Meevallers Jdelen Er is helemaal geen rem op de bewapeningswedloop (sïz) Engelands saaiste verkiezingsstrijd PROF. RÖLING CONTRA LUNS: Ier van der vijver zwanenbt rg etten-leur )0FD (vrl.) RPSfM- I Prof. Röling: meningsverschil. ncia RING B.V.- rs I Prof. Röling is, eenzaam jezeten in zijn spookachtige mdhuis aan de rand van {koningen, dat door talrijke otkaehels verwarmd moet orden, gaarne bereid zijn .ening toe te lichten. i „Ik heb mijn opmerking Iver Luns gemaakt op een .bijeenkomst van P.v.d.A.-le- fen, toen de Defensienota r sprake kwam. Het is ijn vak om over oorlog en ede te praten. En een van wjiie meest verontrustende fei- Hen is de bewapeningswed loop, die wordt gevoed door ^wederzijds wantrouwen en Alternatief Ene zin Amerikaans Onbillijk Nationalisten Eenheid Coalitie DOOR CORN VERHOE\ EN iiiNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN iNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN ervaring GRONINGEN De Groningse hoogleraar, prof. mr. B. V. A. Röling is van mening, dat de opvattingen van de secretaris-gieneraal van de NAVO, de voormalige minister van Buitenlandse Zaken van Nederland, mr. J. Luns, onverenigbaar zijn met een ef fectief veiligheidsbeleid. Prof. Röling is directeur van het Polemologisch Instituut, dat zich bezighoudt met oorlog en vrede. Luns aldus samengevat de mening van de hoogleraar heeft als uitvoerende macht van de NAVO een mentaliteit die alle verheviging van onze bewapening goed keurt, nog sterker: toejuicht. Met meer en betere wapens meer kans op vrede, denkt de vroeger zo populaire Luns, terwijl prof. Röling het opstapelen van steeds machti ger Doomsday-machines slechts ziet uitmonden in een wereldramp. jparatuur en hur rijksregeling les worden verstrekt door resp I lunkt-directeur en ir J J Caron 8357 |n te richten aan het Hoofd Per. Katholieke Leergangen, |urg jerekend kan worden op een pede honorering, terwijl reele iromotiekansen bmnen het :oncern aanwezig zi|n Jw sollicitatie kunt u sturen aan ie Afdeling Personeelszaken 'an Spyer, Van der Vi|ver en Zwanenburg B V Oude (erkstraat 8. Etten-Leur Telefoon 01608-3951 U bent >ok welkom voor een gesprek tan net bednjt Mr. Luns: op inspectie. vKJefgenrach' Nurnaa den °reservent>edni» Breda groeiend ingenteursburo gericht 00 etrachemische voedings- en genotmö BREDA. TEL. 01600-34735 We»#» ngen. tel. 010-354188 or beide vestigingen 31 gelijkwaardig tekenkameren/arinc (Van een onzer verslaggevers) de technologie". ^HOnze grootste zorg is dat er ^wslemaal geen remming. Er is ls wel een waardevolle af- ^fcn. ik tussen Amerika en de ^■pvjet-Unie, om de anti- en Knvalsraketten te beperken, aar voor de rest gaat het ar door. Nu heeft India eer een kernproef gedaan, aar ligt een ongelooflijk ge- bar: dat landen of blokken minstens even sterk willen *jn Amerika hoeft tot 1972 Self: sterker willen zijn dan de Sovjet-Unie, maar onlangs Is toch het principe van ge lijkheid aanvaard". „Sedert de tweede wereldoor log hebben er 25 oorlogen plaatsgevonden en ongeveer 100 burgeroorlogen. In al die gevallen had het uit de hand kunnen lopen. Griekenland gaat een opstand beginnen in Cyprus en denkt dat de Tur ken thuisblijven. Niemand weet wat er in het Midden- Oosten gaat gebenren. Kissin ger heeft nucleaire wapens in een derde staat van alarm ge bracht. Dat noem ik rammelen met het atoomzrwaard, zoals er met oorlog gedreigd werd toen president Ford in verband met de oliecrisis zei, dat er heel wat oorlogen over grondstof fen zijn gevoerd. Dat is te recht door de Arabische lan den, een ontkenning van Ame rika ten spijt, als een dreige ment opgevat. Kortom, zoals we nu reilen en zeilen op het gebied van de bewapening zijn we zonder meer op weg naar de catastrofe"- Prof. Röling wil een alternatief. ..Er zijn diverse alternatieven voorgesteld- Je hebt de paci fisten die eenzijdig ontwapenen willen. Dat vind ik ethisch respectabel, maar polemolo gisch niet verdedigbaar. In '68 was het