CENTRALE RECHERCHE INFORMATIEDIENST: Dominicaanse Belangrijk wapen in de strijd tegen kunst- en antiekdiefstallen Meningitis-epidemie niet enige zorg van Braziliaanse artsen Veroverin van het Amazone gebied Republiek, land vol contrasten buitenland WEINIG HERKENNING ZAAKJES INTERPOL WAARDE LIJFARTS I (Van onze redactie binnenland) DEN HAAG Het aantal antiekdiefstallen in ons land neemt ontstellend toe. Dat is geen nationaal ver schijnsel. In geheel West-Europa verdwijnen steeds meer antieke en kunstvoorwerpen uit musea, particu liere huizen en kerken. Italië met zijn oude beschavings geschiedenis, staat bovenaan. Daar werd in de senaat in het begin van dit jaar het idee naar voren gebracht de openbare kunstschatten te laten bewaken door militai ren in burger. Enkele cijfers uit het archief van de centrale recherche in formatiedienst (CRI) in Den Haae 1972 - 569 antiekdief stallen, 1973 - 784, prognose voor 1974 - ver over de duizend. Antieke klokken zijn hierbij niet eens inbegrepen. Daarvoor hebben de mensen van de CRI een apart lijstje aangelegd 1970 - 220, 1973 - 396, prognose voor 1974 - meer dan 600. Gesignaleerd zijn o-a- 180 schilderijen, een landschap voorstellende, 240 religieuze afbeeldingen en 200 kerk beelden - allemaal gestolen in Nederland en andere West- europese landen. Minister Van Doorn van CRM heeft gelijk als hij in de eerste Kamer verklaart: „De omvang van de kunst diefstallen uit de Rijksmusea is gelukkig niet zeer groot". Maar er zijn niet zoveel rijksmusea. Er zijn veel meer particuliere musea. Volgens de gegevens van CRI zijn in een jaar 18 mu seumdiefstallen gepleegd en in de afgelopen twee jaar 23 kerkdiefstallen. De waarde van al die ge- gestolen goederen? Die loopt in d emiljoenen. Maar zeggen de mensen v.d. politie, eigen lijk kan ons dat niet schelen. Het is onze taak de gestolen spullen op te snorren en de daders te pakken. Maar he laas worden weinig kunst diefstallen opgelost. Een be langrijke oorzaak hiervan is, dat de eigenaars van gestolen goederen dikwijls niet pre cies weten hoe deze voor werpen er uit zien. De poli tiemensen illustreren dit met een voorbeeld. Als iemand bij de politie vertelt„Mijn auto is gestolen. Het is een ford en de kleur is Rood", kan de politie weinig doen. Een onbegonnen zaak is het voor de politie ook, wanneer iemand komt vertel len: *Er is een schilderij bij mij gestolen. Het is een landschap. De afmeting is 76 bij 53 cm". De politie vraagt dan: „Hoe weet u de maat zo precies en krijgt dan als ge woonte antwoord: „Ik heb de verschoten plek op het be- hang opgemeten". De besto lene denkt er dan niet aan dat de dieven het schilderij ook zonder lijst op de markt kunnen brengen- En wat zegt: een landschap? Met eenderde van de gege vens is niets te beginnen zegt de CRI. Vandaar dat enkele politiekorpsen ln ons land (Den Haag, Zoetermeer, Wageningen) formulieren hebbén laten drukken waar op eigenaars van kunstvoor werpen hun bezit kunnen beschrijven- Maar zij kunnen even goed een beschrijving op een gewoon velletje pa pier maken en vooral e»n foto maken van hun kostbare voorwerpen. „De mensen ver-fotograferen in hun va kantie veel geld, laat ze ook eens goede foto's maken van hun antiek", zeggen de men sen die zijn gespecialiseerd in het oplossen van kunst antiek, museum en kerkdief stallen. Zij moeten dan ook kleine bijzonderheden op schrijven, zoals: bij een munt een klein hakje in de rand en het teken van de muntmeester, bij een schil derijen bijv. beschadigin gen, bij klokken de merkte kentjes van klokkemakers Dit kunnen bij eventueel te rugvinden van de gstolen voorwerpen herkenningspun ten zijn. Het is voorgekomen dat voorwerpen die waren gestolen en achterhaald, niet allemaal door de