rijder tniet i auto, er W. Leiden jubelt elk jaar maar één d Soedan-detachement blijft in El Fasher Vrouw hoort nog niet thuis in de ruimte TELEFUNKEN zet maandelijks automatisch een bedragje 'vakantiegeld' opzij. abobank Q ter ayon Noordse landen bepleiten meer hulp armste landen 400 JAAR NA HET „ONTZET" ArtSeil van Betty Ford optimistisch Prinses'' verdwijnt binnenland >ilist BMW s BMW een n. ndig vervoer- een auto. iitdrukking rzettelijk, Detrouwbaar, ilijk. oij hem, zoals werk. ïebben er mee als een consekwent heeft, auto"', erdreven voor uto's, maar nd is. ar eens een niets.s teen waarom djn auto nt. n weer Leiden in last Bevolking Woningbouw SOVJET-KOSMONAUT LEONOV IN AMSTERDAM: taak Calley: Regering VS. in beroep Proefdraaien met centrale personen- administratie Neem uw favoriete zanger op. Uzelf b.v. bandrecorders. anen bv, rd in grondwerken, gen, vliegvelden, cundig asfalt. janisatie vragen wij Woensdag 2 oktober 1974. n rden belast met het van de in uitvoering e gehele leiding van h te nemen. tvoering van grond-, n bestratingswerken mheid schappen gelijkte stellen ten aan: anen bv, ede. 25 50. v [HBG] 184840. voor Breda e.o.: HENS B.V., 01600-33186 igel 9, Breda, Tel. 01600-'' 8-16 - Tel. 01100-8545 LEIDEN Eenmaal per jaar, op 3 oktober, jubelt Ledden. Op alle andere da gen is er voor Leiden en zijn bewoners daartoe geen re den. Ondanks het image van schilderachtigheid, volge propt met historie, een toe ristische trekpleister. Achter de schitterende facades van Rapenburg, het Stadhuis en de Koorenbeurs zitten het verval en de ver krotting. Leiden is straat arm: de bevolking verpau perd. Drie uitspraken. Twee (uit 1972) van burgemeester dr. A J. Vis, de VVD-burgemees- ter, die enkele jaren terug on der protest van de gemeente raad benoemd werd: „Als bevolking heb je een mi nimale ontwikkeling nodig om actie te kunnen voeren- D® bestuurlijke capaciteit is ga ring, doordat de bevolking daartoe de eigenschappen mist". En: „Rond de eeuwwisseling had Leiden na Maastricht het grootste aantal imbecielen en drankzuchtigen van Neder land". Ten slotte Jan Wolkers Kort Amerikaans (1962): „Ze lijken allemaal op het schilde rij in de Lakenhal, waar bur gemeester Van der Werff z'n arm aanbiedt als voedsel aan de hongerende bevolking. Ze zijn het beleg van 1574 nooit te boven gekomen- Het zij" altijd hongerlijers en armoed zaaiers gebleven, op zoek naar hutspot met klapstuk. De ar moede straalt van ze af en is erfelijk geworden. Zelfs de dikken zien er niet welgedaan uit, maar voos alsof ze met een fietspomp zijn opgebla zen". Mr. J.C. Lelieveldt, voorlichter van de gemeente, over hoe het allemaal zo gekomen is. het ontzet kwam Leiden tol grote welvaart Ik noem dat altijd de eerste industriële re volutie van onze stad. llit de hele wereld kwamen mensen naar Leiden om een graantje mee te pikken van de rijkdom die daar ontstond door de la- ken-industrie. Leiden zat tot de stadsranden volgepropt met Morgen, 3 oktober is het 400 jaar geleden dat Leiden, na een langdurig beleg door de Spanjaar den, ontzet werd door de Geuzen onder leiding van Boisot. Van de oorspronkelijke 14.000 inwoners waren er toen nog 7.000 over. Het ontzet wordt elk jaar opnieuw in Leiden herdacht met veel ha ring met wittebrood en hutspot met klapstuk. Leiden, 400 jaar na het ontzet, is het onderwerp van de volgende reporta ge mensen. In 1674 waren er dat 70.000. Leiden was de tweede stad van het land." „Door de toenemende concur rentie en het continentale stel sel, dat de export veel moeilij ker maakte was het inwoner tal in 1770 weer ineenge schrompeld tot 30.000. Leiden was