machteloze Tsjecho- slowokije gedwongen de wil van de sterke te aanvaarden- .Weerlopsheid is in onze we reld geen bron van vrede, maar een weg naar chaos". „Het tweede alternatief is ge weldloze weerbaarheid, een lijdelijk verzet als afschrik kingsmiddel- Maar ook dit stelt niet veel voor. Een aan valler wordt er niet door weerhouden. Het derde alter natief, en daar ben ik hele maal voor, is het concentreren op een goede defensie. Daar mee bedoel ik wapens uitslui tend om je te verdedigen en niet om mee aan te vallen. Dus geen tanks, maar anti- tankgeschut. Geen larage-af- stanidbommenwerpeirs, maar een uitstekend anti-luchtdoel geschut. Je moet je wapens zo kiezen dat het duidelijk is dat je er niet mee leunt aanvallen, maar dat het voor een derde ook zeer onaantrekkelijk is om jou aan te vallen". Een voorbeeld van dit alterna tief is in Joegoslavië te vinden. Prof. Röling: „In '68. na Tsje- chosiowakije is in Joegoslavië een wet gekomen met de vol gende inhoud: als een vreem deling het land binnenvalt, wordt iedere Joegoslaaf een partizaan die zich niets mag aantrekken van capitulatie overeenkomsten. Dit is natuur lijk gericht tegen de Sovjet- Unie, want wie anders zou Joegoslavië willen aanvallen? Als het officiële Joegoslavische leger verslagen is, treedt het hele volk op als leger. En dit is, mede gezien de reputatie van de Joegoslaven in de laat ste wereldoorlog, zo'n onge looflijk onplezierig vooruit zicht voor een agressor, dat hij zich wel tweemaal bedenken zal- DE enige oplossing is dan voor zo'n aanvaller om genoci de, volkerenmoord te plegen, maar dat is geen geruststel lend vooruitzicht". „Alleen het territoir wordt dus verdedigd. Het volksleger, dat alleen over lichte wapens be schikt, kan niet aanvallend op treden buiten het eigen land. Het gaat daar strikt om „de fensieve afschrikking". Dat is als zodanig een vruchtbare ge dachte- Daarom ben ik zo blij met die ene zin in de Defen sienota, waarin staat dat een defensieve opstelling de inter nationale stabiliteit bevordert. Met die opmerking was ik erg gelukkig, maar dit defensieve idee is nog niet voldoende uit gewerkt. Ik zou de consequen ties wat meer uitgediept wil len zien". Voor een landje als Nederland of Joegoslavië is het natuurlijk niet. zo ingrijpend om tol deze defensietechniek over te gaan, maar een supermacht als Amerika heeft natuurlijk veel hogere eisen. Prof. Röling on derkent dit: „De veiligheidsei sen van Amerika bestrijken bijna de gehele wereld en gaan over een lange tijd. Dit is het verschil tussen een klein land en een supermacht. Europa heeft echter ook zijn eigen veiligheidsprobleem dat niet helemaal parallel loopt met dat van de V.S. Het is geheel niet uitgesloten dat de gedachte v-an een strikt defen sieve afschrikking door de Eu ropese NAVO-landen zou aanvaard worden als middel om het Europese veiligheids probleem op te lossen. Röling: „In West-Europa staan 7000 tactische wapens opgesla gen. Wat een beperkt conflict is voor Amerika, is een totale oorlog voor Europa- Daarom moeten wij niet zo aan het handje van Amerika meelo pen, maar een eigen defensie ontwikkelen. En nu kom ik op Luns. In de Atlantische Ver klaring wordt telkens weer aangedrongen op versterking van de bewapening, en elke rede van Luns ademt diezelfde geest. De invoering van tacti sche wapens in Europa vind ik een volstrekt Amerikaans be lang. maar ze zijn destijds he laas door de Europese militai ren met gejuich ontvangen. Als Luns volhardt In deze mentaliteit, dan meen ik dat hij moet verdwijnen"- V-raag: U met uw achtergrond als rechter in Tokio bij de berechting van oorlogsmisda digers, hebt enkele jaren gele den gezegd dat Johnson en Nixon v-ollgens de normen van Tokio en Neurenberg oorlogs misdadigers zijn. Gaat deze beschrijving ook vopr Luns op? Prof Rölirag: „Nee, want het gaat slechts om een verschil van mening. We willen allebei de wereldoorlog voorkomen, maar zijn het oneens over de middelen om dat te