ïrker i- ratie Ongekende wereld leiiers van Brand SKKER, WGEBsrtl (süz) De cultuur van liet gedeelde China, vroeger en nu ïonesco als romant ier:Gelukkig dat maatschappij slecht is' WIPT PROCENTEN BACH EN MOZART EERSTE KINDERBOEK nelkindustriet iSTRATEUR r, van der vijver zwanenbu$ etten-Ieur KINDEREN VAN NSBers kunst cultuur IMMMWMB EERSTE OVERZICHTSEXPOSITIE LETTERkUNSTENAAR MET WERELDFAAM \ik DiAGnUKLMNOPQRSTUVWXYZAUi orm xpositie oek ota bene ZATERDAG 26 OKTOBER 1974 erneming met een uitvoerj. trieel programma, waarin n ieve zuivelfabrieken van de? is deelnemen. ngen is het produktiefeedri oek. sn dit bedrijf vereist aanPas» tieve organisatie. Daarom ijn overgaan tot aanstelling"? r meer zi|n administratieve werkzaamh» nlijnen en aanpassen aan den atie en centraal gevoerde tellen. dragen voor periodieke kwsr, erekeningen en eventueel and behoeve van het produktieprg ninstens bestaan uit of gelijk*, O, gevolgd door MBA. over goed inzicht in admini; e vraagstukken en voldoe gen en in staat zijn snel en 5 lergschen Hoek is desge' wens j, wordt verzocht eigenhandig schrijven met vermelding ven 'oor een goede beoordeling a deze te richten aan de aide 'ostbus 3 te Zevenbergschen H nen telefonische inlichtingen# erkrijgen bij de heer Th. Line ie bij het bedrijf te VegheU sstel 234. Woensdrecht is een bedrijt FW B.V. te Amsterdam, en zelfstandige afdeling idrijf, worden bekabeling»- en verricht ten behoeve ie en elektronische -'sbureau is er plaatsings voor een werkvoorbereider, zal behoren, het voorbe- ■ojekten alsmede het a dokumentatie en -■ekking voor de uitvoering nheden aan elektrische en apparatuur, in het bij shoeve van de F-28 e richten aan de afdelinff ken, de heer ghe. TEL. 01646-2450. Een Mavo of gelijkwaardjl opleiding is gewenst, Lee minimaal 20 jaar. Uw schriftelijke sollicitatie1 11 sturen aan de heer G- Janssen, Hoofd Afdeling Personeelszaken, Spyer' der Vijver en Zwanen W9 Oude Kerkstraat 8, Etten*. Even opbellen kan natuu ook, tel. 01608-3951- cia tn ondergebractil Nutricia Zoe,®rfn®e^!f ;nbedri|t Breda, S.V.Z.-GroepEt»n-1-," m SABIN'BE Vess met batik- i Werk etsen en tekeningen [tot en met 15 nov. in galerie Ücro Oostcrhout. M FONS Manders met zee».- I drukken tot 23 nov in ge meentehuis Oudenbosch. a OP HOOP van zegen, Ne- derlandse film uit 1935 naar Heiermans bekende tonee.- rfUk wordt weer in de bio- icoop gebracht op 21 novem- I ber. 0 VON Danikens nieuwe I boek over verschijningen, hei ligenlevens e.d. wordt niet uit groeven do°r ziin Nederlandse uitgever ANKH-Hermes. Gaat ons te ver", zegt de directeur van het bedrijf. „Ka tholieke en protestantse theo logen hebben het ons afgera- I den". Boek verschijnt nu toch bii Unieboek. Bussum. 0 CABARET der Onbeken den draait weer in Eindhovens Carlton op de komende tien «roensdagavonden (voorron- den). 0 TEEJATER Talentenjacht 1 met vierde en laatste voorron- j den op maandag 28 okt. 20.00 I uur. Havenstr. 20, Naaldwijk. I The Laurel Canyon Band uit IVlissingen zit erbij. 0 EMTA-Realisten eerder j in Apeldoorn, Delft, Bergen, Haarlem en Groningen door j 35.000 mensen bezocht expo- j seren nu tot 2 december in galerie De Ark Boxtel (Bos- schaert, Erkelens, Hermsen, I Koning. Linford, Lorien, Van- 1 denbergl. •Amsterdam is, na schehR 0 REMBRANDT-huis in TLmsterdam is, na scheefzak- -Ven gered. Dertig Waalpalen 1 zijn aangebracht, Eind decem- Iber begin januari gaat het j huis weer open. Restauratie en I verbouwing kost f 900.000 Opbrengst o.a. uit verkoop van uit de kelder afkomstige pla- Ivuizen (Saskiategels) voor f I 250 of 100 dollar per stuk. HUISNUMMER 18 serie tekeningen en aquarellen van TÜecile Hessels