-te tel
Aandacht
voor
Vlaamse
boeken
lllannoo
Wffi WIL AMBACHT?
NAJAARSPLATEN
ONVERSLIJTBAAR
mt f w r
3 boekenweei
Tmanteau 9H
Groningen openbaar in Turnhout
Grafiek van Henry Moore in I.C.C. Antwerpen
en Vlaming, 'n ganzenbord en Polen: goed voor een roman
VT >yWw W V:P.
- h'M
Uit
38e BOEKENBEURS
IN ANTWERPEN
ijdschrift
1 i/rn !l november 1974
-
ft'it ge ver ii Enmaüs~f *fe=ü|
oek
xpositie
oek
ota bene
laat
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1974
M
- REQUIEM van Verdi op 2,
[10 november m KVO, Ant
herpen.
BENELUXCON '74 scien-
fiction conventie op 9 en 10
J in Evert Kupersoord,
érsfoort- (»1- 03ü"
j80235) i
GRAFIEK van Johan de
*-t£ tot 7 dec- in galerie
jjn, Breda-
s CAMARETTEN, op 7, 8 en
o, t.H. Delft wordt
nd door Ton Lute. Elf
--oen schreven al in op dit
teurcabaretfestival
KOFFIE-ooncert-gratis- in
reelinokhuns (HBO) De
h op zondag 3 nov. 12.00
Muamatsu -kwintetvijf
niksten uit de Koos Verheul
ooi.
THE Mighty Plea, bekend
rikaans trombonist treedt
nov op in Roaring Twenties
rilub Ginnefoemmarkt, Breda
met RTCB Paradise jazz-
0 JOOP Rooijers toont tot 26
nov schilderijen in galerie
Icon, Nieuwlandstr.
TB-
GETEKENDE kunstenaars-
-rtretten Ü59 stuks) te zien
tot 2 febr. in Prentenk-
t van Rijksmuseum Ar
dam.
LEDEN van de Raad voor
de Kunst werden: G. Sluizer
■(film), Drs. R. Bloem (lette
ren), H. Soudanit en E. van
jicht (muziek).
t GALERIE d'Eenidt toont in
;aistr. 270, Amsterdam Nieu
we keramiek uit Delft (Jan
"aans. Jan van Leeuwen, Jan
'éidell en Jannie van Rooy-
en) en in Nw- ZijdB Voorburg-
1 306 tekeningen en aqua-
ilen van Miro, Grosz, Ko-
rohka, Slijters, Toulouse
tree. Van Dongen e-a-
w1
„Ik geloof niet, dat het een
kwestie van cultuurverschil is,
maar wel van techniek", zegt
me voorzitter Wauters van de
Vereniging ter bevordering
van het Vlaamse Boekwezen
(VBVB). „De Vlaamse uitge
vers zijn veel jonger dan de
Nederlandse- en beschikken
daarom nog niet over het ap
paraat om volledig op de Ne
derlandse boekenmarkt mee te
doen". Antwoord op de vraag:
waarom wordt er in de Neder
landse publiciteitsmedia door
gaans nog zo weinig aandacht
geschonken aan het boek van
Vlaamse auteurs, ondanks het
feit, dat zowel kwantitatief als
kwalitatief in Nederlands-Bel-
gië minstens evenveel, zo niet
meer, verschijnt? Wie wèi
geïnformeerd wil worden kan
goed kijken op de 38e BOE
KENBEURS VOOR VLAAN
DEREN, tot 11 november in
het Bouwcentrum, Jan van
Rijswijoklaan, Antwerpen. Te
recht heet deze beurs: „de
grootste manifestatie met Ne
derlandstalige boeken in het
Nederlands taalgebied". In 70
stands (drie zalen) worden
ongeveer 20.000 titels van 250
Vlaamse en Nederlandse uit
geversfondsen getoond. Veer
tig lezingen, voordrachten en
manifestaties door gerenom
meerde- en jonge auteurs vor
men daarbij, iedere dag, een
aantrekkelijke bijprogramma.
