IEWERK MARTIKELE e koper van een huis is achteloos tegen verkooptrucs formateur Zeeuwen in Suriname ND 1974 EWAAL" TIMMERLIEDEN METSELAARS I0EGERS EN JZERVLECHTERS aan •mAMERSFOORT - Wie een huis koopt, is overgeleverd de haaien. Een arsenaal van professionele trucjes wordt ge Jj richt op de argeloze koper, die doorgaans van loeten noch '.v S. blazen weet. Aan de ene kant het hechte goed doortimmerde front van fr*% de bouwer, de geldverschaffer en de bemiddelaar; daartegen over meneer Jansen te X. die bedremmeld zijn spaarcentjes overhandigt en in vermetel vertrouwen zijn woon- en gekl- toekomsl in handen stelt van harde vreemden. Zaterdag 5 oktober 1974. 1 Kunstlederen oekleding) Buitenkrl estoffeerd - Gaskachel met afvoer (4lfl Inruil - Financiering - Gratis gelm irden gezorgd. IMPORT - EXPORT d caravans voor de Benelux 8 - Oost 4 - Breskens - 01172 - 1492 VOO' BELGIE Geni en Brussel FA. ZWANENBERG 5-2231 of 04920-33289-23! Sovenstaande bittere belijdenis is de basis geweest voor het oprichten van de Vereniging Eigen Huis, Korte Gracht 261 Amersfoort. De vereniging is nog het beste te vergelij ken met de Consumentenbond en de Stichting Konsumen- ten Kontakt. iwj)e koper, aldus Eigen Huis, is volslagen weerloos. Hij wordt gekneveld in een eenzijdig contract dat doorgaans alleen de belangen van de „Professionals" veilig stelt. Kreet A: „Bjj de aankoop van een auto van zes mille krijg je meer voorlichting en wordt je meer naar de ogen gezien dan bij het kopen van een huis van zestig mille". Kreet B: „Bij het kopen van een huis is het net als bij de dokter; je mag zelf niet meepraten". jBKreet C: „We moeten af van het imago dat een huiseige naar een rijke stinkerd is". izoeker Organisatie Hel Icmd is verdeeld in een a® districten die elk weer zifn onderverdeeld in rayons wafflt afhankelijk van het aantal mdlt en apothekers, één of meer nu informateurs werkzaam zijn. Aan bet hooid van een district t staat een district-manager dis® directe chef is van de medisch informateur en die h® mei raad en daad terzijde slaat B^Ê een fraai gerestaureerd (huur)huis vol hanebalken, trapjes en vredige rust zetelt aan een rustig grachtje te Jpiersfoort de vereniging. Drie hoog, op zolder, zit de iteur, drs. H.J. van Her in, van huis uit econoom, en tot dusver directeur van het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten voor Zuid-Holland en Zeeland. Voordat hij zijn bittere litanie afsteekt, de ach tergronden van de vereniging. Opgericht 11 juni van dit jaar, met zware financiële steun van het Bouwfonds, maar daar toch volstrekt onafhankelijk van Nu al 2000 leden- Ver wachting: 30-40.080 leden binnen korte tijd. ilstellinig: het behartigen van de belangen van huiseige naren, meer inspraak voor de koper, en vrije keuze tussen huur en koop ongeacht het in komen' Hypotheekadviezen, financiële adviezen, juridische adviezen. Daarnaast: pressure-groep bij de overheid, toekomstige be woners van eigen huizen mon diger maken, en doe-het-zelf cursussen. Drs. van Herwijnen: „Het idee is afkomstig van Bouwfonds- directeur Jaap Wiersema, die op een vrijdag liep te ijsberen op zijn kamer. De hele bouw wereld is georganiseerd, be dacht Jaap: de ontwikkelaar, de financierder, de overheid en dit alles als een front tegen de argeloze kiopertjes die hun mond moeten houden en maar nemen wat ze krijgen." Het Bouwfonds stootte renteloos geld af, en Eigen Huis werd geboren, en meteen al volledig zelfstandig. Van Herwijnen: „In Nederland is 36% van het totale woontoe stand koop. Dat is ontzettend laag, vergeleken met elders. En het gekke is, hoe socialisti- scher een land, hoe meer ei gen woonbezit. Bij het IJzeren Gordijn heeft meer dan de helft een eigen woning. Maar onze patriarchale overheid, pa triarchaal vooral ten opzichte van de lagere inkomstengroe pen, zegt: Ik Vadertje Staat zal voor jou een huisje bou wen, maar verwacht niet dat het ooit je eigendom wordt. En dat terwijl een koophuis even duur behoort te zijn als een huurhuis, dus om de cen ten hoeft het niet. Een woning is niet zoals een sla.groomklopper, het is een bezit van een hogere orde- Ik heb geen