p
Internationaal plan bij nieuwe oliecrisis
De nieuwe
Kissinger wacht
moeilijke taak in
Midden-Oosten
:ENHAL
Bij griep
en verkoudheid
ASPIRINE-C
bruistabletten
lansteen
Aspirine
t met veel vitamine-C
de ideale combinatie bij griep.
België versoepelt kredietbeperking
binnenland
buitenland
V/ N/J3GR l/RN
MNT NRTmtMl
WK Üe72£lFD£
fWDGe IN 2&JJHÜ
N UOftN Nte&H
I&CN/N6 VoöR
MOET NELKN, HEL
V€N WNbS. W
urn o net mi
yw Kont.CN
men netjk m
W HWR TE WEN
'J MÓET WEN:
'6R2U/PT
HST ££)M£Nl
ENDGROEP
ELK BEROEP
t<j Ofö AUlAl
Otéoo-AiASO
2s ofs -nm
fWT 7 0A0 b3311
tb otr TUNfi
EMk K obllo-KM
f
12.18
At
OAS -/SW
oio 'Molt
oA/20 jm
eyj - Ajm
oio j/sdot
07} ic8<*
heler geschikt
i Paniek
Verworpen
DIARREE?
zit er niet langer mee
ENTERONORM
8Ê# helpt snel bij
*3®F diarree
Gaskraan
Geheimzinnig
Vrij precies
Geprofiteerd?
Lange termijn
Weinig moeite
Kleiner
r
p;?nlen
iw pen
Applaus
Geen leedvermaak
SUCCES VOOR
EINDHOVENSE
POLITIE
aaaa
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1974
15
ESER
DENIM HERENKOS-
Ll staan.
ORDT de oliecrisis
Wweer eens acuut,
dan zullen de ge-
industrialiseerde
landen elkaar helpen. Dat
a tenminste de bedoeling
tan een internationaal olie-
crisisplan, dat is opgesteld
[door de EG-landen (met
[uitzondering van Frank-
pjjk), de V.S. Canada, Ja
pan en Noorwegen.
Het plan houdt een sche-
ROTTERDAM DEN
HAA(ï (ANP) Ruim
één jaar geleden deed de
energiecrisis zijn officië
le intrede in Nederland
in de gedaante van de au
toloze zondag (4-ll-"73),
een historische gebeurte
nis. die vermoedelijk wel
verschillend herdacht zal
Worden.
Het publiek gelooft niet
'meer in de echtheid van de
crisis, zo heeft een enouête
van het gemeente-energiebe
drijf in Botterdam (in au
gustus j.l.) aangetoond. Ve
len voelen zich bij de neus
genomen door de OPEC-lan-
den en de olienfaatschappij-
en.
Daartegenover staat de me
ning van de overheid die vol
houdt dat er wel degelijk een
noodtoestand is geweest en,
als gevolg van de hoge ener-
'eprijzen, nog steeds een zor-
ilijke situatie bestaat. Ook
heeft de overheid bij herha
ling laten weten, dat zij grote
aardering heeft voor de ma
nier, waarop de nliemaat-
:hanpi;en zich. toen de crisis
uut werd. hebben gedragen.
Uit officële publikaties
l(CBS-statistieken, nota's en
Serr'agen van de regering aan
de Tweede Kamer) blijkt, dat
in zekere zin beide partijen
gelijk hebben: er was geen
ibte schaarste en er werd
inzienlijk minder aange-
erd. Die schijnbare- tegen-
«telling was mogelijk, doordart
"ederland gewoonlijk veel
r olie krijgt dan het nodig
ft. Minder dan de helft van
de aangevoerde olie is vol
lende om de gigantische raf-
laderijen, welke voor het
lerendeel gesitueerd zijn in
it Rijnmondgebied, te laten
■aaien op hun normale capa-
iteit. Alle overige „crude" is
stemd om doorgevoerd te
irden.
ina in ter verdeling van de
beschikbare olie en olie-
produkten voor het geval
de olie-aanvoer naar een
of meer aangesloten lan
den gaat stagneren. Het
schema treedt in werking
als de aanvoer met zeven
procent daalt. De deelne
mende landen verplichten
zich om een voorraad aan
te houden, voldoende om
het gebruik gedurende zes
tig dagen (medio 1975
waarschijnlijk negentig da
gen) te dekken. Is de helft
van de voorraad aange
sproken, dan is er sprake
van een ernstige crisissitu
atie en zullen aanvullende
maatregelen nodig zijn.
