rEWEfi
N HAAREI
Experts zien toekomst
voor auto op water
Tinbergen neemt het op
voor mammoetbedrijven
Vrees in Kamer:
Zeeuwse
mosselteelt
verdwijnt toch
Vandaag
Boiiwpremie tot 140.000 voor eigen huis
„Activiteiten van de multinationals de werkelijke bronnen van de welvaart"
Meerderheid van
winkelpersoneel
wil vrije
zaterdagmiddag
'SBEDRIJF 0
I ill
REDA
Gastcollege
door Luns
eindigt
in chaos
Directeur-generaal
milieuhygiëne op
bezoek in Zeeland
lekte geestelijk
houden d.m.v.
enboekjes, kol-
herkenbaar aan
ets van doen
ilke voorgeven
te artikelen ter
en/of lichame-
lein 18-Breda
ïl. 42808
SIGARETTEN
Wilson roept
op tot
hard werken
SPIEGEL
OP INSTORTEN
Raak moet
150
man
kwijt
_DES;J
c &1BUQ T.
•V
Brecteur: Dr. W. A. J. M. Harkx N-
boofdiedacteur: L. Lejjendekker
9*
z
t/
ledactie- en administratie-adres:
[ieuwstraat 9, Terneuzen, tel. (01150)-79 2U
Abonnementsprijs
24,70 per kwartaal; t 8,35 per maand.
Losse nummers 45 cent
■Gironummer 1114111
t.n.v. Uitgeversmaatschappij De Stem B V,
sigerstraat 16, Breda
VRIJE ZEEUW
DINSDAG 15 OKTOBER 1974
27e jaargang No. 7476
Uitgeefster Uitgeversmaatschappij De Stem B.V
mings Maatschapp'l
DEN HAAG De prijzen
jjn vanaf het begin van dit
har tot midden september
gestegen met 8,2 pet.
Van midden augustus tot
Hidden september bedroegen
de prijsstijgingen 1,5 pet. Dit
dijkt uit het prijsindexcijfer
■Ui de gezinsconsumptie van
et Centraal Bureau voor de
Btistiek.
|Van de goederen en dien-,
en waarvoor het CBS gere
ild prijsgegevens verzamelt
in september 67 pet. een
prijsstijging te zien, met een
irjvioed op liet totaal indexci
jfer van pi. 1,6 pet.
«Voor een derde deel is deze
I «fjgmg volgens het CBS toe
schrijven aan kleding,
rbij, aldus het CBS, dient
jjjen er wel rekening mee te
uden dat de prijzen in au-
ist:; nog uitsluitend op het
p zcSnerpakket betrekking had
den, terwijl in het september-
cijfer het zomer- en winter-
Ttekkel beide voor de helft
zijn verdisconteerd. De stij
ging voor de kledingprijzen is
or ongeveer 40 pet. aan deze
ketwijziging toe te schrij-
en.
Verder zijn prijsstijgingen
trgenomen voor onder meer
lekjes en gebak, fruit, sui-
[er, niet-aleoholhoudende
^fcnken, vlees, eieren, meube
len, woningtextiel, huishoude-
Hj-kc artikelen en apparaten,
achoeisel, sigaretten, treinta-
rieven en PTT-tarieven.
WUit een in september gehou
den huurenquête bleek vol
gens het CBS dat de huren
sedert april-mei slechts in ge
ringe mate zijn opgelopen.
Voor 13 pet. van de goederen,
met name voor groenten, daal
den de indexcijfers, met een
inv oed op het totaal indexcij
fer van -0,1 pet: voor de reste
rende 20 pet- bleef de situatie
ongewijzigd.
'Een vergelijking van recente
voortschrijdende 12-maandisge-
middelden met die van een
jaar daarvoor laat zien dat de
trendmatige prijsontwikkeling
sedert het begin van dit jaar
een geleidelijke stijging ver
toont van rond 0,1 pet. per
maand.
(Van onze correspondent)
PARIJS De vinding van
een Frans ingenieur die een
apparaat heeft geconstrueerd
waardoor water als motor
brandstof gebruikt kan wor
den blijkt volgens experts vol
strekt geen luchtkasteel te
zijn.
Tien dagen geleden trokken
pubükaties over de zogenaam
de watermotor van ingenieur
Jean Chambrin uit Rouen
sterk de aandacht, terwijl de
uitvinding in technische krin
gen al veel eerder aanzienlijke
belangstelling getrokken had.