Een beurs, die de laatste jaren
ongeveer 80.000 bezoekers trekt
Speciale aandacht krijgt op
deze beurs het jeugdboek. De
ere-inspecteur van het lager
onderwijs, C. Verleyen zegt:
„Uit enquêtes blijkt, dat 38%
van de bevolking niet leest
dit percentage verschilt niet
zoveel van het Nederlandse
bij de jeugd ligt dat echter
anders. Een sombere toon over
de jeugd is overbodig. Wel
laat de kwaliteit te wensen
over. Bovendien laten de goe
de Vlaamse auteurs op dit ge
bied verstek gaan. We hebben
in samenwerking met de Ne
derlandse boekverkopers twee
keer een experiment onderno
men in Nederland, waarbij
Vlaamse en Nederlandse
jeugdboeken door elkaar uit
gestald werden. De Neder
landse jeugd blijkt geen on
derscheid te maken. De jeugd
is vooral geïnteresseerd in
boeken, die te maken hebben
met de actualiteit van hun da
gelijkse leven".
Bij de opening van de
beurs, werden vijf onderschei
dingen uitgereikt aan de vol
gende Vlaamse jeugd- en kin
derboeken: J. Bovee: Femios
in het spoor van Odysseus
(Standaard); Chr. Guirlande:
Vaarwel Tonka (Saeftinge); J.
Marijn Rakhi en Sebastian
(Lannoo); M. Vanhalewijn:
Fioris en Floriaan (Lannoo);
C. Verleyen: De boodschap
van de onzichtbare (Van In).
Hoofdredacteur J. Winneps
drukt me aflevering tien van
zijn tijdschrift Kleuteropvoe
ding een uitgave van de
Ned. Katholieke Onderwijs
Ver. in handen dat boordevol in
formatie staat met kinder- en
jeugdboeken. Er is genoeg,
maar niet alles is goed.
Nog een grote greep ter
informatie uit het program
ma tijdens de beurs: vandaag
zaterdag 2 nov. 14 u.:
Onder het motto „menselijke
relaties in de knel" reageren
o.a. prof. Steven De Batselier
en dr. J. Verhulst op de boe
ken Verboden toegang; Ver
laat je eigen land Zachte
moordenaars en Dag. het
beste!; 15.16 u.: Gaston Claes
interviewt Rose Gronon (Is-
thar) over opmerkelijke vrou
wenfiguren in haar oeuvre;
16.30 u.: Bazuinmuziek, poëzie
en panel t.g.v. boek Zoeklust
op kastelen in Vlaanderen.
Zondag 3 nov.: 10.30 u. Prof.
M. Dewachter over boek A-
bortug als athisch conflict; 14,
u.: uurtje kleinkunst met o.a.
Will Tura, Yvan Heylen; 15.15
u.: Hubert Lampo over zijn
boek en film: De komst van
Joachim Stiller 16.30 u.: pop
pentheater over Rikske en
Fikske; 16.30 u: Dr. Herman
Le Compte introduceert zijn
nieuwste boek: Het is niet no
dig gek te zijn. maar het
kan helpen". Maandag 4 nov.:
14.30 u: voorstellen nieuwe
uitgaven met auteurs erbij:
Lampo, Hannelore, Schoeters,
Dalle, Depeuter e.a. 15.45 u:
Karei Jonckheere over Verza
melde werk van Buysse. Dins
dag 5 nov. 14 u. en 16 u.:
Twee toneelvoorstellingen
door Kon. Jeugdtehater; 14.30
u.: voorstelling van „Stadion
van Ohili", ingeleid door oud
minister Calewaert in aanwe
zigheid van aantal Chilenen.
Woensdag 6 nov.: 14 u.: muzi
kaal toneel over boeken door
kinderen. Donderdag 7 nov.
14.30 u.: Lampo over Remy
van de Kerkchove; 15 u.:
voorstelling Ballet van Vlaan
deren. 16.30 u.: Doctorandus P.
over zijn boek Zeden en onze-
den. Vrijdag 8 nov. 14.30 u.
Herman de Vos en Gaston
Durnez over hun Natihalie-ro-
mans en Belgenboeken; 17 u.
Panel van politici uit Vlaamse
partijen Zaterdag 9 nov. 14 u.
Zoekwedstrijd voor kinderen
1.30 u. Wereldpremière van
eenacter van Walter van den
Broeck. Zondag 10 nov. 11 u.
