan ook zeg
gen, dat het woord passende
arbeid bij mij irritatie wekt.
Wij hebben ook vóór deze
moeilijke tijden altijd de han
den uit de mouwen gestoken
geschilderd, getimmerd, voor
organisaties gewerkt enz.) en
keihard moeten werken, ons
inspanningen getroost om iets
te bereiken. We hebben altijd
gedacht dat het de moeite
waard was om dit bedrijf in
stand te houden. Maar als an
deren naar het strand of op
vakantie waren, werkten wij
aan ons huis, de boerderij of
de tuin.
Waar je dan later over ho
ren mag: die boeren hebben
het goed, ze hebben een mooi
huis en een mooie tuin. Maar
ze vergeten dan wel, wat we
ervoor gedaan hebben. Men
vergeet dan wel dat wij, om
ook een redelijk inkomen te
verwerven 75 tot 80 uren in
de week moeten maken en
heel wat zuiniger leven dan
menig ander.
Hoewel ik er wel de kantte
kening bij wil maken, dat er
ook onder de boeren verschil
len zijn. En als we deze zomer
bij de acties voor onze rechten
opkomen schrijft Merijn
(wiens kolom ik overigens
graag lees) dat je, als je zo op
die traktoren kijkt, niet zou
zeggen, dat het de boeren niet
goed gaat. Hoe had Merijn het
zich dan voorgesteld dat het
paard of os voor de wagen te
werk moest gebeuren? In deze
tijd past het niet meer om met
gaan- Want, dan waren we ook
niet met onze tijd meegegaan.
Laat Merijn deze brief s.v.p.
maar eens lezen.
Zenuwen
demand
Laat ik U dit zeggen Eraan
ïeJnen doe ie niet. niemand.
0|< onze mannen niet, wij
'p' de militairen en sohoüe-
n met. Niemand gelukkig)
dit zware werk gewend
zware tot /eer zware ar-
neifl ^sproken Als de school-
WË
j
4 i m
«t m*h 'V
ÜL,-
9 MtiJSbiküS'imm.XS&kat 3ËmsJf1U9K flti
..Soldaten en kinderen helpen, geen van hen is het zware werk gewend....
Dan het verhaal over die man
die werkloos is en de eerste
weken dat hij thuis zat één
brok zenuwen was. Nu, die
zenuwtoestand kennen wij ook
heel goed. Het begon dit voor
jaar al, 's avonds lagen we
wakker te luisteren of lie, niet
vilde gaan regenen. Want de
gezaaide gewassen konden
niet opkomen door de droogte.
Er moest worden uitgereden,
de kosten van zaaigoed waren
voor niets geweest En som mi-
ge gewassen moesten opnieuw
worden ingezaaid.
Door die droogte waren de
aardappels en uien ook later
oogstrijp dit jaar, waar die
oud-landarbeider in uw krant
blijkbaar niet mee op de hoog
te was, als hij stelt, dat de
boeren zelf te laat zijn ge
weest met hun werk. Ook wij
hebben de spanningen moeten
verduren. Ik had zorgen om
mijn man Hij kreeg hartklop
pingen, slapeloze nachten en
depressies. En wat hij me vele
malen gezegd heeft: had ik dit
geweten voor ik dit beroep
koos. Het is een onmenswaar
dig bestaan. En niet verant
woord je vrouw en kinderen
dit aan te doen.
Maar we hebben elkaar pro
beren op te beuren, getroost,
door te bedenken, dat er veel
ergere dingen zijn. En als ik
's avonds te vermoeid was om
nog een kopje vast te houden,
omdat mijn handen zo beef
den, gedacht: maak dat Jan
(mij man) het niet ziet. want
dat maakt het voor hem nog
veel erger.
Als ik naar de werkloze
kijk weet ik. dat hij ook gees
telijk onder spanning
staat. Maa** hij heeft ook een
uitkering Wij hebben het
geestelijk en lichamelijk te
verduren Dat wij met ons
keiharde werken er nog grote
verliezen bij lijden, ons wer
ken van jaren voor niets kan
zijn geweest en onze toekomst
even onzeker is. Dat Sinter
klaas niiet kan voor zijn kin
deren gaat ook op voor ónze
kinderen
Kinderen
Ik weet ook van onze
schoolkinderen (als oogsthulp)
die op Walcheren onderdak
kregen, dat er 's avonds (dooi
de werkloze achter de borrel)
tegen deze ki deren werd ge
zegd: en. heb je je lakker
kapot gewerkt bij die boeren?