Amerikaanse en Duitse inge
nieurs en vertegenwoordigers
van automobielfabrieken had
den al voeling met de uitvin
der genomen.
Tal van personen waaronder
diverse experts hebben de
vinding van Chambrin gemon-
teerd op een Duitse motor zien
werken en naar thans blijkt
heeft de uitvinder niet 1500
maar ruim 3000 kilometer met
een watermotor afgelegd.
De motor functioneert met een
mengsel van alcohol en
66% water. De alcohol is
overigens alleen nodig voor
start en opwarmen en Cham
brin heeft naar zijn verklaring
ook al uitsluitend op water
gereden. De energie wordt ge
leverd door waterstof die vrij
komt door de elektrolyse van
het water en deze waterstof
wordt „gefabriceerd" in een
katalyseer- of elektrolyseer-
bak van geringe afmetingen
die voor het inlaatspruitstuk
van een normale explosie-mo
tor gemonteerd wordt, min of
meer in de plaats van de klas
sieke carburateur.
De organisators van de be
kende 24-uurs rit van Le
Mans hebben nu besloten een
Renault-16 met de revolutio
naire motor van ingenieur
Chambrin uit te rusten en on
der „hermetische" controle
twaalf uren lang op het Bu-
gatti-circuit van Le Mans te
testen. Deze test zal nog voor
het eind van de maand plaats
vinden en verbruik, rende
ment, snelheid en analyse van
uitlaatgassen zullen nauwgezet
bestudeerd worden.
Volgens ingewijden is de vin
ding van Chambrin op elke
automotor te monteren voor
minder dan 350 gulden. Het zal
zeker nog geruime tijd duren
alvorens de vinding, als ze in
derdaad zo sensationeel is als
verklaard wordt, gecommerci
aliseerd wordt.
De uitvinder en zijn medewer
ker willen allereerst hun vin
ding via patenten veilig
stellen terwijl industriële fabri-
eage en commercialisering tijd
zullen vergen.
f(/t
de wereld verminderd", aldus
het dramatische appel van
Peccei-
(Van onze correspondent)
WEST-BERLIJN De Nederlandse econoom en Nobel
prijswinnaar, prof. dr. Jan Tinbergen beeft gisteren op de
jaarvergadering van de Club van Rome in West-Berlijn
de aandacht gevestigd op de zeer grote positieve rol van
de internationale ondernemingen.
Tinbergen stelde in een referaat, dat werd voorgelezen, vast,
dat „de werkzaamheden van deze ondernemingen de werkelijke
bronnen van de welvaart vormen".
Weliswaar, zo stelde Tinbergen, moeten de activiteiten van de
multinationals in talrijke opzichten gewijzigd worden, maar
in het totaal gezien zijn de concerns dringend nodig.
Om de uitzonderlijke armoe
de in de ontwikkelingslanden
te bestrijden hield Tinbergen
een pleidooi voor een jaarlijk
se stijging van het gemiddelde
inkomen per hoofd van de be
volking in onze landen van
vijf procent ovei~ een periode
van 40 jaar. Alleen op deze
wijze kunnen de verschillen in
inkomsten tussen de rijke en
arme landen draaglijk worden
gemaakt. Voor dit doel achtte
Tinbergen ook een overeen
komst tussen de olie-produce
rende en de ontwikkelde lan
den noodzakelijk.
Zij moeten gemeenschiappe -
lijk de taak op zicih nemen die
gedurende de laatste jairen ar
mer geworden landen te on
dersteunen. Ernstige kritiek
had Tinbergen op West-Duits-
land, dat „het belang van een
beter in die ontwikkelingshulp
niet heeft heeft éezien". Dit
land verleent namelijk aan
zienlijk minder ondersteuning
aan die landen van de Derde
Wereld dan de Verenigde Na
ties in 1070 adviseerden.
(Van onze redactie
buitenland)
ANDEN De Britse pre
mier Harold Wilson heeft zijn
landgenoten gisteren gewaar
schuwd dat ze de komende
twee jaar geen reële stijging
van het welvaartsniveau moe
ten verwachten omdat Groot-
örittannië zich geconfronteerd
net met de ernstigste econo
mische crisis sinds de Tweede
Wereldoorlog. De nationale
prioriteiten van zijn regering
zijn de strijd tegen de inflatie,
de strijd voor volledige werk-
egenheid en de strijd voor
jfcroting voor de éxport.
