Duitse krijgsgevangenen hadden het goed bij ons
KsK! RAPPORT VAN BONN
BUNA EEN LOFREDE
Veertigplussers en vaders
heel snel naar huis
MEDISCHE ZORG WAS VOORBEELDIG
fV PZEM
Kampen bijna
een land van
melk en honing
betaalt niets I
oor
Iternatieve
energie
binnenland
buitenland
J van Schoote Breskew.1
►ezwaren van
coördinatie-
>rgaan tegen
stemming
|De Schotsman!
Wissenkerke
Zelfs vakantie
VERVANGING DOOR SOLDATEN
Scholen en tenten UIT ENGELS „HONGERKAMP"
Paradijselijk
H ZOVeel plaats' dat de
Loon
Boek en krant
Zielzorg
„Voor de poes"
Kleding
Post
Ontsnappingen
In het kader- «- i
l^merg opleiding
rijf, slaagden voor h f*1»- I
h nieuwe staal buiwi^
utiliteitsbouw: L d
uw-Vosaemeer. j
isendaal, A. de r 0
li island, J. Pijnen tv^
Rens Bergen op zJ*«4
■beek Kruisland en A 'J-
nakers Wouw. Voor
'men weg- en wateriJ*
-uwe stijl zijn geslaJ^'
Hoon Rijen en G s-t
n Molenschot. Voor hPt
ima burgerlijke en uIS*;
Iw oude stijl slaagden
lasse Vlissingen, m
«d-Vossemeer, F. B<*
ssingen, B. van Eedenl?
Wad. A. de Jager Goj1;
ilijn Axel, C. de KortV
OP Zoom, J. Kro« J?'
Uzen, F. Lantsheer KW'
gONN De 7.000 Duitse soldaten die
na de oorlog enige tyd in ons land in
krijgsgevangenschap verbleven, hebben
|iet goed gehad, zeker in vergelijking
met hun lotgenoten elders.
Zoals gemeld in onze editie van 7 ok
tober j.l. heeft de Westduitse regering
een boekwerk, dat een paar jaar geleden
gereed is gekomen, kortelings vertrou
welijk aan een aantal personen ter in
zage gegeven. Uit deze (niet officiële)
publicatie putte onze correspondent in
Bonn, Frans Wennekes, de gegevens
voor deze pagina. Het Duitse rapport
heet officieel „Die Deutschen Kriegsge-
fangenen im Gewahrsan Belgiens, Der
Niederlande und Luxemburgs.
kw Stad aan 't Haïin^
f f Nisse, C. Biesheuva
l-ksland, en L. van Broeku
••n Bergen op Zoom ',v
*g- en waterbouw oude
lagden: J. van Loon vj
"•t en J. Oomen uit
ran een onzer verslaggever
MIDDELBURG (J I
tderzoekingen op het gebthl
\n alternatieve energie». I
ekking doet de N.V. P.Z.E.M. I
■en financiële uitgaven Du I
ïbben Gedeputeerde State I
n Zeeland geantwoord i; I
agen van het PPR-StatenM
1. van der Helde.
Het Statenlid had verder je I
raagd hoeveel de PZEM jen I
Ijks besteedde aan kernena-l
leonderzoek. Volgens G.S. be-l
eedt de PZEM zelf echter I
een geld hieraan- Het nutste!
rijf draagt elk jaar 2,2 nl-l
en gulden bij in de kostal
_n de n.v. Kema te AmhaJ
aatstgenoemde besteedt vi
aar totale middelen van
ïiljoen gulden ongeveer
jrocent aan onderzoek op t
lebied van de kernenergie. Del
tema doet zo goed als geen f
litgaven voor het ondenoekl
|o het gebied van alternate» f
ner gi-eop wekki n g L
De PZEM blijkt verder niet I
etrokken te zijr. bij het I
»kt met windcentrales, «e«l
frojekt de Raad voor de Oceel
5grafie uitvoert met een aan-1
bedrijven.
(Van een onzer versloggev*
GOES Het Zeeuw «<H
iinatieorgaan voor Ba»";
landschaps- en mllta1'**
tning heeft bij de gew«»r
raad van Wissenkerke
zwaar gemaakt tegen be
werp-bestemmingsplan J.
