II
/y
GENERAAL KIJKT
TERUG OP
ZIJN „COLDITZ"
VAN HOREN EN ZIEN
il
ff#
Vlucht in de winter
Auto duiven in
actie:
Geven voor leven
radio
televisie
tfegpvan
jwerse& De Priests
kok bouwexpert
>m eens kijken in
dijkhuis
Verveling
Boedapest
ONTDEK DE VERSCHILLEN
SUSKE EN WISKE: De poezelige poes
•VRIJDAG 29 NOVEMBER 19/4
DE STEM
bezig met
Afttüwm.
ng van het
130-910111.
;r of P Europe
lie keuze hoogwaardige
^materialen. Luxe tuimelramen,
tikt voor ieder pansoort.
iakgoten, geprofileerde
|laten en wandplaten met stalen|
Isolatiemateriaal en
^absorberende plafonds van
Itvlambaar materiaal. Vele.
;en wandbedekking van hoti tol
[et marmerslag.
lage en uitvoering hoeft in de
ste gevallen geen probleem tea
^schikken over een eigen
|ing uitvoering werken.
30 man in vaste dienst kunnen I
meest omvangrijke werken in J
linimum aan tijd verwezelijkei
Jilt U een eigen interieuro
Is ook dat mogelijk.
if
i
hen staat vrij. Kijken kost niets.
L onze goede raad is niet duu
team van bekwame binnenrust
liitekten geven U graag hun vis»l
pe inrichting van Uw woning,
jn 't kijkhuis ziet U meteen
Irover U praat. Neem dus eer
Ijkje in 't Kijkhuis voor U gaai
■wen of verbouwen.
De Britse tv-serie Colditz
js op veel punten accuraat,
geeft goed de sfeer weer,
maar legt eenzijdig de na
druk op de Engelse ontsnap
pingspogingen.
Deze eerder gehoorde klacht
wordt onderstreept door de
gepensioneerde comman
dant van het Eerste Leger
korps, de luitenant-generaal
E.J.L. van Hootegem, die bij
elke aflevering van de serie
weer aan zijn eigen „Colditz"
moet denken, het kamp Sta
nislau in Rusland, vlak bij de
Hongaarse grens.
Zijn geslaagde ontsnapping,
gevolgd door een zwerftocht
door de Oekraïne, had de een
voud van de Colditz-pogingen,
maar kon slagen omdat Stanis
lau veel soepeler was dan het be
ruchte kamp voor moeilijke ge
vallen, en omdat de ontsnapping
plaatsvond in een Duitsvijande-
lijk gebied. Bovendien had Van
Hootegem tijdens zijn verblijf
de moeite genomen om Russisch
te leren, en de plaatselijke be
volking te begrijpen, twee voor
bereidingen waar de Britse tv-
helden nooit aan toe zijn geko
men.
„Ik was 31 jaar, en eerste lui
tenant bij het Regiment Jagers,
toen ik in '42 met talloze Neder
landse officieren werd opgepikt.
We kwamen bij Stanislau in Po
len terecht. Nu is het Rusland.
Het kamp Stanislau was een
oude kazerne, met grauwe mu
ren omringd door prikkeldraad
en de bekende wachttorens Een
jaar later kwam ik eruit.
We werden gewoon met vijftig
man in een vee-wagon gestopt
en op de bekende manier ver
voerd. Voor het raampje waren
planken gespijkerd en de zaak
was met prikkeldraad afgezet.
Er waren in Stanislau alleen al
meer dan duizend Nederlandse
officieren Het kamp was leeg,
en het was kennelijk pas voor
ons aangelegd Het lag aan de
rand van het stadje Stanislau bij
Lemberg. De Duitsers noemden
het Stalag 371.
De behandeling was net als in
Colditz correct. En het eten was
zeer eentonig maar wel volop
door een continue stroom van
pakjes uit Holland en het Rode
Kruis We moesten zelfs aan
sport doen om met te dik te wor
den Het kamp lag in een uiterst
vruchtbaar gebied Zelf heb ik
niet in Colditz gezeten, maar ik
heb gehoord van mensen die
daar weLzijn geweest, dat de
hele ontsnappingsorganisatie
daar in handen van Nederlan
ders is geweest en dat er veel
meer Nederlanders dar Britten
zijn ontsnapt.