en keramiek van Iet Kool, tot 20 novenrbei et zien in be drijfsrestaurant I IFF. Zevenheuvelenweg Til burg (maandags t.m. vrijdags van 3-5 u.j. HENRY Moore's grafische —werk op tentoonstelling in I ICC, Meir, Antwerpen, tot 17 I nov CHICAGO Blues Festival lo.a. Jimmy Fast Fingers Dawkins Eddie Taylor. Sun- nyland Slim, Big Voice Odom I uu donderdag 7 nov. m De Warande te Turnhout. HENK Cuppers (Ned.) I kreeg tweede prijs 4e interna- I tionale klavecimbelwedstrijd I Brugge. Eerste prijs niet gege- I ven. Nog drie prijzen (3-4-5) gingen naar USA en Canada. Koos Groen heeft naar aan- riding van zijn boek over de ..zuivering" na de Tweede Wereldoorlog „LANDVERRA DERS wat deden we met ze?" (Uitgeverij In den To ren) een aantal onthullende jactics ontvangen. Die reacties waren voorna- lelijk atkomstig van mannen en vrouwen van rond de veer tig jaar, wier vader en of Jmoeder destijds lid van de N.S B. waren. Velen van hen hebben vooral de eerste jaren na de oorlog te lijden -gehad onder de smaad die hun ou de- én hunzelf ten deel viel. Sommigen voelen zich nog Heeos gestigmatiseerd. Koos iroen overweegt op dit tot nog toe vergeten aspect - het onbarmhartig vergelden van de misdaden der oude rs aan hun kinderen en de moeilijke ouder-kind relatie die in deze .gevallen ontstond - nader in te gaan Daardoor zou hij even wel over een groter aantal ge- evens dienen te beschikken, lij hoopt dat nog meer be rokkenen kern over hun erva ringen willen schrijven. Brie wen met op de envelop de vermelding „vertrouwelijk" - wornen ingewacht op liet jrires van Uitgeverij In den Toren, ta v Koos Groen, Post bus 1 te Baarn. De brieven •uilen met alle discretie wor den behandeld a biW?f ghijklnmoptimuvwAvj iUf4W?&Ht?!kl - J( i~ fIJl-iïn' S' Chris Brand bij zijn letter, de Albertina, cursief. De letters, die u nu leest zijn ontworpen. Wie staat daar bij stil? Een man, die er wel bij stil gestaan, maar niet bij stilgezeten heeft, is CIIRIS BRAND. Van zijn 15 jarige werk als „letterkunstenaar van internationaal niveau" - zoals Kurt -Löb hem in de catalogus terecht noemt - is tot 18 november een over zichtstentoonstelling te zien in cultureel Centrum De Beyerd te Breda „Het is geen gemak kelijke tentoonstelling", zegt Chris Brand, „al die letters,.". Maar als jc het geluk hebt om samen met hem eens rustig het ontstaan van die tekens, waarmee we iedere dag mis schien wel het meest gecon fronteerd worden, te volgen (en die mogelijkheid is aan wezig), dan wordt je je be wust hoem -ons de nken be paald wordt door deze met vakmanschap ontworpen te kens. Chris Brand moet aller eerst kwijt, dat de exposiite is ingericht door Wim Smits, het begeleidend werk is verzorgd door Jan Begeer en Kurt Löb de tekst van de catalogus schreef. Al deze elementen vertellen van een collegiaal en gedisciplineerd vakmanschap, waarvan de bakermat St. Joost is, waar Chris Brand ook do cent is. Het kijken naar letters is een vorm van waarnemen als overgang naai het denken. De vorm van de letter is daarbij van invloed op de beeldvor ming van het tot uitdrukking gebrachte begrip en ons psy chologisch reactie-patroon daar op- Er liggen werelden tussen de letters „verse koffie", ge krabbeld met krijt op een bordje, en bv. gevelopschriften die Brand ontwierp voor de Nederlandse Middenstands- ban kin Den Haag, de Konink lijke Bibliotheek in Brussel en het Stedelijk Gymnasium van Breda. Je staat dan ook niet verwonderd als Chris Brand vertelt, dat hij één jaar gedokterd heeft aan de kop van De Volkskrant - zijn ont werp - en daarbij bemerkin gen kwamen als: dat kan niet, die kop is te socialistisch e.d. Letters zijn ook beelden van