Het crisisplan heeft één
zwak punt: het treedt pas
#i werking als een met
oliegebrek kampend land
en nog twee andere
landen daarom vragen. De
regeling van de stembe
voegdheid is zodanig dat
noch Amerika noch de EG
alleen de inwerkingtreding
van het crisisplan kan te
genhouden. Tien van de
twaalf initiatiefnemers zul
len zich op 18 november
officieel verbinden tot na
leving van de overeen
komst. Canada zal om ad
ministratieve redenen en
kele dagen later tekenen.
Noorwegen, over enkele
jaren een belangrijke olie
exporteur, heeft laten
ten niet te zullen deelne
men, maar het zal als de
nood aan de man komt wel
leveren. Oostenrijk, Zwit
serland, Spanje, Australië
en Nieuw-Zeeland willen
zich graag aansluiten bij de
oliedelende groep. Frank
rijk doet niet mee, omdat
liet vreest dat het plan
moeilijkheden met de Ara
bieren zal veroorzaken.
EEN JAAR
CRISIS
Rust op de wegen tijdens de autoloze zondagen.
Medio november, nadat de
laatste „Arabische" tanker zijn
'onderdduizenden tonnen in
lotterdam had gelost, maakten
de oliemaatschappijen de
joorvoer ondergeschikt aan de
ïfinage- De olie bleef in zo
jrote hoeveelheden naar de
iffinaderijen stromen, dat de
ze konden produceren op het
Tjiveau van 1972. Vandaar dat
Bet name in december, toen
de maatschappijen nog niet
Taar waren met het verleggen
Bn stromen niet-Arabische
olie (Iran, Nigeria) naar Rot
terdam, de doorvoer het nul-
iunt ïaderde. (Het was deze
jrastische vermindering, die
lotterdam een schade bercuk-
ïnde van tientallen miljoenen
pldens aan gederfde zeeha-
Bn- en loodsgelden, een last
lie nu overigens door het Rijk
1 overgenomen).
paar het bovenstaande ant-
1 op de vraag: welles cri-
nietes crisis, doet in feite
niet anders da* het verschui
ven van de problematiek.
Want als de raffinage, het
smeermiddel van de Neder
landse welvaart, in die donke
re dagen niet onder het niveau
van 1972 kwam, waarom brak
er dan zo'n grote paniek uit?
De reden hiervan was, c'at de
regering internationaal dacht
en bleef denken.
Onder normale omst: - -(he
den is namelijk c eer
twee derde deel van de in Ne
derland geproduceerde aard-
oliederivatem bestemd voor uit
voer en bunkers (schepan).
Geëxporteerd wordt er naar
Test-Duitsland, Engeland,
België. Luxemburg, Scandina
vië, Frankrijk en nog vele
kleinere klanten. De totale
uitvoer bedroeg in 1972 bijna
49 miljoen ton op een totale
produktie (plus import) van
ruim 74 miljoen ton. Dat bracht
het kabinet op de gedachte,
dat er door het Arabische olie
embargo niet een strikt Ne
derlandse, maar een Europese
crisis was ontstaan. De juist
heid van die gedachte werd
bewezen door het feit dat de
Europese Gemeenschap alle
mogelijke moeite deed om te
proberen de haperende olie
toevoer weer normaal te ma
ken. Zie, de begin november
geproclameerde „Verklaring
van de Negen", waarin de be
zetting van Arabisch territori
um door Israël werd veroor
deeld en de „legitieme rech
ten" van de Palestij-nen werden
erkend.