Schotsman". Dit P|MI
ruimte aan een recresw n
tram van 25 ha., dat Jl
grootste deel ta b"' V|
worden genomen door i
peerterreinen voor
tour- en stacaravans
Ook is er grond S«rt
veerd voor de bouw
aantal zomerwoiungen-
gens het
moet volgens de ïnttJ®£1
net streekplan
land een deel van De
man gereserveerdI w°', in jt
natuurgebied Ook staa,a
toelichting op het - JJf|
Midden-Zeeland, dat Wt j(j
bevelling verdient de
recreatie onder te re
het „oude land"-
Het coörchnaHeorgaan ^1
de raad van Wissenker i
gehele bestemmmgsP'8' ^1
nieuw in overweging
men. Nagegaan nou j,
worden of situering 1(j yl
recreatie in bijvoorwej
f 1*-i v*i nt'l
oxaer nra
t. De Schotsman tf J
me lijk op ditmomem T|
een aantrekkelijk b P
creat't- en natuur*»»js
in de zomermaanden
wordt bezocht door
anten.
verdient.
Het Zeeuws c°&rt n
gaan tekent verder^ js ;rl
langzamerhand duid- ;rl
worden dat de bou l3r*
merhuizen en bunga ytf
fe oever van het v „jjcMPI
bij Kamperland m ergiss:n{|
relijk opzicht een n0g irfl
is geweest. Wat er„jdl
ïan natuurlijke ^1
newaard blijven,
codrdi natieorgaa n.
(Van onze correspondent)
BONN Wanneer men enig idee heeft van de haatge
voelens, die de Nederlanders vooral gedurende de eerste
jaren na de oorlog tegenover de Duitsers koesterden, dan
leest men het rapport van de Westduitse regering over de
Duitse krijgsgevangenen in ons land bijna als een lofrede.
Het woord onmenselijk duikt
wat de behandeling en de on
derbrenging betreft geen en-
lcele keer op en over de ver
pleging wordt opgemerkt,
dat de krijgsgevangenen het
beter hadden dan hun landge
noten in Duitsland zelf.
Voor de Nederlandse omstan
digheden in die tijd, waarin
de meesten van ons zelf nog
op een houtje beten, en in
vergelijking met het lot van
de Duitse krijgsgevangenen
elders is dit een opmerkelijk
geluid, waarop men vooral
achteraf nog enigszins trots
kan zijn. Bijzonder typerend
is de opmerking in het rapport
dat de zwaarste straf bij disci
plinaire overtredingen hierin
bestond, diat de betreffende
Duitsers naar Britse krijgsge
vangenenkampen terugge
stuurd werden.
De drie Duitse groepen geno
ten nagenoeg zelfbestuur, re
gelden in grote lijnen zelf het
werk. hadden hun eigen disci
plinaire rechtbanken en de ho
gere officieren genoten een
uitzonderlijk grote bewegings
vrijheid in ons land, waarbij
zij over eigen auto's beschik
ten. Uniek voor de geschiede
nis van het krijgsgevangenen-
wezen is het wel, dat de mari
ne-eenheden van kapitein ter
zee Bonatz recht hadden op
twee weken vakantie per jaar.
Zij voeren op Duitse schepen
van Ijmuiden naar Hamburg
en kwamen dan ook prompt
weer terug om de vakantie
voor hun kameraden niet in
gevaar te brengen- Het Duitse
rapport: „De primitieve onder
brenging op deze schepen
werd door de mannen graag
op de koop toegenomen".
Ook de korte duur van het
krijgsgevangenschap was
voorbeeldig. Reeds in de loop
van 1945 keerden talrijke
Duitsers naar huis terug, maar
dit was voornamelijk het ge
volg van de haastige spoed,
waarmee zij hun opdracht -
het ruimen van mijnen - uit
voerden en waarvoor hun vam
Nederlandse zijde toen al
openlijk de lof werd toege
zwaaid. Reeds in september
1946 was Nederland groten
deels vrij van mijnen en dit
was op zijn beurt weer het
gevolg van de nauwkeurig
heid, waarmee het Duitse le
ger de ligging van de mijnen
had geregistreerd.
Afgezien van het Incident,
waarbij twee Duitse marine
soldaten kennelijk zonder
doorslaggevende redenen
doodgeschoten werden en on
danks onophoudelijk wrijvin
gen was de behandeling van
de krijgsgevangenen bepaald
niet ongunstig, omdat er onder
hen ook heel wat lastige kna
pen waren. Dit moest, zo geeft
de Duitse rapporteur toe, wel
kwaad bloed zetten.
