CENTRALE RECHERCHE INFORMATIEDIENST:
Dominicaanse
Belangrijk wapen in de strijd tegen
kunst- en antiekdiefstallen
Meningitis-epidemie niet enige
zorg van Braziliaanse artsen
Veroverin
van het
Amazone
gebied
Republiek,
land vol
contrasten
buitenland
WEINIG
HERKENNING
ZAAKJES
INTERPOL
WAARDE
LIJFARTS
I
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG Het aantal antiekdiefstallen in ons
land neemt ontstellend toe. Dat is geen nationaal ver
schijnsel. In geheel West-Europa verdwijnen steeds
meer antieke en kunstvoorwerpen uit musea, particu
liere huizen en kerken. Italië met zijn oude beschavings
geschiedenis, staat bovenaan. Daar werd in de senaat in
het begin van dit jaar het idee naar voren gebracht de
openbare kunstschatten te laten bewaken door militai
ren in burger.
Enkele cijfers uit het archief van de centrale recherche in
formatiedienst (CRI) in Den Haae 1972 - 569 antiekdief
stallen, 1973 - 784, prognose voor 1974 - ver over de duizend.
Antieke klokken zijn hierbij niet eens inbegrepen. Daarvoor
hebben de mensen van de CRI een apart lijstje aangelegd
1970 - 220, 1973 - 396, prognose voor 1974 - meer dan 600.
Gesignaleerd zijn o-a- 180
schilderijen, een landschap
voorstellende, 240 religieuze
afbeeldingen en 200 kerk
beelden - allemaal gestolen
in Nederland en andere West-
europese landen.
Minister Van Doorn van
CRM heeft gelijk als hij in
de eerste Kamer verklaart:
„De omvang van de kunst
diefstallen uit de Rijksmusea
is gelukkig niet zeer groot".
Maar er zijn niet zoveel
rijksmusea. Er zijn veel
meer particuliere musea.
Volgens de gegevens van
CRI zijn in een jaar 18 mu
seumdiefstallen gepleegd en
in de afgelopen twee jaar 23
kerkdiefstallen.
De waarde van al die ge-
gestolen goederen? Die loopt
in d emiljoenen. Maar zeggen
de mensen v.d. politie, eigen
lijk kan ons dat niet schelen.
Het is onze taak de gestolen
spullen op te snorren en de
daders te pakken. Maar he
laas worden weinig kunst
diefstallen opgelost. Een be
langrijke oorzaak hiervan is,
dat de eigenaars van gestolen
goederen dikwijls niet pre
cies weten hoe deze voor
werpen er uit zien. De poli
tiemensen illustreren dit met
een voorbeeld. Als iemand
bij de politie vertelt„Mijn
auto is gestolen. Het is een
ford en de kleur is Rood",
kan de politie weinig doen.
Een onbegonnen zaak is
het voor de politie ook,
wanneer iemand komt vertel
len: *Er is een schilderij bij
mij gestolen. Het is een
landschap. De afmeting is 76
bij 53 cm". De politie vraagt
dan: „Hoe weet u de maat zo
precies en krijgt dan als ge
woonte antwoord: „Ik heb de
verschoten plek op het be-
hang opgemeten". De besto
lene denkt er dan niet aan
dat de dieven het schilderij
ook zonder lijst op de markt
kunnen brengen- En wat
zegt: een landschap?
Met eenderde van de gege
vens is niets te beginnen
zegt de CRI. Vandaar dat
enkele politiekorpsen ln ons
land (Den Haag, Zoetermeer,
Wageningen) formulieren
hebbén laten drukken waar
op eigenaars van kunstvoor
werpen hun bezit kunnen
beschrijven- Maar zij kunnen
even goed een beschrijving
op een gewoon velletje pa
pier maken en vooral e»n
foto maken van hun kostbare
voorwerpen. „De mensen
ver-fotograferen in hun va
kantie veel geld, laat ze ook
eens goede foto's maken van
hun antiek", zeggen de men
sen die zijn gespecialiseerd
in het oplossen van kunst
antiek, museum en kerkdief
stallen. Zij moeten dan ook
kleine bijzonderheden op
schrijven, zoals: bij een
munt een klein hakje in de
rand en het teken van de
muntmeester, bij een schil
derijen bijv. beschadigin
gen, bij klokken de merkte
kentjes van klokkemakers
Dit kunnen bij eventueel te
rugvinden van de gstolen
voorwerpen herkenningspun
ten zijn. Het is voorgekomen
dat voorwerpen die waren
gestolen en achterhaald, niet
allemaal door de mogelijke
eigenaars konden worden
geïdentificeerd. Dan moeten
wij ze teruggeven aan de
man die ze in zijn bezit
heefta, want wij kunnen
dan niet bewijzen dat de
voorwerpen zijn gestolen.
