Argeloze meisjes vervroegd vrij uit Israëlische cel
Lubbers praat niet opnieuw
met Shell en Esso
AARDGAS-MOTIE VAN PROGRESSIEVEN
Mooiste ballpoint
als kado is een
(5)
Gemeenten toch vrij
m vaststelling
krdgastarieven
Centraal akkoord
Pompekliniek
bedreigd
met sluiting
Artsen bezorgd over
toestand Sovjet-collega
Berechting' opstand huis
van bewaring Groningen
NIEUW
Rcmia dieethalvarine
met60-65% m.o.\:
ind op de foto mei
tste jonge borrel.
GRIJPT ACHTERAF IN
Veerboot sloeg om:
200 doden
binnenland
buitenland
t-«ui"
briljante ballpoints
voor onovertrefbaar
schrijfgenot
Motie
Geheim
theemancipatie
Roof wellicht
motief moord
te Eindhoven
Fout sein wachter
oorzaak ongeluk
theevolutie
theeconoom
Regering kan
vestiging
Hoogovens in
Zuid-Af rika
niet verbieden
Lactose vrij
Voor zijn hart enhaar lijn.
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1974
13
17
S. I
(Van een onzer
verslaggevers)
SCHIPHOL De twee
Leidse meisjes die na een
verblijf van enkele weken in
Israëlische cel, wegens
|,et overbrengen van geco
deerde boodschappen aan
Palestijnen, eergisteren on
verwacht ontslagen zijn,
hebben bij aankomst op
Schiphol gistermiddag om
een uur, herhaald niet te
hebben geweten dat ze ge
bruikt werden als koerier-
I star-
Jlargo Heynsbroek (26, stu
dente sociologie) en Paula
Witkam (27, studente klassie
ke letteren) arriveerden be
deesd, ingehouden en getooid
«vet een gebreide muts in Pa-
'estijnse kleuren op Schiphol,
Jtaar een matige belan-gstel-
Jn« bestond voor hun aan
komst.
I Veel hadden de meisjes niet
I toe te voegen aan hun verkla-
I ringen gedaan tijdens het pro
ces. Ze waren veroordeeld tot
een gevangenisstraf van dertig
maanden, die op drie en een
I halve maand na voorwaarde
lijk was.
t' waren op 28 oktober be
schuldigd door een Israëlische
krijgsraad voor overbrengen
van berichten in onzichtbare
inkt, die instructies voor het
maken van explosieven bevat
ten.
De ontvangst op Schiphol voor
het tweetal was koel, op het
welkom na van enkele leden
van het Palestina-Comitpe af
deling Leiden na- Vijf bosjes
bloemen en enkele malen „ge
feliciteerd" waren de enige
positieve geluiden die gisteren
op de perskamer klonken.
„Wij hebben een derde aftrek
gekregen wegens goed ge
drag", aldus de meisjes. „Én
dit hebben we vooral te dan
ken aan de inspanning van de
Nederlandse vice-consul in Is
raël. We hebben zelfs tijdens
het proces geen volledige in
druk gekregen van wat er nu
allemaal gebeurd is".
Ze herhaalden hun argeloos
heid. De boodschap was met
min of meer onzichtbare inkt
in het Arabisch geschreven op
een reeds beschreven pagina
van een multiblok van Paula
Witkam. „We wisten absoluut
niet wat erin stond. En we
hebben het niet gevraagd. Als
iemand je vraagt een bood
schap over te brengen, dan
vraag je niet naar de inhoud"
aldus de meisjes.
De moeder van Paula, me
vrouw Witkam, heeft verklaard
dat haar dochter door het
comité is geannexeerd. Op de
vraag of het niet grenzeloos
naïef was om een in onzicht
bare inkt geschreven brief in
Israël aan Palestijnen te over
handigen, antwoordden de
meisjes „dat dat wel waar kon
zijn".
De behandeling in de Israëli
sche cel was in vergelijking
met een Nederlandse cel
(waar de meisjes overigens
geen ervaring mee hebben)
slecht geweest. „We mochten
met niemand contact opnemen
en alle gesprekken met de
consul werden bemoeilijkt.
Pas op de laatste dag voor het
proces mochten we vijf minu
ten met onze advocate praten".
De mysterieuze brief was vol
gens Paula door een van hun
kennissen, een Palestijn, in
een opwelling geschreven,
toen hij hoorde dat zij naar Is
raël gingen. Paula was haar
spullen aan het inpakken
„toen die jongen ineens iets in
mijn multiblok schreef'. „De
reis was louter als vakantie
bedoeld geweest, maar we wa
ren toch ook van plan geweest
om met artsen en zo te gaan
praten over de behandeling
van Palestijnen in Israël".
