Hoe Allende ten val werd gebracht Zelfs Hesse kan je eens te veel worden /os Her HET GEElj Tijdschriften in een notedop Weinreb als romanfiguur Het oer-denken in Ierland Kunst en nieuwswaarde Priem er Bal: A-renne: ssJjia-r as,T' VREEMDE WOORDEN. DIE VERTELLEN VAN NIEUWE TIJDEN ZWARTBOEK OVER CHILI mm kunst cultuur l 1 - VRIJDAG 29 NOVEMBER 1 De Chileense oproerpolitie in de aanslag, tijdens de hete strijd in Santiago. Het is allang {een ge heim meer, dat Amerika als de hoofdschuldige aan de val van Chili's president Allende kan worden beschouwd. Het Chili van de Urüdad Popular, dat geboren was uit de demo cratische verkiezingen van 1970, werd door de Ameri kaanse financiële en handels kringen onmiddellijk op de ro de lijst van landen met maxi male risico's gezet. De ITT, een Amerikaans mammoe tbe- drijf, kwam «1 in september 1970 met een plan om ten nadele van de Chileense rege ring te interveniëren en trachtte een jaar later op nieuw pressie uit te oefenen op de Amerikaanse regering om iets te doen om met ge weld een einde te maken aan de voortgang van het experi ment Allende. Nadat de Volksregering de kopermijnen van de Ameri kaanse giganten Anaconda en Kenneoott zonder schadever goeding had genationaliseerd (beide concerns hadden gerin ge investeringen gedaan maar tientallen jaren lang enorme winsten een bedrag van 1,0,8 miljard dollar is genoemd weggesleept) werd Chili economisch langzaam ge wurgd. Kenneoott gesteund door Washington liet scheepsladingen Chileens ko per in Europese havens aan de ketting leggen om Allende als nog te dwingen schadevergoe ding te betalen. De Ameri kaanse regering ging nog ver der. Zij dwong internationale instellingen leningen aan Chili te stoppen. De Wereldbank, het IMF, de Inter-Amerikaan- se ontwikkelingsbank gehoor zaamden. De Amerikaanse regering weigerde ook Chili ter wille te zijn in de onder handelingen over uitstel van betaling van de Chileense bui tenlandse schuld van vier mil jard dollar, een erfenis van de regering Frei. De helft van dat bedrag was verschuldigd aan Amerikaanse instanties. Ame rika weigerde te praten als Chili niet eerst bereid was alsnog schadeloosstelling uit te keren. Chili werd ook ge dwongen zijn gebruikelijke importen contant of zelfs voor uit te betalen. Toen Allende aan de regering kwam be schikte Chili over 200 miljoen dollar aan kortlopende kredie ten van Amerikaanse banken, d.w.z. dat bijna 80 procent van de Chileense handelskredieten uit de V.S. kwam en voerde 't voor meer dan 300 miljoen dollar milt de V.S. in. Twee jaar later voerde Chili uit Amerika in voor 160 miljoen dollar, maar het had toen niet meer dan 30 miljoen dollar aan Amerikaanse bankkredieten. Daardoor was het land ge dwongen zijn steeds schaarser geworden deviezen te besteden aan de import van de aller noodzakelijkste artikelen en zelfs daarvoor was tegen het einde van de regering Allende nauwelijks nog geld. Een arm land als Chili ging natuurlijk, door de houding van de Amerikaanse regering, de onwil van de grote Ameri kaanse bedrijven en ook de geringe hulp uit andere landen (Rusland bijvoorbeeld wilde Chili ook geen kredieten ge ven), binnen de kortste keren bankroet. De economische cha os deed de militairen uiteinde lijk ingrijpen, maar die chaos was niet in de laatste plaats het resultaat van de bijna openlijke boycot door het grootste democratische land ter wereld. Het is eigenlijk niet zo ver wonderlijk dat de Chileense president van elke gedegen- neid gebruik maakte om de multinationals aan de schand paal te nagelen, die zich, net als de ITT, graag mengen in de aangelegenheden van de landen waar hun dochteron dernemingen zijn gevestigd. Allende, de leider van een arm en pretentieloos land, ver loor de ongelijke strijd. Niet