slagroomklopperge- not, wel een woongenot- De hoofdreden van deze situatie Is dat er geen concurrentie is op de woningmarkt. Je hebt maar te nemen. En je hebt geen eigenlijke vrije keuze, want je móet wonen- De auto fabrikanten moeten niet pro beren te flikken wat de hui zenbouwers doen, want dan zijn ze zo failliet. Kijk, als je dit nou allemaal weet, dan be grijp je ook de absolute machtspositie van de verko per. En vandaar die rottige koopcontracten." Van Herwijnein komt met en kele voorbeelden uit de prak tijk. Meneer A. koopt een huis voor twee ton met een voor raad stelposten die allemaal veel en veel te laag zijn, waardoor het huis straks veel vaak je reinste belajzerderij. Dit contract wat ik hier voor me heb, daar lusten de honden geen brood van. Maar de leek- hoper ziet dit niet. En dit soort zaken gebeurt regelma tig." Eigen Huis is b-v- inge schakeld in het bouwschamdaal van Vaassen (aannemer op de fles; kapers gedupeerd). En affaires als Vaassen schreeu- schap van ex-boowiminister ir. W.F. Schut. Het garantie insti tuut is echter tot dusver nog slechts een theoretische zaak. Van Herwijnen: „De enige met een goede garantie-rege ling zijn het Bouwfonds en de Reinbouwgroep, öat is toch idioot. Noem maar één autofa brikant die geen -garantie biedt. En dit onderstreept gelukken te bagatelliseren- En zio is het ook met een koophuis- Garantie is tot nu toe een uitzondering. En dat terwijl de mensen v-aak op hun tenen moeten lopen om een huis te kopen. Er zijn heel trieste gevallen bij, en dat in alle prijsklassen. De huidige koopcontracten regelen twee dingen heel goed: de absolute duurder wordt. Als men niet op de tijd betaalt, dan moet men bouwrente betalen, en die is dikwijls niet gering (Van Herwijnen: ik heb hier een voorbeeld van 16,2%). Maar de koper kan pas gaan betalen als het notarieel transport be taald is, en dat laatste heeft de verkoper in handen. Van Herwijnen: „Bouwrente is wen om een kwaliteitsgaran tieregeling, oftewel een garan tie op de technische kwalitei ten van een huis, e n tevens een waarborg tegen faillisse ment van de aannemer. (Van Herwijnen: Het ergste wat je overkomen kan)- Aan zo'n kwaliteitsgarantie wordt overigens al acht jaar geknutseld, onder voorzitter- maar weer eens dat er geen enkele dwang, bijvoorbeeld concurrentie, is om die garan tie te geven. Nu ben je afhan kelijk van de goedwillendheid van de verkoper. Ik wil niet zeggen dat er vaak misbruik wordt gepleegd. De meeste au tomobilisten komen 's avonds levend thuis, maar dat is nog geen reden om het aantal on macht van de verkoper en de absolute machteloosheid van de koper- Je zou toch zeggen dat een koopcontract een juri dische overeenkomst is. Men komt iets overeen. Maar dat is niet waar. Je krijgt een ge drukt contract onder je neus en je hebt maar te tekenen. Ik ken geen situatie waarin ko per en verkoper als gel ij k- Drs. Van Herwijnen, di recteur van de Vereniging Eigen Huis, meent dat de koper van een huis volsla gen afhankelijk is van de macht van de verkoper. waardlgen aan tafel hebben gezeten". De Vereniging Eigen Huis doet voor haar leden hef vol gende: ziij bestudeert een hy potheek, zij beoordeelt het koopcontract en ze geeft juri disch advies als men getekend heeft en de aannemer weigert allerlei zaken recht te zetten. Van Herwijnen: „Elk advies kost 15,- en daarmee kun je je honderden tot duizenden guldens besparen. Wij zeggen bijvoorbeeld:meneer, gaat u maar gerusf procederen, of we zeggen: begin er niet aan. U zult verliezen".Ook richt de vereniging zich tegen duistere plannen van de overheid, zoals het afschaffen van de aftrek baarheid van ren te. Van Her wijnen: „En ook de overheid kan de koper nekken. Neem de onroerend goed belasting- Daar wordt je twee maal aan geslagen ben je twe-e maal het haasje- Als eigenaar en als ge bruiker. En een vent die zijn eigen huis goed onderhoudt en zelfs verbouwt, diens huis wioirdt hoger gewaardeerd en dus betaalt hij meer belasting. En de gemeente is dan de lachende derde. Als we niet oppassen wordt dit een afgrij selijk willekeurig systeem- Wij willen hier a-ls pressure- groep optreden. JAN KOESEN 