Maar hoewel de EG zich er
blijkbaar van bewust was, dat
de crisis Europese vormen zou
aannemen, weigerde zij daar
uit de nodige consequenties te
trekken. Een voorstel van De
nemarken om „oliesolidair" te
ztjn met Nederland werd ver
worpen. Frankrijk, Engeland
en West-Duitsland struikelden
bijna in de haast om een be
vriende natie van de Arabie
ren te woiden of te blij ven-
Een plaatsje op de vrienden-
lijst bood immers de mogelijk
heid tot het afsluiten van bila
terale olietransacties. Frank
rijk en Engeland zagen geen
noodzaak om over te gaan tot
(ADVERTENTIES)
Uitsluitend bij drogist en apotheek
•EnUro-.Nom In geregistreerd b? het Ministerie van Volksgezondheid: RVG 06918
een distributie van oliepro-
dukten. De Bondsrepubliek
distr.bueerde slechts even: een
zondagsrijverbod van 25-11 tot
16-12. De enige Europese hulp,
die premier Den Uyl in Brus
sel kreeg toegezegd, was de
belofte, dat Londen en Parijs
de Arabieren ervan zouden
proberen te overtuigen, dat
Nederland volledig achter de
„verklaring van de Negen"
stond en dus niet meer geboy
cot behoefte te worden. Velen
in Nederland stelden toen
woedend vast, dart de gemeen
schappelijke markt voor olie
en ol'eprodukten had opgehou
den te bestaan. Het door de
sjeiks in de tang genomen Ne
derland moest zich blijkbaar
maar alleen zien te redden.
Den Haag reageerde zacht
moedig op de houding van zijn
EG-partners. Minister Lurbbers
merkte weliswaar op dat de
aardgaskraan voor het buiten
land dicht zou gaan, als de
Het was de Nederlandse be
volking, drie voorlopig ais eni
ge de buikriem moest aanha-
len. De distributiewet van
1939 werd van stal gehaald. Er
kwam een zon dagsnj verbod
voor motorvoertuigen, dat voor
het eerst op 4 november van
kracht werd. Op 12 januari
werd dit vervan „en door een
bondistributie, die duurde tot
4 februari. Tevens werd op de
bevolking een beroep gedaan
om vrijwillig minder energie
te verbruiken: niet harder rij
den dan 101 km per uur, meer
reizen met het openbaar ver
voer, lager zetten van de ver
warming, sluiten van de gor
dijnen enz. De leden van het
kabinet lieten niet af het pu
bliek ervan te doordringen dat
het bittere ernst was. Op 24
november noemde premier
Den Uyl de situatie „grim
mig". Drie dagen daarna voor
spelde staatssecretaris Van
Hulten een crisis, die zou du
ren tot 1985. Op 30 november
deelde minister Lubbers mee
dat wellicht al op 1 januari de
Het einde van de benzinebonnen.
sprake was van een noodtoe
stand.
Deze mening werd nog ver
sterkt, doordat de regering
zich hulde in een mist van
geheimzinnigheid. Zelfs ka
merleden k.egen geen ol.ecij
fers meer te zien. (Achtera,
heeft het kabinet deze geheim
zinnigdoenerij verklaard vanuit
de overweging dat de Arabie
ren wel eens aaanstoot hadden
kunnen nemen aan het verleg
gen van de oliestromen door de
oliemaatschappijen. Dit was
overigens openlijk door presi
dent-S'recter Wagner van de
Shell bekendgemaakt). Het een
en ander had tot gevolg dat de
bondistributie van benzine in
Januari een complete misluk
king werd. Met name de
pomphouders in het grensge
bied die geen tekorten biij de
hun leverende maatschappijen
konden ontdekken en met lede
ogen toezagen hoe hun klanten
in het niet distribuerende bui
tenland gingen tanken, lapten
de voorschr.ften van de rege
ring aan hun laars.
Zij werden „burgerlijk on
gehoorzaam".
Later heeft de regering toe
gegeven, dat de bondistributie
achterwege had kunnen blij
ven. Tevoren zou haar infor
matie echter ln een andere
richting hebben gewezen. Dat
roept een vraag op, die ook
tijdens de ers s veel werd ge
steld: heeft de regering niet
te veel op het kompas van de
oliemaatschappijen gevaren
Op een sympos.um over multi
nationals, dat begin dit jaar in
Delft werd gehouden, zei pre
mier Den Uyl tegen ANP-ver-
slaggevers: „Wat er aan olie
binnenkwam, dat wisten we
vrij precies, maar hoe de
voorraadpositie van de maat
schappijen was, daar kwam je
niet achter". Met andere woor
den: ook het kabinet wist niet
exact waar het aan toe was.
land zeer fors bezuinigde binnenlandse behoefte door de
(128.000 ton minder in drie vrijwillige besparingen wei
maanden), nam de netito uit- licht veel kleiner was gewor-
voer toe (van 415000 tot den, dan men had verwacht.