mogelijke eigenaars konden worden geïdentificeerd. Dan moeten wij ze teruggeven aan de man die ze in zijn bezit heefta, want wij kunnen dan niet bewijzen dat de voorwerpen zijn gestolen. Bijna alle diefstallen op kunst- en antiekgebied doen incidenteel aan, vinden de medewerkers van de recher che Informatiedienst in Den Haag, waar al deze diefstal len (door de plaatselijke po litiekorpsen) worden gemeld. Er is geen sprake van, dat in Nederland een soort Ame rikaans aandoend syndicaat werkzaam is, een echt ben dewezen, geleid door een grote fuguur achter de scher men. De politiespecialisten schrijven de toenemende kunstdiefstallen toe aan de devaluatie en aan de grote vraag van het publiek, die ook weer wordt gevoed door de devaluatie en door veran dering van smaak. Vroeger gapten de dieven geld - nu hebben zij in veel gevallen liever kostbare voorwerpen, ook al kunnen zij die lang niet altijd makkelijk door verkopen. De bonafide kunst handel kijkt wel uit kunst voorwerpen te kopen waar van wordt vermoed dat die van diefstal afkomstig zijn. Maar het boekje, waarin de officieel erkende kunst handelaars in staan, vermeldt slechts de namen van en kele tientallen zaken. Br zijn Twee politiemensen bij een deel van de buit, die een bende in Gelderland en Brabant buitmaakte. Waarde: 400.000, vooral de laatste j aren zo veel antiekzaakjes bijgekomen, dat het voor de politie onbe gonnen werk is die allema-al in het oog te houden. Het soort kunstdieven is gewijzigd daarover zijn de politie-experts het eens. In de jaren zestig toen de kunstdiefstallen goed begon nen, had je dieven die zich specialiseerden op kunst. Nu kun je van iedere huis-tuin en keukendief verwachten dat hij kunstvoorwerpen mee neemt. Hij heeft dan zijn eigen helers en rolt dan van zelf in een groepje „colle ga's" dat ook op het kunst dievenpad is. Dan vormt zich een „bende" met verkenners, die door de straten fietsen of per auto gaan loeren waar wat te halen valt. Anderen doen het werk, geven de ge stolen waar snel door aan weer anderen, die op hun beurt contact onderhouden met helers. Als er gestolen kunst wordt achterhaald, kunnen nogal eens de helers worden gepakt, maar de werkelijke daders „liggen op het kerkhof'. De mensen van de Recher che Informatiedienst in Den Haag bewijzen dat je bij de politie alle kanten uit kunt. Een van hen heeft kunstaca demie, een ander heeft van jongsaf belangstelling voor kunst en antiek en er zijn hobby van gemaakt. Zij plui zen in kunst en religieuze boeken na hoe oude schilde rijen er uit zien, wat de attri buten zijn die worden afge beeld bij heiligenbeelden, weten ontstellend veel van oude munten en hebben het in hun vingers om te voelen wat echt en niet echt is. En wat is veranderd. Want en hier worden deze kunstmin nende politieambtenaren bij na geroerd, veel kunstwerken worden op gruwelijke wijze veranderd om ze moeilijker herkenbaar te maken. Wat voor een mentaliteit moet de man hebben die een middel eeuws altaarstuk in stukken zaagt, de figuren anders groepeert of ze los probeert te verkopen. Ook komt het voor dat de heiligen andere attributen krijgen en daar mee een naamsverandering ondergaan. Voorbeeld: Sinte Barbera behoort een toren met drie vensters en een zwaard te hebben. Haalt men de toren weg en geeft men haar in de plaats daarvan een rad, dan heeft men St.