__Wilson zei dit maandag in
zijn eerste televisierede sinds
m Labourpartij vorige week
bij de algemene verkiezingen
een absolute meerderheid in
het Lagerhuis wist te verkrij
gen. Waarnemers typeren zijn
rede als een gematigde oproep
tan alle geledingen van de
maatschappij om samen te
werken bij de oplossing van
de economische moeilijkhe
den.
Het „niieurwe Vaiticaein vain
de industrie en de weten
schap" heeft er zich overigens
door heftige kritiek niet van
laten weerhouden de mensheid
opnieuw de spiegel van een
catastrofale toekomstige ont
wikkeling voor ogen te hou
den.
Zo mogelijk nog dramati
scher dan twee jaar geleden in
„de grenzen van de groei"
schetst de „Club van Rome"
op zijn huidige congres in
Berlijn de perspectieven van
een mensheid, die ten gronde
gaat wanneer er niet snel en
radicaal ingegrepen wordt.
De „paus" van deze bewe
ging. de Italiaan Aiurelio Pec
cei, eiste gisteren niets anders
dan een volkomen nieuwe
mens, die vaste gewoonten en
privileges opgeeft om de alge
meenheid te redden.
Zinspelend op de kritiek
van het eerste rapport van de
ze club van rijke industriëlen
zei Peccei, dat de toestand in
een korte fase op een gevaar
lijke wijze slechter is gewor
den. In aanwezigheid van prin
ses Beatrix en prins Claus las
de Italiaan voor uit het zon-
denregister van de mensheid,
dat door „conservatisme, dog
matisme en gedachtenloos-
heid" gekenmerkt wordt-
De politieke en sociale
structuren in de wereld noem
de hij in zo ernstige mate
achterhaald, dat zij ineen
dreigde te storten „Opnieuw
bedreigt het bijbelse spook
van de honger de mensheid en
meer mensen dan ooit tevoren
zijn tot de ondergang en een
vroege dood veroordeeld. Het
aantal zieken, ondervoeden,
analfabeten, werklozen en van
andere aan de rand van de
maatschappij levende groepen
stijgt in plaats van te dalen.
De hoop op een betere levens
kwaliteit is in grote delen van
Hij zei ook van mening zijn,
dat de fundamenten van de
internationale handel en daar
door van de welvaart in onze
landen op instorten staan. Te
zamen met de gevolgen van de
oliecrisis betekent dit, dat de
duistere perpectieven op een
herhaling van de wereldcrisis
van 1929 wijzen.
Een bitter ernstiig probleem
sneed de Italiaan aan met de
waarschuwing„Degenen van
ons, die in westelijke demo-
cratiën leven, vragen zien be
zorgd af of deze regerings
vorm wel geschikt is in tijden
van nood te overleven".
Nadat hij het egoïsme van
de afzonderlijke naties, mede
in hun misdadige bewape
ningswedloop gehekeld haid,
ontvouwde hij rijn „nieuwe
testament" om een „giganti
sche strijd tussen rivaliseren
de groepen om de beheersing
van de aarde en haar bronnen
of een algemene collaps van
de mensheid" te verhinderen.
„We moeten en kunnen de si
tuatie venanderen", riep Pec
cei met Italiaans temperament
uit. „Ik heb nog hoop, rij het
een geringe" en deze ligt in
een „diepgaande vernieuwing
ja zelfs ommekeer van onze
principes, normen, van ons
denken en van onze houding.
Deze hoop ligt ook „in de
verandering van ons zelf en
van onze instituties".
(Van onze redactie
binnenland)
AMSTERDAM Het perso
neelsbestand bij Raak Fris-
drankenfabriek in Utrecht zal
met circa 150 man tot 300 man
moeten worden ingekrompen.
Deze maatregel maakt te za
men met produktiebeperking
en inkrimping van het assorti
ment deel uit van «en ingrij
pende reorganisatie bij het
frisdrankenconcern dat door
sterk tegenvallende omzetten
sinds drie jaar met verlies
werkt.
Drs. P. M. Cols, algemeen
directeur van Raak Nederland,
zei maandag op een persconfe
rentie in Amsterdam dat het
bedrijf, als die reorganisatie is
doorgevoerd, volgend .j aal-
weer quitte hoopt te spelen,
terwijl vod 1976 op winst
mag worden gerekend.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De overgrote meerderheid van het winkel
personeel in Nederland verlangt een vrije zaterdagmiddag. Dat
is gebleken uit een onderzoek, dat de gezamenlijke personeels-
bonden dit jaar bij hun leden hebben ingesteld.
