De zieke zelf wil lang niet altijd echt beter worden ZATERDAG 9 NOVEMBER 1974 Ziek-zij 11 is een industrie geworden. Aan de ene kant zijn er de „producen ten", de artsen, de ziekenhuizen, de psychiaters, kortom de hulp-verleners. Zij ontlenen aan hun hulpverlening niet alleen een zeer behoorlijk aanzien, maar ze verdienen er ook grof geld aan. Het is daarom niet in het belang van de hulpverleners om de ziekte te laten verdwijnen. Integendeel, ze breiden hun „werkterrein" steeds verder uit. Via de builenpest, de tuberculose en de kanker heeft de medische stand nu ook de ziekten van de geest tot hun ter rein gemaakt - en ze vaart er bijzon der wel bij. Aan de andere kant zijn er de hulp vragers. Ook zij hebben er geen behoef te aan, dat de ziekte uit hun leven ver dwijnt. Het is immers erg fijn om een passende ziekte bij de hand te hebben, wanneer je de problemen van het le ven wilt ontvluchten? Bovendien wor den de hulpverleners betaald door de verzekering en dus hebben ze maar te zorgen voor hulp. Zo houden medische stand en pa tiënten elkaar in een op uitbreiding ge richt evenwicht. Wie dat zo leest zal op z'n minst eens even slikken. Het is dan wel niet een helemaal onbekende visie op de gezondheidszorg, maar een dergelijke zienswijze is toch bepaald nog geen al gemeen goed. Andrew Malleson, psy- chiatei in een ziekenhuis in Toronto (Canada) probeert daaraan in zijn on langs verschenen boek „De ziekte-in dustrie" (Spectrum Paperback) iets te doen. En, het moet gezegd hij doet erg overtuigend zijn best aan te tonen, dat er iets goed fout zit met de gezond heidszorg in het welvarende westen. »PeratiSnuitdUIZend VM d6Ze «- Geneesm idde len Psychiaters Onlossin^? PU vrij UIT ZIEK ZIJN IS EEN SUPER INDUSTRIE GEWORDEN Steeds nieuwere, meer verfijnde operatietechnieken leiden tot steeds meer ziekte-ontdekkingen. an Dat is niet alleen nu zo. Het is eigenlijk nooit an ders geweest. We bladeren met dr. Malleson eens even door de geschiedenis van de geneeskunst. In het ze ventiende eeuwse Frankrijk was menigeen volslagen gek van de behandeling met de klisteerspuit en van liet lavement die werden gebruikt om gemakkelijker van de ontlasting af te komen. Lodewijk XIII kreeg in één jaar 212 maal een lavement toegediend en liij werd 215 maal gepurgeerd. Met Lodewijk XIV werd het lavement een echte rage. De meeste mensen uit de sociale bovenlaag namen er elke dag een. Een beroemde rechtbank betrof de betaling voor de toe diening van 2190 leveinenten aan een kanunnik van Troyes, allemaal binnen twee jaar. fa de Victoriaanse tijd bleef e belangstelling voor de ver- «topte darmen groot. Men ver- allerlei kunstgrepen om van de obstipatie af te komen. beginjaren van de twin- ipte eeuw had een beroemd t?els chirurg de definitieve piossmg gevonden; hij verwij de de dikke darm als re et, ie tegen deze kwaal, zodat 11 enthousiastelingen hun dik- j konden inruilen voor di.rlS ,den van een voort- sir c!e rree- he chirurg, meer ^fkiithnot voerde zelf deNpCtVen niet 'holten, want dischep ,ns":zucltt van de me- niet ii,tl was n°S n°g lang jaren 'gep"t In de twintiger Stellin»Verpiaatste de belanig- len la naar da antande- drieltwaff" 1° nWas bijna deren n de Engelse kin- En dat »?i arnandelen kwijt, annis tnaal voor de ge- |5nhtllVan de ónderen? Je artspn Jen I'et ze door procent ??erao<!ken. Bij 61 *e?"pnnm n de tonsillen al Wnrt liet de res- "nden70ek" Procent opnieuw s'n die van as ™dere art- Ftreven a Procent voor- ''Nsidp-j de amandelen •o de r„., 'TnPS,Pn worden *crd wr ,,WP7f"t Die rest haar andere dok ters gestuurd, die er 46 pro cent uithaalden, waarvan zij het noodzakelijk vonden, dat de amandelen er uit gingen. De rest ging weer naar andere dokters en die selecteerden weer 44 procent voor de ope ratie. Na drie onderzoeken bleven slechts 65 kinderen over voor wie deze operatie niet was aangeraden Dat een operatie of een be paalde behandelingswijze in de mode is, is nog tot daaraan- toe. Maar het wordt erger, wanneer er een automatisme ontstaat, dat de gezondheid helemaal uit het oog verliest. Immers, zorgvuldig onderzoek heeft aangetoond dat voor de overgrote meerderheid van de kinderen deze routine-ingreep geen enkel gunstig effect heeft op de algemene gezond heid: er doen zich even vaak verkoudheden en hoesten voor. De tonsillen maken deel uit van het verdedigingsapparaat van het lichaam tegen ziekten (niets in het menselijk li chaam is overbodig) en het is dus niet te verwonderen, dat kinderen bij wie ze zijn weg genomen vatbaarder voor in fecties