488.000 ton). Hiervoor is nog De export zou daarvan dan
geen officiële verklaring be- derlcndse automobilist dan
kend. Een woordvoerder van he'r'.-en geprofiteerd. Is de Ne-
het ministerie van Economi- toch een kle'n beetje bij de
sehe Zaken opperde dat de neus genomen?
partners Nederland niet vol
doende zouden steunen, maar
dit dreigement werd nimmer
uitgevoerd. Ook het onder
vergunning brengen van de
export van olie en olieproduk-
ten was nauwelijks een se
rieuze maatregel. Permissie
voor uitvoer naar een EG-land
werd immers automatisch ver
leend, terwijl de overige ex
port alleen gebonden was aan
de voorwaarde, dat de binnen
landse voorraden daardoor niet
mochten worden aangetast.
Er was de regering, naar
men moet aannemen, veel aan
gelegen de internationale sta
tus van de Nederlandse raffi
naderijen te handhaven. Een
woordvoerder van het ministe
rie van Economische Zaken
motiveert dit nu als volgt:
„Wij moesten op lange térmijn
denken. Het zou de in het
Riinmondgebied aanwezige
raffinarderijen ernstig ge
schaad hebben als de regeling
het binnenlandse verbruik had
bevoordeeld ten koste van de
export. De buitenlandse cliën-
tele moet zich blindelings kun
nen verlaten op de Nederlandse
olieindustrie. Zo niet, dan zou
men zich in de toekomst wel
eens tot andere leveranciers
kunnen wenden".
algehele consumptie zou moe
ten worden beperkt. En toen
ais ciimax i er_c.ieen aö nis-
ter- president op de bee.douis
en sprak de inmiddels ge
vleugelde woorden: „Da we
reld van voor de crisis keert
met terug".
Aanvankelijk had het publiek
weinig moeite met het opvolgen
van de door de overheid gege
ven richtlijnen. Maai- dat ver
anderde toen men iangs om
wegen, waardoor de feiten
nogal eens vervormd werden,
meende te bespeuren dat de
toestand niet zo dramatisch
was- Districtsbestuurder
Schravemade van de indus
triebond NVV, die zich liet
inlichten door kaderleden
werkzaam in de olieindustrie,
verklaarde herhaaldelijk dat
de raffinaderijen geen moeite
hadden om aan grondstoffen te
komen. Dit soort berichten
veranderde de publieke opinie.
Met name de Horeca en de
Bovag, die hun omzetgrafieken
bijna loodrecht zagen kelde
ren, oegonnen luidkeels tegen
het regeringsbeleid te protes
teren. Kort voor Kerstmis
meende 69 procent van de Ne
derlandse bevolking, zo wees
een enquête uit, dat er geen
Hebben de oliemaatschap
pijen (van Nederlands stand
punt oezien) geprofiteerd van
het soepele regeringsbeleid
t.a.v. de export, waardoor de
maatschappijen vrije toegang
behielden tot de wereldmarkt?
Op deze markt wraen de prij
zen sinds oktober gestegen tot
hoogten, waarvan een oliehan
delaar met grote voorraden
zelfs niet had durven dromen.
De cijfers: van november tot
en met januari (73-'T4)- pro
duceerden de Nederlandse raf
finaderijen bijna 15 miljoen
ton (was in de overeenkomsti
ge periode van '72-'73 17,5
miljoen ton). Hiervan werd
6.1 milioen ton (was: 8,8) net
to exëxporteerd (export minus
import) Ru m 2 2 miljoen ton
(was: 3,1) verdween in de
vorm van bunkerolie voor
schepen. Nederland zelf kreeg
6.2 miljoen ton (was: 7,3) het
geen voldoende was om de
verminderde behoefte te dek
ken.