werelden. Chris Brand ont wierp werelden van aantrek kelijke leesbare letters, die overigens ook in bijna alle werelddelen gebruikt wor den. In de catalogus staat, dat Chris Brand autodidact is. „Het is een rotwoord", zegt hij. „Iedereen is auto-didact; ook als je van een academie komt. Het komt erop aan, dat ie jezelf opdrachten weet te stellen". En die opdrachten heeft hij zich gesteld. Wie ziet het immers zitten, als je ie leven wilt bouwen op hel ma ken van letters7 Hij heeft het daarom zelf moeten doen het schrijven met een ganzepen. stalen pen, bladgoud opleggen, oude handschriften bestude ren, waar het vakmanschap afstraalt etc. Het calligraferen (letterlijk schoonschrijven) werd zijn hobby en vak. Maai voor een schoonschrijver was bv in zijn .geboortestad Utrecht m een vereniging als Kunstliefde geen plaats. Toch waren er mensen, die hem kansen gaven- Een man als de bekende Utrechtse edelsmid Leo Brom en vooral conserva tor Herman Liebaars van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel hadden oog voor zijn groeiende bekwaamheid. In zijn Belgische tijd moest hij om den brode dan bv nog wel affiches maken voor de paters Redemptoristen met „Kom za terdags biechten" e.d., maar toen Libaers hem een charter van Philips II liet catigrafe- ren, kreeg Chris Brand het gevoel, dat hij in de richting van het pure letterontwerpen moest gaan. Van callograaL die oorkonden, vignetten e.d. „schreef" naar het „maken" van het abc der drukkunst., het ontwerpen van nieuwe alfabet ten was voor Chris Brand geen sterke overgang naar 'n andere tak van de grafiek. Er is eer der sprake van een vloeiende overgang: begm zestig. Brand. „Je hoort dan nu ook vaak zeggen: hij schrijft, ondanks het feH, dat hij tekent. Het schrijven is historisch ook de oasis van de drukkunst Je komt er niet langs. Als je niet schrijven kimt. kun je ook geen letters tekenen, anders wordt het een mooi-doenerij" Als je met deze wetenschap naar zijn letterontwerpen kijkt, zie je dan ook een inte gratie van beide elementen- een vanzelfsprekende" sier lijkheid, gevat in een strakke discip line. Op de tentoonstel- ling zijn de verschillende fa cetten van zijn vak gevat in drie afdelingen- letterontwer pen: calligrafie (wegens ruim telijke omstandigheden ernaast geplaatst) en vrije en toege paste lettering. De bijschriften zijn wat te summier, want wat moet een leek in het vak met termen als cicero, punten, li notype, monotype e-d.? Het was ook in de beginja ren zestig, dat hij met Ben Egelhart een paar schrijfme thodes voor de verbetering van het handschrift bij het lager onderwijs ontwierp: cur sief, typografisch. Het zinnetje „Oom gaat naar huis" heeft te maken met bv een opschrift als Ned. Middenstandsbank" zegt Chris Brand. Het eerste alfabet, dat hij toen bezig was te ontwerpen. Hij heeft er jaren op gezeten Se ries onderkast (kleine letters), series kapitalen (Hoofdlet ters). leestekens; doorpraten, drukproeven, plakken en schuiven, verbeteren, werken op het wit tussen de letters, op de spaties etc. etc. Een kostbare bezigheid- Dan nog de problemen voor welke type machine, voor welke vorm van drukken moeten de letters ge maakt worden? De expositie laat talrijke voorbeelden zien van dit ontstaansproces. Het ontstaan van zijn letter Albertina; niet alleen Romein, maar ook cursief, het Grieks en Cyrillisch is te volgen. Bo vendien werkte hij dit uit in het Hebreeuws, waarbij hij veel advies kreeg van de be kende ontwerper Friedlander. Een Koptisch alfabet kwam door e endrukkerij, die veel koptisch werk drukt, be schouwd als de beste kopti- sche letter. Knipkunst uit China: Lente De interesse voor China is als