De eerste Duitse krijgsgevangenen worden binnengebracht.
Owvr dp hiiisvestmcr wordt.
Drukte in het kamp te Soest op 10 mei 1945: van alle
kanten komen de Duitsers hun wapens inleveren.
Over de huisvesting wordt ge
zegd, dat de krijgsgevangenen
in Bergen op Zoom en Blerick
in kazernes en die in Roer
mond in een school onderge
bracht waren- „Waar er geen
gebouwen ter beschikking
stonden, werden barakken met
plaatijzeren daken, waarin
meestal tussen de 20 en 30
.nam ondergebracht waren op
gericht. Slechts hier en daar
werden er nog tenten ge
bruikt, zoals in de kampen
van Nistelrode en gedeeltelijk
ook in Modk". Over Nistelrode
wordt gezegd, dat de tenten
hier geen voldoende bescher
ming tegen vocht en koude
boden, omdat zij wegens hun
lange gebruik ondicht waren
geworden. Bij Mook daarente
gen gaven de gevangenen de
voorkeur aan tenten boven de
vaak muffe barakken. Ook de
vaste onderkomens waren niet
ideaal, omdat de toestand van
de gebouwen vaak slecht en
de ruimte er in klein was. De
kazerne van Bier Lok was tij
dens de oorlog beschadigd en
de vensters met planken en
karton dichtgemaakt. Ook in
Oss waar het kamp een vroe
gere kloosterkapel was, had
den de krijgsgevangenen on
der de kóu te lijden, omdat in
de kapel niet gestookt kon wor
den. terwijl zij in Geertrui-
denberg „zeer slecht" waren
gehuisvest, zoals het zelf in
een officieel Nederlands be
richt 'heette.
Over de eveneens te kleine
kazerne van Bergen op Zoom
en over die van Roermond
wordt geklaagd dat zij zich
midden in de stad bevonden
„en het onvermijdelijk enge
contact met de burgerbevol
king tot incidenten leidde". In
Roermond moesten de krijgs
gevangenen bovendien op de
grond slapen, al was het dan
op strozakken, maar omdat de
meesten twee of drie dekens
hadden wordt de toestand
draaglijk genoemd. Weliswaar
werd van de inrichting van de
onderkomens gezegd, dat deze
primitief was, maar over was
gelegenheid beschikte men
overal en eens per week kon
den de meesten zelfs warm
douchen. „Uit te houden",
luidt de lakonieke conclusie in
het Duitse rapport en hieraan
wordt nog toegevoegd: „Men
mag niet vergeten, dat de Ne
derlandse bevolking toen zelf
voor een groot deel in soortge
lijke primitieve omstandighe
den moest leven".
(Van onze correspondent)
BONN Geen enkel land, zo blyjkt uit het rapport van
de Westduitse regering, heeft de krijgsgevangenen zo snel
naar huis terug laten keren als Nederland. Sociaal-voelend
als wij zijn, gold de bijzondere clementie kinderrijke va
ders en mannen van boven de veertig. Anderzijds kon Ne
derland makkelijk een groots gebaar maken, want onder
de Duitse krijgsgevangenen elders waren er reservisten
genoeg, die maar al te graag naar Nederland wilden.
De vele honderden vaders en
veertiigplusseirs, diie twee
maanden na de capitulatie in
1945 al ontslagen werden kon
den volgens de Duitse kapi
tein Groh vervangen wor
den door soldaten „uit een
hongerkamp van de Engelsen
im Bel'gié. Wij konden deze sol
daten door goede verpleging
weer i'n orde brengen".
De toestanden in Nederland
moeten wel heel erg rooskleu
rig afgestoken hebben tegen
die in andere landen, want
ondanks het levensgevaar
waarbij zij zich bij het ruimen
van mijnen blootstelden, ston
den er mass's Duitse krijgsge
vangenen in de Britse kampen
te popelen om naar ons land
te bomen. Uit deze vrijwilli
gers kan'den tenminste ruim
schoots voldoende mannen ge-
recruteerd worden om de te
ruggekeerde gevangenen, de
zieken, de 200 doden en bijna
500 gewonden te vervangen.