- Catharina. Vervangt men bet zwaard door een palmtak, dan blijft er een „gewone maagd" over. Wordt zo'n ge wijzigd beeld achterhaald, dan bestuderen de politie-ex perts het nauwkeurig en ont dekken kleine verschillen met oorspronkelijke afbeel dingen van heiligen. De juis te naam van de heilige is dan gevonden en door mid del van bijvoorbeeld de peri odieke uitgave van de lijst van gestolen kunstvoorwer pen van Interpol in Parijs, kan het kunstvoorwerp wor den thuisgebracht. Want de Cnetrale Recherche Informa tiedienst werkt nauw samen met Interpol. In het eenvou dige kantoortje van de Ne derlandse kunstspeurders aan de Raamweg in Den Haag liggen dik'ke mappen met duizenden afbeeldingen van gezochte kunstwerken, gesto len uit musea en bij particu lieren in de gehele wereld. Het oplossen van kunst diefstallen is specialisten werk. Men mag niet van re- eherchelrs van een plaatse lijk politiekorps verwachten, dat zij thuis zijn in de gehe le wereld van (le kunst. Het is voorgekomen, dat bij de recherche Informatiedienst een politieman kwam, die zei: wij hebben dit zaakje gevonden. Is van diefstal af komstig. Is het wat? In de doos zaten antieke bronzen voorwerpen. „Dit vertegenwoordigt een waarde, waarvoor wij alle maal een hele dure auto en een bungalow zouden kunnen kopen", zei de expert van de CRI. „Ga maar eens naar het oudheidkundig museu m in Leiden". Daar kregen de re chercheurs te horen, dat de waarde wel tweemaal zo hoog was. De voorwerpen waren gestolen uit een Frans museum. De politie gaat er van uit, dat alles kan worden gesto len. Uit een kerk in Frank rijk verdween een altaarstuk ter grootte van een deur. Uit het Bonnefantenmuseum te Maastricht werd een gobelin gestolen van 3x2 meter, een vrij zwaar vrachtje. In geheel West-Europa, zijn on geveer 20 gobelins Van der gelijke afmetingen zoek. Zul len ze ooit worden terugge vonden? Interpol blijft uit kijken, jarenlang. De inter nationale politieorganisatie is nog steeds attent op „De Rechtvaardige rechters", een paneel dat 10 april 1934 uit dc Kathedraal St.-Bavo te Gent in Belgi werd gesto len. Het beveiligen van musea vinden de politieexperts een moeilijke zaak. Het is een aangelegenheid van compro missen. De mensen moeten de voorwerpen kunnen zien, dus je kunt van een museum geen vesting maken, een mu seum moet een „rustplaats" zijn. Je kunt deuren afslui ten, maar hoe zit het dan met de brandbeveiliging? Je kunt schilderijen aan de muur vastspijkeren, maar als er dan een brand komt, ben je ze kwijt. De oude gebouwen waarin verzamelingen dik wijls ten toon gesteld zijn, lenen zich niet zo gemakke lijk voor elektronische bevei liging. Bovendien: het is een uiterst kostbare zaak. Er wondt evenwel op het pro bleem gestudeerd. Het is no dig gebleken, want „in deze tijd hebben de dieven niet meer zoals vroeger res pect voor het sacrale, dat uitgaat van kerken en musea Zij gappen niet alleen meer van particulieren, die naar de opvatting van de ro vers zo rijk zijn dat zij best wat kunnen missen, maar vergrijpen zich ook aan waardevolle voorwerpen die „van ons alllemaal" zijn". Het cultuurpatroon is ge wijzigd, verzuchten de poli tiemannen in de steden en dorpen en bij de centrale reeherche.Ln zij bladeren ij verig in de lijvige losbladige „kunstuitgaven" van Inter pol: „De meest gezochte kunstwerken" de kostbaarste stukken van Breughel, van Ostade, Matisse, antiquiteiten van onbekende meesters, middeleeuws houtsnijwerk uit kerken of het zwaard dat Napoleon aan gijn lijfarts gaf. RIO DE JANEIRO (DPA) De hersenvliesenontsteking- epidemie in Brazilië is niet meer de enige zorg van de artsen en gezondheidsautori teiten- Van het front ter be strijding van epidemieën ko men de laatste dagen slechte berichten binnen: in het bin nenland van de noordelijke bondsstaat Bahia stierven ca 40 mensen aan builenpest, in het hele land lijden drie tot vier miljoen mensen aan de endemische ziekte van Chagas (Braziliaanse slaapziekte), per jaar worden 150.000 gevallen van tuberculose bekend, in Ni- ieroi bij Rio de Janeiro ster ren mensen aan rodehond en in de laatste tijd bestaat er angst