Bijna alle diefstallen op
kunst- en antiekgebied doen
incidenteel aan, vinden de
medewerkers van de recher
che Informatiedienst in Den
Haag, waar al deze diefstal
len (door de plaatselijke po
litiekorpsen) worden gemeld.
Er is geen sprake van, dat
in Nederland een soort Ame
rikaans aandoend syndicaat
werkzaam is, een echt ben
dewezen, geleid door een
grote fuguur achter de scher
men.
De politiespecialisten
schrijven de toenemende
kunstdiefstallen toe aan de
devaluatie en aan de grote
vraag van het publiek, die
ook weer wordt gevoed door
de devaluatie en door veran
dering van smaak. Vroeger
gapten de dieven geld - nu
hebben zij in veel gevallen
liever kostbare voorwerpen,
ook al kunnen zij die lang
niet altijd makkelijk door
verkopen. De bonafide kunst
handel kijkt wel uit kunst
voorwerpen te kopen waar
van wordt vermoed dat die
van diefstal afkomstig zijn.
Maar het boekje, waarin
de officieel erkende kunst
handelaars in staan, vermeldt
slechts de namen van en
kele tientallen zaken. Br zijn
Twee politiemensen bij een deel van de buit, die een bende in Gelderland en Brabant buitmaakte. Waarde: 400.000,
vooral de laatste j aren zo veel
antiekzaakjes bijgekomen,
dat het voor de politie onbe
gonnen werk is die allema-al
in het oog te houden.
Het soort kunstdieven is
gewijzigd daarover zijn
de politie-experts het eens.
In de jaren zestig toen de
kunstdiefstallen goed begon
nen, had je dieven die zich
specialiseerden op kunst. Nu
kun je van iedere huis-tuin
en keukendief verwachten dat
hij kunstvoorwerpen mee
neemt. Hij heeft dan zijn
eigen helers en rolt dan van
zelf in een groepje „colle
ga's" dat ook op het kunst
dievenpad is. Dan vormt zich
een „bende" met verkenners,
die door de straten fietsen of
per auto gaan loeren waar
wat te halen valt. Anderen
doen het werk, geven de ge
stolen waar snel door aan
weer anderen, die op hun
beurt contact onderhouden
met helers. Als er gestolen
kunst wordt achterhaald,
kunnen nogal eens de helers
worden gepakt, maar de
werkelijke daders „liggen op
het kerkhof'.
De mensen van de Recher
che Informatiedienst in Den
Haag bewijzen dat je bij de
politie alle kanten uit kunt.
Een van hen heeft kunstaca
demie, een ander heeft van
jongsaf belangstelling voor
kunst en antiek en er zijn
hobby van gemaakt. Zij plui
zen in kunst en religieuze
boeken na hoe oude schilde
rijen er uit zien, wat de attri
buten zijn die worden afge
beeld bij heiligenbeelden,
weten ontstellend veel van
oude munten en hebben het
in hun vingers om te voelen
wat echt en niet echt is. En
wat is veranderd. Want en
hier worden deze kunstmin
nende politieambtenaren bij
na geroerd, veel kunstwerken
worden op gruwelijke wijze
veranderd om ze moeilijker
herkenbaar te maken. Wat
voor een mentaliteit moet de
man hebben die een middel
eeuws altaarstuk in stukken
zaagt, de figuren anders
groepeert of ze los probeert
te verkopen. Ook komt het
voor dat de heiligen andere
attributen krijgen en daar
mee een naamsverandering
ondergaan. Voorbeeld: Sinte
Barbera behoort een toren
met drie vensters en een
zwaard te hebben. Haalt men
de toren weg en geeft men
haar in de plaats daarvan
een rad, dan heeft men St.-
Catharina. Vervangt men bet
zwaard door een palmtak,
dan blijft er een „gewone
maagd" over. Wordt zo'n ge
wijzigd beeld achterhaald,
dan bestuderen de politie-ex
perts het nauwkeurig en ont
dekken kleine verschillen
met oorspronkelijke afbeel
dingen van heiligen. De juis
te naam van de heilige is
dan gevonden en door mid
del van bijvoorbeeld de peri
odieke uitgave van de lijst
van gestolen kunstvoorwer
pen van Interpol in Parijs,
kan het kunstvoorwerp wor
den thuisgebracht. Want de
Cnetrale Recherche Informa
tiedienst werkt nauw samen
met Interpol. In het eenvou
dige kantoortje van de Ne
derlandse kunstspeurders aan
de Raamweg in Den Haag
liggen dik'ke mappen met
duizenden afbeeldingen van
gezochte kunstwerken, gesto
len uit musea en bij particu
lieren in de gehele wereld.
