merika na kater nog steeds somber
5J'de
erkster.
iKissinger heeft een goed hart
BELGISCH PARLEMENT: BESCHAMEND
Multinationals
en pepsi-cola
in Rusland
Spreiding
OOST-WEST-HANDEL GROEIT
BLIJDE
RIJDERS
RINA
«N'SE EX-MINISTER MICHEL JOBERT:
Eijn \Y estduitsers de SPD-regering beu?
wmmmmm
Gunstig
pffi8fNEN ,38188" pe®S?nn ,Sffi!8SM ,ffllB8SN pepK?nen pW ,«8" PEP,!!pel!Wpjif!Wëf^L pepil'.nof£* épep,!!Wgf£'
ggN p»« „tHBgfH PES^'|lioENEN PEPE|NGE?|EN PEIUNGENEN PEIUNGEn" PEIUNGEn" PEIUNGEn" PEIUNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGE'
;arantie op de lak.
xe
730867. Prijzen af Bom.
OOSTVOGELS
5, tei 01696 2303
WESTEN' B V.
3a. tei 01170 2255
tie sturen naai 1
astburg
OiCTUS
01652 3127
BEDRIJF H. BAKKER
•g 3. lel 016Ü8 4960
LEMMENS EN KEUEN-
jrg. f-reijterslaan 130.
'355
:t een goed
•zieningen
;oeding.
iële
loor.
sseerd bent
even
iven naar
iculen,
7,
52.
markt
OW «wresprmrten»
ïi9G(ION Do »oe-
im i* nte* meer wat at)
b. Amerika is in een
bm. De „Amerikaan-
"Drof»>i" IS een illusie ge
il en als er heden ten
gelachen wordt ie het
hoongelach. Wat Aimeri-
graeg plachten aan te
„.1 als ..Gods eigen land"
Èndt »eh in een vertrou-
isis ZO diep. dat alleen
__nwen geloofwaardig be
te worden.
d wordt, reel te veel, gespro
ts over „de ondergang van
4e Amerikaanse beschaving"
,0 niet wemig onheilsprofeten
Eeken in de geschiedenisboe
ken naar een parallel met het
kgde Romeinse Rijk. dat zich
Hekelde tot het huidige
borreltafels, waar effec-
„Hike'raars hun verdriet
■drinken wordt ernstig ge
ileen over „een paar mil-
woestijnnomaden rond de
e Gotf. die oiie tot een
hebben gesmeed dat
ierher is dan een kern-
D «n bijna even verwoee-
Gerald Ford
'end". ïn de goede oude tijd,
zo mopperen de mannen voor
wie Wall Street het hart van
de beschaving is, zouden we
er mariniers en paratroepers
hebben geland en de zaak
hebben overgenomen. Het zijn
tenslotte onze technologie en
ore ge4d die de olie uit dm
woestijn hebben gehaald.
Nixoiikater
Amerika is nog niet hersteld
van de Nixonkater. Degenen
die weten wat een kater is
weten ook hoe gemakkelijk
men in de ban van dit valse
fenomeen geïrriteerd, kan ra
ken. En Amerika is geïrri
teerd. Door alles, maar volgens
de opiniepeilers George Gal
lup en Louis Harris het meest
door de inflatie en de zorg
wekkende toestand van de
economie. President Ford, die
de peilingen van Gallup en
Harris op dg voet volgt (hij
zonk 21 punten in de publieke
hoogachting binnen een
maand) heeft een soort psy
chologische oorlog tegen de in
flatie verklaard, die, naar hij
in een tèlevisierede uiteenzet
te, door de Amerikaanse bur
gers zelf is veroorzaakt.
Een beschuldiging van die
aard doet een man met een
kater geen goed. zeker niet
wanneer hem wordt aanbevo
len de inflatie te bestrijden
doof minder te verspillen en
hij verneemt dat Ford de vol
gende dag een verkiezingatoer
aanving met een plechtigheid,
waEU-bij de genodigden voor
een kopje koffie duizend dol
lar neertelden voor de partij
kas.