Maar ik wil niet alle werklo
zen onder één noemer stel
len.
Zeer zeker niet. Evenmin
als ik dat met de soldaten doe.
die hier waren Jongens waar
we heel prettige ervaringen
mee nadden Maar ook jongens
die alleen maar de koffie on
de soep wilden, die in het hooi
gingen slapen, sigaretten op
het toilet bezet hielden En
maar een paar uur op de dag
wilden werken
Toen mijn man keelontste
king nad, en binnen en in bed
moest blijven, kon ik hem
toch ook niet aan het bed
vastbinden. Maar hij moest er
uit. zei hij, wie deed anders
het werk? fin ook toen ik een
gekneusde hand kreeg, moest
alles gewoon doorgaan Een
loontrekkende is meteen bij
de dokter. Over passende ar
beid gesproken
Iedereen heeft blijkbaar
rechten Zelfs in de gevange
nis heb je het tegenwoordig
heter dan nu op de akker.
Maar ook wij hebben rechten.
Zijn wij dan geen mensen?
Waar is ons recht? IJ zult mis
schien denken dat een zeur
zich eens bij U wilt beklagen.
Maar ik heb wel als stand
punt, dal ie met klagen de
zaak alleen maar erger maakt
en dat hei niets oplost.
En als je eenmaal in deze
positie zit. is je enige redding:
proberen er nog wat van te
maken, omdat het ven eden
on» wel zo wijs heeft ge
maakt, dat onze verwachtin-
ge (over steun van de rege
ring) met hoog gespannen
zijn-
1 ooroordelen
En nu ik toch weer wakkei
lig. en uw artikel eens over
denk. wii ik ook wel eens wat
kwijt, je komt in je contact
met menser. zoveel vooroorde-
le tegen. Zo ook over de
boer. Over stad en platteland.
Jongens ui4 Rotterdam enz.
erg fijne jongens overigens.
Maar, denk men, iemand die
op het land helpt zal dus wel
automatisch een sloof en (of)
tuttig zijn. En als je de re
genkleding hebt uitgetrokken
en weer verzorgd bent, dan
vragen ze of je het werk toch
niet verschrikkelijk vindt.
Want als je er graag verzorgt
uit ziet. jong en misschien nog
hip bent, dan vind je dat werk
toch wel minderwaardig. En
zo niet, dan zul je toch min
stens wel niet zo'n goede moe
der of echtgenote zijn. Als je
probeert lekker te koken, alles
schoon en netjes te houden,
dan zul je wel geen brede
belangstelling hebben, niet ge
schoold of geëmancipeerd of
intelligent zijn of weinig ni
veau nebben
Want dat zijn dingen die
niet samen kunnen gaan,
denkt men Oi als je je dan zo
inspant, heb je misschien een
zeer materialistische instel-
"mg.
We leven blijkbaar in een
tijd, dat we werk dat wij niet
prettig vinden ook met werk-
onwilligheid moeten vereni
gen De regering blijft in ge
breke. Daar kunnen velen zich
achter verschuilen.
iveau
De boeren in ons kerkdorp,
die hun schuren met carnaval
beschikbaar stellen voor het
bouwen van de carnavalswa
gens en waar de boerin de
koffie brengt. Bij een andere
boerderij, waar de koestal is
omgebouwd voor de biljart
vereniging. Niemand van dese
verenigingen heeft zich ge
meld om eens iets terug te
doen, om te komen helpen met
de oogsthulp.
Het zal dan ook wel geen
passende arbeid zijn 1 Werk
dat 'veel mensen niet prettig
vinden is niet inijn niveau,
dus doe ik het niet, is voor
velen het parool Dacht U, ais
je als vrouw soms alleen tus-
se de mannen zit. tót over je
knieën in de modder, ik het
wel mijn niveau vind? Dat
mij de tranen ook niet hagei
zitten dan de lach? Maar we
bijten er ons doorheen, en we
lachen gelukkig toch. Al zitten
ook hier de bieten nog voor 90
procent in de grond. Omdat de
grond (lier aan de zee extra
zware zeeklei is. Maar we zijn
gelukkig gezond en dat is onze
grootste rijkdom.