Deze „paradijselijke'' toestan
den worden ook geïllustreerd
door een bericht van een ge
delegeerde van het Internatio
nale Rode Kruis- die over het
kamp te Hoog Boeren bericht:
Dit détachement is midden in
het jachtreservaat van de ko
ninklijke familie gestatio-
.eerd, in een uiterst gezonde
streek- De gevangenen staat
het jachthuis, dat zeer goed
gebouwd is, ter beschikking,
en bovendien een barak, waar
in zich de wasruimten bevin
den en een andere barak die
ails badhuis dient. Twee, drie
of vier gevangenen bewonen
een kamer". In een later be
richt van het Rode Kruis heet
het over Hoog Soeren: „De
verblijven zijn niet bewaakt
en de gevangenen kunnen al
len in een kring van een kilo
meter vrij in het bos wande
len. Zij hebben ziieh echter
verplicht drie maanden lang
geen vluchtpoging te onderne
men".
De Nederlandse instanties wa
ren het er ook helemaal met
de Duitse commandant Dran
ger over eens, dat het geen zin
meer had de krijgsgevangenen
nog vast te houden wanneer
de mijnenvelden geruimd wa
ren. Dat was eerst in het wes
ten van het land het gevail
Ook het ongeveer duizend
hoppen tellende regiment van
kapitein Kaschta. dat in het
zuiden de taak van de brigade
Draeger overgenomen had, ge
noot in dit opzicht dt grootste
welwillendheid van de Neder
landers. Majoor der jagers
L V.A. de Leau, commandant
van het Bataljon Technische
Bewakinigstroepen met zetel in
de Tilburgse „Generaal Krom
hout-kazerne" concludeerde
tenminste op 1'8 juni 1946, dat
het regiment zijn taak vervuld
had en binnen afzienbare tijd
ontslagen zou worden- De in
het regeringsrapport veel ge
prezen majoor moest echter
wekeinlanig moeizaam met de
Britse bczettingsautori feiten
onderhandelen, zodat het nog
oktober werd voordat het regii-
(Van onze correspondent)
BONN Wanneer men be-
oenkt, dat nagenoeg elke Ne
derlander na de oorlog in die
pe materiele nood verkeerde,
dan moet ook de medische-
tdqi die ons land aan de
buitse krijgsgevangenen be
steedde, voorbeeldig worden
genoemd. Het met weten
schappelijke methoden samen
stelde rapport van de West
duitse regering vermeldt, dat
«J een eigen hospitaal hadden,
dat zich tot oktober 1945 in
Bloemendaal bevond. In die
maand werd het naar Sterksel
ergeplaatst, omdat het
zaïmK;e?unt Van de werk-
n ruimen van
zJh v~, zicl1 meer naar
auden bad verplaatst.
SIP*!* luzaret werd hier
r im van het sanato-
brachJT £Pi'eptici onderge-
ht. In het rapport wordt
comfort" "modern- van alle
voordoV„aKeen goede kliniali
was 70U gebouw genoemd. Er
luk in "i?011 al!emaal tege-
worden. 8ebrUik hoefden te
atf arts"? Jad de Oostenrijk-
ftassbfwj Oaulhofer, die
chimro werd d°°r een
tusson de m ^rtS en door
H'-'» rappOTt' n verplegers,
wort. „De uitrusting
met instrumenten was goed,
maar aan medicamenten was
er soms gebrek. Een bijzonder
grote behofle bestond er aan
verbandstoffen wegens de
veelvuldige verwondingen bij
het werk".
Ziekenzalen bevonden zich er
bovendien in Geertruidenberg,
Blerick en Middelburg- terwijl
andere kampen over eigen art
sen beschikten. Een typerend
beeld van de vrijheid die
Duitse krijgsgevangenen van
hogere rang genoten, is het
ook dat de artsen van Nistel
rode en Blerick op eigen gele
genheid andere kampen on
der andere Mook en Oss
konden bezoeken en dat een
tandartswagen regelmatig zijn
ronde langs de kampen reed.
Het rapport: „In noodgevallen
kon men zijn toevlucht nemer
tot civiele Nederlandse artsen
Medicamenten, instrumenten
en verbandmateriaal waren
meestal in voldoende mat-
aanwezig".Hierbij dient opge
nerkt te worden dat dit ver
meld wordt in het deel over
,.het pion.er-regjment 1 on dei
kapitein Kaschta 1946", dat de
inmiddels naar huis gekeerde
„brigade Draeger"had opge
volgd en waarop de bover
aangehaalde zinsnede over de
medicamenten betrekkinr
heeft. Voor ernstig zieken of
zwaargewonden waren de zie
kenhuizen van Nijmegen,
Roermond, Venlo, Bergen op
Zoom, Utrecht en Middelburg
beschikbaar. In veel gevallen
werden deze krijgsgevangenen
ook weer terug naar Duitsland
getransporteerd.