Het oplossen van kunst
diefstallen is specialisten
werk. Men mag niet van re-
eherchelrs van een plaatse
lijk politiekorps verwachten,
dat zij thuis zijn in de gehe
le wereld van (le kunst. Het
is voorgekomen, dat bij de
recherche Informatiedienst
een politieman kwam, die
zei: wij hebben dit zaakje
gevonden. Is van diefstal af
komstig. Is het wat? In de
doos zaten antieke bronzen
voorwerpen.
„Dit vertegenwoordigt een
waarde, waarvoor wij alle
maal een hele dure auto en
een bungalow zouden kunnen
kopen", zei de expert van de
CRI. „Ga maar eens naar het
oudheidkundig museu m in
Leiden". Daar kregen de re
chercheurs te horen, dat de
waarde wel tweemaal zo
hoog was. De voorwerpen
waren gestolen uit een Frans
museum.
De politie gaat er van uit,
dat alles kan worden gesto
len. Uit een kerk in Frank
rijk verdween een altaarstuk
ter grootte van een deur. Uit
het Bonnefantenmuseum te
Maastricht werd een gobelin
gestolen van 3x2 meter,
een vrij zwaar vrachtje. In
geheel West-Europa, zijn on
geveer 20 gobelins Van der
gelijke afmetingen zoek. Zul
len ze ooit worden terugge
vonden? Interpol blijft uit
kijken, jarenlang. De inter
nationale politieorganisatie is
nog steeds attent op „De
Rechtvaardige rechters",
een paneel dat 10 april 1934
uit dc Kathedraal St.-Bavo te
Gent in Belgi werd gesto
len.
Het beveiligen van musea
vinden de politieexperts een
moeilijke zaak. Het is een
aangelegenheid van compro
missen. De mensen moeten
de voorwerpen kunnen zien,
dus je kunt van een museum
geen vesting maken, een mu
seum moet een „rustplaats"
zijn. Je kunt deuren afslui
ten, maar hoe zit het dan met
de brandbeveiliging? Je kunt
schilderijen aan de muur
vastspijkeren, maar als er
dan een brand komt, ben je
ze kwijt. De oude gebouwen
waarin verzamelingen dik
wijls ten toon gesteld zijn,
lenen zich niet zo gemakke
lijk voor elektronische bevei
liging. Bovendien: het is een
uiterst kostbare zaak. Er
wondt evenwel op het pro
bleem gestudeerd. Het is no
dig gebleken, want „in deze
tijd hebben de dieven niet
meer zoals vroeger res
pect voor het sacrale, dat
uitgaat van kerken en musea
Zij gappen niet alleen
meer van particulieren, die
naar de opvatting van de ro
vers zo rijk zijn dat zij best
wat kunnen missen, maar
vergrijpen zich ook aan
waardevolle voorwerpen die
„van ons alllemaal" zijn".
Het cultuurpatroon is ge
wijzigd, verzuchten de poli
tiemannen in de steden en
dorpen en bij de centrale
reeherche.Ln zij bladeren ij
verig in de lijvige losbladige
„kunstuitgaven" van Inter
pol: „De meest gezochte
kunstwerken" de kostbaarste
stukken van Breughel, van
Ostade, Matisse, antiquiteiten
van onbekende meesters,
middeleeuws houtsnijwerk
uit kerken of het zwaard dat
Napoleon aan gijn lijfarts
gaf.
RIO DE JANEIRO (DPA)
De hersenvliesenontsteking-
epidemie in Brazilië is niet
meer de enige zorg van de
artsen en gezondheidsautori
teiten- Van het front ter be
strijding van epidemieën ko
men de laatste dagen slechte
berichten binnen: in het bin
nenland van de noordelijke
bondsstaat Bahia stierven ca
40 mensen aan builenpest, in
het hele land lijden drie tot
vier miljoen mensen aan de
endemische ziekte van Chagas
(Braziliaanse slaapziekte), per
jaar worden 150.000 gevallen
van tuberculose bekend, in Ni-
ieroi bij Rio de Janeiro ster
ren mensen aan rodehond en
in de laatste tijd bestaat er
angst voor cholera.