De meisjes verklaarden dat
hun ondervragers ben ge
dreigd haddeninjecties te ge
ven om hun geheugen op te
frissen als ze niet meer loslie
ten. Ze ondertekenden tenslot
te een in het Hebreeuws ge
stelde verklaring waarvan al
leen Paula enkele regels lezen
kon. „En die verklaring in het
Hebreeuws was nota bene het
resultaat van wat wij in het
Engels vetelden tegen een
agent, die het toen weer met
een in het Hebreeuws ver
taalde".
Het tweetal verklaarde niet
tot andere inzichten te zijn
gekomen over de kwestie Is-
raël-Palestijnen. „Daarvoor zijn
we er te kort geweest". Maar
wel stelden ze zidh met kracht
achter de ideeën van het Pales-
tina-Comitee. „Elke vorm van
straf was in ons geval on
rechtvaardig, want wij wisten
het niet. Wij zijn wel gesterkt
in onze gevoelens over de Pa
lestijnse zaak", aldus de meis
jes, die zeiden best eens terug
te willen gaan naar Israël, „als
we tenminste binnen mogen
komen".
Op de vraag „geen brieven
meer?" glimlachten ze ontken
nend.
Enkele woordvoerders van het
Palestina-Comitee maakten
van de gelegenheid gebruik
om mee te delen dat zij een
gesprek hebben gehad met mi
nister Van der Stoel om de
erkenning van de PLO als
woordvoerder van de Palestij
nen in de VN te bevorderen.
Nederland heeft zich hier des
tijds van stemming onthouden-
Paula Witkamp (links) en Margo Heijnsbroek lachend op de luchthaven Schiphol.
(ADVERTENTIE)
De DOT 3-kant die zo lekker in de hand
ligt, kent u al jaren. De ballpoint die
zuiver, vederlicht en gelijkmatig
schrijft, 5000 m lang dankzij de
mammuth-refill. Met een fantastisch
mechanisme en van een briljante
vormgeving.
Nu is er óók een nieuwe serie:
DOT de Luxe. In drie uitvoeringen:
glad metaal, zilver satiné en
doublé satiné. Vanzelfsprekend
ook met mammuth-refill voor
5000 m superieur schrift.
Subliem van vorm, heel luxueus.
Geen gewoon kado, maar een
echt DOT-kado,
I
'1 -<B onze parlementaire-
redacleur)
overhel De lagere
tin. blijven in prin-
hei Lnj de tarieven van
Kil Sas voor de consument
lid e Opalen. Zij worden
ie vi„!°raf maar achteraf op
leii ni°<rs l^l'bt als haar be
lle s,tr"°kl met dat van
it le «verheid. Met de
'"iienw g Van ,de aardgas
et. waardoor de mi
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Lubbers van Economische Za
ken weigert opnieuw te gaan onderhandelen met Shell en
Esso over vergroting van de aardgasopbrengst voor de
staat. Thans krijgt de staat van de meeropbrengst 95 pro
cent. Als ook de Eerste Kamer met het voorstel akkoord
gaat, zal de prijs ingaande 1 januari met vijf cent per ku
bieke meter stijgen. De progressieve fracties in de Tweede
Kamer wensen daarentegen de volle 100 procent. Hij kon
deze fracties niet duidelijk maken, dat zich momenteel
„geen nieuwe omstandigheden" hebben voorgedaan om
weer met de maatschappijen rond de tafel te gaan zitten.
Die omstandigheden waren
er ten tijde van de energiecri
sis en na de forse verhoging
van de olieprijzen, zei minis
ter Lubbers. Wal beloofde mi
nister Lubbers de kamer, dat
hij, als er zidh weer nieuwe
omstandigheden zullen voor
doen en wanneer er nieuwe
concessies moeten worden uit
gegeven rekening te zulilen
honden met de wensen van de
progressieven.
Toch vroeg de socialist Wie-
renga in een motie heropening
van de onderhandelingen.
Over deze motie zal volgende
week dinsdag gestemd worden
in de Tweede Kamer, maar
zoals het er nu naar uitziet zal
de kamermeerderheid tegen
deze motie zijn. De minister
bestreed echter de berekening
van Wierenga niet, dat de
maatschappijen in de periode
tot 1980 ongeveer tien miljard
gulden netto zullen verdienen
aan het Nederlandse aardgas.
De socialist vond het rende
ment op de investeringen van
de maatschappijen daarom ond
redelijk hoog.