De in' de „DECOM" samen
werkende organisaties wil
len:
openstelling van alle win
kels van maandagmorgen 9
uur tot zaterdagmiddag 2
uur.
een dagelijkse sluitingstijd
om 6 uur met uitzondering
van een eventuele koopavond
tot 9 uur. De door de gemeen
teraad vast te stellen koopa
vond zou alleen op donderdag
of vrijdag mogen vallen.
een veertigurige werk
week voor het personeel.
een roulerende vrije dag
in de week voor al het perso
neel alsmede een vrije zater
dagmiddag.
Ruim de helft van het win
kelpersoneel heeft zich hier
voor uitgesproken. Een derde
deel van het personeel wil hel
zaterdagse sluitingsuur op 4
uut stellen doch daarentegen
de wekelijkse koopavond laten
vervallen.
Voor de iets verdere toe
komst wil de „DECOM" nog
meer;
Beperking van het aantal
extra koopavonden (rond sin
terklaas, Kerstmis, winkelwe
ken, etc.) tot ten hoogste 12
per jaar. Volgens de bestaande
wetgeving kunnen er 29 extra
koopavonden worden gehou
den-
Afschaffing van de winke
lopenstellingen en shows met
koopmogelijkheden (auto's,
meubelen, caravans, e.d.) op
algemeen erkende feestdagen,
zoals Kerstmis. Nieuwjaar, Pa
sen, Pinksteren, etc.
Een felle brand in de rub
berfabriek van Shell-Neder
land in Pernis heeft gisteren
vier zwaargewonden geëist.
Acht mensen, onder wie tie
heer Klaassen uit Oosterhout,
bonden na behandeling naar
huis terugkeren, De brand
ontstond gistermorgen om
streeks 11.45 uur na de explo
sie van een gaswolk, die zich
door een lekkage in een reac
torvat had s urmri. Volgens
Shell-Chemiedirecteur Meins-
ma zijn dergelijke ongelukken
oorzaak: technische manke
menten niet te voorkomen.
Het Shell-personeel wil een
aparte veiligheidsclausule in
de CAO opgenomen zien.
(Meer hierover op pag. 9.)
AUTORITEITEN van het Ro
de Kruis kinderziekenhuis in
Kaaipstad hebben gisteren be
vestigd dat een team onder
leiding van dr. Christian Bar
nard 'n 12%-uur durende hart
operatie heeft uitgevoerd bij
een drie-jarig meisje- De in
greep zou nog moeilijker zijn
geweest dan het verrichten
van een harttransplantatie.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De visserijdeskundigen in de Tweede Kamer
vrezen, dat de mosselteelt in de Oosterschelde hoe dan ook ten
dode is opgeschreven, ook als de nu in studie zijnde plannen
over een alternatieve „afsluiting" met een caissondam worden
uitgevoerd.
Er zou zich ondanks de
handhaving van het zoute mi
lieu en een zeker tijverschil
teveel slib in deze zeearm op
hopen. Het enige alternatief
voor de mosselteelt blijft dan
toch de Waddenzee (waar
trouwens al driekwart van de
mosselproduktie vandaan
komt) met in de Oosterschel
de, vlak bij de dam, een
kunstmatige verwaterplaats.
Het Tweede-Kamerlid P. A.
Roels (PvdA) wees minister
Van der Stee (Landbouw en
Visserij) gisteren in een open
bare commissievergadering op
dit sombere perspectief, reden
waarom hij wilde weten of die
verwaterplaats er dan ook in
derdaad komt. „Ik begrijp",
aldus Roels in navolging van
zijn SGP-collega ir. Van Ros-
sum, „dat het hangende de
beslissing over de Oosterschel
de moeilijk praten is over dit
onderwerp". De beide Kamer
leden waren dan ook niet ver
baasd, dat de bewindsman er
niet op in ging..
(vervolg pag.