Nederland, 15 miljoen in de laatste jaren groot. Met woners telt, waarvan an- China wordt dan doorgaans derhalf miljoen in de hoofd- bedoeld de Volksrepubliek Taiwan als zetel van de Natio stad Taipei. - 99 universiteiten ?n hogescholen heeft e.d. be- nale Republiek o.l.v Chiang seffen we nauwelijks. Wat Kai-shek ken je althans ik nauwelijks als bestaand Dat deze kleinste provincie van China ongeveer zo groot is neer inzicht in dat totale, ge deelde, China geeft de exposi tie CHINESE CULTUUR, VROEGER EN NU, die tot 2 januari te zien is in het Vol kenkundig museum te Tilburg. De tentoonstelling beschikt over veel mooi materiaal, dat afkomstig is uit het Historisch Museum van Tapei en is in Tilburg door de conservatrice goed aangevuld met fotomate riaal over de Volksrepubliek, zodat je een interessant glo- iaal inzicht in de Chinese cul tuur van vroeger en nu kunt crijgen. Eerder was deze ex positie te zien in Den Haag i Museum voor Onderwijs) en gaat na Tilburg nog naar hel meister Slot, vóór de terug ocht naar Taiwan. Algemene strekking: de olksrepubliek staat vijandig egenover de vroegere kunst- jultuuruitingen; zij zijn een em op de ontwikkeling (cul turele revolutie); alleen Mao- afbeeldingen e.d. zijn toegela ten. Het Nationalistische Tai wan heeft zich daarom tol taak gesteld oude kunstvoor werpen te bewaren en tentoon te stellen, terwijl ook iets ge toond wordt van de moderne schilderkunst (een mengsel van traditionele en moderne westerse elementen). Op een overzichtelijke wijze zijn in het Volkenkundig mu seum een aantal thema's bij eengebracht. Er is een tabel te zien met de verschillende dy nastieën. die cultuurbepalencl zijn geweest. Beeldengroepen en houtfiguren beelden op een ontwapenende wijze oude ge bruiken uit (bruidsstoet, te- rechtstelling, sehandbord, rickshaw e.d.) Er zijn voor beelden van traditionele kle- diagstukken (voor o.a. een mandarijn: hoofdkussentje waar de vlecht doorheen kon), umpijpen en een telraam, dat Gebruiksvoorwerpen als opi- de Chinese kruideniers nog steeds gebruiken vormen een contrast met dia-series over het moderne China met zijn industrie, muurkranten, com munes en onderwijssystemen. Maai er liggen ook oud; schoolboekjes, stripverhalen voor kinderen en allerlei te kenmaterialen waarbij aan dacht voor de karakters (Chi nese schrijfmethode) Voor liefhebbers van oude Chinese kunst is er mooi was in de jaren vijftig, "at Kees van Ierse] met Test 7™ later met Studio 10 ESCO in ons land introdu- --t' Ir bij het beroepstoneel "at is een stukje vijftiger ja ren geweest, waarbij je nu lens niet Ach ja... kunt zeg den- Iedereen verklarade Iones- 0 en Van Iersel toen voor sen. Langzamerhand werd Io- Jesco toch serieus genomen en Padden zijn toneelstukken i 'nvl°ed De absurditeit 'let dagelijkse leven en de '™"e van onze omgangstaal Jt rden door ïonesco onbarm "S Betekend In de stijl nouveaux romancier.' 'i r waarneem (W reahteit te ensceneren r de uiterlijke schijn heen uaar lag 2ljn grote kracht m 7').ir bespiegelin- ïonesco heeft vorig jaar te roman geschreven; Le Solitaire, die in een Neder landse vertaling is verschenen DE EENZAME. Uitg. Elseviei f 12,90). Typisch is wel. dat hij nadien het gegeven toch ïonesco weer omgewerkt heeft tot eei toneelstuk, dat begin dit jaai als Ce formidable bordel in Parijs de première kreeg en oegïn volgend jaar bij de iVagse Comedie za Igaan. De absurditeit van de een zaamheid kwaal van een iverbevolkte wereld, die al leen nog technisch communi eert Krijgt ir deze romai gestalte in een 35-jarige kan uforbed ende. Het begint alle naai erg knullig: de droon an de rijKe oorr in lenk mrdt realiteit in het