voor cholera. De minister van gezondheid, dr. Paulo de Almeida Macha- do, maakte bekend dat vooral een voortdurende controle op de vliegvelden het binnenslui pen van besmettelijke ziekten moet tegengaan. Met een verhoging van de gezondheidsbegroting met 72 procent deed de regering-Gei- sel de eerste stap om de door waarnemers catastrofaal ge schetste toestanden op het ge bied van de gezondheid van het land te verbeteren. Onder meer moet de geneeskundige verzorging verbeterd wor den. In Brazilië zijn er thans op de 100 miljoen inwoners ca. 60.00'0 artsen, van wie bijna de helft in Rio de Janeiro en Sao Paulo werkt. Naast de 600 overheidsziekenhuizen zijn er ruim 3.400 particuliere klinie ken. Volgens het Braziliaanse persbureau „Yeja" is er in tweederde deel van het land één ziekenhuisbed per 3.000 inwoners- Van de 3.949 ge meentelijke districten hebben 2.200 geen ziekenhuis. Een van de oorzaken van de infectie-ziekten is de slechte hygiënische situatie waarin de meeste mensen moeten leven. In 2.332 gemeenten is de wa tervoorziening onvoldoende en 1.029 hebben geen riolerings stelsel. De plannen van de regering zijn er op gericht de ellendige woonwijken op te heffen en de bevolking onder te brengen in nederzettingen. In Rio zijn al veel van de door de toeris ten „schilderachtig" geachte favelas afgebroken, maar de resterende krotten wijken blijken potentiële haarden van infectieziekten te zijn die zich vandaar over an dere stadsdelen kunnen ver breiden. BRASILIA (AFP) De vero vering van het Amazonege bied, het grote avontuur van deze moderne tijd gaat een nieuwe vlucht nemen- Dc re gering van generaal Ernesto Geisel, heeft besloten de kolo nisatie niet alleen rond de landbouwdorpen langs de weg- uit te breiden, maar ook tot grote gewestelijke aantrek kingspolen die langs de water wegen bereikbaar zijn. Er zul len vijftien economische groei polen worden opgericht om de land-, bos-, en ertsrijkdommen te ontginnen. Dat reusachtige programma „Polamazonia" genaamd, is opgesteld voor oen gebied dat een oppervlak- Ie heeft van 4,2 miljoen km2 of achtmaal de oppervlakte /an Frankrijk- De investerin gen van de staat in het project allien van 1974 tot 1977 35(1 miljoen dollar bedragen. Ook de particuliere sector is gevraaigd deel te nemen aan deze verovering. De ontwik keling van het Amazonegebied zou alleen door staatskolonisa- tie niet mogelijk zijn", zo meent de minister van het. olan, Joao Paulo dos Reis Vel- oso De grondstoffencrisis in de wereld is misschien niet vreemd aan de nieuwe impuls die aan d>e ontginning van hef Amazonegebied gegeven wordt Zij zal in elk geval een belang rijke katalysator voor de in spanning vormen: in de boden- van het oerwoud zit immers veel ijzer, mangaan, bauxiet, tin en waarschijnlijk ook olie, Er zijn harde en kostbare houtsoorten, uitstekende gron den voor de veeteelt en een hydro-elektrisch vermogen dat op een slordige - 140 miljoen kilowatt wordt geschat- Een groot gedeelte van de infrastructuurwerken, vooral de verbindingswegen, is reeds uitgevoerd: duizenden kilome- tens, 126 vliegvelden en hon derden landangsbanen op plaatsen die t,ot nog toe volk» men ontoegankelijk waren. De verovering van het Ama zonegebied is in feite begon nen na de staatsgreep van de Braziliaanse militairen in 1964, De vorige regeringen hadden reeds getra --hit de economische grens van Brazilië, die enkele honderden kilometers van het kustgebied ophield, achteruit te dringen. Brasilia werd veertien jaar geleden niet ge sticht om een bestuurlijke hoofdstad of een parel in de woestijn" te zijn maar om een stap naar de verovering van de binnenlanden te doen. (Van onze redactie buitenlaatj NEW YORK - De gebe„ temssen op het Venezow consulaat in de