alleen tegen de Amerikaanse concerns, maar ook tegen de Amerikaanse geheime dienst, de CIA, die de beschikking had over miljoenen dollars om de bloedige staatsgreep tegen Allende voor te bereiden; ook tegen dr. Henry Kissinger, die als voorzitter van het zoge naamde comité van de 40, een geheim Amerikaans topli- chaatm, dat de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad ad viseert, het komplot hielp sme den dat de regering Allende ten val bracht; ook tegen Westduitse instellingen als de Konrad Adenauer Stichting en het Goethe Instituut, die het experiment in Chili eerder dwarsboomden dan steunden. Deze lijst van instellingen en mensen, die de regering van Allende wilden ondermij nen, is niet volledig, maar zij staat compleet in het boek „Chili, een zwartboek", dat uit het Duits is vertaald. Een enorm boeiend boek vol met onthutsende feiten en foto's over die zwarte 11 september 1973, toen Allende ki Chili werd vermoord, over de voor bereiding van de staatsgreep en het wrede naspel met zijn concentratiekampen. terreur en angst. De meeste feiten zijn niet nieuw en ze hebben in de meeste kranten gestaan. Maar wie ze gebundeld ziiet, de fei ten over de duizenden doden, de feiten over de folteringen en martelingen van weerloze mensen, vraagt zich beang stigd af hoe het allemaal mo gelijk was. Waarom moest een -egering, die er inderdaad in slaagde ieder kind uit de Chi leense achterbuurten een hal ve liter melk per dag te ver strekken, zo barbaars vernie tigd worden? Ginig het alleen om de marxistische kanker uit te roeien en de socialistisch geïnspireerde maatschappij hervormingen ongedaan te ma ken, voordat het, in westerse politieke termen gedacht, te laat zou zijn? Als je Kissinger laatst over Chili hoorde getui gen en zijn memo's over La tijns-Amerikaanse aangelegen heden nog eens naleest, zou je geneigd zijn ja te zeggen. Bo vendien is het ook geen ge heim dat Kissinger er veel voor voelde de Chileense peer te la ten rijpen tot hij zou verrot- Wat is een vreemd woord? Bij hét maken van een krant heb .je daar bv dagelijks mee van doen. Schrijf je begrij pelijke taal? Toch, het kan niet anders, sluipen er steeds „vreemde" woorden binnen onze taal of Je die na bewondert of niet de taal is levend, ht ontwikkeling. Om een aantal nieuwe woor den kun je niet meer heen. omdat ze een (nieuwe) be grippenwereld dekken en ie dere omschrijving at verta ling ervan een afzwakking betekent. Bovendien dekken die woorden vaak verschijn selen in het maatschappelij ke leven, die wèi nieuw mo gen heten. Daarom is het boekje van PROF- H. VAN PRAAG: ALLES MAG beel denstorm van nonnen en vormen (uitg Teleboek- f 15,in opzet zo gek nog niet. In dit geschrift probeeri hij de ontwikkelingen in de maatschappij en cultuur toe te lichten met een aantal emotioneel geladen sleutel woorden en letterlijk te il lustreren via afbeeldingen van kunstwerken, die hier mee symbolisch samenhan gen. Het boekje (256 pg) I dan tegelijk bedoeld als eer inleiding tot abstract er beeldend denken in onz< tijd, tot werelden van geloof wijsheid, kennis, kunst en techniek. Om enkele voor beelden uit de 75 steekwoor den te noem: Pluralisme, oo- dering, cultuurdynamica, po lemologie, Afrika, accelera tie, education, permanente cultuurmodellen, studenten revolte, drugs, pop-art, musi al, relativiteitstheorie, trans ormatie-modellen, feedbacl tc. Van Praag is - om zij! igen uitdrukking te gebrui en - een schrandere veel veter en tevens een veel schrijver- Daardoor gooit hi nogal met onnauwkeurige en onbewezen beweringen, die om kritische aandacht vra gen. Met deae instelling heeft men er echter 'n aller- raardigst boek aan, vol infor matie en voorzien van rake lustra ties- Van Praag .preekt de hoop uit, dat