leven an deze man. Grote erter uj hoeft niet meer te werken .etterlijk zullen nog weinig nensen met deze oude droorr even, maar bij ïonesco zal he* •ngetwijfeld staan voor de Vmerikaanse droomwerelr vaarin we langzamerhand in leze welvaartsstaat allomaa' /erstrikt zijn geraakt. Wat inet de man7 Hij trekt, zich erug op een flat in een volks \*urt (waarom? dat is invul baar) om te leven van zijn lieve geld en goed Maar deze welstand lost niets op van zijn levensproblemat.eK; punt ze integendeel aan. Hij blijkt niet in. staat tot welke relatie dan ook; niet met vrouwen, niet met menser uit de buurt. Hij staat buiten iet leven, omdat dit voor hen een andere inhoud heeft, Wat is de werkelijke inhoud? „Ik geloof, dat ik aan de muur /an de wereld sta; vergete' wat er aan de andere kam van die muur is. Ik kijk alleet naar die muur en keer de vereld de rug toe... Ik kor niet meer dragen wat ik de valging van de eindigheid er de walging van de oneindij heid noemde", zegt hij. Dr mensen worden allemaal met dit probleem geconfronteerd maar geven er zich geen re kenschap van. Zij hebben ge noeg aan de eindigheid. Eigen lijk zou je lonesco's probleem in dit boek simplificerend kunnen samenvatten met het probleem van wat heette het hiernamaals. Maar dit pro bleem is naar het onbewuste verdrongen. De angst en d€ wanhoop zijn gecultiveerd, tot literatuur gemaakt. De mem- vlucht in zijn werk, want als iet werk wegvalt zoah bi deze man moet je er door- leen. Maar ook hij blijft 11 zijn kooi en daarmee gedoemo "ot datgene wat de werel' •oor waanzin aanziet. Dit hele proces wordt ter, top gevoerd in een revolutie (Parijs 68 etc.), die de tiran- eindredactie henk eghers In 1951 werd een regeling van kracht waarbij voor nieu we rijksgebouwen een bedrag van anderhalf procent van de bouwsom mocht worden be steed voor „decoratieve aan kleding" van dat gebouw In '53 kwam eenzelfde regeling (maar dan één procent) voor de bouw van rijksscholr 11 en door het rijk gesubsidieerde scholen. Deze zogenaamde per centageregelingen hebben de afgelopen 20 jaar verschillen- de opdrachten voor kunste naars opgeleverd. Anderzijds werd de regeling vaak veron achtzaamd, slecht toegepast, wist men er geen raad mee, was onderhevig aan sterke kritiek. Er is inmiddels in het culturele klimaat ook het een en ander veranderd, zodat de opzet in handen van een stu diecommissie van de Raad voor de Kunst werd gelegd, o.l.v. J. Baljeu. Er is het een en ander gesleuteld aan vooral de procedurekwestie bij deze regeling en de resultaten van dit onderzoek zijn vastgelegd in een lijvig rapport (ver krijgbaar bij Staatsuitgeverij- Informatiebulletin 9 f 1,75). Het zou wenselijk zijn als ie dere architect, opdrachtgever, kunstenaar, ambtenaar-stede- bouw e.d. dit zou lezen. Er kunnen vraagtekens gezet worden bij dit rapport (b.v. bij de centralistische gedach ten), maar onwetendheid zorgt er nu voor, dat nog veel te weinig vanaf 't begin in team verband ook over deze materie gedacht wordt. Ik denk b.v. aan de opzet van nieuwe Stationsplein Breda, waar dan achteraf wel weer een kunstwerkje 111 gedacht zal worden, of het verwaarlo zen van dit aspect bij de bouw van het nieuwe More-college te Oudenboseh. Uit te breiden met talrijke andere voorbeel den. Hier ligt een stuk infor matie. In '65 kwam Albertina op de markt. Het was voor Chris Brand bijzonder verheugend te zien hoe zijn Albertina al direct gebruikt werd voor de publikatie Stanley Morison en de typografische traditie (Morison is de ontwerper van de typisch eigen Timesletter: een krant dae er een eigen letter op nahoudt) „In De Stem stond een verhaal over de fraaie Skira