Poppenspel nav. beroemde al
bums (Suske, Wiske e.a.) van
Willy Vandersteen; 14 u.: Jan
Emil Daele over De achtervol
gers 16.30 u.: Jonge Vlaamse
poëzie. Maandag 11 nov. 10.30
u.: over mannen en vrouwen
rollen (Vrouwen weten de
weg wel); 14 u.: R. van Hae-
gendoren over Gezond bou
wen, gezond wonen; 15.15 u.:
Leopold Vermeiren over zijn
Rode Ridderboeken.
0 HOLLANDS MAAND-
LAD-323: „Speel in göds-
im niet de Messias'', sdhreef
klinisch directeur van
esnut Lodge aam J. Foudrai-
i „Ik heb ham geantwoord",
us Foudraine, „Ik doe mijn
-rste best, maar de mensen
'Hen zo graag". Slot van een
ai emotionele discussie die
"elopen tijd in HM romid Wie
is van houtgevoerd is- J-
maakt zidh kwaad over
de Franse denker Mïdhel Pou-
oult, die heeft ontdekt dat
uctaren wel, maar mensen
'et bestaan; nog kwader ijs
'j op de herkauwers en uit
eers van die ideeën (o.a. R.
-kker in „Het anonieme dem-
m"). K. van het Reve vertelt
collectief de vertaling van
"sjkins beroemde verhaal
Pystrel (Het Schot) ontstaan
fc, waarna die vertaling volgt.
W. Idema leverde inleiding op
en vertaling van het zeven-
mde eeuwse Chinese verhaal
hartstochtelijke Zhou
eng-xiam zet de Fan Lou op
elten van Fenig Memg-Long-
De rede van minister Van Ke-
-0de bij het vijftig-jarig
"taan van de Nijmeegse und-
"iteiit wordt integraal afge-
tfct, in de hoop, dat lezers
Op deze tekst, die te weinig
dacht kreeg, zullen ingaan-
'ensJotte nog een verhaal (De
Tstok) van Josje d'Haes en
chten van Hedwiig Dekker
1, Nobelstr- 27, Den
Bag)
JEUGD EN CULTUUR-9:
'n experimenteel, maar een
ctioneel cultuurbeleid heb-
n we nodig. Pas dan kunnen
pc illusies vam een culturele
evolutie opgeruimd worden,
Jtoogt dr. Konrad Boehmer
(inleiding tijdens Raad voor
de Kunst in Arnhem vorige
^jjand). Ter toetsing een arti-
jd van Daniel de Lange uit
"9: ..Cuiltuur wordt alleen
aar vernieuwd door afbraak"
Josue Castro bekijkt de ter-
ten milieu' en 'ontwikkeling'
In bespreekt het wantrouwen
der Derde wereld tegen de
Club ran Rome. Boris de Mets
gt dat de Sovjet Unie dan
,1 de tweede industriële na
tje mag zijn, maar de levens-
•tendaard staat op de zeven-
F"®jUgste (Rijkdom en armoe
P de Sovjetunie). Harm Larn-
tekent een portret van
- ^streden Zuid Afrikaan
-atsha Buthelezii (J. en C. Oe-
-ukovenstraat 37, Antwer
pen).
Snuifdoos uit Alaska.
Openbaar Kunstbezit breidt
zijn service uitvideo-produk_
ties, die door musea, scholen
en particulieren gehuurd kun
nen worden. Ook kan men zelf
viia de apparatuur van Open
baar Kunstbezit met of
zonder professionele hulp
vidieo-fiilms samenstellen. De
eerste produktie: Bskimo-
kumst, werd aan de pers ge
toond als voorbereiding op de
tentoonstelling PORTRET
VAN EEN KOLLEKTIE of
BUITEN-EUROPESE KUNST,
die van 22 november tot 6
januari te zien is in De Wa
rande te TURNHOUT. De
tweede produktie over het
Van Gogh-museum is ook
klaar. De tentoonstelling sluit
aan bij de derde serie infor
matie die Openbaar Kunstbe
zit dit jaar biedt over het
volkenkundig museum Gerar-
dus van der Leeuw te Gronin
gen, waar genoemde expositie
tot en met 27 oktober te zien
is .Drs. Harmen Honnef, con
servator van het museum:
„Het museum in opbouw
maakt 3000 voorwerpen, die
zich in particuliere collecties
bevonden openbaar. Via Open
baar Kunstbezit willen we zo-
veel mogelijk mensen daarmee
confronteren. Turnhout is cen
traal gelegen om veel mensen
in het zuiden deze kans te
geven, voordat de definitieve
en vaste opstelling in het eni
ge noordelijke volkenkundige
museum volgt". In Turnhout
zuililen ongeveer 400 stukken
te zien zi'jn.