het voldoende stof zal bieden oor vormingscentra, middel- >are scholen, academies en liscussiegroepen om tot ope- abele inzichten te komen. Goed gehanteerd biedt dit boek daar zeker alle moge lijkheden toe. Ook privé heeft men er wel wat aan. HENK EGBERS Herman Hesse is over zijn hoogtepunt heen. De heruitga ven met omslagen in poëtische pastelkleuren die op stapels liggen kunnen dat nauwelijks verhullen. Hesses populariteit vervaagde in de nevel waar mee ook de hippiebeweging en flower-power zijn opge gaan. AI de boeken die nog altijd van hem uitgegeven worden (want elke krabbel die Hesse ooit heeft geschre ven wordt opeens gedrukt) proberen de Hesse-rage weer nieuw leven in te blazen. Eer van die boeken heet „Eer voetreis in de herfst". Op de kaft in de zo langza merhand vertrouwd geworden kleur lopen twee eenzaime wan delaars onder de stralen van een zon die langzaam door dichte wolken breekt. Op de voorgrond ligt een meisje met donkere lokken in gras waar uit blauwe bloemen opschie ten. Het geheel omlijst doot veel groen lover- En daarmee ia dan meteen zo'n beetje de sfeer getekend die je binner in bet boek aantreft. „Eet voetreis in de herfst" bevat een achttal verhalen die de me ning bevestigen dat alles wat Hesse ooit schreef bijeenge schraapt is om in de boeken bijeen gebonden te worden. De verhalen zijn niet te vinden in de twee biografieën die over Hesse geschreven zijn. Dit zegt in feite weinig: op de lagere school wordt al verteld dat Rembrandits Nachtwacht, het voorbeeld van het grote kunstwerk, op een vergeten zolderkamertje werd aange troffen. Toch vallen de verha len uit „Een voetreis in de herfst" mij tegen. Na hoogte punten als „De Steppewolf" „Narziss en Goldimund". „De- mian" en vooral „Tussen de raderen" voelde ik me bijna genomen bij het lezen van de ze vele verhalen. Alles wat ik in deze boeken overtuigend vomd (de gevoeligheid, de haas Oosterse geheimzinnigheid, d. weergave van de zoekend mens) wordt in „Een voetrei in de herfst" een maniertje Al lezend voelde ik me steed: meer neigen naar degenen d: zich scherp tegen Hesse. dt dappe bloemetjes-profeet, af -riten. Ik weet niet in hoeverre be' eit dat je te veel boeken van hem van hem kunt lezen hier van de oorzaak is. Boekenlam blijf je geboeid door de mys- 'ieke, weemoedige en ondanks hun soms rauwe karakter toch impressionistische getinte ge beurtenissen in Hesses verha len. Bij „Een voetreis in de herfst" raakte ik hier en daar gewoon geïrriteerd door al de bijvoeglijke naamwoorden. de dialogen die geen echte sa menspraken zijn maar een il lustratie van het geestdriftige, of sombere of gelaten gemoed van de hoofdpersoon. Bij zin nen als „Zoals de overrijke lindegeur in weke damjjen he le dalen vult, en zoals naast de moede, rijpende korenaren de kleurige akkerbloemen be gerig leven en pronken, zoals ze verdubbeld gloeien en koortsen in de haast der ogen blikken, tot naar hun zin veel te vroeg de sikkel ruist", moest ik me bedwingen om het boek niet dicht te doen. Men zou Hesse overigens inrecht aandoen om hem te leoordelen naar onze socialise rende denkwijze. Hesse keert zich bewust af van een kost- wat-kost-samengaan van men sen, en kiest voor de een zaamheid. „Vreemd in de mist te zwerven- Leven is eenzaam zijn- Geen mens kent de an der- Ieder is alleen" zingt de zwerver uit het titelverhaal in „Een voetreis in de herfst". Bij deze zwerver moest ik 9teeds denken aan een fier en enigszins triomfantelijk klin kend liedje uit mijn sohooltijd over „Ein lustiger Wanderer" die me nooit sympathiek voor kwam vanwege de ferme, vastberaden stap die in bet pertinente marstempo van het liedje doorklonk. SaJonzwer- ver, ja natuurlijk. Maar dat i' het ergste niet. Hesse pretendeert iets te weten wat er