worden. Een viervoudige toename in het ontreden van bulbaire po lio (de meest dodelijke vorm van kinderverlamming) werd gemeld onder die mensen bii wie de amandelen waren weg gehaald in vergeliiking tot diegenen hii wie dat niet was gebeurd TTït een in 1971 geou- Mlron—a hli'lct dat mensen bij wie amandelen zijn weggenomen 2,9 maal zo vat baar zijn voor de ziekte van Hodgkin (een dodelijke vorm van kanker, die bij jonge vol wassenen optreedt). Een amandeloperatie is een angstaanjagende operatie. En dat niet alleen, ze is ook ge vaarlijk. Het Britse ministerie van volksgezondheid heeft ontdekt, dat 13 op de 18.356 operaties mislukken: d.w.z dat de patiënt is gestorven. In Amerika is dat nog hoger- daar sterft 1 op de 1000 kin deren, bij wie de amandelen worden weggenomen en 16 worden er ernstig ziek door. Ter vergelijking: het sterfte cijfer bij abortus in de zieken huizen van New York be draagt 8 op de 100.000. Het is Het is zelfs zo, dat door al die pillen en tabletten het na tuurlijk verdedigingsmechanis me van het lichaam in de war wordt gebracht. Neem b.v. hoesten. Door hoesten worden gevaarlijke afvalstoffen en ziektekiemen opgeslagen in het slijm verwijderd. Door 'n hoestdrankje wordt het hoes ten tegengegaan, waardoor het risico, dat de ziektekiemen in het bloed komen en daar pas echt levensgevaarlijk worden alleen maar groter wordt. Ge lukkig maar. aldus dr. Malle son, dat hoestdrankjes niet in de geringste mate werken Nu is de verleiding erg groot om alle heil van pillen te verwachten. Het maakt het maken en bijvoorbeeld in En geland 95 miljoen gulden per jaar uitgeeft om reclame te maker, voor haar „genezing"- brengende produkten. En we weten allemaal, dat aan goede reclame geen weerstand is te oieden. Zo kan het gebeuren, dat in Engeland, waar de overheid alle geneesmiddelen oetaalt, voor 41 miljoen gul den aan simpele pijnstillers werd uitgegeven (dus aspi rientjes en zo). In totaal schreven de Engelse artsen in 1970 247,7 miljoen recepten uit, waarvan de ingrediënten alleen al 750 dlioen gulden kostten. De verdeling van d.t recepten is veelzeggend: 44 miljoen recepten voor peppil len,, rustgevers, tranquillizers resseerd in de moeilijke opga ve nieuwe kennis op te doen om effectiever te leren leven. Daar komt nog eens bij, dat veel mensen helemaal niet be ter willen leren, leven. Im mers, effectiever leven doet een heel nadrukkelijk, beroep -p de eigen verantwoordelijk heid. Dat is lastig, dat levert problemen op. En het is dus voor een groeiend aantal men sen veel gemakkelijker om dan maar de vluchten in de omkoestering van de neurose en de psychose, waarbij hele legers psychotherapeuten, sen sitivity-trainers, psychiaters en dit*. instellingen, cursussen en gesnreksavonden paraat zijn om de last van het „slacht- dus twaalfmaal zo gevaarlijk voor een kind om zijn aman delen kwijt te raken als het voor zijn in New York wonen de moeder is om in een zie kenhuis een abortus te onder gaan. Cijfers, die je toch even aan het denken zetten, nietwaar? Het mag geen verwondering wekken dat dr., Malleson zich ->ok heeft gestort op het ge bruik van geneesmiddelen Om meteen maar zijn conclu sie te vermelden- dokters ma ken door in zo overdadige ma te geneesmiddelen voor te schrijven mensen vaker ziek dan dat ze ze beter maken immers, de pillen en tabletten, die wij slikken, bestriiden de symptomen en niet de oorza ken van de ziekte. ons mogelijk, aldus de schrij ver, om de zorg voor onze gezondheid over te laten aan de dokter en diens magische pillendoosje en receptpapiertje Maai zou de dokter dan niet wijzer moeten wezen, vraag ji je af. Hij immers is bij uitstek de aangewezen man om te be oordelen of een geneesmidde veel of niet zinnig is. Maai ach, die arme dokter is hele maal van alle kanten ondei =en niet te weerstane druk gezel door zijn patiënten, die hem een slechte dokter vin den wanneer de goede mar hem of haar er op wijst, dal ■en iets verstandiger leefwiizr heel wat beter is dan driemaa daags een tablet of zeven druppels En aan de andere kant door de geneesmiddelen industrie, die er alleen maar op uit is om winst te etc., 17,6 miljoen voor hoest drankjes en 30 miljoen voor antibiotica. Adequaat gedrag wordt niet .r flesjes geleverd, aldus de 'anadese psychiater. Psycho- 'herapie is een behandelmgs- nethode, die tot doel heeft nenser effectiever te leren le- 'en Dit leren is niet anders lan vloerend Frans leren spre- cen of de fijne keuken leren eheersen. Er is een vlijtig* eerling voor nodig en hei wordt gemakkelijker