Minister Lubbers zei dat aan
de maatschappijen daarom on-
van de extra-opbrengst moet
toevloeien, o-mdat zij het gas
volgens de concessie in eigen
dom hebben gekregen. Zij
moeten bovendien aangesvoord
worden om de gasvelden tot
en met uit te putten, ook al
kost dat meer geld. Bovendien
moeten zij blijvend in staat
zijn elders in die wereld gas of
olie te zoeken.
Ook de motie van de radi-
kaal Van Gorkum- waarin de
regering om copenbaarmaking
van de aardgascontracten met
de oliemaatschappijen werd
gevraagd wees minister Lub
bers af, omdat de voordelen
hiervan niet opwegen tegen de
nadelen van concurrentie en
onderhandelingsoverweigin-
gen.
leerlands zachte
Vk, Van Economische Zaken
'BBmnrr kri^t een mi-
ifalds a vast te stellen,
M uit h!.reserms zelf de an'
teeen j Wetsontwerp, waar-
HkDnJt „kamermeerderheid
lid, e'dk grote bezwaren
oorspronkelijke
Va, j erP z°u de autonomie
f Sm ^meenten te sterk
|Ket optast, aldus de Ka
lm ,secretaris Polak
M'eed .«alandse Zaken he-
erop, Sf werigens. Hij v. es
toeerrmt, energiepol 1 ek.
ls%isri poften van het
i """Wals i? anefstructuur etc,
uaie kwesties zijn.
De primaire verantwoorde
lijkheid hiervoor ligt bij de
overheid en het parlement. Nu
zou die verantwoordelijkheid,
hij weglating van het wetsar
tikel, gelegd bij 105 gemeente
raden en 26 besturen van open
en besloten vennootschap
pen.
Dat is ook de reden waarom
de regering het artikel niet
heeft geschrapt maar het heeft
gewijzigd in die zin- dat de
minister van Economische Za
ken aanwijzingen geeft en
achteraf kan ingrijpen als de
gemeenten zich niet houden
aan de afspraken. „We hebben
het artikel nodig om de distri
butiebedrijven in het juiste
spoor te houden", aldus staats
secretaris Polak.
(ADVERTENTIE)
Eindelijk wordt' thee recht
gedaan.- 3M Duikertjes,
MakkeiRO^ker en niêiduiv.
EINDHOVEN (ANP) De
gemeentepolitie van Eindho
ven acht het niet uitgesloten
dat het motief om de 77-jarige
A. Borghouts te vermoorden
roof is geweest. De portemon
nee van het slachtoffer werd
nl. in de naaste omgeving van
het lichaam gevonden. Uit het
buurtonderzoek is komen vast
te staan, dat het slachtoffer
zaterdagavond jl. geen of na
genoeg geen geld bij zich
heeft gehad De huissleutel die
het slachtoffer wel bij zich
moet hebben gedragen heeft
de politie niet teruig kunnen
vinden. A- Borghouts werd
zondagmorgen om ongeveer 9
uur dlood aangetroffen in een
tuin op 100 meter afstand van
zijn woning. Gisteravond heeft
de politie meegedeeld dat het
Slachtoffer eerst tegen het
hoofd is geslagen en daarna is
gewurgd.
(Van een onzer verslaggevers)
NIJMEGEN De Pompekli
niek wordt bedreigt met defi
nitieve sluiting. Dat is het di
recte gevolg van het „neen"
zeggen van staf en personeel
tegen de komst van drs. A.
Hustinx, psychiatrisch advi
seur van minister van Agt, als
waarnemend-directeur van de
ze kliniek.
Het niet aanvaarden van de
benoeming door Hustinx bete
kent vrijwel definitief het ein
de van de Pompekliniek als
kliniek voor ter beschikking
van de regering gestelden
(t.b.r.).
Een maand geleden heeft een
woordvoerder van het ministe
rie van Justitie tijdens een
persconferentie duidelijk ge
zegd dat, wanneer de benoe
ming van Hustinx niet zou
doorgaan, dit „de speelruimte
van de kliniek erg klein zou
maken". Zoals dat toen ver
taald werd door de justitieman
zelf betekent djt vrijwel zeker
het dichtdraaien van de subsi
diekraan.
(Vervolg van pag. 1)
De voorzitters van NVV,
NKV en CNV hebben dit
voorstel gisteren al afgewezen.
De vakbeweging wil vasthou
den aan haar uitgangspunt, dat
de start-loonsverhoging 2 pro
cent moet zijn en dat die en
de prijscompensatie voor de
helft in centen en procenten
moet worden uitbetaald. Ook
mag een minimum van f 175,-
in de prijscompensatie niet het
uiterste zijn. De vakcentrales
willen, dat van dit minimum
naar boven kan worden afge
weken-
De werkgevers zien het mi
nimum van f 175,- als een
maximum. Ook staan zij op
het standpunt, dat in de c.a.-
o.'s geen aanbeveling moet ko
men, waarin wordt aangedron
gen op volledige openbaarheid
van alle inkomens in een on
derneming. Uitbreiding van de
werkingssfeer van de c.a.o.
wijzen zij eveneens af.