Aangezien de krijgsgevange
nen zwaar en levensgevaarlijk
werk verichtten, meenden zij
recht op loon te hebben. Hun
commandanten onderhandel
den hierover regelmatig met
de Nederlandse instanties,
maar tot betaling kwam het
niet, hoewel dit door het In
ternationale Rode Kruis geéist
en door de mijn-opruimings-
dient onder wie de Duitsers
ressorteerden „ten warmste
ondersteund" werd. Over de
•brigade Draeger" wordt ge
zegd: „Loon of legersoldij
.verd tijdens het werk niel
betaald. Bij de gevangenne
ning gevonden contant geld
werd afgenomen. Bij het ont
slag van de brigade in Beme-
rode bdj Hannover werd de
ichterstallige soldij eind de
cember 1945 uitbetaald. Een
rhadeloosstelling voor hel
werk is gedurende de jaren
1949 en 1950 via de „Oberfi
nanzdirektion" te Hamburg
litgekeerd en wel één rijks
laalder per dag"- Omdat er
sprake is van „via" en var
„rijksdaalders" kwam dit geld
kennelijk uit Ne Ierland.
Dit was zeker het geval met
de leden van de „Pionier-regi
ment Kaschta", die bij hun
ontslag een rijksdaalder per
werkdag uitbetaald kregen,
maar beter nog hadden het in
dit opzicht de officieren van
marine-eenheden onder kapi
tein Bonotz. Hun families in
Duitsland kregen de viervou
dige soldij uitbetaald.Die van
de manschappen werd op een
rekening, waarover zij tijdens
hun vakantie of na hun
ontslag konden beschikken,
geboekt.
Over de vrijetijdsbesteding in
de kampen wordt door het rap
port opgemerkt, dat deze we
gens de „ongunstige materiële
voorwaarden" ontoereikend
was. Ook het Internationale
dode Kruis noemde deze situ
atie „ongunstig", maar er
werd toch een zang- en to
neelgroep gevormd, die „zo
wat afwisseling in het eento
nige leven van de leder
>racht".
Terwijl er in de meeste kam
den geen boeken waren, had
nen in „Mook en Roermond
ermünste de beschikking ovei
aescheiden voorraden aan lite
ratuur". Zoals zo vaak. ver
schafte echter ook hier eigen
nitiatief enige verlichting. Z<
organiseerde men eerst in
Mook en Bergen op Zoom, en
later oOk in veel andere kam
pen cursussen in vreemde ta
len, wiskunde en stenografie,
maar volgens het rapport wer
den de gemoederen door de op
handen zijnde vrijlating zozeer
beziggehouden, dat de aanvan
kelijk levendige interesse
sterk afnam.
Tot het brengen van afwisse
ling behoorden ook informatie-
mogelijkheden, maar: „In het
kamp Roermond hadden de
krijgsgevangenen geen toe
gang tot kranten, noch bezaten
zij een radio-apparaat. Daar
entegen beschikte het kamp
Mook over een dergelijk toe
stel, evenals het kamp Hoek
van Holland",
Mook scheen trouwens speci
aal bevoordeeld te zijn, want
een gedelegeerde van het In
ternationale Rode Kruis, dat
trouw overal kwam inspecte
ren. merkte op 4 januari 1946
op, dat er hier „un peu de
football" een beetje voetbal
gespeeld werd. In Blerick
had men dat ook kunnen doen
maai' het beschikbare en in de
juurt gelegen veld, „mocht
wegens het gevaar van inci-
lenten met de buraerbevol
king niet gebruikt worden"
ildus het Rode Kruis.
Iet „pionier-regiment van ka
pitein Kaschta" kreeg het la
ter ook in dit opzicht beter
„Voor een zinvolle bezigheid
in de vrije tijd was er betrek
kelijk goed gezorgd- In alle
kampen waren er -goed uitge
ruste bibliotheken. In vele
kampen werden er toneelgroe
pen en orkesten gevormd. De
voorstellingen in Bergen op
Zoom mochten ook door leden
van regimenten uit naburige
kampen worden bezocht".
Dankzij de YMCA werden er
overal sportinstrumenten ver
deeld, zodat de bewoners van
diverse kampen onder elkaar
wedstrijden konden organise
ren en de mannen van Kasch
ta kanden zelfs allemaal maar
de radio luisteren en Neder
landse en Duiste kranten le
zen.