Nou ja. ik kan begrijpen dat
de Britten de nadruk leggen op
hun eigen pogingen De eerste
dagen in Stanislau leden we
honger. Dat was normaal, dat
heb jein elk kamp om op gang te
komen. En we verveelden ons
een ongeluk. We moesten wat te
doen hebben. Vandaar dat er
teel aan sport en spelletjes is ge
daan en er werden cursussen ge
organiseerd. Zo heb ik een cur
sus Latijn en Grieks gegeven. En
heb ik zelf met behulp van Rus
sische oppassers mijn studie
Russisch voortgezet Elke dag
i "wam de oppasser om mijn ka
ler schoon te maken Hij kletste
aan een stuk door en kreeg thee
en een koekje Toen ik wegging,
sprak ik vloeiend Russisch, nou
ia. met een gemeen Nederlands
accent. Maar het is me wel bij
mijn ontsnapping te pas geko
men.
We handhaafden zelf de dis
cipline Die van ons was een
voudig en correct en niet zo on
derdanig De kampcommandant
zag je nooit. Er was ook een
Abwehr-officier, maar dat was
een heel nette vent met gevoel
voor humor Maar als je wilde
ontsnappen, probeerde hij je te
pakken te nemen. Dan ging je 14
dagen de pot in. De bewaking
werd gehandhaafd door afge
keurde frontsoldaten en zo.
Na 14 dagen probeerde ik
mijn eerste ontsnapping We
wilden via een onbemande
wachttoren over de muur, want
niet alle torens waren in die tijd
bezet Maar ze hadden het in de
gaten. Het is maar goed dat het
toen niet is gelukt, want we wa
ren met goed voorbereid. Je
moest een uitgekiend levens
middelenpakket hebben, dat
aangepast was Het was een
kwestie van calorieën. Je kon
toch moeilijk een zak aardappe
len meenemen! En we hadden
het voordeel te zitten in de Oe
kraïne, een Duitsvijandelijk ge
bied De Oekrainers moesten
niets van de Duitsers hebben,
maar ook niets van de Russen
Ze zijn zelfs na de eerste werel
doorlog een poosje een zelfstan
dige staat geweest, met een ei
gen postzegel.
We probeerden de geaardheid
van de bevolking te begrijpen.
Toen we eenmaal contacten
hadden gelegd, hadden we een
vlotte kans om te ontsnappen
We hadden in overleg met de
dokter een voorraadje voedsel
opgebouwd en een soort ont
snappingscomité opgericht Dat
noemden wij de reisvereniging.
In het begin waren de ont
snappingen individueel. Als je
het In je kop kreeg, ging je Toen
ging de reisvereniging ontsnap-
pmssmethoden concentreren.
We hebben nog een keer gepro
beerd om te vluchten, 's nachts,
tweemaal over prikkeldraad,
met tangen, touwladders en zo,
maar dat werd ontdekt En wij
maar zoeken naar iets nieuws
Toen waren de Russen in de
buurt, op nog geen 100 kilome
ter, en de Duitsers wilden ons
overbrengen naar Nieuw Bran
denburg We kregen toen vrij
spel van de reisvereniging Ik
was in die tijd de kameroudste
En ik vroeg wie mee wilde Dal
waren 7 van de 16 man, mezelf
inbegrepen. Een hebben we
moeten schrappen, want die was
te dik. Die kon niet door het
luikje van de wagon van de trein
waarmee we afgevoerd zouden
worden.
Op weg naar het station raakt
een luitenant in paniek Hij
rende weg uit de colonne. Ze
schoten op hem Hij kwam in het
hospitaal terecht en is later in
Mauthausen geliquideerd Toen
we aankwamen op het station,
hadden we kans gezien ons zo te
manoeuvreren dat we in een
gunstige wagon zaten zonder
bewakershokje 's Avonds, in
het pikkedonker, vertrok de
trem. Het was januari 1944 De
grond was keihard bevroren We
waren er op gekleed Ik kroop
als eerste door het voorbewerkte
luikje en hield me vast aan een
ijzeren haak Onze groep van zes
was in drie maal twee man ver
deeld Een knaap raakte in pa
niek Hij sprong, en kwam met
zijn hoofd verkeerd terecht op
een bevroren sloot Ook hij is
uiteindelijk geliquideerd m
Mauthausen.