Basis voor deze collectie
vormen de 2200 voorwerpen,
die de godsdiensthistoricus
prof. dr. Th. van Baaren gedu
rende 35 jaar bijeengebracht
uit de culturen van het Noord-
poolgebied, Noord- en Zuid-
Amerika, Afrika, Z.-O- Azië
en Zuiderzee. In '64 richtte hij
bovendien het instituiur voor
Godsdienstihdstonische Beelddo-
cumentatie op. In '68 schonk
hij zijn collectie aan de uni
versiteit van Groningen. Na
jaren geharrewar komt er nu
een museum van de grond, die
uniek in Nederland ver
bonden is aan een universiteit.
Voorwaarde van Van Baaren
was echter: algemeen publiek
toegankelijk mallen van de
collectie. In '70 werd door de
gemeente Leeuwarden de col
lectie Van der Meuilen (600
meesterschap is, voor zover
mij bekend, niet of nauwelijks
in ons land te zien geweest.
Het is ook voor de eerste
keer, dat zijn grafisch oevre
tentoongesteld wordt bij onze
huren. In het Internationaal
Cultureel Centrum, Meir.
ANTWERPEN is tot en met
17 november, dagelijks van
10.00-18.00 u-, een indrukwek
kend overzidht daarvan vrij te
bezoeken- Na Duisburg, Ham
burg en Darmstadt is Antwer
pen de vierde en laatste plaats
waar deze te zien is. Er is een
viertalige catalogus met 58 re-
praduikties voorhaniden-
Moore heeft vanaf de derti
ger jaren, nogal wisselvallig,
houtsneden, litho's, etsen,
aquatints, droge naalden, ko
pergravure: en buriijragravures
vervaardigd. Vanaf '31 tot '73
is zijn ontwikkelingsgang via
deze materie goed te volgen.
Je ziet duidelijk de wissel
werking tussen zijn grafische
HENRY MOORE (76) heeft dei'landse Erasmusprijs. Zijn werk en zijn befaamde scu'lp-
als beeldhouwer een wereld- grafische werk is veel minder turen, maar daarnaast is er
faam. In '68 kreeg hij de Ne- bekend. Deze kant van zijn sprake van zelfstandig gra
fisch werk. Zijn talrijke schet
sen vertellen iets over,bet ont
staan van zijn beelden; zijn
bladen getuigen van zijn gang
via de prehistorie en de primi
tieven, Egypte en de Suime-
riers, Midden-Amerika en Af
rika na,ar de natuur als zijn
grote leermeester. Na Epstein
was hij niet alleen degene, die
in Engeland de herleving van
de plastiek inluidde, maar te
vens Europa van een al te
klassistisdh ideaal afhielp.
Er is een poging onderno
men ordening aan te brengen
in de geëxposeerde bladen. Zo
wordt er onderscheid gemaakt
Moore: Twee zittende figuren ('70'71).
tussen: ideeën, schetsen en
ontwerpen in verband met
zijn plastische werken; figuur-
voorstellingen in lijnen, inspe
lend op de demontabele scuilp-
btTvÜ. ,de Vlaming WARD
PUÏSLINCK verscheen de
«uwe roman HET GANZEN-
Mon JUltg' Manteau - f
;'j e reeds eerder aan-
tjmg wertj tot de oprichting
k-t 8a I°t behoud van
«et ganzenbordspel in de Ne
erlanden. Het boek zit knap
r en de constructie
|rla" «w een vondst heten.
st net weliswaar geen
b f""e elementen toe aan
vXnCk! toch al plastische
dat l het nieuwe is wel,
hij voor het eerst autobio-
k elementen inlast.