Dil alles mag ook wel eens
in de klant. Niet om met
onze moeilijkheden te koop te
lopen. Maar als de mensen
eens wat meer begrip zouden
ipbrengen Dank voor uw tijd
en uw aandacht
EEN ZEEUWSE BOEKIN
P.S. Groeten aan Merijn!
'Van
Mize correspondent)
j'.SSEL Uit een
«Pub lieerde brochure
y'kamsch Economisch
S blijkt
juist
van
Ver
flat het geboorten-
cjjf ,ni ,,di "ei
ji0 pr ]n Wallonië momenteel
dat b gt.dan in Vlaanderen,
rachtir op weg lijkt naar
verdere ontvolking.
boor. onië lelt men 13-5 se-
r i'i'P Per duizend inwoners,
^"'«nderen 13,3. De progno-
Piuweliit0® on.Sunstiger: -.ver
VlaarS twintig jaar zal
Wl 352 °00 k"lde'e"
te"en dan nu. En nu
- 1 li met cijfers bezig zijn
er in Wallonië 180 kinderen op
duizend inwoners en in Vlaan
deren 150 kinderen op duizend
inwoners. De stad Brussel,
die nu nog 1.1 miljoen inwo
ners telt. zal zich reeds .ver
enkele jaren geen miljoenen
stad meer mogen noemen.
deze:
'n het jaar 2000 zijn
Deze alarmerende cijfers
hebben nie* nagelaten in Bel
gië, speciaa' in Vlaanderen,
grote indruk achter te laten.
Natuurlijk wist al iedereen
in België dat ook daar de tijd
van de grote gezinnen uit de
mode is. maar nu men gecon
fronteerd wordt met de harde
cijfers is de reactie toch wel
navenant Met name de pers
luidt nu de noodklok waarbij
de Nederlandstalige met name
veel mow te heeft m^t de plot
selinge Waalse hegemonie
moet net Waalse herstel
insziens niet worden overdre
ven want Wallonië telt 3,2
miljoen inwoners onder wie
400000 buWenlanders. En het
is bekend fat Turken, Grie
ken, Marokkanen en Spanjaar
den d J zijn op grote gezinnen.
Het Waals herstel is dus op
z'n zachts gezegd wel
overdreven-
wat
Nu
ons
weid
dienen en zoveel mogelijk van
alles profiteren Kinderen zijn
echter een belemmering van
de vrijheid Tot zover deze
moraliserende taal, ook al
schuilt er heel veel waars
In.
IJS
De Vlaamse kianten maken
zich bepaald zorgen over deze
geboortenontwikkeling. Het Oiwlprwil
dagblad Het Volk bijvoorbeeld A»
schrijft: „Veel kinderen is een
verschijnsel van onderontwik
kelde volkeren. In de wel
vaartsstaat waarin wij leven is
men niet meer bereid een kin-
derlast te dragen. De meeste
jonge gezinnen hebben slechts
eert betrachting: veel geld ver-
Meer concreet vTaagt de
pers zich at wat deze ontvol
king betekent voor het onder
wijs. Wanneer er over enige
tijd 150.000 kinderen minder
zijn m Vlaanderen zullen er
veel minder scholen en leer
krachten nodig zijn Ook het
aantal universiteiten komt nu
in het gedrang En toch wor
den nu aan de lopende band
scholen gebouwd en gaat de
opleiding van onderwijzend
personeel en studenten onon
derbroken voort.
Toch zijn de Vlamingen niet
helemaal in de put. Afgezien
van het feit dat menige potige
boerendochter in de toekomst
in het huwelijksbootje zal stap
pen, richten zij ook het oog op
Frankrijk nog steeds voor de
Vlamingen een voorbeeld van
vele zaken. En- daar is het
geboorten cijfer na een duize
lingwekkend dieptepunt nu
toch weer naar ruim 16 geboor
ten per duizend inwoners op
gevijzeld. Met zo'n gepaste be
volkingspolitiek van de rege
ring en gesteund door aan
sporende woorden van dorps-
past ors en de boond van gro
te gezinnen moet er inderdaad
iets aan het dalende geboorten
cijfer te doen zijn.