De Duitsers hadden ons ge
waarschuwd dat elke ontsnapte
die weer werd gegrepen zou
worden „erschossen" Maar als
je je daar wat van aantrekt, dan
wint de man met de grootste
smoel de oorlog Even voorbij
een spoorbrug sprongen twee
man gewoon naar buiten op een
emplacement tussen de goede
renwagons Zij gingen terug om
die man die ongelukkig gevallen
was op te halen en later werden
ze veilig door de partisanen op
gepakt
Vijftien kilometer voorbij
Stanislau waren we nog met zijn
drieen Er stond een behoorlijke
sneeuwstorm We sprongen toen
de trein een hellmg opklom en
daar hadden we veine mee want
toen reed ie langzaam Ik kwam
koprollende op de grond terecht
en dook meteen achter een heu
veltje En dat was maar goed,
want 100 meter verderop stond
de trein stil en sprongen er be
wakers uit Dat deden ze altijd
als de trein stilstond.
Toen de trein weer vertrok,
stond ik op en floot Piet de Ruy-
ter, mijn ontsnappingsmaat,
kwam meteen. De ander niet.
Die is later ook in Mauthausen
omgekomen Piet had een kom
pas in elkaar geflansd, maar
daar klopte niet veel van. „Piet",
zei ik, „laten we maar op de
maan gaan, want dat kompas
van jou deugt niet veel
's Nachts sliepen we in de
hooiberg De volgende morgen
maakten we contact met de
boer Dat bleek een goeie te zijn
en hij bracht ons in contact met
het ondergronds Oekraïnse le
ger (VPA) dat ons naar de
Hongaarse grens escorteerde en
daarbij eenmaal in vuurgevecht
met Duitsers kwam. Dat heeft
27 dagen geduurd Ondertussen
voegden zich steeds meer bij
ons Met zijn tienen, acht luitsen
twee kadetten, kwamen we bij
de grens Zo gemakkelijk ging
dat niet We moesten de Karpa-
then over. midden in de winter.
Over de grens gingen we twee
aan twee uit elkaar Ik werd di
rect door een patrouille opge
pikt Ze belden naar Boedapest,
maar Nederland was niet in oor
log met Hongarije En Neder
landers werden in internerings
kampen bij Boedapest ge
bracht
Van half acht tol ver na midder
nacht zet de NCRV het tweede
net in het kader van de slota-
vond van de actie „Geven voor
leven"
NEDERLAND I
NOS/NOT:
10.45 Schooltelevisie.
NOS:
18.45 Paulus de Boskabouter.
18.55 Journaal.
AVRO:
19.05 AVRO's Toppop presen
teert de Nationale Hitpa
rade.
NOS:
20.00 Journaal.
AVRO:
20.21 Wie van de drie.
20.45 Vader en zoon, comedy
serie
21.10 De gebroeders Ham
mond, feuilleton
22.00 Televizier-Magazine.
22.40 AVRO's Sportpanorama.
IKOR.
23.00 Martelgang, documen
taire film
NOS:
23.40 Journaal.
NEDERLAND II
18.15
18.45
18.55
19.05
19.30
20.00
20.21
02.00
TELEAC:
Sportleiding - les 7.
NOS:
Paulus de Boskabouter.
Journaal.
NCRV:
Zo vader, zo zoon.
Geven voor Leven
NOS:
Journaal.
NCRV:
Dank u wel... alstublieft!,
gevarieerd programma in
het kader van de natio
nale actie Geven voor Le
ven In de loop van het
programma: NOS
Journaal
Einde uitzending.
DUITSLAND I
HILVERSUM - De NCRV
sluit vandaag de actie „Geven
voor leven" niet alleen met de
grote slotavond af, maar organi
seert tevens een „Spel zonder
grenzen"-achtig gebeuren
waarvan de radioluisteraars al
de hele dag getuigen kunnen
zijn.
Vanmorgen vroeg gaan vanuit
Groningen en Maastricht twee
auto'soppad in het kadervan de
aktie. De twee wagens zullen
trachten zoveel mogelijk kilo
meters op de tellers te krijgen,
Iedere kilometer is goed voor
25,-, Het bijzondere is dat de
auto's een volle tank krijgen, die
zal worden verzegeld De berij
ders moeten maar zien hoe ze in
Den Haag komen. Onderweg
zullen de wagens zodoende op
gezette tijden moeten worden
geduwd en getrokken, zodat zo
weinig mogelijk benzine wordl
verbruikt
22.20 Tatort, misdaadserie.
23.45 Juurnaal.
DUITSLAND II
11.55 Geleerden bepalen hun
standpunt.
12.05 Titel, Thesen, Tempera-
mente, cultuurmagazine.
12.50 Persoverzicht
13.00 Journaal.
15.50 Journaal.
15.55 Komm Zigan (1tv-serie.
16.40 Kinderprogramma.
17.10 Scholieren maken een
programma.