bereiken. We denken ook anders over geweldgebruik. Ik heb daaro ver tweemaal een conflict met hem gehad. Dat was met Suez in '56 en de kwestie Nieuw- Guinea. In beide gevallen heeft Luns met verve geweld dadig optreden verdedigd. En die heilloze opvatting heeft hij wellicht nog steeds. Hij heeft de publieke opinie altijd in de richting van bewapening ge stuurd. Als senator Van Riel zegt: „De Russen komen in '75" dan getuigt dat van de zelfde mentaliteit- De gedachte is waanzinnig op/ zich, maar werkt bovendien averechts. We moeten af van de gedachte die in de koude oorlog leefde, namelijk dat de Rus klaar staat om binnen te komen als hij een gaatje ziet". Op dit ogenblik beschikken Amerika en de Sovjet-Unie over een kernbommenarsenaal met een vernietigend vermo gen van 1.200.000 Hirosjima- bommen. Röling: „En bedenk dan dat Hirosjima is verwoest door een wapen van 20 kilo- ton. Een bom van 25 megaton, 90 kilometer boven Amers foort tot ontploffing gebracht, verzengt heel Nederland" Vraag: Een heel andere kwes tie, maar ook een In de sfeer van atoombommen, is het op treden van terroristen. Een land zal niet gauw naar een kernwapen grijpen, uit angst zelf vernietigd te worden. Maar dit argument geldt niet voor terroristen die geen been zien in eigen vernietiging. Röling: „Dat is inderdaad een heel ander probleem. Het gro te gevaar van de toekomst is niet, dat een Franse ambassa deur -gegijzeld wordt, maar dat er gedreigd wordt een kern bom in Amsterdam te laten ontploffen. Dit is in de toe komst niet uitgesloten. Iedere terreurbende kan een opslag plaats overvallen. Onlangs ver klaarde een Amerikaans admi raai: „Onze bommen zijn niet voldoende beveiligd". Kijk, ik vind dat geen oorlogskans, maar wel een vernietigings- kans". JAN KOESEN BV. Personeelszaken een afdeling uan ons --/euieegbuis WI w» omnenkon plaatsen een tangd *vordt diploma ZieKenverpiegi^ I naast leidinggevende capaciteiten 0rv2 i m net werken in een verpleeghuis sollicitatie Kunt u richten aan de d'^l net verpleeg- en verzorgingshuis eth entingen worden gaarne verstrektóoo'"'- iKtnce Zr Mariette Teie^l 100-23800 N -EN VERZORGINGSHUIS Van onze correspondent) lONDEN In het vooruit- icht van de algemene verkie- Ingen van 10 oktober worden Groot-Brittannië alvast twee nieuwe records gevestigd. Het is de saaiste verkiezingsstrijd Svan de na-oorlogse geschiede nis. Bovendien waren er nooit ^■ovcel kandidaten. Er zijn 219:i noopvolle would-be La- terh u is;iige vaardigden voor ^05 zetels in het Paleis van westminster. Het vorige re- Tcord werd gevestigd in febru ari van dit jaar. Toen waagden 2135 kandidaten een kans. leze toename vam kandidaten Jjoi er op kunnen wijzen dat Kr een sterk verlangen is bij Be Britten om de problemen, pe hun land nu al jaren kwel en steeds nijpender wor- eens en voor goed op te lïiimen. toch is die publieke belang- Belling voor de nieuwe ver kiezingen hier ontstellend klem. Zó gering zelfs, dat in Bt opdicht een derde record Bevestigd zou kunnen worden. Bjr zijn 40 miljoen kiezers, Tfcaiar men verwacht bijzonder Jeel onthoudingen. Vóór de Britse kiezer zich op 10 okto- ge?r in het stemhokje begeeft, krijgt hij een stembriefje y aar op enkele namen staan. Pit zijn de kandidaten voor ïen Lagerhuiszetel van zijn ei- gtëen district. Een partij wordt Miiet vermeld. Bij de namen ftaat Ook geen nummer als itoe de kandidaten behoren. fcet enige wat de kiezer kan ■loen, is een kruisje plaatsen TBchter de naam van de per- rsoon, door wie hij zich verte genwoordigd wil zien in het Liparlement. Er zijn geen natio- nale kandidaten, want op de stembiljetten van elk van de ^B35 kiesdistricten staan andere hamen. J)e Britse kiezer kan geen «voorkeurstemmen geven. Als jde kandidaten van zijn kies- I district vooraf een naam niet Koed in hun hoofd geprent ■lebben, kan hij niet weten welke partij vertegenwoordigd wordt door X, Y, of Z. Op 28 februari van dit jaar hadden de liberalen 517 kan didaten, die