achteruitgehold. De beste, actieve mensen waren ver trokken. De sociaal-zwakkeren bleven- En dat is eigenlijk tot de dag van vandaag geble- Leiden Is natuurlijk niet de enige Nederlandse tekort-ge meente, (Leiden is dat sinds 1966) waardoor men onder cu ratele van de hogere overheid staat en voor een beetje finan ciële handeling toestemming van die hogere overheid moet hebben. Leiden heeft ook geen unieke problemen. Wat Leiden wel heeft, zoals geen enkele andere stad, is de cumulatie van alle problemen tegelijk waar een gemeente maar mee te maken kan krijgen. Tn een tweetal geschriften heeft het Leidse gemeentebe stuur een paar jaar geleden de problemen geanalyseerd en op een rijtje gezet. (Leiden in last en Leiden voorgoed in last?). Geen opwekkende lec tuur. Er wordt gesproken van: „ge brekkige sociale en hygiënische toestanden", een „hoog percen tage minder geschikten onder de arbeidsbevolking", „ver paupering van de Leidse pro blemen", „erbarmelijke wo ningtoestanden" en „verkrotte woonbuurten, haveloos uitzien de open plekken, vervallen monumenten"- Leiden heeft de op één na grootste binnenstad van ons ïand. Maar een binnenstad, die in hoge mate vervallen is. Van de 4590 woningen zijn er 1450 of 32% rijp voor de sloop. Maar ze worden toch be woond. 27% is in slechte staat, maar kan voor veel geld nog hersteld worden. In die binnenstad, vol havelo ze monumenten, leven 16.000 mensen. Mensen, die het voor het grootste deel moeten stel len zonder gesloten riolering. De twee armen van de Oude Rijn, die de stad doorsnijden, en de vele binnenwateren fun geren als open rioleringsstel sel. Door de vele binnenwateren in de stad is een situatie ont- astaan, waarbij de stad worut verdeeld in een groot aantal kleine „eilanden". De eeuwenoude wallen en kaden moeten voor een groot deel het drukke verkeer in de binnenstad opvangen- De 14 kilometer lange walmu- ren verkeren echter in slechte toestand. Kosten van herstel: 3000 gulden per meter. Sommige bruggen zijn er 1111 zo slecht aan toe, dat zij voor het verkeer gesloten zijn. Demping van de binnenwate ren is niet mogelijk, omdat ziJ in de waterhuishouding van het Hoogheemraadschap van Rijnland een essentiële functie vervullen en omdat zij belang rijk zijn voor de karakteris tiek van de binnenstad. p:-v" i-f'T'"Vri.' -'v -:\V, De bevolking van Leiden (96.000 inwoners) vergrijst en verpaupert. Van die bevolking heeft 49 procent niet meer dan lagere school of voortgezet la ger onderwijs. Niet meer dan 14 procent heeft een inkomen van 20.000 gulden (cijfers uit 1972). Een inkomen, dat voor een groot deel verdiend wordt in de me taal- en textielindustrie, de voedings- en genotmiddelenin dustrie, de bouw en de grafi sche nijverheid. In omliggende gemeenten als Leiderdorp, Oegstgeest en Voorschoten, waar de hogere en welvarender beroepsbevol king van Leiden een goea heenkomen heeft gezocht, heeft resp. 32,43 en 40 procent meer dan 20.000 gulden. Mr. J. C. Lelieveldt Door de zwakkere sociale structuur van de bevolking is Leiden gedwongen meer uit te geven aan bijstand (140 klan ten per dag) dan steden van vergelijkbare grootte. Ook is de stad daardoor meer geld kwijt aan de subsidiëring van sociale activiteiten, zoals ae jeugdzorg, de sport en de ge zondheidszorg. Het ontbreken van een regio naal woningbouwbeleid heeft zich in Leiden bijzonder ge wroken. Doordat Leiden nood gedwongen- het accént moest laten vallen op de sociale wo ningbouw, konden de omlig gende gemeenten zich voorna melijk concentreren op de bouw voor beter gesitueerden. Waardoor nog meer beter gesi tueerden wegtrokken. De lager betaalden