JAN SCHILS
Je ben er niet zo heel
zeker van f dat de
cultus van discussie
Het onderwijs dreigt
al jaren een deel van
het onderwijs dreigt
te vervangen werkelijk leidt
tot het ontstaan van een veel
heid in doordachte en verde
digbare opinies. Eerder krijg
ik de indruk, dcut een vrij
beperkt assortiment opinies
aan de man gebracht wordt,
gewoonlijk in een simplistisch
schema voor of tegen, links of
rechts, jong of ouden dat er
een keuze gemaakt moet wor
den lussen een van die twee,
waarbij dan door mode of wat
dan ook een stevige druk naar
één kant wordt uitgeoefend.
Zodoende ontstaat toch nog
een benauwende uniformitiet
in de ''eigen" meningen, zodat
ik mij ga afvragen wat er nu
echt eigen aan is.
Ik denk, dat juist het belang
van de eigen mening en van
een weerstand tegen allerlei
vormen van indoctrinatie de
oorzaak van deze merkwaardi
ge toeètand is. Want wat van
belang is, schijnt de redene
ring te zijnmoet zo gauw
mogelijk bijgebracht worden
Het schrikbeeld van een uni
forme massa, die zich door een
leider of door de reclame laat
manipuleren, leidt tot een
haastige produktie van tegen
gif en het al dan niet onge
wilde neveneffect is, dat de
producenten van het tegengif
in feite de rol van de leider
overnemen. De haastige pro
duktie van zoveel eigen me
ningen leidt tot standaardopi-
nies.
De toestand brengt ook m.et
zich mee, fiat opeens alles tor
discussie gesteld moet worden,
ook zaken die zich daarvoor
niet lenen als historische
grammaticale of natuurkundi
ge gegevens. Het is op scholen
geen uitzondering meer, dat
leerlingen in ernst voorstellen
doen een taal te vereenvoudi
gen of zonder kennis van za
ken historische toestanden als
onzin afwijzenAls alles ter
discussie gesteld moet worden
moet de hele wereld nog ge
vormd worden. De al gevorm
de mening gaat als een wals
over de feiten heen en kinde
ren lijken geen onderscheid
meer *e maken tussen het crea
tief kliederen met gehoorzame
klei en het verwerken van
harde feiten. Voor hen lijkt de
mythe van de gelijkheid in te
houdend"t iedereen even
goed kan pianospelen.
Ik kan me moeilijk voorstel-
ten. dat wij jeugdige personen
een dienst bewijzen door aan
een voortijdig en onder onge
controleerde invloeden ge-
vormde mening een zo groot
gewicht toe te kennen. Niet
alleen zijn er een aantal ge
bieden waarop die mening er
helemaal niet toe dat b.vfei
ten van allerlei aard, onwrik
bare gegevens en ook wel be
paalde waardeoordelen - een
leerling dip Homerus flauwe
kul vindt, vergist zichpunt
uit-, maar bovendien is het
pen dwaling te menendat het
aanreiken van informatie
zoals dat quasi-technisch heet,
op korte te*mijn kan of moet
Leiden tot de vorming van een
opinie, om iets waard te wor
den, moeten meningen lang
zaam rijpen en om "eigen" te
worden moeten zij een weer
barstigheid krijgen die ze oP
een Afstand houdt van alle
mode en trend. En dan nog
zijn het maar meningen en
helemaal geen zekerheden-
Wat ik dikwijls mis in die
snel gevormde meningen, on
der pressie tot stand gekomen
is de overtuiging van de eigen
zwakte. Het. lijkt wel of me
ningen meer dogmatisch en als
zekerheid verkondigd worden,
naargelang zij sneller gevormd,
meer van buitenaf aangepraat
en minder op eigen verdie
ping of ervaring gebaseerd
zijn. Een voortijdige uitnodi
ging tot discussie draag waar
schijnlijk meer bij tnt die neo-
dogmatisme dan de oude, auto-
ritontair genoemde doceertrant.
t Is een stelling die ik niet kan
bewijzen, maar ik geloof dat
het traditionele onderwijs, ge
baseerd op een gepaste af
stand tussen leraar en leerling
meer bijdraagt tot intellectue
le weerbarstigheid en afkeer
van conformisme dan het alles
gelijkschakelen de geklei met
modieuze opinies