naar mijn gevoel niet uitkomt. Zelfs in het boek dat mij het meeste aansprak „Tussen de raderen" haalt Hesse een heleboel overhoop, maar lijkt dan alles opeens wait hij heeft pgeroepen niet te kunnen hanteren: de hoofd persoon Hans Giesenrath pleegt zelfmoord, zonder dat dit gztsuren gedragen wordt door de loop van het verbaal. Er wordt van alles gesugge reerd; het geloof op de komst van een betere wereld is voort durend op de achtergrond en in de superieure vaderlijke toon van de schrijver breekt een glimlach door om de jon gen Hans „die het misschien niet allemaal even goed doet, maar die eerlijk probeert en er ongetwijfeld zal komen". Maar Hans Giesenrath komt er niet; hij pleegt zelfmoord en daarmee wordt de jongen, met zijn wanhoop over de troep in de wereld, superieur aan Hesse met zijn ijle optimis me geruststellend meewarige glimlach blijkt loos. En dan voel je je een beetje genomen, met alle zeer per soonlijke en pretentieloze as pecten die aan gevoelens ver bonden zijn. Daar komt bij dat Hesse een voorbeeld is vam de schrijvers die door anderen dood-geschreven zijn. Zoals Van Het Reve nooit zijn Over Violet en De Dood schreef om dat publiciteitsmedia het al bij voorbaat hadden dood-gemeld. zo kan het ook zijn dat Hesse te veel floor de boeken-busi- ness geclaimd is De heruitga ven iin hun zachtkleurige om slagen, zijn er een voorbeeld van- Ze bewerken eerder een reactie. JEANNE PEUNENBURG Zoalls al eerder betoogd, vind ik tijdschriften erg be langrijk. Ze geven je actuele informatie in kart besteik. waar je met het lezen van boeken niet tegenop kimt roei en. Ondanks atlile moeilijkhe den, met naime rond het be staan van litteraire tijdschrif ten, is de papieren berg van loze geschriften toeh nog zo groot, dat je er zelfs ails be- ■oepslezer niet doorheen komt Daarom zijn de boekjes Lite- ■air en Kritisch Akkoord ie- ier jaar een welkome aanvul- ing op tijdschriftartikelen, die ie gemist hefbt. Bovendien ge- ,-en ze een gldbaal inzicht over hetgeen zich het afgedo- oen jaar op het litteraire vlak ifgespeeld heeft in Noord- en luid Nederland KRITISCH AKKOORD 1974 (uitg. Mainiteau - f 15,90) be zat weer een keuze uit de in '73 verschenen essays in Noord- en Zuiildmederlaindse tijdschriften, samengesteld door Wilm Hozeu, Willem G. van Mlaianen, Lieve Scheer en Willy Verhegghe. De redactie meent, dat het feit dat de zuidelijke bronnen ditmaal rij ker zijn don de noordelijke misschien op toeval berust. Zo toevallig lijkt me dit nliet, om dat zoals ook ail eerder er in Vlaanderen' gewoon méér aan de hand is dan in Nederland op litterair, gebied. De gekozen artikelen stammen uit tijdschriften als Dietsche Warande en eBlfort. Hollands Maandblad, Maatstaf. Saam, Tirade, Yam© e.a; Bij de auteurs vinden we namen al» Karei de Busschere. Marnis Gijsen, Jacques Kruithof. .Wil lem Roggeman e.a. Van beiden wordlan achterin informatieve gegevens verstrekt. Onderwer pen: literaire kritiek, Roland Holst: litteratuur in Run-name- Gezelle; Elsehot; Gee-raert»: W. F Hermans etc In kort bestek veel interessante infor matie. LITERAIR AKKOORD 17 (uitg. A. Bruina en Zn. - f 12,50), bevat een - keuze uil bijdragen, verschenen in Zuid en, Naordrned'ertendtse letter kundige tijdschriften 1973, sa mengesteld door Gen-it Bor- gers, Bert Deoarte, Willy Spil lebeen en Hans van de Waar- sonburg. De redactie heeft dit jaar vooral het accent oo de poëzie gelegd. „Met het proza is het treurig gesteld", zo wordt gezegd. Daarbij wordt het voorstel gedaan am in de toekomst proza en poëzie in twee afzonderlijke delen uit te geven. Wordt in kritisch Ak koord' aiamidlacht besteed aan 4 Literaire kritiek in Lfe* 1 Akkoord is de enige faS de keuze van de samensteV en gaat het om literaire - I dukten-sec; dat zijn er I ievehtdig. Het boeltje *js *1 waaier Van de meest uiteerj?! .rende (zowel kwalitat^T I intentioneel) poëtische uitjJ: I vormen. Je vindt er naast jj kaar werk wan b.v. B <5 Sernlef en Peter van Sw} I Herman van Veen. No»°?