Terwijl echter de brigade
Draeger over eigen zielszor-
gers had beschikt, moest het
regiment-Kaschta zich in dit
opzicht „behelpen". De protes
tanten werden eenmaal per
maand bezocht door twee
Duitse dominees, die reeds
lang in Nederland woonden,
en de katholieken werden on
der de hoede genomen van
plaatselijke Nederlandse pries
ters. Deze krijgsgevangenen
jenoten trouwens in de meeste
kampen ook de vrijheid aan
le diensten in de nabijgelegen
■parochiekerken deel te nemen
?n het regeringsrapport maakt
er met geen woord melding
van dat zich hierbij incidenten
voorgedaan zouden hebben.
mernit Kasdhta op transport
naai' Duitsland gesteld kon
worden-
Met een slechts zeer geringe
restrictie sprak kapitein
Kaschta daarom ook zijn hul
de uit over zijn contacten met
de Nederlanders: „De uitwer
kingen van de oorlog veroor
zaakten aanvankelijk een
moeilijke en volstrekt begrij
pelijke instelling van de bur
gerbevolking tegenover de
Duitse pioniers, die gedeelte
lijk ook door de Nederlandse
instanties overgenomen weid,
terwijl intussen de burgerbe
volking ail lang een absoluut
sympathieke, gezonde instel
ling vomd en deze houding
metterdaad steeds duidelijker
tot uitdrukking gebracht". Met
name ontevreden was Kaschta
over de toestanden in Geer
truidenberg: „Zal het graag
rien wanneer bepaalde leden
van het bewakimgspersontel
meer begrip voor de gevange
nen bewezen". Unaniem lof
heeft hij dan echter weer voor
Bergen op Zoom: „Dankzij de
oproep van majoor De Leau
aan de bewaJciragstroepen zijn
de betrekkingen tussen de
wachtposten en de gevangenen
uitstekend", liet hij via het
Rode Kruis weten.
Neemt men dat alles bi) el
kaar. dan is het moeilijk te
begrijpen waarom de West
duitse regering dit rapport ge
heim blijft houden uit vrees
de Nederlanders op de tenen
te trappen. Slechts door een
gelukkig toeval kregen wij het
door een relatie in ons bezit,
met de smeekbede het weer
onopvallend terug te bezorgen.
Geërgerd is hierover vooral het
dagblad „Die Weit", dat dezer
dagen nog protesteerde met
het motief, dat het vele belas
tinggeld voor de honderdien
vastgehouden exemplaren van
het in linmen gebonden boek
,.voor de poes" is.
(Van onze correspondent)
BONN Op het menu-lijst
je van de zevenduizend Duit
se krijgsgevangenen in Ne
derland stonden vooral voor
die tijd lekkernijen zoals
vlees, spek, ham en thee,
maar ook brood, meel. mar
garine, vet, suiker, melkpoe
der, aardappelen, groenten,
erwten, vruchten, zout, mos
terd, peper en havermeel.
Later kwamen daar zelfs nog
chocolade, kaas, haringen,
melk, jam, koffie, eipoeder,
vanilie-poeder, nootmuskaat
en azijn bij.
Is het rapport van de West
duitse regering over hun we
derwaardigheden wordt ge
zegd dat de verpleging aan
zienlijk beter werd toen de
krijgsgevangenen van Brits
onder Nederlands bevel kwa
men te staan.
„Meer afwisseling en vitami
nen". Ook worden de rant
soenen in overeenstemming
met de internationale voor
schriften voor krijgsgevange
nen die zware arbeid moeten
verrichten, genoemd, hoewel
„het kernstuk van de maal
tijd 's avonds een soep" was.
Een lid van de internationale
commissie van het Rode
Kruis, dat in Bergen op
Zoom was gaan proeven stelt
tevreden vast. dat het ruim
schoots voldoende was. De
zelfde lof had de Rode
Kruis-man voor Roermond.