1EEDA De onafhankelijkheid van Suriname die vol gend jaar zijn beslag moet krijgen, betekent het einde van een koloniale verhouding die ruim driehonderd jaar gele den werd aangegaan. De grondslag hiervoor legde de Zeeuw-i- kapitein Abraham Crijnssen door zijn verovering van de kolonie Serename op de Engelsen. Functie-eisen leeiti)d 24 28 jaar opleiding HBS ol gymnt®1 (bij voorkeui B' Beta) studiezin incasseren gs- en doorzettingsvermogen geldig rijbewijs B'E. Kandidaten voor deze functie dienen bereid te zijn mede te werken aan een - gericht - psychotechnisch onderzoek. Er stond Crijnssen een avontuurlijke tocht te wach ten, toen hij op zaterdag 30 december 1666 het Veerse Gat Uitvoer als commandeur van een eskader dat bestond uit drie fregatten, een jacht, een fluitschip een hoekerboot en een snauw. De bemanning be stand uit zevenhonderd vijftig Matrozen en tweehonderd vijf- mtwintig soldaten. Arbeidsvoorwaarden ©en behoorlijk aanvang* salaris, met een aantrekW perspectiet een extra maandsalaris 8% vakantietoeslag 20 werkdagen vakantie p® jaar een representatieve auto een onkostenvergoeding- Belangstellenden wordt verzot hun schriftelijke sollicitatie1 richten aan de afdeling Personeelszaken. Merck Sharp 4 Dohme B.V- Waarderweg 39. Haarlem- Tel 123 31 9330, tst. 2258. -■Avontuurlijk was de tocht al op voorhand, omdat Crijnssen van de Staten van Zeeland een instructie had meegekre gen die gezien het aantal schepen en bemanningsleden een onmogelijke opgave leek. Het mislukken van de tocht bestond gelijk aan de dood of, als men het trof, een bestaan als slaaf bij een En gelse planter of officier. De instructie die Crijnssen had, omvatte onder meer de verovering van een groot ge deelte van de „wilde" kust van Zuid-Amerika, vernieti ging van de belangrijkste En gelse nederzettingen m de Ca- Sïbische Zee. het aanvallen van vijandelijke havens en koloniën op de oostkust van Amerika en het belemmeren van het Engelse visserijbedrijf nabij New Foundland. i De autoriteiten van Holland dat o-p dat moment opnieuw in oorlog verkeerden met Enge land, hadden de Zeeuwse <y>mm;indeur voorts opgedra gen elk Engels schip dat hij in bet vizier kreeg, zien buit te maken. Bovendien moest hij het sterke Engelse fort Barba dos, waar een jaar tevoren de vlootvoogd Miehiel de Ruyter was weggejaagd, aanvallen. Over het verloop van de tocht naar Suriname is nauwe lijks iets te vinden in histori sche naslagwerken. De brief van de admiraliteit van Zeeland van 5 september 1667 aan de Staten-Generaal ver meldt slechts dat Crijnssen na zijn vertrek uit Zeeland langs de barbarische kusten niets van importantie had gevon den. Op 26 februari 1667 arri veerde het eskader van Crijnssen voor de rivier Pir- meriba, waar het voor anker ging. De Zeeuwse comman deur zond terstond een tam boer naar de Engelse comman dant William Byam van het fort Willoughby met de mede deling dat hij in opdracht van „Hunne Hoogmogenden, de Staten van Zeeland" was ge komen om bezit te nemen van de kolonie. Bij onmiddellijke overgave, zo lief Crijnssen weten, zouden de ingezetenen hun bezittin gen mogen behouden. Gaf men hieraan geen gevolg, dan zou te land en te water tot de aanval worden overgegaan, een ieder dodend die zich zou verzetten. De Engelse com mandant kreeg een kwartier de tijd om te antwoorden. Byam's antwoord was kort en duidelijk: „Aan Crijnssen mocht dan bevolen zijn het fort te nemen, hem was gelast het te behouden, en deze order zou hij trachten uit te voeren, tegen wie dan ook", Deze houding getuigde van zekere moed, want Byam wist maar al te goed dat de verde diging van het fort miserabel was. Van de eenentwintig ka nonnen, functioneerden er ne gen niet, voor een kanon wa ren er geen kogels en voor de resterende kanonnen had By am slechts vier vaten bus kruit. De bezetting van het fort bestond uit een klein aan tal Engelse soldaten en zestig met een piek bewapende ne gerslaven. Kort na het eerste bombardement van de Zeeuw se schepen hees Byam dan ook de witte vlag. Crijnssen stond Byam toe, dat hij en de zijnen met vlie gende vaandels, slaande trom men en brandende lonten en met