Speldje
Goede Amerikanen moeten, in
de psychologische oorlogsvoe
ring tegen de inflatie, een
speldje met het opschrift WIN
dragen. Ford doet dat ook, in
de hoop dat zulks de geesten
zal verheffen en tot een men
tale opbeuring zal leiden. Een
politieke tekenaar plaatste
oliesjeiks in het zand van de
woestijn die speldjes droegen
met het opschrift LOOSE.
Galgehumor.
De dollar placht onaantastbaar
en vrijwel heilig te zijn: heilig
'genoeg althans om er ,.In God
We Trust" op te drukken als
een nationale uiting van gods
vertrouwen. Als de dollar niet
meer te vertrouwen is, wie
kan men dan wel vertrouwen?
De inflatie is dus het grootste
probleem van de sombere
Amerikaanse burger. Het is,
zoals gebruikelijk het symp
toom en niet de oorzaak dat
de Amerikaan irriteert. Van
daar dat Gerald Ford in zijn
eerder genoemde televisierede
een lange serie aanbevelingen
deed die hem waren opgezon
den door jeugdige economische
adviseurs, voornamelijk in de
leeftijdsklasse van zes tot
twaalf jaar. Draai het licht uit
en ga in het donker naar bed,
zelfs wanneer je bang bent in
het donker. Zoek de asbak na
om te zien hoeveel er ver
kwist wordt. Ga op de koopjes
af (behalve wanneer een re
publikeinse kop koffie in het
gezelschap van de president
1000 dollar kost).
De verkiezingen van 5 novem
ber (waarbij alle 435 leden
van het Huis van Afgevaar
digden, 34 senatoren, 35 gbu-
verneurs en tienduizenden an
dere functionarissen, van recji-
tpvs tot hondenvangers moeten
worden gekozen) staan in het
teken van inflatie en wantrou
wen. Op plaatselijk niveau
liggen de zaken anders Als
stadsman wordt de Amerikaan
het meest geïrriteerd door ga
ten m het wegdek en door
honden. Dat is onomstotelijk
bewezen door een enquête on
der een groot aantal Ameri
kaanse burgemeesters waarin
de klachtenvolumes' van stads
bewoners werden opgemeten.
Klachtenboeken
Men zou denken dat moord en
roof de stedeling het meest
bedroefden, maar misdrijf
staat vrij laag genoteerd in de
klachtenboeken. Een gat in het
wegdek is, om precies te zijn,
een aanslag op de eigendom,
c.q. de automobiel, in serie
bedreven tot het moment van
de rehabilitatie door wegher-
stel. Wat de hondenoverlast
betreft', hier bestaat een ern
stig conflict tussen de eige
naars. die van hun honden
aanhankelijkheid, trouw en
bescherming ontvangen en de
hondlozen, die maar al te vaak
in het geluk treden, zoals het
stappen in de hondepoep wel
beleefd wordt omschreven.
New York City taxeert de
massa van de onplezierige uit
latingen van de stedelijke
honden op 100.000 pond per
da>g. Vandaar het hoge klach
tenvolume.
President Ford heeft de hond
volledig over het hoofd gezien
in zijn psychologisohe oorlog
tegen de inflatie. Honden ma
ken de meerderheid uit in het
honden- en kattenbestand in
de Verenigde Staten, dat con
servatief op 120 miljoen wordt
geschat. Over verkwisting ge
sproken: de honden en katten
vormen de basis van een die-
renvoedselindustrie die een
aanzienlijk hogere omzet haalt
dat de gecombineerde Ameri
kaanse kindervoedselindustrie-
en. Maar Ford weet, gelijk je
meeste politici, dat je, wan
neer je een hond aanvalt, zijn
baas bijt en dat de bazen
stemmen.
Er zijn al grote aantallen
Amerikaanse minimumlijders
overgegaan tot het consumeren
van de hogere kwaliteiten in
honde- en kattevoer. Inmid
dels ligt het geluk op straat en
de Amerikaan die er in trapt
reageert, geprikkeld door in
flatie, onzekerheid, wantrou
wen en wanhoop, als een ge
wond dier.