bleven. Door het zeer beperkte grond gebied van de gemeente, is er bovendien jarenlang stagnatie geweest in de woningbouw. Gevolg: woningtekort. Daar door kon -door het ontbreken van vervangende woonruimte- nauwelijks een begin gemaakt worden met de hoogst noodza kelijke sanering en renovatie. Voor nieuwbouw moet Leiden vooral gebruik maken van grond, die zo slecht is, dat de kostprijs op zo'n 200 gulden per vierkante meter komt. De universiteit daarentegen mag - op grond van oude afspraken- uitbreiden op bij uitstek ge schikte grond voor woning bouw. De kosten van die grond liggen zo'n 100 gulden per vierkante meter lager. Een universiteit, waar Leiden wel trots op is -de oudste in ons land, een jaar na het ont zet door Willem van Oranje uit dankbaarheid aan de stad aangeboden- maar die wel geld kost. Een universiteit ook die wei nig impulsen aan de bevolking gegeven heeft. Het enige nieu we bloed dat de universiteit Leiden bezorgd heeft, zo wordt gezegd, zijn wat ge noemd wordt de „herekinde ren". Ook bij de universiteit -met 4500 werknemers Leidens grootste werkgever- weer het zelfde beeld. De beter betaal de wetenschappelijke arbei ders trekken weg naar de om liggende gemeenten, van waaruit ze dan wel weer hun kinderen naar Leidse scholen sturen. Vijftig procent van de leerlingen van de Leidse mid delbare scholen komt uit buurtgemeenten. Kosten, waar Leiden voor een groot deel voor op moet draal en, zoals het ook moet op draaien voor het handhaven van de centrumfunctie, die de stad o.a. op cultureel gebied heeft- De oplossing voor die proble men is in de eerste plaats- meer extra geld. Geld, dat Lei den niet heeft en waarvoor dus de hogere overheid moet zorgen, o.m. in de vorm van aanvullende uitkeringen, zoals Leiden die dit jaar gekregen heeft (8,5 miljoen gulden oP een tekort van 14 miljoen). B. en W. zijn gematigd optimis tisch over het verkrijgen van die extra financiële steun. Er is sprake van „enige erkenning van onze financiële problemen", zegt het college. Mr. Lelieveldt zegt het anders: „Als je me het drie, vier jaar geleden gevraagd zou hebben dan zou ik gezegd hebben: de patiënt is op sterven na dood. Maar nu begint het er een heel, heel klein beetje op te lijken. De patiënt is na eeu wen- aan de beterende hand We komen een beetje uit het moeras. Mede door de werkge legenheidsprojecten, die we kunnen laten uitvoeren in het kader van de bestrijding van de werkloosheid". (Van onze ruimtevaart medewerker) AMSTERDAM De vrouw hoort voorlopig niet thuis in de ruimte. Dat is de mening van 's werelds eerste ruimte wandelaar Aiexei Leonov, die gisteren in Amsterdam Was tijdens de opening van net 25ste congres van de Internati onale Astronautische Federatie. Leonov zal commandant zijn van de Russische Sojoez die volgend jaar moet vastmaken aan een Amerikaanse Apollo- „Na de vlucht van Vaientma Tereskova in 1963 hebben we vastgesteld dat het een moei lijke zaak is voor vrouwen. Och, die hebben ai het nodige op aarde te doen. De vrouwen die indertijd werden opgeleid als plaatsvervangsters voor Tereskova werken nu als in genieurs op het trainingscen trum voor onze ruimtevaar ders. Een ervan heeft een baan in Moskou. Op het mo ment zitten er dus geen vrou wen in het kosmonautenteam". Maar waarom zijn vrouwen Tel. 01180-12868 WASHINGTON De Ame rikaanse regering zal beroep aantekenen tegen het nietig verklaren van een veroorde ling van een federale recht bank met betrekking tot de gewezen luitenant William Calley op beschuldigingen, die voortvloeien uit de slachting van My Lai. minder geschikt voor de ruim tevaart? Leonov: „Het vliegen op