17.55 Journaal.
18.05 Der Fall von nebenan,
tv-serie
18.40 Actualiteiten.
19.20 Tosca, 50 jaar na de dood
van Puccim
20.00 Journaal en weerbericht.
20.15 Szahad lelegzet, Hon
gaars speelfilm uit 1973.
21.35 Der 7. Sinn.
21.40 Reportage uit Bonn.
22.05 Journaal en weerbericht.
11.00 Kinaerprogramma.
16.30 Einführung in die Denk-
weise der Physik (9), tv-
cursus
17 00 Journaal.
17.10 So'ne dumme Redensart,
tv-film
17.40 Actualiteiten en muziek.
18.20 Vater der Klamotte, tv-
serie
18.55 Barbapapa.
19.00 Journaal.
19.30 Buitenlands journaal.
20.15 Der Kommissar,
nusdaad-serie.
21 15 Journaal.
21.30 Die Jungfrau von Or
leans, romantische tra
gedie
23.30 Journaal.
23.45 De Jonkvrouw van Or
leans. kritiek
0.30 Journaal.
BELGIE (Nederl.)
14.00 Schooltelevisie.
16.00 Schooltelevisie.
17.00 Schooltelevisie.
18.00 Beertje Colargol.
18.05 Tekenfilm.
18.15 Instructief programma.
18.55 Programmaoverzicht.
19.08 K.T.R.C.
19.38 Mededelingen en weerbe
richt.
19.45 Journaal.
20.15 De familie Ashton, tv-
sene
21.05 Enquête.
21.55 Kortweg.
22.00 Journaal.
22.10 Ruby, speelfilm.
BELGIË (Frans)
14.00 Schooltelevisie.
18.10 Kleuterprogramma.
18.30 Cultureel magazine.
19.00 La communauté fran-
yaise de Wallonië et de
Bruxelles.
19.30 Regionaal nieuws.
19.40 Weerbericht.
19.45 Journaal.
20.15 Programma over Alaska.
21.15 Yves Montand en zijn or
kest.
22.15 De Nobelprijs 1974. Aan
sluitend: Journaal.
HILVERSUM
7 00 (S) Van zeven tot zeven
„Geven voor leven" - 24 uur
NCR V-radio in het kader van de
actie voor het Koningin Wilhel-
minafonds 7 00 Johan Bode
graven (7 04, 7,30 en 8.30
Nieuws) 8 36 Gymnastiek voor
de huisvrouw 8 45 Jan van Hil-
lo (9 40 Informatie over kanker
bij jeugdigen). 10.30 Nieuws
10 33 Rieke van Epen. met mu
ziek rondom Geven voor leven
12 00 Paul van Vliet met arties
ten, bijzondere gasten en pu
bliek (12 26 Mededelingen voor
land- en tuinbouw 12 30
Nieuws) 14 00 Rieke van Epen
met vragen van schoolkinderen
aan kankerspecialisten 14 30
Gerard van den Berg (15 30
Nieuws) 16 00 In gesprek met
Johan Bodegraven. 17 00 Eddy
Becker en Hugo van Rhijn
(17 30 en 18 30 Nieuws) 20.20
Ted de Braak. Jan van Hillo en
Johan Bodegraven met arties
ten, pubhek en deopbrengst van
uw giften (22 30 Nieuws) 24 00
Sluiting van de uitzending via
Hilversum I en voortzetting van
het programma via Hilversum
III.
HILVERSUM II
met een gaatje, met om uu
Nieuws en om 8 11 Radiojour
naal 9 00 Schoolradio NOS
9.20 Wat heeft dat kind1 peda
gogische rubriek 9 35 Water
standen 9 40 Toerismo AVRO
10 00 (S) Vooi de kleuters 10 10
Arbeidsvitaminen populair
verzoekplatenprogramma in
mono en stereo (1-1 00 Nieuws,
11 03-11 05 Radiojournaal)
1130 Knipperlicht verkeers-
magazine 11 55 Beursberich
ten 12 00 (S) De platenkeuze
van Willem Strietman (gi
OVERHEIDSVOORLICHTING
12 30 Uitzending voor de land
bouw AVRO 12 40 (S) De Am
sterdamse Politiekapel (gr
12 55 Radiojournaal 1300
Nieuws VPRO 13 II Vandaag
dit, morgen dat 13 25
Programma-overzicht 13 30 In
terview 14 00 Muziek 15 30
Vrouwen 16 00 Nieuws 16 03
Vandaag dit, morgen dat 16 05
NovaZembla de Franse revolu
tie en daarna 17 30 Welinge
lichte kringen rechtstreeks de
batprogramma 17 55 Medede
lingen 18 00 Nieuws 18 11
Vandaag dit. morgen dat P P
18 20 Uitzending van de Chris
telijke Historische Unie VPRO
18 30 Programma-overzicht
18 31 Embargo wekelijks the
maprogramma 19 30 Radio Vrij
Belgie NOS 19 50 Den Haag
vandaag VARA 20 00 Nieuws
20 05 (S) Radiophilharmonisch
Orkest: moderne muziek NOS
20 30 (S) EBU-Jazzeoncert.