BERT VAN VELZEN
B(Yan oow correspondent)
PAR MS Michel Jobert die
ver op de achtergrond een van
de raadsmannen van Pompi-
j lou was heeft nooit minister
Bier worden. Pompidou
st hem drie keer en elke
r nadrukkelijker vragen
prens hij instemde. Hij ver-
enwoordigde Frankrijks po-
lek* niet de politiek van
npodou en De Gaulle en
|t in het minst die van Mi-
|el Jobert. Wat met name in
I en Washington tot laten
Wij f eg'gen levendige tafrelen
hiding gaf.
is daarnaast de man die
meert snijdende en vernie
lende dingen op de meest
leite en vriendelijke wijze
fjgen kan- Dat doet hij se-
enkele maanden over na-
boeg alle tegenwoordige
|nse ministers en over de
sident en m rijn thans ver-
boek over nog veel
ier anderen.
Mei name over Henry Kissin
ger van wie hij zegt dat de
ongetwijfeld een goed
hart heeft. De vraag is of een
elijke opmerking van Jo
bert komende als compliment
aangezien mag worden-
Het boek heet „Mémoires d'A-
venir" toekomstmemoires. Het
verschijnen valt samen met
Joberts politieke eenmansac
tie. Hij trekt door het land en
houdt toespraken en levert
kritiek en wil klaarblijkelijk
een politieke stroming ontke
tenen. Als men hem vraagt of
hij rechts of links is ant
woordt hij dat hij elders is.
Als men dat opmerkt dat el
ders ver is glimlacht hij zoals
hij Kissinger een goed hart
toekent.
De politiek die Jobert na
streeft ligt in de lijn van het
orthodoxe gaullisme en gaat
ook in linkse richting (het-
niet in tegenstelling met elkan
der is hetgeen vaak geschre
ven wordt) en draagt het be
leid van Güscard cTFstamg en
zijn eigen opvolger aan de
Quai d'Orsay om meehr toena
dering tot de Verenigde Staten
te zoeken geen hart toe.
Over zijn eigen opvolger zei
hij zeer indirectAls ik minis
ter van buitenlandse zaken ge
bleven, was zou ik politiek nu
nergens meer zijn. Hij zegt
dat zijn (in 55 dagen) ge-
schroeven boek moet aantonen
dat hij sedert zijn jeugd altijd
over dingen en feiten nage
dacht heeft om hem te helpen
de dagen die in het verschiet
liggen te begrijpen. En verder,
ik heb zoveel politici zien
handelen, zich zien opwinden,
slagen en mislukken.
Portretten
Hij schetst enkele portretten,
spreekt over de Frans-Ameri
kaanse tegenstellingen en na
tuurlijk over Kissinger met
wie hij de bekende botsingen
had en vertelt hoe Kissinger
te keer ging, verschrikt
scheen, en in razenij ontstak
en excessieve- woorden ge
bruikte. De Amerikaanse
staatssecretaris ie voor hem:
..Een beweeglijke en zeker be
rekende persoonlijkheid, zeer
georganiseerd, soms onver
schillig en waarschijnlijk een
dromer, een man die ongetwij
feld een goed hart heeft".
Het oordeel is mogelijk juist
want Jobert is intelligent wat
Kissinger ook blijkt te zijn
maar vermoedelijk anders. Hij
erkent dat er lieden zijn die
tegenwoordig belangrijk zijn
maar waaraan hij maar enkele
regels in zijn boek wijdt.
Maar hij spreekt uitvoerig
over Kissinger- Met het mees
te plezier heeft hij, zo ver
klaart hij, geschreven over de
periode rond 1954 toeri hij me
dewerker was van Pierre
Mend ès- France waarheen
blijkbaar nog veel van zijn
sympathieën uitgaan. Samenvat
tend een boek om beter te
doen begrijpen wat hij tegen
woordig nastreeft en waartoe
hij zo meent hij een aantal
overdenkingen over een aantal
dingen bekend moest maken.