-„ui8 het boek "iet uitge-
to«l. d 'naatschappij-kritisch,
fcelt. ?Thn? kan «in, al
EuU?etu2!eh in „het na-
folo„ hybridische, perverse
n met zijn operetteachtige
Jnermeisjes, zijn dollarhoe
f 21Jn kerstkaartlandschap-
pen uit de Tantra, zijn kelder
gaten die naar jodenvervolgin
gen roken, zijn aangeschoffel
de en opgeharkte concentratie
kampen, zijn gestandbeelde en
verzuilde vorsten, zijn Veneti-
aanse décors van Canaletto,
zijn namaak-ikonen op worm
stekige kaasplanken, zijn seig-
neuriale Saksische bombast en
zijn heigende heimelijkheid"
aldus de auteur.
In opzet is het boek een
journalistiek verslag dat
enige aanlooptijd nodig heeft
van een reis naar Polen. De
Engelsman Fisher nodigt hem
naar Warschau in verband met
de verfilming van een van
zijn boeken. Deze Fisher moet
olotseling naar Italië en geeft
Kuysiinck een 18e eeuws gan-
-enbord om er zich tijdens
zijn afwezigheid mee te ver-
Ruyslinck
maken op zijn hotelkamer
Hoe deze transactie tot stand
kwam weet ik niet precies,
omdat bij dat fragment in
mijn exemplaar acht pagina's
ontbraken en ik waarschijnlijk
te lui was om bij de uitgever
een nieuw aan te vragen. Met
wat Freudiaanse beelden in
zijn achterhoofd (maar dat is
meer Spielerei dan gefun
deerd) begint Ruyslinck zet
ten op dat bord te doen. Deze
zetten corresponderen dan in
zijn herinnering met gebeurte
nissen uit zijn verleden. Tus
sendoor wandelt hij door War
schau en ontmoet daar allerlei
mensen. Op deze wijze kan
Ruyslinck' de meest uiteenlo
pende dingen kwijt en houdt
ze door zijn ganzenbord toch
bijeen. Daardoor zit het boek
vol vermakelijke, ontroerende,
ironische verhalen met een
grote diversiteit, opgehangen
aan één rode draad.
Zo passen zijn ontmoetingen
met zijn Poolse vertaalster Le-
onowioz, bezoek aan geboorte
huis van Chopin, de hoer Ma-
nana, zijn jeugdliefde Gertru
de, gesprek met de beroemde
poppenspeler Obrasov, de ver
halen over het Eilandje in zijn
jeugd en het dwaze Eureka-
bureau, over de babka in
Kampinos, de Antwerpse anti-
quair Eyckmans met zijn poli
tieke hoest etc. etc. allemaal
in de hokjes van zijn ganzen
bord. Ruyslinck voegt ook en
kele verhalen in, die als losse
novellen al een uitgave waard
zijn, zoals over Achiel op zoek
naar God en zijn naar zijn
Werkloosheid en komend
Monumentenjaar kunneci méér
met elkaar te maken krijgen
dan het feit, dat de overheid
extra werkprojecten gaat fi
nancieren als vorm van werk
verschaffing. De andere kant
van de medaille: wie kan nog
restaureren? Ambachtslieden.
En die zijn er nog nauwelijks.
De vertechnisering van het
produktieproces heeft van am
bachtscholen technische scho
len gemaakt etc. Het metse
laarsvak is in vele gevallen
nog nauwelijks ambachtelijk
te noemen; hetzelfde geldt
voor timmerlieden. Echte am
bachtelijke bedrijven aLs leer-
be werkers (schoenmakers),
meubelmakers, smeden ver
dwenen meer en meer. Zelfs
in het kunstenaarsvak (op de
kunstacademies) is een stuk
handvaardige ambachtelijk
heid verdwenen. Nu er, met of
zonder nostalgie, steeds meer
aandacht komt voor behoud
van, wat heet het natuurlijke
milieu; voor het behoud van
oude gebouwen, het renoveren
van woonhuizen in plaats van
net volstorten van bekistingen
in het landschap, ontbreken de
mensen, die dat niet alleen
nog kunnen, maar bovendien
de liefde voor een ambachte
lijk herstel bezitten. Steenhou
wers, houtsnijders, schrijnwer
kers, stucwerkers, glasbran
ders en -zetters, smeden, ko
perslagers en -drijvers, lei- en
rietdekkers, goede straatma
kers met fantasie, „ouderwet
se" timmerlieden e.a. zijn no
dig bij deze karweien. Maar
waar zijn ze? Het zou daarom
zinvol zijn als er méér moge
lijkheden kwamen om bv de
vele werklozen in het bouw
vak op dit moment kansen te
geven zich te bekwamen in
een meer ambachtelijke rich_
ting Dat zou wel eens zinvol
kuncien zijn. Maar dan zal de
vraag van de werklozen zelf
moeten komen. Of zijn er mis
schien toch minder werklozen
op dit terrein dan de statistie
ken aangeven, omdat ze te
druk zijn voor genoemde sug
gestie in verband met de vele
klussen, die ze ouderhanden
hebben?