Stad en Streek)
DROOG
-met zonnige perioden
Maximumtemperatuur:
Negen graden
STAD EN STREEK
NCB pleit voor oogst-
verlof Pagina 3
JoHan de Vries bundelt
oude verhalen Pagina 5
RADIO EN TELEVISIE
Tien bewogen jaren in
drie uur op tv Pagina 6
BINNEN- EN
BUITENLAND
Biesheuvels wederkomst
veldtocht tegen Den Uyl
Pagina 9
De jaren Vijftig: Soest-
dijk in opspraak
Pagina 11
SPORT
Herenvolleybalteam ir
finalepoule Pagina
13
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Een gast
college dat gisteravond door
de secretaris-generaal van de
NAVO, mr. J. H. A. M. Luns,
voor de Erasmus-universiteit
te Rotterdam werd gegeven, is
met stevige vechtpartijen tus
sen Luns-aanhangers en Luns-
u|iinenten geëindigd-
Mr. Lun-s zelf kon slechts
met moeite zijn auto bereiken,
nadat zijn toespraak ai voort
durend verstoord werd door
een groot aantal studenten die
de collegezaal niet in mochten
en buiten de leuze „Nederland
uit de NAVO", aanhieven,
waarbij van een megafoon
werd gebruik gemaakt en rit
misch werd begeleid door ge
bons op de toegangsdeuren.
Bij het verlaten van de zaal
werd mr. Luns op schimp-
scneuten onthaald en moest hij
door zijn supporters worden
ontzet. (Zie ook pagina 9),
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Deze week
nog brengt de directeur-gene
raal voor de milieuhygiëne
van het ministerie van volks
gezondheid en milieuhygiëne
in Den Haag, ir. W.C. Reij,
een werkbezoek aan Zee
land.
D-e hoogste ambtenaar ap
het gebied van milieuhygiëne
in Nederland bezoekt enikele
Zeeuwse .-probleemigebieden"
zoals Oost-Zeeuwsch-Vlaande
ren, de kanaalzone, de Ooster
schelde e-d. Het werkbezoek
neemt enikele dagen in bes-la-g-
De afdeling voorlichting vain
het ministerie deelde gisteren
mee nog niet te kunnen zeg
gen op welke da-gen de heer
Reij Zeeland in ogenschouw-
neemt. Dat het deze week ge
beurt staat edh-ter vast.
CANELLOPOTJLOS,die al 40
jaar een rol speelt in de
Griekse politiek, heeft gister
bekend gemaakt dat hij zich
niet kandidaat zal stellen voor
een zetel In het parlement bij
de komende Griekse verkie
zingen.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG In de staats
courant zijn de nieuwe tabel
len verschenen over verhoging
van de bouwpremie, die tie
regering verleden week tij
dens de financiële en politieke
beschouwingen over de rijks
begroting heeft meegedeeld.
Deze subsidies blijven van
kracht tot 1 juli a.s., de datum
waarop het nieuwe huur- en
subsidiebeleid van kracht
wordt. Het besluit tot verho
ging van de bouwpremie heeft
minister Gruyters van Volks
huisvesting en Ruimtelijke
Ordening genomen om vol
doende woningen te laten bou
wen en om de werkgelegen
Aan-tal
bouwsom
subsidie
subsidie
totaal
kamers
na le jaar
na le jaar
(nieuw)
(nieuw)
(oud)
4,5
70.000
6.430
4.678
40 040
4,5
75.000
5.740
S 3.902
37.150
4,5
80.000
4.819
3.125
31.360
4,5
85.000
3.938
2.349
25.660
4,5
90.000
3.058
19 760
5
95.000
2.661
17.320
6
99.000
2.718
17.690
heid in de bouw te handhaven.
De premies die het rijk met
terugwerkende kracht per 1
oktober gaat verlenen lopen
sterk uiteen, ook naar gelang
de gemeenteklasse. De pre
mies variëren van f 40.000 tot
f 17.000.
De subsidietabellen gelden
voor woningen met een bouw
som van f 55.000 in een eerste
klasse gemeente en voor een
4.5 kamerwoning tot f 90.000
voor een 6-kamer-woning. De
bon 1 r vin een eigen buis
beneden de ton ontvangt op
zijn aanvraag voor een premie
bij de Provinciale Dienst
Volkshuisvesting een voorlopi
ge beschikking plus een voor
lopige toegekende subsidie.
Aanvragen die na 1 oktober
van dit jaar zijn ingediend
krijgen de goedkeuring vol
gens de regering die geldt tot
1 juli 1975. De premie wordt
telkens voor een jaar ver
leend. Gedurende een periode
van Men jaar wordt de premie
telkens met tien procent ver
minderd. Bij het optrekken
van de premies ts rekening
gehbuden met de stijging van
de bouwnriis. De subsidies in
bijgaande tabel gelden voor de
neriorle van 1 oktober tot X
iuli 1975 voor een woning 10
eerste klas gemeente.