Hij wil geen nieuwe maat-
schappijvorm. aanprijzen maar
hij streeft een politieke actie
na die echter ook na het lezen
van dit boek nog niet heel
duidelijk is. Intussen heeft hij
zijn toekomstmemoires met de
scherpe punt van een floret
geschreven. Zeer lezenswaar
dig. zeer interessant en ver
makelijk.
JAN DRUMMEN
Michel Jobert
(Van onze correspondent)
[NN De SPD loopt groot
tar morgen na 28 jaar als
jtste partij in de Westduit-
I deelstaat Hessen onttroond
[worden. In Beieren, waar
rgen eveneens verkiezingen
t een nieuwe landdag
lts vinden rekent zij ook op
^■verlies dat evenwei gerin
ger zal zijn.
De beide uitslagen zullen ech-
niets veranderen aan de
's sinds tientallen jaren
^_aande situatie. In Hessen
Builen de sociaal-democraten
met de liberalen de re:
ring blijven, vormen en in
leren zal de macht van de
RJ van Franz Joseph Strauss
gebroken blijven,
pondariks hebben de chris
ten-democraten in Hessen de
felste verkiezingscampagne
sinds vele jaren ontketend.
Voor hen moet deze deelstaat
het keerpunt van de sociaal
democratische macht in Bonn
brengen. Wanneer de CDU
hier de SPD voorbij zou stre
ven, zou dit een prestige over
winning betekenen, die de
christen-de moer aten in de hele
Bondsrepubliek opnieuw zou
bevleuigelen. De kans hierop is
groot, want tijdens haar goed
georganiseerde campagne trekt
de CDU volle zalen, terwijl de
SPD-sprekers maar weinig be
langstelling trekken.
Veel kiezer» zijn het lange
SPD-bewind bovendien moe,
terwijl enkele schandalen de
partij ook al geen góed heb
ben gedaan. De algemene situ
atie in de Bondsrepubliek met
werkloosheid, inflatie en eco
nomische onzekerheid vormen
andere motieven voor de kie
zers om hun heil bij de CDU
te zoeken. De stemming is wel
iswaar niet algemeen tegen
de SPD kanselier Helmut
Schmidt gekant, maar het is
waarschijnlijk, dat de kiezers
hem willen waarschuwen snel
orde op' zaken in het binnen
land te stellen.
De CDU in Hessen profiteert
ook van de markante persoon
lijkheid van de landelijke par
tijvoorzitter Alfred Dregger,
die als conservatief rechts van
de christendemocratische
kern staat. Men zou hem een
soort bijgevijlde Strauss kun
nen noemen. Vier jaar geleden
al was het Dregger, die de
CDU een winst van ruim 13%
bezorgde en de partij op een
voor haar ongekende hoogte
van 39,7% bracht. Minister
president Albert Osswold re
geert daarentegen met een vrij
onzekere hand, hetgeen hem
in 1970 een verlies van ruim
4% opleverde. In dat jaar
kreeg de SPD 45,9% van de
stemmen, nadat zdj sinds 1969
nog de absolute meerderheid
had veroverd.
In Beieren bereikte de CSU
vier jaar geleden een huize
hoge overwinning van 56,4%.
Daarom zou ook een verlies
van enkele procenten de partij
amper schade berokkenen. De
SPD stond hier met ongeprofi-
leerde kandidaten altijd in de
schaduw van Strauss en de
omstandigheid dat de Bonner
I
minister Franz-Jochen Vogel
thans lijstaanvoerder is heeft
hieraan nauwelijks iets veran
derd. Als Olympische burge
meester van München genoot
Vogel grote populariteit, maar
als minister van justitie ken
nen hem maar weinig kiezers.
Voor de liberale FDP geldt
het dat haar terugkeer in de
Münchense Landdag zeker is.