Over het geheel genomen
hebben de maatschappijen dus
geen voorkeur getoond voor
Nederlandse ol buitenlandse
afnemers. Maar neemt men de
diverse produkten apart onder
de loep, dan wekken de cijfers
in één geval verbazing: motor-
benzine. Want terwijl Neder-
(Van onze redactie
buitenland)
De Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken, ni'ii -
ry Kissinger, is gisteren zijn
achtste en waarschijnlijk tot
dusver moeilijkste vredesmis
sie in het Midden-Oosten be
gonnen, sinds het uitbreken
van de okiober-oorlog vorig
jaar. Sinds Kissingers laatste
bezoek, minder dan een maand
geleden, is er een en ander
veranderd.
De top in Rabat bracht een
hermeuwue eiKenmng van
de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie als enige vertegen
woordiger van het Palestijn
se voiz, en toekomstige auto
riteit van een bevrijde wes-
teiijtte Joruaanoever. Het ge
schil tussen Jordanië en de
PLO is. althans voor de bui
tenwereld, bijgelegd. In die
periode is er ook in onver
wacht hoog tempo een toena
dering tot stand georacht
tiissen Egypte en Moskou. De
Egyptische minister van bui
tenlandse zaken Ismail Fah-
mibez Fachmi bezocht vorige
maand de Sovjet-Unie en de
Russische partijleider Leonid
Breznjev wordt in januari
ill Cairo verwacht. Kissinger
moet er dus rekening mee
houden dat Egypte zich tot
de Sovjet-Unie kam wenden
voor diplomatieke en politie
ke steun, als de verhouding
Cairo-IVashington bekoelt.
Na Rabat is het voor de
Arabieren gemakkelijker om
de V.S. en Israël verantwoor
delijk te stellen voor het
traineren van de onderhan
delingen als deze l~nden de
PLO niet willen erkennen
als gesprekspartner. Het in
ternationaal aanzien van de
PLO is de laatste tijd steru
gestegen. De Franse minister
van buitenlandse zaken, Jean
Sauvagnargues sprak met
PLO-leider Jasser Arafat en
de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties no
digde de PLO uit het woord
te voeren tijdens de debatten
over het Midden-Oosten, die
op 13 november beginnjn.
De top in Rabat heeft
enerzijds gezorgd voor grole-
re eenheid onder de Arabie
ren, maar andzrzijds voor
een verbreding van de kloof
tussen de front-st.aten
Egypte, Syrië en Jordanië en
Israël. Sinds Rabat is de
PLO als het ware ook
„front-staat" geword n, de
betrokken moet worden bij
vredesonderhandelingen. Is
raël is wel bereid met Jorda
nië te onderhandelen ov r de
westelijke Jordaanoever,
maar niet met de PLO. De
VS hebben zich nog niet dui
delijk uitgelaten over hun
houding ten opzichte van de
PLO.
Kissinger zal zich in Cairo
in de eerste olaats laten in
lichten over de besprekingen
in Rabat en op ziin beurt
president Sadat op de hoogte
brengen v->n zi'n "esnrekkeei
in Moskou en andere
hoofdsteden d'e hri on zijn
huidige wereldreis heeft aan
gedaan. PLO-l»ider Arafat is
maandag in Cairo aangeko
men voor bes'Te1:'11 "°n mot
minister Fachmi en president
Sadat, mier het wordt on-
waarschi'nliik geacht dat hij
onk K'ssm"e- ral ontmo-t-n.
Na een verh'i'f van ongeve»r
15 unr »n Egvnfi r*i de
A™"rOrMiwe mlnis*»r <!,,<>--
reizen naar Saoedi- rabië
Jordani», Syrië en Israël.
BRUSSEL (ANP) De Belgische minister van Financiën
Willy de Clercq, heeft een versoepeling aangebracht in de kre
dietbeperking in zijn land. De Belgische banken mogen de om
loop van hun kredieten aan bedrijven en particulieren laten
stijgen met 16 pet, op jaarbasis, tegen 14 pet. in de vorige pe
riode die op 31 oktober eindigde.
Exportkredieten, betaalbaar op halflange termijn, zullen voort
aan niet meer begrensd zijn en de aangroei van export ver ri«'h-
tingen op korte termijn is nu op 24 pet. gesteld, inplaats van
op 16 pet.
De blokkering van fondsen door de banken bij de Belgische
Nationale Bank zal niet meer worden verhoogd. Er zijn verder
bijzondere schikkingen getroffen om een doelmatige financie
ring van de kleine en middelgrote ondernemingen te verzekeren.