Daarom luidt het oordeel van
het Westduitse regeringsrap
port dan ock: „Het dient
vastgesteld te worden, dat de
rantsoenen voor de leden van
de brigade hoger waren dan
die van de Duitse bevolking
in diezelfde tijd". De eigen
Nederlandse soldaten hadden
het niet beter, zegt het rap
port en terwijl de Duitse
krijgsgevangenen van de En
gelsen geen sigaretten gekre
gen hadden, ontvingen zij
deze onder Nederlands be
stuur wei, al was het aan
vankelijk dan maar één pak
je per week. Mogelijkheden
om te ruilen en iets te ver
sjacheren waren er echter
kennelijk voldoende-
De meeste klachten worden
er in het Duitse rapport
geuit over de kleding en het
schoeisel, „maar het Neder
landse leger beschikte zelf
niet over voldoende voorra
den. Velen moesten het zon
der ondergoed en kousen
stellen en dat in de barre
koude", merkt het rapport
ou.
Het kledingprobleem was
vooral nijpend, omdat de
slijtage bij het moeilijke en
levensgevaarlijke ruimen van
mijnen uitzonderlijk groot
was- De Neder^ndse bewa
kers hadden dit zelf trou
wens al geconstateerd in een
mededeling van 26 december
1945 over Nistelrode: „Ook
de kleeding laat zeer veel te
wenschen over".
Het kamp in Mook beschikte
weliswaar over driehonderd
Amerikaanse schoenen, maar
deze waren niet waterdicht
en dus niet geschikt voor
werk in moerasachtig gebied.
Het Rode Kruis oordeelde
begin 1946 over de toestand
van het ondergoed in het
Roermondse kamp: „Jam
merlijk"- Een groot deel van
üe soldaten kan niet gaan
werken, omdat zij geen ge
schikte schoenen hebben".
Een lange klachtenlijst wordt
ook gevoerd over de slechte
postverbindingen, waardoor
de soldalen vele maanden
lang geen enkel kontakt met
thuis hadden, „een omstan
digheid, die hen zeer depri
meerde", maar waaraan ook
de Nederlanders gezien het
ontbreken van postverbindin
gen en de bevoegdheden van
de Engelse bezettingsmacht
niets konden veranderen.
De Nederlanders waren zelfs
zo grootmoedig, dat Duitse
officieren brieven van
krijgsgevangenen met een ei
gen legerauto in Duitsland
op de post mochten doen.
Meestal was dat Kleve, maar
het gebeurde herhaaldelijk,
dat dergelijke officieren hun
vrijheid al te royaal inter
preteerden en hi de Hel
mut'' bleven.
Ook de noodzaak, dat de
Duitse legerauto's in Duits
land gerepareerd moesten
worden, leidde er nog wel
eens toe. dat de chauffeurs
verder dan hen was toebe
dacht de benen namen.
De naburigheid van de Duit
se grens was voor - veel
krijgsgevangenen die onder
heimwee en de onzekerheid
van hun lot leden, een al te
grote bekoring. Zij poogden
op vele wegen de vrijheid te
bereiken. Zo verstopte een
krijgsgevangene in het kamp
Blerick zich op de melkwa
gen, die dagelijks ln het
kamp kwam, en probeerde
hierin te ontsnappen, maar
hij werd ontdekt".
Het rapport maakt ook mel
ding van, dat de vluchtpogin
gen vaak met een grote lis
tigheid lukten. In Blerick
ging er een Duitse officier
van door. die op weg naar
het te ruimen mijnenveld ln
plaats van de gebruikelijke
acht manschappen er heime
lijk negen had meegenomen.
Bij de terugkeer van de
Duitse colonne in het kamp
telde de Nederlandse wacht
post als normaal acht koppen
en constateerde dus dat alles
in orde was. Later ontdekte
men echter, dat de comman
derende officier ontbrak.
Ondanks de verontwaardi
ging van de Nederlandse of
ficier tilde men in ons land
kennelijk niet al te zwaar
aan de ontsnappingen. In
geen enkel geval vermeldt
het ranport van de Duitse
regering, dat er een krijgsge
vangene op de vlucht werd
neergeschoten- Daarentegen
bericht het over de toestan
den in België op taktlsche
wijze, dat er op één krijgs
gevangene, die bij zijn ont
snapping werd doodgescho
ten, honderd kwamen, die
ongedeerd Duitsland bereik
ten- Een rekensommetje
brengt dan aan het licht, dat
er op deze wijze twintig
Duitsers het leven lieten,
maar in Belgié waren er ruim
50000 Duitse krijgsgevange
nen, die jarenlang ln de mij
nen moesten werken.
Duitsers op 10 mei 1945, vijf jaar na hun overrompe
ling van Nederland. Met de handen omhoog worden zij
bewaakt, in het verzamelingskamp te Soest.