Hier is de bepaling afgeschaft,
dat een partij minstens tien
procent van de stemmen moet
boeken en, geldt thans de alge
mene 5%-clausule ,van de hele
Bondsrepubliek. De liberalen
rekenen op 9 tot 10% van de
stemmen, maar hun bondge
nootschap met de SPD zal te
zwak blijven om de opper
machtige CSU te kunnen ver
drijven.
|Van onze correspondent)
RtUSSEL De Belgische
,€m'er Leo Tindemans
ft onlangs in Antwerpen
laagd over het doen en
'ten van het,parlement. Zijn
Jorden waren nog niet
*oua of nieuwe incidenten
zich voor in de Brus-
jrls< Wetstraat, het rege-
Jgscentrum waar het hart
van de parlementaire demo-
ttatie klopt.
het er nu echter voor
lag moet men - om dezelfde
te blijven spreken -
Praten wam een hartpa-
want de taferelen die
ikï en X(? in het Brusselse
nt afspelen zijn wel zo
amend dat men zich zou
•jgen of het wel nodig is
dergehjke instelling in dit
er op na te houden.
K maar troost en die
K" m c,at het mogelijk nog
zou zijn ails er meer
inmentsleden die verga-
m zouden bijwonen. Om
rf00^061*1 Seven hoeven
IT B* t?1* t€ gaan naar
^■tamcieel-economische de-
van deze week in de
Kamer van Volks-
-genwoordigers. De Ge
beurtenis zou vergeleken kun
nen worden met de financieel-
economische debatten, zo men
wil algemene beschouwingen
aan het Binnenhof. Daarvoor
bestaat in Nederland „zelfs"
van de zijde van de parle
mentsleden grote belangstel
ling.
Heel andera is dat in België
waar de parlementsleden
schitterden door afwezigheid
en waar het handjevol aanwe
zigen van tussen de 20 a 25
man nota bene ook nog werd
getrakteerd op een rel tussen
de socialistische woordvoer der
van het moment Cools en mi
nister van economische zaken
Oleffe. Wij hebben trouwens
al vaker geconstateerd diat mi
nisters en parlementsleden
van de oppositie, in dit geval
van de Belgische Socialistische
Partij (BSP), het parlement
gebruiken of liever gezegd
misbruiken om persoonlijke
veten uit te vechten.
Een voorbeeld daarvan tijdens
het financieel-economische de
bat van deze week: minister
Oleffe zei op een gegeven mo
ment: „Ik zal niet aarzelen
indien nodig, prijsstijgingen te
weigeren als in de betrokken
sector de looneisen, inclusief
de index-aanpassing, zouden
uitlopen boven de stijging van
de nationale produktiviteit".
Eeri Ook naar onze begrippen
Tindemans
gezonde opmerking.
De socialisten schreeuwden
daarop dat minister Oleffe
daarmee een loonstop had af
gekondigd, wat helemaal niet
zo was want 20 iets behoort,
helemaal niet tot de bevoegd
heden van een minister van
economische zaken in België,
noch tot de bevoegdheden van
deze regering in zijn geheel.
Weer werd de socialistische
voorman Cool-s zó boos dat mi
nister Oleffe hem zo langs de
neus weg aanraadde: „U zoudt
beter een whisky minder kun
nen drinken, dan zoudt U mis
schien niet zo opgewonden
zijn", waarop Cooüs purper
kleurig aahliep en eiste diat de
minister deze woorden terug
nam. Oleffe zei toen: „U zou
beter een kopje koffie meer
kunnen drinken, dan zou U
niet zo opgewonden wor
den...."-
De Kamervoorzitter kwam
tenslotte tussenbeide met de
opmerking aan het adres van
de socialist dat hij deze repri
mande van de minister wel
had uitgelokt door steeds te
interrumperen.
Bovenstaand voorval is- overi
gens één uit de vele gelijk
soortige die zich steeds in het
parlement afspelen. De nood
kreet van premier Tindemans.
in Antwerpen geslaakt, komt
in feite neer op de algemene
klacht in België dat er maar
een handvol serieuze" parle
mentsleden bestaat, dat d€
rest, zoal niet «bezig met
winstgevende bijbaantjes, zich
de wet laat voorschrijven door
de politieke partijen en de
vakbonden. Op deze manier
wordt de beslissing over wets
ontwerpen niet meer in het
parlement genomen maar in
vergaderzalen van politieke
partijen en vakbonden.