Brieven voor deze rubriek moefer*
met volledige naam en adres worden
ondertekend. Bij publikatie zullen deze
verrrfeld worden. Slechts bij hoge uit
zondering zal van deze regel worden
afgeweken. Naam en adres zijn dan b!J
de redactie bekend. Publikatie van brie
ven (verkort of onverkort) betekent niet
dat de redactie het In alle gevallen
eens Ie met inhoud, c.q. strekking.
Het totale afbraafcvoetbal be
gint zich steeds meer af te
tekenen. Een Buropaoupauel
duurt tegenwoordig 30 minu
ten zuivere speeltijd, de rest
wordt gevuld met ouwehoeren,
vrije trappen, muurtjes op zijn
plaats zetten en vechtpartijen.
U kunt het met de stopwatch
controleren. Nu Piet Keizer
zijn beste tijd heeft gehad,
zijn in de og-.i van Jan Pu
bliek, Neeskens en van Hane-
gem de nummers 2 en 3 van
het Nederlandse voetbal. In de
wedstrijd Feijenoo.d-Barcelo-
na stonden de heren tegen el
kaar en wat zag het volk, een
ordinaire gooi- en smijtpartij,
ze.rs ve.e jeugu.e-.uers zien
dit sloopwerk als het grote
ideaal en noemen zoiets ka
rakter. De solist, een van de
attracties van het voetbalveld,
is verdwenen. De grond inbo
ren is het devies en de dek
mantel; het is geen ouwenwij-
venspel. Op een punt ben ik
het niet helemaal eens met
Jan Wintraeken- Hij schrijft
dat de toestand hopeloos is,
maar er is nog een wapen
sterker dan de atoombom en
dat is de pers. De journalisten
moeten de harde, vuile en
wauwelvoetbalschoenenaan-
hebbers met hun pen de grond
inboren. Kijken wat er dan
van het karakter van die anti
voetballers overblijft. De
hardste schreeuwers krijgen
de meeste aandacht. Maar voor
mij is de bescheiden Jan Win
traeken een groot journalist,
met durf in zijn mieter. Daar
om van mij een daverend ap
plaus en de vraag of hij bij
zijn collega's medestanders
kan vinden, die ook verstand
van voetbal hebben. Jan, er
z.jn genoeg echte voetbalken
ners, maar ze schreeuwen niet
hard genoeg.
BREDA A. BOEREN
Daigölij'ks ben ik op pad met
de fiets en met mijn trouwe
hond Loek'i en als ik dain zie
wart er staat te vergaan op het
land dan vind ik dat ten he
mel schreiend. Nu zijn er
mensen die rndj daar op wij
zen en zeggen er behagen in
te hebben en dat stuit mij
tegen de borst- Zelf heb ik
gewerkt in Rotterdam, ik deed
diat oir. een cent te verdienen
ook all was het soms maat"
voor een pot 'bier. Dat de
landbouwers dit gewas nu
hebben ingezaaid of gepoot om
er niets op te vendienem dat
zal toch wel geen mens gelo
ven. Daarom hoop ik dat de
regering c'eze mensen de scha
de vergoedt.
BOSCHKAPELLE FRANS -
VAN LEUVEN
(Van onze correspondent)
EINDHOVEN Het specia
le team „Kapitale misdrijven"
van de EUdhovense politie
heeft amoer een maand na
ziin onrichtin*? de vorige week
vriidag geoleegde overval op
een oost**gentschap in die stad
in drie dagen opgehelderd.
Gistere'-» wedden drie verdach
ten in E'ndhoven gearresteerd,
mor."Pn in d° Veftüd van 25
tot 30 iaar. Bii een huiszoe
king eerden ook drie waoens
gevonden, waarbii een in een
ha^klok verborgen automa
tisch oistool. De buit, die vijf
tien mill? bedroeg, was ten
dele vergokt.
ïïat!T3: al voor6560--
4 volwassenen, 843 cc, 125 km/u.
Importeur Leonard Lang, Stadhouderskade 113, Amsterdam. Telefoon (020) 73 08 67. Prijs incl. B.T.W. af Born.