kunstboeken" zegt Chris Brand, „maar er stond met bij dat de letters uit Breda kwamen". Een let terontwerper komt niet op het toneel. Ons land telt internationaal mee", zegt hij „We hebben altijd wel vier of vi'jf ontwer pers, die in de internationale vakliteratuur voorkomen. Eén ervan is momenteel zeker Claris Brand: een man, die waakt over een „mooie grijs heid" van de blad-spiegelzoals dat in vaktermen heet. On danks het feit, dat het onder werp hier en daar nogial tech nisch is. toch een expositie, die de aandacht verdient- Je vindt er ook nog de misschien wat gemakkelijke herkenbare vignetten, monogrammen, boek- en tijdscchriftenomsla- gen (bv die van het Zeeuws Tijdschrift) van zijn hand. Hoewel Chris Brand eer der deelnam aan ten toonstellingen te Den Haag. Brussel. Parijs, Ro me. New York. London. Am sterdam, Praag. Baltimore e.a. is dit de eerste expositie, waarin een overzicht van zijn werk alleen gegeven wordt- En dat gebeurt terecht. Bach is in the mood; althans met de gevoelswaarde van de ze uitdrukking kun je wel zeggen, dat deze componist momenteel erg populair (waarom niet?) is- Op bet Harmonia-Miuidi-label is een bundeltje Bach bijeengevat: weliswaar een aantal van zijn meest gekende werken, maar wel geënt op gedegen klassie ke Bach-opvattingen. De beide platen zijn bedoeld als een introductie op de veelomvat tende Bacil, als kind van zijn tijd. Een interessante histori sche tabel, waarin vergelijkin gen mogelijk zijn, vertelt van het culturele klimaat dat zijn componeer- en musiceerdrift bepaalde. Een plaat met twee orgelstukken, waarvan al tal loze opnamen zijn gemaakt; toccato en fuga in re min BVVV 565 en Passacaglia en fuga BVVV 582, gespeeld op het prachtig klinkende histori sche orgel van Baehs vriend houtsnijwerk (poort Chinese tempel, bruidskastje), bronzen (munten o.a.). blauw porse lein. en het befaamde rode lafesnijwerk te zien. Tegen de oude liturgische voorwerpen uit b.v. de Confusiaanse ere dienst en de vooroudervere- ring op het huisaltaar steken schril af de „moderne" kerken (300.000 op Taiwan), protes tanten (600.000) en de mos lims (42.000). Je ontdekt dat „onze" wierookkooltjes uit Taiwan komen. Interessant zijn de oude Chinese bankbil jetten en een gebedsmolen, die herinnert aan de rozenkrans Er is een afdeling met muziek instrumenten (sona, tjing Hoc, jue-tjin e.a.), die o.a. ver wijzen naar de befaamde Pe king-opera. Kortom deze greep informatie uit deze expositie overtuigt er u misschien van. dat een bezoek de moeite waard is. Het is weliswaar een beperkt beeld van China, dat gegeven wordt, maar de ten toonstelling is wel een interes santé bijdrage voor een totale beeldvorming van het verdeel de China. Kunstvoorwerpen zijn doorgaans de adem van een volk. Een catalogus met veel goed geformuleerde infor matie is verkrijgbaar. H. E. Sillieriiiami te Arlesheim (Zwitserland) door Lionel Rogg. gedegen. Michel Clia- puis speelt op het al even historische orgel Kern van de St.-Severin. Parijs uit Bachs Orgelbüchiein een negental koralen in een wat weke (re gistratie en vorm) uitvoering- Dat lyrisch-romantische is ook te beluisteren bij de violisten Stoika Milanova en Georgi Ba- dev, die met het kamerorkest van Sofia de vioolconcerten BMV 1041, 1042 en 1043 spe len; dat is natuurlijk in b.v- het largo uit de 1043 wel erg fraai, maar de weinig „adem halende" streek,van de violis ten laat je Bach soms meer als een Brahms beleven dan als Bacil „Erg mooi" zou je kun- uen zetten bij deze twee Ip's, die wel een representatief stuk uit Bachs oeuvrt bevat ten. JEAN SEBASTIEN BACH orgelwerken en vioolconcer ten) (IIMU 2.642) Het Nederlandse Blaasen- semble (inclusief Edo de Waart) is terecht befaamd; niet alleen door de stunts- die het uithaalt, maar tevens door het fijnzinnig musiceren. Het heeft zeker bijgedragen tot de revaluatie van het olaasinstru- ment, dat maar al te snel de valueert 111 allerlei 'jlaasorkes- ten. Op een nieuwe plaat speelt het a rrangemeiiten uit Mozarts Don Giovanni eii Die Entfiihrung aus dem Serail. Daarbij zullen velen de wenk brauwen fronsen. Leven we niet in een tijd, dat arrange menten uit den boze zijn: dat we streven naar Original-uit- voeringen etc.? Op de boes staat een uitvoerig verhaal hoe Mozart zelf en vele andere componis ten van naam het als een eer beschouwden, als een teken van succes, wanneer ze gear rangeerd werden. De bewer kingen van cle operafragmen- ten op deze lp zijn gemaakt dooi Mr.zarts tijdgenoten Wendt en Triebensee, waarvan de eerste een „Böhmischer Blaserinusikant" was en de tweede o.a. hoboïst bij het Hof- und Nationaltheater te Wenen. Het enige bezwaar bij het beluisteren kan zijn. dat je ze aan de bekende mplodieën uit deze opera's in de oor spronkelijke versie gewend bent, dat je deze muziekjes toch als aftreksels blijft horen- Het zijn los daarvan leuke muziekjes, die door het Blaas- ensemble met een feilloze pre cisie en gq-ote lichtvoetigheid worden uitgevoerd. HARMON1EM1ISIK NACH MOZART Das Niederlan- dische BUserensemble (Philips 6500 783). 111e van de menselijke verlan gens op de troon zet. Een ab surdistische beschrijving van net geneesm;ddel actie „Zij hielden niet van het leven kwamen ertegen m opstand Gelukkig, dat. de maatschappij ilecht was. Wat. moeten zi, lanvangen ais er op een dag ■en goede maatschappij za :ijn?" Zij trachten de kosmi -ene eenzaamheid iets ar Jers dan een sociale eenzaam teid - daarmee te doorhre ken. In deze navrante sfeer net lonesen gelukt besnieaelii gen in te voeren die mee hout snijden, minder gekur steld zijn, dan in zijn vroeger 'oneelstukken Hl Jc kuui geen punt ïer.lei de kinderboekenweek zetten, zonder te wijzen op de herdruk tsederl '65) van bei boek Sprookjes van moedei de gans bij Krusemans uitg inij. Het gaat hier om de be aamde uitgave van Charles Perrault, die 111 1697 de Contes de ma mère l'Oye voor het eerst noteerde waarna ze door een, toen ook al Haagse uitgever weiden gedrukt Het boek wordt be schouwd als het eerste kindersprookje; de sprookjes zelf hoorden li veel langei tot de inventaris van de menselijke fantasie. Voor 1967 bevatten alle boeken voor kindergebruik volwassen ver tellingen Perrault deed eer verdienstelijke poging 0111 daar ver andering 111 te brengen s.-o-ridien is hel parkeren van kinderen in afzonderlijke breken begonnen Prof dr. J. H. v d. Berg schreef eens: „Als het kind door een steeds minder toegankelijke volwassenheid meer en meei infantiel is gemaakt en de'talmende ander de kinderen mei de kunstgreep van hel wrede sprookje uit le nabij lijkende volwassenheid nog wordt verstoten kan niemand verwachten dai dil kind plotseling tot de volwassen wereld toe treedt". Op o.a deze wiize ts de psychische puberteit ontstaan. In leze Krusemanuitgavc 's liet Godfried Bomans die een uitvoe rige toelichting schreef op deze sprookjes die inderdaad wreed rijn De 10 prachtige angmelt prenten van Gustave Doré onder strepen dit nog eens tzir boven uit Klein Duimpje) Over die prenten schreef fl Prener een nawoord Van hem is nok de ver taling van Klem Duimpie De schone Slaapster Yssepoester De Gelaarsde Kat, Roodkanje. Riket met de Kuif. Blauwbaard. De Feeën en Ezelsvel Een fraaip nitgave om uit voor te lezen, te lezen en om in te kijken Prijs f 22,50.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 21