Voor een premier als Tónde
mans, die ook in brede krin
gen van de oppositie als een
integer politicus maar wel ais
een kamergeleerde wordt be
schouwd, moet het bijzonder
frustrerend zijn om ais over
tuigd democraat met een der
gelijk gedegenereerd parle
ment opgescheept te zitten. De
ze al dan niet tentoongesprei
de apathie tegenover het func
tioneren van het parlementaire
systeem betekent intussen ook
dat de regering in haar werk
wijze wordt gesaboteerd. En
tenslotte wordt het anti-parle
mentarisme bij bepaalde groe
peringen en erger nog bij de
ieugd aangemoedigd.
De Belgische pers blijft bij
deze ontwikkelingen gelukkig
niet onverschillig. Ze trot
seert over het algemeen de
kritiek van de parlementsle
den die vinden dat de pers te
veel in mineur over politici en
ambtenaren schrijft, maar de
jongste schandalen in België
(de zaak Baudrdn, het compu
ter-schandaal en de fraude bij
de Bank van Brussel die de
Belgische Staat samen miljar
den franken hebben gekost) be
wijzen dat het maar goed is
dat er een pers bestaat die op
machtsmisbruik durft te wijzen.
JAN SCHILS
De tijd dat de westerse en
de Russische markt strikt ge
scheiden waren, lijkt zo lang
zamerhand voorbij. Amerika
heeft al lang handelscontacten
met de Sovjet-Unie en de
EEG gaat binnenkort serieus
overleggen met de Comecon,
de economische organisatie
van de Oostbloklanden.
Stalin schreef in 1952 dat er
twee wereldmarkten waren,
een kapitalistische en een so
cialistische en tot ver in de
jaren zestig was er nauwelijks
verkeer tussen die markten-
Deze politiek bleek echter
geen succes voor Oost-Europa.
Het aandeel van de Comecon
in de wereldhandel daalde van
10,4% in 1965 tot 9,8% in 1969
en deze daling zet zich nog
steeds door.
Rusland heeft de ontwikke
ling van de technologie in het-
westen niet kunnen volgen.
Bovendien kende men geen
produktiespecialisatie: ieder
land achter het ijzeren gordijn
moest proberen zichzelf te be
druipen en bouwde fabrieken
voor alle goederen die het no
dig had. Door de grote aan
dacht voor de zware industrie
bleef de kwaliteit van de pro-
dukten in het oostblok bene
den die van de westerse
satellietstaten te herstellen,
wil Rusland nu dat de Oosteu-
ropese landen als blok, als Co
mecon, met West-Europa pra
ten.
De Russische toenadering
begon eigenlijk tijdens de
energiecrisis. Moskou zag dat
het economisch machtige Eu
ropa verzwakt en verdeeld uit
de erisismaanden kwam. Bo
vendien bleek dat Europa
meer dan ooit afhankelijk was
van energiebronnen in andere
werelddelen- In Siberië zijn
Fataal
Vooral Breznjev zag in dat
het isolement fataal zou kun
nen zijn. Hij di-fikte Nixon de
hand en de handelsbetrekkin
gen met de Sovjet-Unie
vlogen de pan uit. Een aardig
gevolg van de nieuwe contac
ten is dat Pepsi-Cola een bot
telarij gaat bouwen in het
Russische Novorossisk met een
capaciteit van 72 miljoen fles
sen per jaar. Daar staat tegen
over dat een ïiliaal van het
Pepsi-concern Russische wod
ka in de .Verenigde Staten
gaat verkopen-
Ondertussen zijn de Russen
ook begonnen de opbouw van
hun handel meer op westerse
leest te schoeien. Er zijn de
laatste jaren veel handelsorga
nisaties opgericht die hele tak
ken van industrie omvatten.