| i-ndere nemen' Mare And-"! Herman Pieter de Boer i11 dtre-as Bumier, Jan Bit,"1' I GUdllauime van der Graft i? I nuel Knee-pkens. Patricia' L* I «oen, Hamry Muiliseh, Mark j I singel, J. ven Schaigen I Wap en Willem Walminj 7? Het a-antel tijdschriften wa-j uit gekozen ls, is wat runé j dan die in Kritisch AkW I Zowel van deze tSjdschr' als van de auteurs I achterin gegevens venj Si- is oiok aandacht geschotS I aan literatuur uit Friesland I Sbriname. Een fijn boekje. I De regelmaat waarmee dm beide boekjes nu a! jaren va I schijnen bewijzen, dat er hoef te bestaat aan deze uito. ven De groeiende reeks won» zo langzamerhand een histo. risoh document Houd 2e daar. om in de gaten. ten. Het is een uitdrukking voor een politiek handelen, dat Amerika sinds de vijftiger jaren ten aanzien van Latijns- Ameriika vaker heeft gehan teerd (Guyana, Paraguay en Guatemala bijvoorbeeld). De V.S. aanvaarden de onver mijdelijkheid van revoluties, maar hun strategie er tegenover is een bekend geworden sce nario: Ze laten een revolutie uitbarsten, creëren de interna tionale voorwaarden om haar vervolgens te laten mislukken en geven uiteindelijk de gena- destoot met behiulp van die sociale klassen die belang heb ben bij de politiek van het Amerikaans imperium. Geen tweede Cuiba in Zuid-Ameri ka. Zo was (en is) de officiële Amerikaanse politiek. Nog een kanttekening over net Chili-zwartboek. De sa menstellers ervan zijn Allen- de-fans door dik en dun en zij hebben wellicht waar in het boek schaarse pogingen tot analyse worden gedaan zich wat dogmatisch en soms zelfs naïef opgesteld. Dit neemt niet weg, dat de feiten overeind blijven en het leven in Chili tot op de dag van vandaag, ruim een jaar na de staats greep, gekenmerkt wordt door angst, een gevolg van een on beschrijflijk bloedige dicta tuur. ANTON THEUNISSEN Chili, een zwartboek, sa mengesteld door Hans Werner Bartsch, Martha Buschmann, Gerhard Stuby en Erich Wulff (uitgave Agathon-Unieboek f 14,50). De journalist BEN VAN DER VELDEN schreef een sleutel roman: DE DOOD VAN PROF. DRS. M. (UITG. De Arbeiderspers - f 16,90) Je hebt geen sleutel nodig om te ontdekken, dat hierin de hele Weinreb-affaire aan de orde is; zelfs als je deze nauwelijks gevolgd hebt. Het volgen er van heb ik persoonlijk inder tijd ook maar opgegeven, om dat er geen touw aan was vast te knopen. Veel verder dan deze constatering komt ook Van der Velden, die aldus de flap de reputatie geniet een der best geïnformeerde jour nalisten te zijn inzake de Weinreb-affaire ook niet Zelf zou ik er de voorkeur aain gegeven hebben al die gege vens nu eens op een rijtje bij elkaar gezien te hebben. Van der Velden doet dit wel enigs zins, maar verandert namen (je mag raden) en geeft deze opsomming de allure van een roman mee. Omdat hij echter aan de roman als roman niets toevoegt, wordt de hele zaak daarmee niets helderer; de ro man-kunst geen bijzondere dienst bewezen- Het verhaal rond Weinreb zelf is eigenlijk een roman en daarom waar schijnlijk ook zo mysterieus. Dit boek versterkt alleen maar deze mysterie, terwijl -we er bij gebaat zouden zijn om de ze wat af te' pellen; Als ik goed gok, kan ik een' aantal fictieve namen wel ont- sleutelen tot: Lou de Jong, Re- nate Rubinstein, Dick Hou- waert, Aad Nuis, Bruins Slot (van der Veldens voormalige baas bij Trouw), Willem Fre- derik Hermans, Han Lam- mersVan der Velden kruipt zelf in de naam Roese- lare, de journalist-doordoüwer. die noteert wat hij ziet, ver banden tracht te leggen en het allemaal