samen 6.056.713 stemmen behaalden. Dait was 19,3 procent van het totaal, tegen 38,1 procent voorde conservatieven en 37,2% voor de socialisten. En toch bedroeg de liberale nettowinst slechts vier zetelis voor 4 miljoen ex tra stemmen, zodait zij tniu veertien zetels moeten verde digen. In het onbillijke Britse sys teem betekent een hoog aantal stemmen dus niiet noodzakelijk grote zetelwinst. Dit verklaart dan ook het verlangen van de liberalen naar een stelsel van evenredige vertegenwoordi ging. Dit keer hebben zij zich vast voorgenomen het twee partijen-systeem te breken. De liberalen doen al vijftig jaar niet meer mee in het bestuur van de Britse eilan den. Nu zijn ze kennelijk van oordeel dat hun leven in een politieke wildernis lang ge noeg geduurd heeft. Voor de verkiezingen van 10 oktober staan niet minder dan 618 liberale kandidaten in het gelid. Die tactiek kan de soci alisten en de conservatieven veel zetels kosten. Sinds de verkiezingen wam 28 februari wordt de positie van beide grote politieke partijen ook bedreigd door de toene mende invloed en strijdvaar digheid van Schotse nationa listen, die toen 7 zetels vero verden. Ditmaal betwisten zij de 71 zetels van Schotland- In 1970 hielden de „Nats" het bij 70 zetels. De Schotse nationale partij wil van Schotland een onaf hankelijke staat maken, die in de toekomst zelf de rijke vruchten plukt van die olie bronnen langs de Noordzee kust. Als het status-quo be houden blijft, zullen die vruchten grotendeels naar En geland gaan, ook al beloven de andere politieke partijen de centralisatie voor Schotland. Alleen de conservatieve leider Edward Heath komt in zijn campagne openlijk uit voor een eventuele coalitie. Hij steunt voornamelijk op het thema van nationale eenheid en belooft, dat als de Tory's opnieuw aam het bewind ge bracht worden, hij een beroep zal doen op andere partijlei ders en prominente figuren uit de industrie of de vakbonden om samen een eensgezinde aanpak te zoeken voor de na tionale problemen. Heath's campagne verloopt rustig, niet alleen zonder inci denten, maar ook zonder merk waardige hoogte- of laagte- punten. Daar hij zich ditmaal veel minder Iaat zien op de conservatieve persconferenties in Londen en op de televisie, weegt zijn image van de „op geblazen kikker" niet zo zwaiar alt dit het gev-al was in februari.' Health's beroep op nationale eenheid is een enorme gok- Zijn pogingen om de economi sche toestand zo zwart af te schilderen, dat het leven in Groot-Brittannië haast geen zin meer heeft en de socialisten daarvoor aansprakelijk te stel len. zijn veel te doorzichtig. De Britse kiezers zijn toch niet allemaal de ellende ver geten, waarin zij afgelopen winiter gestort werden tenge volge van Ijet conservatieve wanbeleid. Door premier Wil- soi en andere socialistische sprekers wordt het Britse pu bliek trouwens geregeld herin nerd aan de tijd van nieuwe „blackouts" en de driedaagse arbeidsweek. waarin veel Britse bedrijven bankroet zijn gegaan, omdat de conservatie ve regering geen toegeving wilde doen aan de slechtbe- Wilson taalde stakende mijnwerkers. Voor de Britse arbeiders hlijft Edward Heath de architect van de gehate conservatieve anti-stakingswet. Hij tracht de jeugd aan te spreken en de dames voor zich te winnen, maar slaagt er niet in populair te worden. Heath zal nooit een politiek leider zijn waarnaar de Brit ten (in tijd van nood, zoals dit het geval was met Churchill), allemaal kunnen opkijken. De kiezers lopen niet warm voor een man, zoails de groot sprakerige Ted Heath, die tij dens een campagne gebruik maakt van eein speoiaal daar toe ingerichte auto-bus, en een vliegtuig met schroefmotoren. (In februari beschikte hij met hetzelfde doel over een hyper moderne yet). Tot nu toe heeft de conservatieve ex-pre mier nog niets gezegd dat de begrijpelijke apathie van de Britse kiezers vermocht te bre ken. Labour-leider Wilson maakt Heath echter evenmin een overweldi gende indruk. Zijn