Ze zijn werkzaam in alle oost-
bloklanden en men zou ze
heel goed kunnen vergelijken
met de omstreden kapitalisti
sche multinationals.
Afzonderlijke landen Jn
West- en Oost-Europa hebben
al handelsbetrekkingen met
elkaar aangeknoopt. De Euro
pese Gemeenschap heeft be
sloten als eenheid op te tre
den. zodat die afzonderlijke
verdragen opnieuw bekeken
moeten worden. Rusland is be
reid met de EEG ails blok te
praten. Dat wil overigens nog
niet zeggen dat alle belemme
ringen in één keer uit de we
reld zijn. De EEG wil liever
niet onderhandelen met de Co
mecon, omdat Rusland daarin
te dominerend ls. Het oostblok
houdt aan die eis vast. Een
afgevaardigde van de EEG
gaat binnenkort naar Moskou
nm over dat punt te discussie
ren.
Rusland erkent dus Europa
als economische macht en is
bereid te praten- Dat zou op
ontspanning kunnen -duiden.
Het is dan wel ontspanning uit
eigenbelang. De Russen heb
ben met lede ogen moeten
aanzien dat communistische
landen op eigen houtje con
tracten met westerse indus
trieën afstoten. Om de greep
op het handelsverkeer in de
Breznjev
niet zo lang geleden nieuwe
olie- en steenkoolvelden ont
dekt en dat geeft de Russen
bij onderhandelingen met de
EEG natuurlijk een stevige
steun in de rug.
Europa handelt uiteraad
ook uit eigen economische
belangen. Er m-oeten nieuwe
afzetmogelijkheden gevonden
worden. Rusland en zijn satel
lieten smachten naar westerse
prod-ukten en technische mid
delen en geld om de nieuwe
energiebronnen aan te kunnen
boren. Zonder „kapitalisti
sche" hulp is ontginning van
het rijke Siberië voor de Rus
sen niet mogelijk. En zolang
dat niet gebeurt, lopen de
Russische tekorten in de han
del met West-Europa en Ame
rika op. Ook de EEG heeft
dus enige ijzers in het vuur.
Het is duidelijk dat econo
mische motieven in de politiek
erg belangrijk en in tijden
van schaarste vaak zelfs
doorslaggevend zijn. Breznjev
noudt de deur naar het westen
open om de economie van zijn
land te redden, oo-k al moet
hij zich ais „duif' regelmatig
verdedigen tegen harde, anti
westerse partijfunctionarissen
in eigen 1-and. Als Ameri-ka en
Europa door middel van han
delsbetrekkingen met de Sov
jet-Unie zijn verbonden, zal
dat ook politieke gevolgen
hebben- Het is bijvoorbeeld
niet uitgesloten dat economi
sche „vriendschap" de bespre
kingen over de Europese vei
ligheid gunstig beïnvloeden.
De afgelopen week kwam
een merkwaardige consequen
tie van de Russisch-Ameri
kaanse handelsafspraken In
het nieuws. Moskou schijnt
toegestemd te hebben in de
emigratie van Russische joden
(over het juiste aantal bestaat
nog geen duidelijkheid), In
ruil voor vrij grote handels
voordelen. Een goed voorbeeld
van de invloed van economi
sche motieven op principiële
politiek
DIRK VELLENGA
DOORI
CORN
VERHOEVEN
Sommige loze kreten tijken
tegen kritiek beschermd te
worden door iets als een inge
bouwde chantage. Wie er aan
merkingen op heeft of zelfs
maar naar de exacte inhoud
ervan informeert, is daardoor
alleen al verdacht en wekt de
indruk het niet eens te zijn
met het nobele of progressieve
doel, dat met die kreet in
verband gebracht wordt. Een
woord als „welzijn", dgt naar
mijn mening vrij voos van ge
halte is, ontmoet, denk ik, om
die reden weinig kritiek, zelfs
niet wanneer het nogal preten
tieus met beleid in verband
gebracht wordt en als basis
dient voor hele lichamen, kan
toren en begrotingen. Want
wie is zo'n hond, dat hij iets
tegen welzijn heeft? En als
niemandiets tegen welzijn
kan hebben, kan elk beleid
zich aan elke kritiek onttrek
ken door zich „weteijnebeleid"
te noemen.