stuks uit voormalig Nod.-Oost-
Indië en Nieuw-Guinea) in
duurteen afgestaan aan Gro
ningen. De gemeente Deventer
schonk bovendien de verzame
ling van het opgeheven Tro
pisch Landbouwmuseum en in
'71 voegde daar de zakenman
E. ten Houben daar in bruik
leen nog eens 1200 voorwèr-
pen uit WeSt-Afrika, Borneo,
Luzon (PWlippijnen) en Tai-
want aan toe. Zo ontstond deze
belangwekkende verzameling,
waarmee men door de begelei
ding de mensen wil confronte
ren met de Derde Wereld. De
tentoonstelling in Turnhout
belooft daarvan een indruk
wekkend beeld te geven.
(Informatie Openbaar Kunst
bezit, Herengracht 23, Weesp,
tel. 02940-15266).
H.E.
De najaarsaanbiedingen van
de platenmaatschappijen dik
wijls met belangrijke kortin,
gen zijn weer goed op gang
gekomen. Phonogram (Philips,
Dec ca, Argo) is bezig met „De
Klassieken", een opbouwdisco-
theek met 44 lp's, uitgestreken
over twee jaar, die voor
f 24,90 per maaad het stand
aard klassieke repertoire thuis
brengt. De belangstelling voor
de klassieken is groot; in vier
jaar tijds verdubbelde Pho
nogram zijn omzet op dit ter
rein In het Philips-najaar zit
ten van Mozart de complete
strijkkwartetten en de 31
vroege symfonieën (St.-Martin
in the Fields); op 9 lp's in één
cassette de beroemdste orkest
werken van Bach (I Misici)
en de reeds besproken
Handel sonates voor blaasin
strumenten (Brüggen). Ook de
tien Bruckner-Symphonieën
(12 lp's) vallen onder de inte-
konreeks (i.e. f 169,- tot 31 ja
nuari; daarna f 312). In de
najaarsaanbieding van Decca
zit de complete vocale en in
strumentale muziek voor ka
merensemble van Schönberg
SI op 6 (Argo ZRG 773-5) S
lp's voor f 78), die we konden
beluisteren, in een sublieme
uitvoering door The Academy
of St.-Martin in the Fields.
Het lijkt er dikwijls op, dat
dit befaamde orkest al zijn
gedisciplineerde Engelse
„droogheid" weet te vergetem
en meegesleept wordt door
Corelli's Italiaanse gloed. Maar
het blijft uiteraard correct.
Zoals bekend werd Corelli on
sterfelijk op het gebied van de
concertante muziek. Hij is de
schepper van het klassieke
concertino van twee violen en
een vioolcello. Als violist bij
uitstek dacht hij fijnbesnaard.
Onder deze 12 eoncerti grossi,
(5 lp's, resp. f 89 en f 130) en
3 lp's met Kodaly's complete
orkestmuziek onder Dorati.
Opvallend zijn ook een aasital
nieuwe plaatcassettes van
Decca en Argo, waaronder het
volledige Zwanenmeer van
Tsaikowski (Radio Phiiharmo-
nisch) de volledige Cosi fan
tutte van Mozart met o.a. Te
resa Berganza en de 12 Lon-
dense Symfonieën van Haydn
(6 lp's onder Dorati). Tenslot
te van CORELLI: DE
TWAALF CONCERTI GROS-
Corelli
die postuum hij Roger in
Amsterdam verschenen, is de
achtste (Kerstconcert) wel het
populairst, maar de nobele
muzikale barok spreekt in al
haar gaafheid uit het totale
oeuvre, dat vol contrastrijke
vondsten zit. Die worden in de
goede zin van het woord door
de uitvoerenden uitstekend
uitgebuit. De persing van de
platen is redelijk.