De minister van gezondheid,
dr. Paulo de Almeida Macha-
do, maakte bekend dat vooral
een voortdurende controle op
de vliegvelden het binnenslui
pen van besmettelijke ziekten
moet tegengaan.
Met een verhoging van de
gezondheidsbegroting met 72
procent deed de regering-Gei-
sel de eerste stap om de door
waarnemers catastrofaal ge
schetste toestanden op het ge
bied van de gezondheid van
het land te verbeteren. Onder
meer moet de geneeskundige
verzorging verbeterd wor
den.
In Brazilië zijn er thans op
de 100 miljoen inwoners ca.
60.00'0 artsen, van wie bijna
de helft in Rio de Janeiro en
Sao Paulo werkt. Naast de 600
overheidsziekenhuizen zijn er
ruim 3.400 particuliere klinie
ken. Volgens het Braziliaanse
persbureau „Yeja" is er in
tweederde deel van het land
één ziekenhuisbed per 3.000
inwoners- Van de 3.949 ge
meentelijke districten hebben
2.200 geen ziekenhuis.
Een van de oorzaken van de
infectie-ziekten is de slechte
hygiënische situatie waarin de
meeste mensen moeten leven.
In 2.332 gemeenten is de wa
tervoorziening onvoldoende en
1.029 hebben geen riolerings
stelsel.
De plannen van de regering
zijn er op gericht de ellendige
woonwijken op te heffen en
de bevolking onder te brengen
in nederzettingen. In Rio zijn
al veel van de door de toeris
ten „schilderachtig" geachte
favelas afgebroken,
maar de resterende krotten
wijken blijken potentiële
haarden van infectieziekten te
zijn die zich vandaar over an
dere stadsdelen kunnen ver
breiden.
BRASILIA (AFP) De vero
vering van het Amazonege
bied, het grote avontuur van
deze moderne tijd gaat een
nieuwe vlucht nemen- Dc re
gering van generaal Ernesto
Geisel, heeft besloten de kolo
nisatie niet alleen rond de
landbouwdorpen langs de weg-
uit te breiden, maar ook tot
grote gewestelijke aantrek
kingspolen die langs de water
wegen bereikbaar zijn. Er zul
len vijftien economische groei
polen worden opgericht om de
land-, bos-, en ertsrijkdommen
te ontginnen. Dat reusachtige
programma „Polamazonia"
genaamd, is opgesteld voor
oen gebied dat een oppervlak-
Ie heeft van 4,2 miljoen km2
of achtmaal de oppervlakte
/an Frankrijk- De investerin
gen van de staat in het project
allien van 1974 tot 1977 35(1
miljoen dollar bedragen.
Ook de particuliere sector is
gevraaigd deel te nemen aan
deze verovering. De ontwik
keling van het Amazonegebied
zou alleen door staatskolonisa-
tie niet mogelijk zijn", zo
meent de minister van het.
olan, Joao Paulo dos Reis Vel-
oso
De grondstoffencrisis in de
wereld is misschien niet
vreemd aan de nieuwe impuls
die aan d>e ontginning van hef
Amazonegebied gegeven wordt
Zij zal in elk geval een belang
rijke katalysator voor de in
spanning vormen: in de boden-
van het oerwoud zit immers
veel ijzer, mangaan, bauxiet,
tin en waarschijnlijk ook olie,
Er zijn harde en kostbare
houtsoorten, uitstekende gron
den voor de veeteelt en een
hydro-elektrisch vermogen dat
op een slordige - 140 miljoen
kilowatt wordt geschat-
Een groot gedeelte van de
infrastructuurwerken, vooral
de verbindingswegen, is reeds
uitgevoerd: duizenden kilome-
tens, 126 vliegvelden en hon
derden landangsbanen op
plaatsen die t,ot nog toe volk»
men ontoegankelijk waren.
De verovering van het Ama
zonegebied is in feite begon
nen na de staatsgreep van de
Braziliaanse militairen in 1964,
De vorige regeringen hadden
reeds getra --hit de economische
grens van Brazilië, die enkele
honderden kilometers van het
kustgebied ophield, achteruit
te dringen. Brasilia werd
veertien jaar geleden niet ge
sticht om een bestuurlijke
hoofdstad of een parel in de
woestijn" te zijn maar om een
stap naar de verovering van
de binnenlanden te doen.