Een kreet waarmee onze
sympathieke, linkse regering
graag opereert is spreiding
van kennis en macht". Het
klinkt uiterst nobel en dus
vraagt niemand zich af wat er
eigenlijk mee bedoeld wordt,
of kennis en macht zich voor
spreiding lenen en zo ja, of
dat voör beide in dezelfde ma
te het geval is, zoals in de
kreet Verondersteld lijkt t«
worden. Het is, om te begin
nen, al niet zo eenvoudig vast
te stellen wat „spreiding" in
deze leus betekent. Het woor
denboek biedt met de om
schrijving „gelijkmatige ver
deling over een tijdsverloop af
over een ruimte" wel een aan
knopingspunt voor een ver
moeden. Met „spreiding" in
deze nieuwe, creatieve zin, zal
iets bedoeld zijn als „gelijk
matige verdeling over een me
nigte"- Vandaar dot ook ge
sproken wordt over „deling"
van de m.acht. En daarbij past
dan de voorstelling van een
bepaalde, wel omschreven
hoeveelheid ver deelbare
macht. Is macht iets deel
baars? Hoe dan ook, zij wordt
nu gedacht als een deelbaar
quantum, dat op dat moment
geconcentreerd is bij weini
gen. maar verspreid hoort te
worden over velen of allen,
zodat niet langer weinig men
sen veel macht hebben maar
bijv. veel mensen weinig macht
of alle mensen samen alle
macht. Hoever
de verdeelbaarheid van macht
gaat, op welk punt van verde
ling en verkleining de macht
tot machteloosheid wordt, en
wat het voorwerp van de ver
deelde macht ts, wordt niet
uitgelegd. Nobele leuzen heb
ben geen toelichting nodig.
Maar het is wel merkwaardig,
dat een regering die zo voor
deling van macht is, haar op
treden begint met het vergro
ten van haar eigen macht.
Voor mij maakt dit de leus
niet geloofwaardiger, maar juist
leusachtiger. Als de uitvoering
van een programma begint
met de realisatie van het te
gendeel van wat als ideaal be
leden wordt, of met een nega
tieve fase, is het vermoeden
gewettigd, dat het programma
ofwel niet doordmcht is ofwel
zeer doordacht beidrag.
En als ^spreiding van macht
„verdeling" is, wat moeten wij
ons dan voorstellen bij de
daar onmiddellijk aan gekop
pelde spreiding van kennis?
Bestaai ook die hierin, dat
niet langer weinig mensen
veel weten, maar veel mensen
weinig? Zijn er dan mensen
die te veel weten, zoals er
mensen zij die te veel macht
hebben of te veel geld? Hoe
had men dan gedacht hun dat
verboden teveel aan kennis te
ontnemen en wie heeft vol
doende kennis ev macht om te
beslissen bi welk hoofd deze
kennis getransplanteerd moet
worden? Dat zijn een paar
vragen die bij mij opkomen,
niet uit boosaardigheid of ge
brek aan begrip voor nobele
idealen, maar bij een poging
de leus over ..spreiding van
kennis en macht" serieus te
nemen, mij daarbij iets moois
voor te stellen en ze niet als
rimram af te doen. Het lukt
mij niet. Als spreiding van
kennis iets is. moet het iets
heel anders zijn dan spreiding
van macht, en die is op haar
beurt een ander soort van
spreiding dan spreiding van
geld. hagel of pepernoten. Ik
zeg met opzet „als zij iets is",
want ik weet werkelijk niet
of ze ets is- Ik denk eigenlijk,
dat het niets is behalve wat
nobel klinkende rimram. En
van nobele rimram weet ik in
elk geval zeker, dait het dik
wijls een dekmantel is voor
minder nobele praktijken.
>1