niet meer ziet zitten. Hier en daar stelt hij ad nogal kritisch op tegenove vakgenoten, die een veeg uj de pan krijgen voor hun op. stelling, waarbij hij uit Trouw-periode ongetwijfeld een dominees-frustatie heeft L overgehouden. De roman heeS I hij het karakter van een dè tective gegeven door de Wein-1 reb-affaire te plaatsen in eet moordgeschiedenis het onto felen van het wie en waarom van de moord op prof. Deze blijkt voor Van der Vel den geen enkel verband t* houden met Ms seksuele- et financiële strapatsen ,maar sa men te hangen met een oud- verzetsstrijder, die met zijn eigen syndroom gereageerd heeft. Welke wens was hier de 1 vader van de gedachte? Welk mysterie wordt hier aan de zaak Weinreb nog toege voegd? H.Ï IenJwd is rijk- aam sagen en leigeiniden. V©n deze volkslite ratuur is gélukkig {iet" nódige bewaart! gebleven. Iemand, die rich op dit terrein, aan bet begin vam deze eeuw, grote verdiensten heeft verworven was LADY AUGUSTA GRE GORY. Werd vam haar reeds uitgegeven, in eeneerste Ne derlandse vertaMmig Oudhiulaim van Muirthemne, het verhaal van de mannen vam de Rode Tak van Ulster (Keltische mythen uit die vierde eeuw na Christus), daar rijn niu twee delen aan toegevoegd anicter de titel GODEN EN GIGANTEN (uitg. Standaard en Mous- sault). Tezamen bevatten ze op 654. pagina's het verfhaal vam Tuatha de Danaan en het verbaal vam de Fiainina van Erim, inclusief het voorwoord van de bekende auteur W. B. Yeats met wie rij samenwerk te. "Alleen wanneer wij deze verhailen losmaken uit de mid deleeuwse -pedanterie, zoals in dfiit boek gebeurt, herkennen wij een van de oiiidéte werel den die de mens heeft uitge- dacht........naarmate het leven namelijk ordelijker en wel overwogen wordt zinkt de we reld van het bovennatuurlijke verderweg..... de oude schrij vers bezaten een prachtige symboliek, die bepaalde ener gieën aan de invloed van de zon toeschreef en andere aan de invloed van de maan. Zi kenden geen ascetisme, maar zij zijn meer visionair dar welke asceet oqk", schrijft hij o.m. over deze Keltische ro- mances. Je kunt dit onderschrijven wanneer je je de moeite ge troost je in deze verhalen al proevend te verdiepen. Het is even wennen aan andere sfe ren en namen. Maar als je eenmaal, ook gevoelsmatig doorgedrongen bent in deze ge schiedenissen, dan b etekenet I <:e oi>krnu nog een bijzondere! bron' van leesplezier en ee: ontmoeting met andere dimei- sies van het leven en de Eurc- >ese cultuur. Daarbij is het mogelijk Yeats voorstel te be- iroeven door ze ook aan kin deren voor te lezen, want de I erhalen komen voort uit een "kinderlijke" geest. Lady Gre gory heeft door Ier-land ge zworven om authentiek mete- -Laai te verzamelen en eigentijds door te vertellen. I Deze eerste populaire en lite raire hervertelling van de twee grootste Ierse sagen wer den zó populair, dat ze voor de oorlog vier herdrukken haalden- Het is een goede ge dachte geweest ze nu ook in deze Nederlandse vertaling uil te geven. Hopelijk worden a opgemerkt RE. Anitt-kumistzdmnige opmerkin gen over de gebouwde omge ving noemt SIMON MARI PRUYS zijin reeds eerder (din NRC en enkele tijdsohriftein verschenen beschouwingen, die gebundeld zijn in DE PA RADIJSBOUWERS (uitg Spectrum Paperback-3 f 12,50). Als ontwerper loopt Pruys met open ogen door de wereld, die wij ons gsechaipen hebben of berig zijn te ma ken; hdj plaatst diaarbdj in de 29 beschouwingen een gjroot aanital prikkelende opmerkin gen. Het gaat er niet om of je het altijd met hem eens bent - wat in mijn geval zo is-, veel eerder scherpt hij je aandacht niog weer eens wat oip een aantal zaken waar praktisch iedereen in zijn woon- of leef omgeving rinnfig en onrininiig mee beziiig is- De opstellen zijn gleranig schikt onder een