(Van onze redactie buitenlaatj
NEW YORK - De gebe„
temssen op het Venezow
consulaat in de DominicaZ
republiek, waar een coma»
do-groep kort geleden 13 J*
gen lang zeven mensen in flj
zeling hield, heeft de aandal
gevestigd op dc situatie in fa
land en op het vraagstuk a
de politieke gevangenen 4
daar. De Dominicaanse Re»,'
bliek >s een land van contraj-
ten en tegenstrijdigheid
waar op het gebied van 4
burgerrechten en menselijk,
vrijheden kritiek uitgeoefoi
wordt en waar anderzijn, 4
economische ontwikkeling
volle gang is.
De groei van het bruto natj.
onaal produkt handhaaft iM
sedert vier jaar op 12,5 ptl,
cent en de leiders hopen fa
dit, ondanks de oliecrisis.
kan blijven dank zij de verte,
ging van de suikerprijs op 4
wereldmarkt. De kleine repn.
bliek - er zijn weinig meer dn
vier miljoen inwoners, va»
wie een kwart in de hoofdsuj
Santo Domingo woont
wordt begunstigd door haai
strategische ligging in het M1.
trum van het Caribisch gebist
en vooral door haar boder
rijkdom.
Het bauxiet, het eerste L,
neraal, dat industrieel in ei-
ploitatie werd gebracht, is ia
de volle zin des woords, t,
zaak van de „Alcoa exploraj.
on co", dochtermaatschappij
van de Amerikaanse „Al»
a".
De jonge technocraten in hel
land schuiven nun streven 4
multinationale ondernemingen
zoals de „Alcoa", de „Fata-
bridge nickle corp", en met
name de ,.Gulf and Western",
die een beslissend deel van dt
economie van het land beheer
sen, een meerderheidspartici.
patie door de staat op te leg
gen, niet onder stoelen ot ban
ken.
Worden bauxiet en nikkelij-
zer reeds op de wereldraad-
ten verkocht, andere hulp
bronnen en non-ferrometala
zullen spoedig met ma
goud en zilver zullen sp»
dig in exploitatie worden p-
bracht.
Volgens een Canadese des
kundige zou de Dominicaans!
Republiek na Zuid-Afrika Is
tweede goudproducent van dB
westelijke wereld kuniei
worden. Deskundigen in Santo
Domingo tonen zich echter je
reserveerder.
De industrialisatie van
land bevindt zich nog pas ia
het beginstadium en de suiker,
geïntroduceerd door de Span
jaarden, blijft het belangrijk
ste exportprodukt: de Vere
nigde Staten kopen 800.000
metrieke ton per jaar, naai
andere landen gaat 6 a 800.011
metrieke ton. De belangrijkste
ondernemer blijft de staat pel
de „State sugar mill admini
stration", gevolgd door di
Amerikaanse maatschappij
„Gulf and western", die ook
een essentiële plaats inneemt
in de bouwindustrie. het toe
risme en het bankwezen (in
vesteringsmaatschappijen). Dl
grote plaatselijke ondernemen
delen de rest.
Om buitenlandse invested»
gen aan te trekken heeft
regering een reeks vrijhavens
met een volledige infrastruc
tuur geopend waar belangheb
bende ondernemingen belas
tingvrijdom genieten en tegen
zeer lage prijs ruimte
goedkope arbeidskracht»
kunnen krijgen.
De belangrijkste oppositie;
partij, de revolutionaire Domi
nicaanse partij PRD, ver»
zich uiteraard niet tegen de po
gingen van de regering
hot
land economisch te ontwikkelen
Zij verwijt haar echter m'
genoeg te doen. en vooral,
veel gunsten te verlenen aJ
de multinationale maatschap
pijen zoals de ,-Gulf and
tern". Links verwijt Presl"®!'
Balaguer, wiens P«soo™|;
fatsoen overigens ulo' in i
fel wordt getrokken, v«™
niet met voldoende pnerS"
corruptie bij de politie te
strijden-
Daarentegen zün
en regeringskringen net r
één punt eens: het belang
het onderwijs in het econ
sche ontwikkelingsproces
het land.
De staatsuniversiteit
Santo Domingo, waarvan
medische faculteit in heei
tijns-Amerika bekend is.
25.000 studenten. Df d
universiteit in de l10»^
heeft meer dan 8000 studente»
en die van San ,>edr0.J^ar
2000. Het lager- en m'®»'
onderwijs zijn geheel
loos en de leerlingen
een gratis maaltijd.
universitair onderwijs j fJ1
leen een inschrijvingsge
ca. 275 gulden vereist