DominicaZ republiek, waar een coma» do-groep kort geleden 13 J* gen lang zeven mensen in flj zeling hield, heeft de aandal gevestigd op dc situatie in fa land en op het vraagstuk a de politieke gevangenen 4 daar. De Dominicaanse Re»,' bliek >s een land van contraj- ten en tegenstrijdigheid waar op het gebied van 4 burgerrechten en menselijk, vrijheden kritiek uitgeoefoi wordt en waar anderzijn, 4 economische ontwikkeling volle gang is. De groei van het bruto natj. onaal produkt handhaaft iM sedert vier jaar op 12,5 ptl, cent en de leiders hopen fa dit, ondanks de oliecrisis. kan blijven dank zij de verte, ging van de suikerprijs op 4 wereldmarkt. De kleine repn. bliek - er zijn weinig meer dn vier miljoen inwoners, va» wie een kwart in de hoofdsuj Santo Domingo woont wordt begunstigd door haai strategische ligging in het M1. trum van het Caribisch gebist en vooral door haar boder rijkdom. Het bauxiet, het eerste L, neraal, dat industrieel in ei- ploitatie werd gebracht, is ia de volle zin des woords, t, zaak van de „Alcoa exploraj. on co", dochtermaatschappij van de Amerikaanse „Al» a". De jonge technocraten in hel land schuiven nun streven 4 multinationale ondernemingen zoals de „Alcoa", de „Fata- bridge nickle corp", en met name de ,.Gulf and Western", die een beslissend deel van dt economie van het land beheer sen, een meerderheidspartici. patie door de staat op te leg gen, niet onder stoelen ot ban ken. Worden bauxiet en nikkelij- zer reeds op de wereldraad- ten verkocht, andere hulp bronnen en non-ferrometala zullen spoedig met ma goud en zilver zullen sp» dig in exploitatie worden p- bracht. Volgens een Canadese des kundige zou de Dominicaans! Republiek na Zuid-Afrika Is tweede goudproducent van dB westelijke wereld kuniei worden. Deskundigen in Santo Domingo tonen zich echter je reserveerder. De industrialisatie van land bevindt zich nog pas ia het beginstadium en de suiker, geïntroduceerd door de Span jaarden, blijft het belangrijk ste exportprodukt: de Vere nigde Staten kopen 800.000 metrieke ton per jaar, naai andere landen gaat 6 a 800.011 metrieke ton. De belangrijkste ondernemer blijft de staat pel de „State sugar mill admini stration", gevolgd door di Amerikaanse maatschappij „Gulf and western", die ook een essentiële plaats inneemt in de bouwindustrie. het toe risme en het bankwezen (in vesteringsmaatschappijen). Dl grote plaatselijke ondernemen delen de rest. Om buitenlandse invested» gen aan te trekken heeft regering een reeks vrijhavens met een volledige infrastruc tuur geopend waar belangheb bende ondernemingen belas tingvrijdom genieten en tegen zeer lage prijs ruimte goedkope arbeidskracht» kunnen krijgen. De belangrijkste oppositie; partij, de revolutionaire Domi nicaanse partij PRD, ver» zich uiteraard niet tegen de po gingen van de regering hot land economisch te ontwikkelen Zij verwijt haar echter m' genoeg te doen. en vooral, veel gunsten te verlenen aJ de multinationale maatschap pijen zoals de ,-Gulf and tern". Links verwijt Presl"®!' Balaguer, wiens P«soo™|; fatsoen overigens ulo' in i fel wordt getrokken, v«™ niet met voldoende pnerS" corruptie bij de politie te strijden- Daarentegen zün en regeringskringen net r één punt eens: het belang het onderwijs in het econ sche ontwikkelingsproces het land. De staatsuniversiteit Santo Domingo, waarvan medische faculteit in heei tijns-Amerika bekend is. 25.000 studenten. Df d universiteit in de l10»^ heeft meer dan 8000 studente» en die van San ,>edr0.J^ar 2000. Het lager- en m'®»' onderwijs zijn geheel loos en de leerlingen een gratis maaltijd. universitair onderwijs j fJ1 leen een inschrijvingsge ca. 275 gulden vereist

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 12