zevental the ma's: Prodiukten, waarin Pruy de industriële vormgeving on der de loep neemt (de opze tot schoonheid heeft vaak d lelijkheid tot gevolg); D Sowjets (eerder in Avenue "de bij-bel is vervangen dioo Avenue"- verschenen reporta ge over zijn verblijf in Rus land), waarin hij markant» opmerkingen plaatst bij de ar chiteotuur en de industriële vormgeving aldaar; De archi tectuur, notities bij historische en actuele ontwikkelingen; De Stad en hoair functie in deze tijd; Tegen Kunst, een verza meling uiteenlopende opmer kinigen over vormgevingen iir onze waarnemdngswereld; Le zen en nliiet-lezen en De Ener giiearisis. Pruys weet uitdagende din gen te zeggen over zaken, die het overdenken waard rijn, zodat het een boeiend boekje Schoonheid zojider opzet. Thonet-meubelen: waar d< etentie tot het scheppen van schoonheid afneemt stijf1 kans op tijdloosheid- ,s. In het slothoofdstuk, dat wdl, nieuw is, schrijft hij o.a. 'Kiinst wordt nu voornamelijk beoordeeld op 'haar nieuwsge- halte.,. Als een schrijver zich niet voortdurend vernieuwt is hij opgebruikt. Al dat nieuwe wekt een enorme agressie zo als sommige tv-ruikers aan don lijve hébben ondervonden Maar deze zelfde conservatie ve mens, die niet aan moderne kunst en niet aan moderne meubelen wilde, bleek dol te rijm op het "nieuwe" zoals hem dat dooa; .de OTim6ÏÏïu! reclame wérd vrorgesdw®? „Hoe 'kun je in een ilijke situatie, waarbij ieder» geconditioneerd - is °P nieuwswaarde of "P ni-euwsgehoilte pleiten 1 duiurteaimheid?" Op deze ze constateert, en beconifl1 tarreert Pruys talrijke ac0Li verschijnselen, zonder Door te stoten haar sche- en andere aahtersc Ei (Van onze sportredactie] „OOGERHEIDE H Nederlands kampioensch wielrennen op de weg vo dames, amateurs en prof. sionals wordt ook komei seizoen (21 en 22 juni) we verreden in en rond h ^restbrabantse Hoogerheic Gistermiddag keurde commissie wedstrqdwez. van de sportcommissie vi t,. Koninklijke Nederland Wielren Unie (KNWU) h door de Stichting Hoogc beide Vooruit voorgestel parkoers na uitgebreide ke ring goed. Dat nadat i stichting bij de tnschrijvn voor de belangrijkste Ned« landse titelstrijd als hoogs bieder uit de bus was gek men met een bedrag vi niet minder dan 80.500 gi den. In feite stond daarmee re» vast dat Hoogerheide voor tweede achtereenvolgen maal het circus van de Ned« (Van een or NIJMEGEN Het is e< mens, Nederlands meest g Europese atletiekkampio» Rome, waar hij vierde we Nederlandse recordtijd va wedstrijdbaan verschenen 30 september jongstledi slijmbeursontsteking ond< lopen onmogelijk maakte, weken rust moeten boude ken moeten voortbewegen De afgelopen week kwam plotseling weer in het nieui doordat twee Nederlandse cords van hem werden af| wezen. „Het lijkt wel of KNAU gewoon niet wil dat goede tijden gelopen wordi Het is natuurlijk een vreem zaak om mijn 10 kilome (Van onze sportredactie) e) GENèVE Cee» Bal bees Priem zijn door de U voor het volgend wielen wen op de weg aangewez «s A-renners. De beide Zet wen (zwagers van elkat «egen die eer gisteren tijdt een bijeenkomst in Genè Jaaf b«®»t de Ned. landse wielerwereld ook tw t.'Ie?,ners namelijk Joop Z. 'emelk en Gerben Kantens. e 'isl van A-renners z «verder als volgt uit: Belg Grttr Vlaem»nck, Wal Eddv M Freddy Maerte Mdy Merckx, George Pinte S^enr Swerts en Herman v laum. Frankrijk: Dangi Talltv.' 'ePine, Poulid Spin?. tet en TheveJ Ocan» o nnte' LoPez Carl AzosLt Ferurena; Portug des Andrade en M Paólini t Gimondi, Moser West ri Luxemburg: Gils *rltaUltlIand: Haritz; Zv Lambert. m Engela' f"n' v™derIandse afvaardig intemf? amateurs in dive irikS. °n?Ie wedstriji overal m 01 totaalklassem derde „,ze koersen naar 6ede me* dertig punten.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 16