tuiur; speelse Kjin-imipravisa-
ties; bladen geïnspireerd door
persoonlijke affecties; zwart
wit bladen, opvallend door ge
sloten vlakken en kleurbladen
op onderzoek naar ruimtelijke
verhoudingen. Maar ook los
daarvan kun je er genieten
vain die prachtige etsen uit het
Elephant Skull Album, de Sto-
nehenige Reeks om er een paar
te noemen uit de laatste jaren,
waarbij zijn zelfstandige gra
fische ontplooiing opvalt. Het
is geweldig om in de totaliteit
van de expositie te zien hoe
Moore telkens weer met tailo-
ze varianten worstelt en speelt
met de ruimtelijke ervaring in
de natuur en met de natuurlij_
ke gegevens zelf; hoe hij
daarmee invloed heeft gehad
op veel sculpturale ontwikke
ling. Dit zijn enkele aspecten
van deze boeiende tentoonstel
ling, die een inzicht geven in
de totale Moore. Een van de
belangrijkste figuren in deze
eeuw bij de artistieke vormge
ving van de wisselwerking
tussen natuur en ratio, de
menselijke geest-
H.E-
zeggen nooit uitgegeven
verhaal uit zijn beginperiode
„De barstenmaker". Eigenlijk
dus een verhalenbundel van
275 pagina's, die je toch als
een totaliteit beleeft. Dat Fis-
her tenslotte een soort bedrie
ger blijkt te zijn, is niet van
zo'n groot belang. Van meei
belang lijkt (en dan is er dus
toch wel sprake van wat dan
engagement heet) dat Ruys
linck zich door het naoorlogs
Polen bedrogen voelt. Een
zeer menselijke roman, waar
bij zijn dwingend taalvermo
gen uitstijgt boven de knappe
•onstructie.
H.E.
eindredactie
henk egbers
De heruitgave van de beroemde strip Little Nemo door Gar-
zanti/Horay is nu ook in het Nederlands verkrijgbaar; althans
het eerste deel, dat de jaren 1905-1906 bevat. In vier afzonder
lijke delen volgen nog de jaren tot 1910. Het is een uitgave van
de uitgeverij Andreas Landshof (bekend o.a. door het brengen
van dure kunstboeken - Abrams b.v.), die deze maand is gaan
draaien. Landshof sr. en jr. willen betaalbare kunstboeken op
de markt brengen. Met deze grote paperback vol Nemo, voor
12,50, zullen ze veel stripliefhebbers een dienst bewijzen.
Little Nemo in Slumberland wordt wel de beste strip, die ooit
getekend is, genoemd. Winsor McCay, de tekenaar ervan, liet
zijn eigen zoontje Robert model staan, voor deze wonderbaar
lijke reis van een knulletje, op zoek naar zijn prinses. Via al
lerlei fantastische wegen en gebeurtenissen droomt het jonge
tje zich in episodes door Sluimerland heen naar het paleis van
koning Morpheus. In het begin van deze eeuw was de strip een
groot succes in Amerikaanse- en ook Europese kranten. Dat
succes moet vooral gebaseetd zijn geweest on het feilloze teken
talent van McCay, die zich daarin al, door zijn bijna filmische
werkwijze, toewerkte naar zijn latere baanbrekende werk in de
Amerikaanse animatiefilm Zijn minutieuze tekeningen, zijn fan
tastische wereld, moet het voor een groot deel hebben van de
kleur. Jammer is daarom, dat de helft van de tekeningen maar
kleur is afgedrukt; bovendien een kleur, die afwijkt van het
origineel. De tekst (Nederlands van Yoka Berretty) is niel zó
belangrijk; de droomwereld zelf is tekst. De zeventig jaren oude
strips blijken iets van een tijdloosheid te hebben; de tijd- en
ruimte doorbrekende fantasieën bezitten de volwassenheid van
een kind en de kinderlijkheid van een volwassene. Grappig is,
dat hier en daar de totale krantenpagina, waarop ze oorspron
kelijk afgedrukt werden, staan afgebeeld o.m. met reclame voor
boksbeugels voor de jeugd. Een uitgave om in de gaten t»
bouden.