medeneming van hun ei gendommen bet fort verlieten. Deze, voor die tijd soepele, houding van Crijnssen hield verband met zijn streven om zo snel mogelijk op goede voet te raken met de bewoners van Suriname. Dit lukte overigens maar ten dele. Aanvankelijk onderwier pen de, voornamelijk Engelse en Portugees-joodse planters zich aan het Zeeuwse gezag, vooral vanwege het steeds dreigende gevaar van overval len door Ak k a wa u -1 ndi an e nEr ontstond echter meer en meer onvrede over de wijze waarop de Zeeuwse gouverneurs de kolonie beheerden. De belas tingen waren zwaar en door het uitblijven van militaire hulp uit Holland werd het verblijf op vaak eenzame plantages steeds riskanter voor de planters en hun gezinnen. Daarom trokken gaandeweg steeds meer planters weg maar Brits Guyana. Steeds dringender werden de verzoeken aan de autoritei ten in Middelburg om mensen te sturen, In 1669 riepen de Staten van Zeeland officieel per waarschouwinge lieden op, die genegen waren naar Suri name te gaan. Drie schepen lagen in Vlissingen klaar om hen gratis naar de kolonie te brengen, waar zij grond zou den krijgen en vrijdom van allerlei belastingen. De belangstelling om te emigreren was gering. Van 1671 tot 1675 nam het aantal plantages met slechts negen toe. In de daaropvolgende elf jaar kwamen er nog eens vijf entwintig bij. Om toch meer mensen naar Suriname te krijgen werden zwervers, deserteurs, onmozelen en avonturiers geronseld. Vaak werden zij naar een etablisse ment in Middelburg of Am sterdam gelokt, waar ze meestal tegen hun wil op de boot werden gezet. Kort nadat Crijnssen zijn expeditie tegen de Engelsen had vervolgd, voerde de En gelse vlootvoogd Willoughby een strafexpeditie uit. Hij her overde het fort Zeelandia dat voorheen zijn naam droeg omdat Crijnssen d-e planta ges van zijn familie had ge confisqueerd. De Engelse bezetting duurde overigens niet lang, want in middels was de Vrede van Breda gesloten, waarbij was bepaald dat alle bezittingen die voor 31 juli 1667 waren veroverd, eigendom bleven van de veroveraar. Dat bete kende dat Suriname aan Hol land toebehoorde. In de daaropvolgende jaren drukten de Zeeuwen hun stempel duidelijk op de kolo nie. De hoofdstad Torariga kreeg de naam Nieuw-Middel- burg, en de kolonie moest jaarlijks forse belasting afdra gen aan de heren in Middel burg. Dat ook in Zeeland de band met Suriname duidelijk werd ervaren, blijkt uit de woorden die een Zeeuwse vader richtte tot de jongeling die vrijde naar zijn dochter: „Gij, waarde vriend, begeert mijn dochter tot uw zoete lief, Ik zal haar wel zeker geven tot uw gerief, maar toon mij eerst dat gij bezit als man, goede moed, en dat gij vooraf de rei» naar Suriname doet, zoals vanouds ieder oprecht Zeeuws jorakman past, die ene Zeeuwse maagd door haar schoonheid heeft verrast". Het was van groot econo misch belang voor Zeeland, dat de kolonie veel produceer de. Daarvoor waren meer werkkrachten nodig. Inventie ve handelaren zagen daarom een lucratieve toekomst in de handel in negerslaven. Vooral in Middelburg en Vlissingen waren veel kooplieden die zich actief op deze handel gin gen toeleggen. Vanuit de Zeeuwse havens voeren tien tallen schepen uit naar de kust van Afrika om negersla ven op te pikken. Dezen wer den in Suriname van de hand gedaan voor suiker en koffie. Dank zij onder meer deze Hol landse activiteiten telde Suri name in 1788 totaal ruim ze venenveertigduizend slaven, van wie ruim tienduizend be neden de twaalf j,aar. y De Zeeuwse gouverneurs en secretarissen slaagden er niet m de kolonie tot bloei te bren gen. Zij, en de autoriteiten in Zeeland bleken niet in staat het economisch verval, dat mede werd veroorzaakt door inlandse rebellie tegen te hou den. De Staten van Zeeland waren dan ook blij dat zij in 1683 de kolonie konden verko pen voor tweehonderdzestig- diuizend gulden. De nieuwe ei genaren, de Stad Amsterdam, de Westindische Compagnie en de rijke familie Sommelsdijek, slaagden er uiteindelijk wel in de kolonie tot grotere, voor eigen beurs irjteressante, bloei te brengen. HANS VAN LEUSDEN

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 21