verkiezingscampagne, (de vijfde sinds zijn leiderschap over de Britse socialistische partij), Ls mat en eentonig. Hij slaagt er nog maar hoogst zelden in een grapje te maken om de toehoorders wat op te vrolijken. En toch zijn de tij den zo slecht dat de Britten er hun gevoel voor humoi bij verloren zouden hebben- Wil-son gebruikt voor zijn ver plaatsingen de trein of een auto. Hij reserveert de climax van zijn verkiezingscampagne voor 7, 8, en 9 oktober. In afwachting houdt de socialisti sche premier vreselijk lang dradige en oervervelende uit eenzettingen, waarin hij het Britse volik „een grote fami lie" noemt en gewaagt van „een ernstige economische cri sis", zonder de omvang ervan toe te lichten. Labours „sociaal contract" met de arbeiders en het feit dat de conservatieven daarvoor niets in de plaats kunnen stellen, zijn volgens WLlsorn doorslaggevende argu menten om socialistisch te stemmen. In elke toespraak heeft hij het over de onverlichte winkels en straten van begin '74, de inge korte uitzendingen van de te levisie en de „bevroren bevol king, die door Heath m de duisternis gedompeld werd". (Niemand schijnt het zieh te herinneren, dat afgelopen winter eng zacht was). Het gevolg wan Wilson's relaas klinkt als het begin van bet oude testament: na de verkie zingen en de tweede komst van de socialistische messi-as wordt het weer licht. D-e eer ste dag vormde hij een nieuiwe regering- De tweede dag loste hij het geschil met de mijn werkers qp. De derde dag be vroor hij de gemeenteffijkie huishuren. En zo gaat het door. De ene socialistische weldaad valgt de andere op. Ook voor de toe komst niets anders dan loyale beloften. Geen wonder, dot de conservatieven ook duchtig beloven. Ondanks de zwarte crisissituatie, zal Groot-Brit tannië een heerlijk land zijn om in te wonen als de socia listen of Se conservatieven de verkiezingen van 10 oktober gewonnen hebben. Ofschoon hij uiterlijk volko men zeker is van de overwin ning, miatakt Wilson in privé- kringen er zich zorgen over, clat zajn partijgenoten een nieuwe Labour-overwinndng «d te vanzelfsprekend vinden. Hoewel de socialisten volgens alle opiniepeilingen nog sterke voorsprong hebben op de con servatieven, zou het gunstige getij plots kunnen keren ten gevolge van een nadelige ont hulling, zoals dit in februari gebeurd is met Edward Heath. Groot-Brittannië's belangrijkste industriëlen voeren een sterke campagne tegen de socialisti sche plannen om talrijke grote nijverheden te nationaliseren. Bedoelde campagne kan be vorder lijk zijn voor een con servatieve overwinning. Het is ook mogelijk dat de uitslag opnieuw onbeslist blijft, voor al wanneer de liberalen weer veld winnen ten nadele van de conservatieven- Premier Wilson zegt, dat hij niiet van plan is om ooit een coalitieregering te vormen met de liberalen. De liberalen voe len weinig voor een coalitie met de sterkere partijen, zo lang die aangevoerd worden door „volksmisleiders", zoals Wilson en Heath. Jeremy Thorpe die een natio nale campagne gevoerd heeft vóór de datum van de nieuwe algemene verkiezingen bekend gemaakt werd, en zich nu con centreert op een eigen kiesdis trict in Devon, waiar afgelopen februari zijn meerderheid ge stegen is van slechts 369 naar 11.072 stemmen, gelooft dat het electoraat ditmaal een keuze zaïl doen tussen de anti- inflatiepolitiek van de drie be langrijke partijen. Thorpe's li berale partij is de enige die een nieuwe loon- en prij zen stop wil afkondigen. De partij leider zegt, dat Groot-Brittan li nie over weinige jaren door de knieën zal gaan, tenzij nu de nodige maatregelen genomen warden, hoe onprettig die ook mogen zijn, am paal en perk te stellen aan de inflatie. Mis schien zijn de problemen van vandaag de dag te zwaar en kunnen de Britse stemgerech tigden zich geen tweemaal kort achter elkaar opwinden over algemene verkiezingen, die naar hun mening „toch niets zullen veranderen". Beloften inzake de prijzen, de ionen, de huishuren