VARA 23 00 (S) De Staalkaart.
23.55-24 00 Nieuws.
HILVERSUM lil
leder heel uur nieuws.
EO: 7 02 (S) Gospelsound, een
programma boordvol muziek,
speciaal voor jonge mensen 9 02
Actualiteiten, informatie en
kommentaar 8 10 (S) Tussen
thee en koffie 9 03 (S) De muzi
kale fruitmand verzoekplaten-
programma voor zieken TROS
10 03 (S) Pep op drie 11 03 Drie
draait op verzoek NCRV 12 03
(S) Drie tussen de middag Bij
Barend 13 03 (S) Hier en Nu.
13 08 Drie tussen de middag
Eddy go round NOS 14 03
Pop-Kontakt 1 het Fnts Spits
verhaal 16 03 De Hitmeesters
met de Daverende Dertig 18 02
Joost mag niet eten 19 02 Drie
loopt achter Nostalgie AVRO:
20 02 Radiojournaal 20 05 Eu
rohits. met o a de Duitse en En
gelse hitparade 21 02 De
Negen-uur-show 22 02 Radio
journaal 22 05 (S) Superclean
Dreammachine 23 00 (S) Van
avond laat NCRV 23 58 (S) Ge
ven vooi leven Voortzetting van
het programma van Hilversum 1.
2 02 Peter Blom praat na met ar
tiesten en actiemedewerkers.
4 02 Bent U daar nog1 6 02-7 00
Dat was het dan....
BRUSSEL (Nederl
12 00 Nieuws, mededelingen en
SOS-bench ten 12 08 Swing en
soul (13 00 Nieuws 13 10 Ac
tualiteiten 13 25 Buitenland-
spersoverzicht 13 30 Toneel
agenda) 13 55 Beursberichten
14 00 Nieuws 14 03 Kultureel
en artistiek magazine (15 00
Nieuws) 16 00 Nieuws en be
ursberichten 16 10 Licht klas
siek middagconcert 17 00
Nieuws en mededelingen. 17 10
Lichte orkestmuziek 17 55
Weegschaal. 18 00 Nieuws.
18 05 Uitzending voor de solda
ten. 18 30 Wegwijs Wezen..
18 45 Sport. 18 55 Taalwenken.
18 57 Lichte orkestmuziek.
19 00 Nieuws en weerbericht
19 10 Actualiteiten. 19 30
Lichte muziek (19 40 Keurig
Engels) 19 45 Literair pro
gramma Vanaf 20 00 gezamen
lijk programma van BRT 1 en
BRT U 20 00 Gevarieerd pro
gramma (20 00 Inspraak 20 30
Nieuws '21 00 Splinternieuws.
21 10 Intermezzo 21 25 De or
gelman 2145 Cabaret) 22 00
Nieuws 22 05 Jeugdprogram
ma 23 00 Nieuws 23 10 Jazz.
23 40-23 45 Nieuws.
AVRO 7 00 Nieuws 7 11 Och
tendgymnastiek 7 20 (S) Dag
uoojapi do 'ui?ui uba pjBBqa!)5(Bq rijUBquajsuaA qaoq 'ubui
uba puBq sjqoaj nBarnq doratdad loduiaojq '5jBqua|pud iubij
-rapuo ueui uba snau uibbj ui iwnoqaS uaAoq Sijuq Jaupro
OU1 Zeker een burenruzie1
Goed ddl ik dddr met tussen]
niet behulp van de wonoerbaarlure taal oer gebaren
beraadsl a gen db dr/e opperhoofden en bereiden
oe aanval. voor...
LUCKY LUKE:
DE
BLAUWVOETEN
OP
OORLOGSPAD
vertaling"we vallen uit het noorden binnen..."