Deze verschilpunten, die
gisteren tot een niet onver
wachte impasse hebben geleid
tussen werkgevers en werkne
mers, gaat een speciale com
missie van de Stichting van de
Arbeid in een stuk formule
ren. Aan de hand van de om
schreven posities moeten de
aangesloten organisaties van
werkgevers en vakbeweging
een oordeel geven over de zin
en de mogelijkheid van een
centraal akkooord. Op 2 de
cember nemen de verbondsra
den van NW- NKV en CNV
een besluit. Bekeken zal wor
den of er man-ges zijn om de
werkgevers tegemoet te ko
men. NVV-voorzitter Kok zei
(Van onze redactie
binnenland)
ROTTERDAM Het trein
verkeer op het baanvak Rot-
terdam-Barendrecht dat
woensdagavond door een bot
sing' tussen een intercity en
een containertrein tot stilstand
kwam, is .gistermiddag hervat.
De Spoorwegen hebben mee
gedeeld, dat het ongeluk
veroorzaakt doordat een sem-
wachter het sein voor de in
tercity naar Venlo ten onrech
te op veilig heeft gezet. Hoe
dat heeft kunnen gebeuren,
wordt nog onderzocht.
OEN HAAG In een brief aan verschillende autoriteiten in
de Sovjet-Unie hebben 318 Nederlandse artsen hun bezorgdheid
uitgesproken over de toestand van dr. Michael Stern, tot zijn
arrestatie directeur van de afdeling Endocrinologie van het zie
kenhuis in Vinnitsa in dé Oekraïne. De 56-jarige dr. Stern werd
op 25 mei van dit jaai gearresteerd. Hij werd ervan beschuldigd
steekpenningen van zijn patiënten te hebben aangenomen. Kort
na zijn arrestatie lief de openbare aanklager echter weten dat de
aanhouding in verband stond met de plannen van de familie
Ster om naar Israël te emigreren.
dat „een neen tegen het pak
ket waarschijnlijk is" en dat
mede namens NKV en CNV,
de marge voor een compromis
met de werkgevers erg klein
is. De vakbeweging houdt vast
aan de materiële (loonsverho
ging en prijscompensatie) en
immateriële (openheid inko
mens en werkingssfeer c.a.o.)
wensen en ziet deze als een
geheel.
De vakcentrales willen vast
houden aan hun 2 procent-eis
voor een start-loonsverhoging.
Wim Kok ontkende, dat hier
door de loonkostenstijging
meer dan 13 procent zou be
dragen- Hij vindt, dat de vak-
bewagiiirug de werkgevers niet
overvraagt.
(ADVERTENTIE)
Het bpilfje dat z'n
vérbodige aanhang liet Valled
3M theeduikertjes.' Mmm.
(ADVERTENTIE)
}?3lyi Duikertjes, 40 voor 1.30
Da's 3V-t cent per pot
overheerlijke thee.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Ofschoon de
regering wel invloed op het
beleid kan uitoefenen als aan
deelhoudster van de Hoogo
vens heeft zij niet de moge
lijkheid een eventuele vesti
gingsbeslissing in Zuid-Afrika
te bolkkeren. Dat zei minister
Lubbers van Economische Za
ken in de Tweede Kamer op
vragen van de PPR-kamerle-
den De Gaay-Fortman, Walt-
mans en Coppes.
De minister deelde ook mee,
dat hij met de meest betrok
ken collega's over deze zaal
overleg had gepleegd.
Minister Lubbers benadrukte
overigens, dat de regering een
goede koers volgt in het over
leg over een eventuele vesti
ging van een Nederlands-Duits
staalproject van Estel in Zui-
Afrika. Hij wees er ook op,
dat het hierbij nog steeds gaat
om een studie. De bedoeling
daarvan is mede na te gaan of
invoering van een pakket socL
ale maatregelen haalbaar is.
Daarin is ook opgenomen het
vraagstuk van gelijke beloning
van blenke en van niet-blanke
werknemers in het nieuw te
stichten staalproject.
GRONINGEN (ANP) De
rechtbank in Groningen heeft
gisteren de gehele zittingsdag
besteed aan de behanJeiing
van de opstand in het huis
van bewaring in Groningen op
zondag 4 augustus, waaraan
door circa 20 der 69 gedeti
neerden werd deelgenomen
Het was de tweede opstand in
4 jaar.