en andere moeilijke aspecten van het le ven maken weinig indruk- De kiezers schijnen te beseffen, dat zij diitmaail nog meer dan vroeger naar de mond gepraat worden, en dat geen enkele kandidaat hen de waarheid vertelt. ROGER SIMONS Het verbaast mij een beetje, dat er nog geen grammofoon plaat in de handel is van de persconferentie die de minis ter-president op 17 september gaf, toen eindelijk de Japanse terroristen in het luchtruim verdwenen waren zonder slachtoffers achter te laten. Ik zou die plaat graag bezitten, ook al om te zien of mijn gevoelens van bewondering misschien alleen maar voort kwamen uit de spanningen van dat moment. Hoe dan ook, die bewondering was toen heel groot en oprecht. Toeval lig was het ook nog prinsjes dag en Den Uyl had abnor maal enerverende dagen ach ter de rug. Maar de verkla ring van de minister-president was nuchter en afgewogen, vol gevoel en zonder pathos. Elk van de genomen maatre gelen werd met uitstekende argumenten toegelicht. die hier en daar de hand van Van Agt verrieden. Een situatie waartegen mensen eigenlijk niet opgewassen zijn. had de regering op voorbeeldige wijze het hoofd geboden. De be wondering voor zoiets wordt groter naargelang men duide lijker beseft, wat men zelf in een dergelijke situatie gepres teerd zou hebben: niets of juist het verkeerde. Wat mij het meest trof was dat elke vorm van geweld vermeden en eigenlijk ook wel afgewezen werd. Men vond het zelfs nodig zich aan eenmaal gedane beloften en gemaakte afspraken te hou den, niet omdat de andere partij uit louter trouwhartige en achtenswaardige lieden be stond, maar omdat het altijd onbehoorlijk is een belofte te breken. Een regering kan zich niet permitteren regels te over treden waarvan zij gelooft, dat zijn het fundament vormen van een beschaafde samenleving. En geweld hoeft blijkbaar niet per se met geweld beantwoord te worden. Aan de ene kant van de plaat zou dus de verklaring van Den Uyl komen. Voor de ichterkant had ik een aardig Jee, al zeg ik het zelf. Hij zou gevuld kunnen worden met verklaringen die leden van de regering, regeringsge zinde kamerleden, kritische journalisten en mensen uit de oppositie hebben afgelegd over wat zij eensgezind „de meevaller uit het aardgas" noemen. Zelfs Wiegel spreekt daarover alsof het een ge schenk is dat rechtstreeks uit de hemel of uit de aarde komt. En bij „meevaller" den ken we gewoonlijk ook aan iets dergelijks: het woord heeft betrekking op een bui tenkansje waarvan wij profi teren zonder er iets voor ge daan te hebben. Iets dat we verdienen, zelf maken of vero veren wordt in het gewone spraakgebruik geen meevaller genoemd. Toen ik dat woord hoorde, dacht ik aanvankelijk dan ook, dat er een nieuwe, reusachtige gasbel ontdekt moest zijn of dat de oude veel meer bevatten dan men aan vankelijk gedacht had of juist wel zoveel als men aanvanke lijk gedacht had en later weer niet dacht. Maar daarover zijn geen berichten gekomen- Evenmin bleek, dat er komend jaar aanzienlijk meer gas ge bruikt zal worden zodat daar door de baten uit de bel zou den toenemen. Het is eerder waarschijnlijk dat het ver bruik zal afnemen. Pas gelei delijk drong het tot mij door, dat „meevaller" in de mond van vriend en vijand doodeen voudig betrekking heeft op de willekeurige, eigenmachtige en tegen alle afspraken ingaande prijsverhoging van het aard gas. Althans voor de gebruiker Ir het binnenland, -afspraken met het buitenland zijn onge veer even heilig als die met terroristen. In die zin zou ik dus ook van een meevaller kunnen spreken als ik op straat iemand zijn portefeuille afneem of een snelle greep doe ln de geldbakjes van het postkantoor. Een merkwaardig taalgebruik. En het gekke is: ik heb die frase over de mee valler nu al wel tien keer horen uitspreken op de TV en nooit begon iemand keihard te lachen. Op de achterkant van mijn plaat moet dat.toch maar eens gebeuren- =a

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 19