gemaal:' looi de hulp van een bekwa ne leraar Maar leren is hare verker. En het is jammer ge rioeg zo dat nog geen derdf van alle v -"enen de moei te nog ne-nu nieuwe kennis op te doen W k zijn er nog minder mensen geïnte offer" op zich te nemen. Zon- dei dat dit leger overigens erg veel aandacht trekkende resul taten boekt. Doktoren hebben, aldus Mal leson, weinig succes met het genezen van alcoholici, maar *e hebben absoluut geen suc ces met het genezen van psy chopaten. Misschien is de op vallendste karaktertrek van osychopaten het feit, dat hun tedras alle medische en wet telijke interventie ten spijt wen vrolijk anti-sociaal blijft ds altijd Dat neemt niet weg 'at psychopatische gestoord heid tot ziekte is verklaard en taarmee tot het werkterrein an de medische stand is toe bedeeld. Dat maakt het de maatschappij alleen maar moeilijker om andere en mis schien wel nuttiger middelen te vinden om dergelijk sociaal destructieve gedragswijzen op te vangen. Alles bij eikaar genomen is de hele samenleving bezig een polarisatie tot stand te brengen tussen de hulpverleners ener zijds en de „zieken" en „hul pelozen" anderzijds, aldus de sohrijver. De zieken en hulpe lozen wachten er in groeiende aantallen op de beroepshulp verleners hen beter maken en de hulpverleners die dikwijls eigenlijk niet weten hoe ze moeten helpen, worden ziek van identiteitscrises of slagen er in het moeilijke probleem van het hulpverlenen te om zeilen door twijfelachtige be handelingsmethoden te gaan propageren, boeken te schrij ven, esoterische research uit te voeren, ver verwijderde bij eenkomsten bij te wonen of eindeloos met hun therapeu tische teams te vergaderen. De hulpelozen willen geholpen worden en de hulpverleners /'in druk bezig met iets an ders Intussen krijgen uiteindelijk diegenen van ons die oud en zwak zijn, of diedoor ziekte werkelijk gehandicapt zijn. di kwijls maar zeer weinig van de nuttige hulp, die ze echt nodig hebben. Hoewel de meesten van ons niet bereid zijn dit te geloven, hestaan er geen wondermidde len in de geneeskunde. Even min bestaan er wondermidde len om alle moeilijkheden op te lossen die er komen kijken wanneer we onszelf willen voorzien van een rechtvaardig en efficiënt systeem van ge zondheidszorg. Malleson wijst wel een richting aan. Het zal duideliujk zijn. dat hij er van uit gaat. dat gezondheid begint bij de mensen zelf en dat ze niet op bestelling ge'everd 'can worden. Geef daarom, be toogt hii. de mensen zelf. de afnemers" in belangrijke ma te inspraak en meebeslissings- -echt in de soort gezondheids zorg. waar zii behoefte aan hebben Dat kan dnor regiona le gezondheidscentra on te richten in het bestuur waar van niet alleen de leveran ciers, de artsen dus, zitten, maar ook de mogelijke patiën ten en (althans nu no<g) de overheid, die voor het geld moet zorgen. De regionale centra zullen het grootste deel van de „zie ken" al in de eerste confronta tie opvangen; ze zullen beter dan welke andere instantie dan ook in staat zijn om op de neyenterreinen van de gezond heidszorg hygiëne, gezins omstandigheden, werkgele genheid effectief in te grij pen, omdat deze kleine schaal hanteerbaar en overzichtelijk is. De onpersoonlijke zieken huis- en inrichtingsgezond- heidszorg. zoals we die thans kennen zal nooit in staat zijn de groei van ziekte en van het geld, dat deze kost tot staan te brengen. Het welslagen van die regio nale (of wijk-) gezondheids centra, waarin de gemeen schap waarvoor ze zijn opge richt evenveel te vertellen heeft als de hulpverleners, hangt echter voor een belang rijk deel af van de bereidheid van de „gewone" mens om zich te onttrekken aan de ma gie van de geneeskunst en van de arts om de profijtelijkheid van het hulpverlenerschap op te geven. Wie kijkt naar lan den. waar pogingen in deze richting zijn gedaan wordt niet optimistisch. In Chili b.v. heeft Allende, zelf arts, een dergelijke alomvattend ge zondheidszorgsysteem opgezet Dat is volslagen de vernieling gedraaid doordat met name de artsen weigerden hun aan zien en respectabel inkomen te laten aantasten door voor 'en grijnstuiver de hulpbehoe vende hulp te verlenen én door het feit. dat de wetgestel- den de bourgeoisie weigerden zich op hetzelfde niveau als het vulgus te laten behande len. Dat was in het socialistische, /fuidair.erikaanse Chili, zeker. Maai zal het hier in het be schaafde westen erg veel an ders zijn HANS LUTZ De Ziekteindustrie, Andrew Malleson. Spectrum Paperback 15.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 21