Er stonden 17 deelnemers
aan de opstand, bijna allen
rond de 20 jaar terecht. Vier
hunner zijn inmiddels niet
meer gedetineerd. Een der
vier hoofdverdachten, de 22-
jarige Albertus H. is kortgele
den uit de gevangenis Esser-
heem in Veenhuizen ontvlucht.
Er werd in augustus een scha
de aangericht van een tot drie
miljoen gulden.
Tegen de eerste van de vier
hoofdverdachten, de 22-jarige
Duitse lasser Zenon W. uit
Duisburg eiste de officier ter
zake van openlijke geweldple
ging in vereniging en onbruik
baar maken van het gebouw
DACCA (AFP) Men
vreest dat circa 200 mensen
zijn omgekomen toen een
veerboot waarop zich ruim 400
mensen bevonden, bij Sundar-
bam op 150 ten zuidwesten van
Dacca omsloeg.
HET verbonden van Parijse
vuilnisophalers heeft doen we
ten dat het werk vandaag zal
worden hervat.
(een afzonderlijk strafbaar ge
steld misdrijf) 18 maarden
gevangenisstraf. Deze verdach
te zat in het huis van bewa
ring een straf uit van acht
maanden.
Bij verstek eiste de officier
de zelfde straf tegen de ont
vluchte 22-jarige A.H. voor
dezelfde feiten en mishande
ling van een bewaarder. Tegen
de twee andere hoofdverdach
ten waren de eisen resp- één
jaar en zes maanden.
De eisen tegen de overige
verdachten varieerden van vijf
tot veertien maanden.
Nou, over anderhalf jaar
weer een Oosterschelde-debat
nietwaar. Pas dan kan Rijks
waterstaat zeggen of een ga-
tendam kan of niet kan. En
als het half kan begint de
toestand weer van voren af
aan.
Roddel: merkwaardig toch
dat er nét genoeg KVP-ers en
ARP-ers tegen de motie-Scha
kel (Oost erschelde moet
dicht) stemden om de motie te
laten verwerpen.
•tr
Roddel (2): merkwaardig
toch dat de man die genoemd
wordt als de nieuwe commis
saris van de koningin in Zee
land (Boertien), tijdens het
Oosterschelde-praatje niet in
de Kamer aanwezig was-
Ook merkwaardig, zo niet
curieus: drie weken geleden
kon er bij Vredeting nog geen
militair af voor de oogsthulv-
Komende week worden er
maar liefst 8000 soldaten inge
zet. Dan kan het wel. Ra, ra
hoe kan dat
't Is toch een Vre(eem) de
ling zeker!
„Verspil je tijd niet en loop
het risico niet dat ze je pakken.
Er ligt geen geld in de brand
kast", stond op het bordje dat
Alex Hobbs m zijn garage had
hangen.
De dief die inbrak „trapte
er niet in". Maar toen hij de
open brandkast open had ge
kregen, vond hij er alleen
maar oude rekeningen in.
Wij ontvingen een telefoont
je van een begrafenisonderne
mer. De man moest een naam
spellen en zei: de „Z" pan
zerk.
Nu had ik me tijdens mijn
werkzaamheden zeer intensief
met de Oosterschelde bezigge
houden. 's Nachts kreeg ik een
droom: gistermorgen reeds had
ik samen met een collega van
Het Vrije Volk een interview
met minister Westerterp. ook
zeer nau-w betrokken bij de
Oosterschelde-
Tijdens het vraaggesprek
(op de ochtend dus na het
debat in de Kamer) sprak hij
de historische woorden: „Ik
Dik het niet, ik ben bela
zerd"-
En ik werd wakker. Toch
bedenkelijk.
Morgen een nieuwe afleve
ring van:
MERIJN
P.S.: Dat vindt ie zelf ook
fijn.
MINISTER Van Agt (Justitie)
is het niet eens met het eer-
ste-kamerlid Meuleman (SGP)
dat heropneming van de dood
straf in het civiele strafrecht
voor moord met voorbedachte
rade geboden is.
MGR. GIJSEN. bisschop van
Roermond, is gisteren door
paus Paulus in particuliere au
diëntie ontvangen. Zoals ge
bruikelijk. werden over het
besprokene geen mededelingen
verstrekt.
KARDINAAL Silva Henri-
quez is afgetreden als kanse
lier van de katholieke univer
siteit van Chili uit protest te
gen het ontslag van twee do
centen doro de door de jun
ta benoemde rector.
(ADVERTENTIE)
ll!|i'Hiiiii,jfx!9u1