zich is niet zo moeilijk voor ze. Maar de training is zeer zwaar en het gereed blijven voor een vlucht is ook een opgave. In de ruimte vliegen kan bijna iedereen maar niet vliegen en werken tegelijk. Daar zijn ja ren voorbereiding voor nodig. De zeven werkposities in onze Saljoet moeten door twee kos monauten bediend worden. Een van hen moet bijvoor beeld zowel de zonne- als de stereteleseoop bedienen, die een eind van elkaar afliggen en volkomen van elkaar ver schillen. Alleen al voor het bedienen van die zonnetele- scoop moest ik drie maanden op het Krim-observatorium werken. Ik moet niet alleen ruimtevaarder, maar onder meer ook sterrenkundige zijn"- „Als we in de toekomst over grote ruimtestations beschik ken, waarin elke specialist een eigen taak heeft, dan zie iK wel weer mogelijkheden voor de vrouw in de ruimte. En dan de training, zoals die van daag de dag is. Je moet toch minstens 22 zijn om over vol doende basiskennis te beschik ken. Na de training is een kosmonaut zeker 28. Tegen die tijd zijn de meeste vrouwen moeder en de fysische en psy chische belasting is ongeloot- lijk zwaar". Leonov beantwoordt niet aan het beeld dat sommigen heb ben van de typische Rus: wat gesloten, wat voorzichtig for mulerend. bang om te veel te zeggen Hij praat honderd-uit en schrikt van geen enkele vraag. Hij heeft duidelijk ple zier in üe contacten met ue pers, in tegenstelling tot zijn collega Tom Stafford, die hij volgend jaar hoog in de ruim te <"e h"nd zal drukken. Staf- Leonov ford zegt niet meer dan hij hoog nodig moet en toont zich duidelijk ontevreden met de lengte van de persconferentie. Op verzoek doet hij een po ging om Russisch te spreken, maar zijn voordracht ver drinkt in een zwaar Oklaho ma-accent en vijftig procent Amerikaanse woorden- Leonov heeft duidelijk minder moeite met het Engels, al geeft hij er om begrijpelijke redenen de voorkeur aan tijdens ons ge sprek Russisch te spreken. Hi.i maakt een openhartige in druk. Zo onthult hij dat de capsule die vorige week door de Saljoet-3 werd uitgestoten en die op aarde werd gebor gen alle op de band vastgeleg de gegevens van de vlucht be vatte. Hij vertelt ook dat in de nabije toekomst aan boord van een Saljoet vertoevende kos monauten met een onbemande Sojoez extra voorraden aange voerd zullen krijgen. De vlucht van de Sojoez-15 was een eerste oefening in deze richting. Leonov steekt niet onder stoelen of banken dat deze vlucht geen succes is ge worden, al hebben de Russen cr Veel van geleerd. In het Westen hebben geruch ten gecirculeerd dat de Russen een grote schoorsteen-achtige constructie in de Saljoet 'zou den gebruiken om elke vier kante centimeter aarde te fo tograferen voor militaire doel einden. Leonov; „Njet. Dat is een gro te telescoop waarmee we de zon kunnen bestuderen- Dat ding is niet bestemd voor het waarnemen van de aarde. Voor dat doel hebben we ge wone camera's van het type zoals die in de luchtvaart ge bruikt worden". Zowel aan boord van Skyiab als Saljoet zijn honderden op namen van de aarde gemaakt die onder meer inlichtingen geven over het milieu, het weer, delfstoffen. En de maan? Leonov; „Ik ben eigenlijk geen deskundige op dit ge bied. maar dit kan ik wel zeggen; We zullen doorgaan de maan met onze onbemande Luna's te verkennen. Net als de Amerikaen hebben we maar dan langs automatische weg maangrond in handen gekregen en onze Lunochod- maanauto's hebben geweldig veel waarnemingen gedaan en de resultaten naar de aarde geseind. Het enige verschil met de Amerikanen blijft, dat we er geen mensen gehad hebben. Maar daarvoor was dat programma van ons tien keer zo goedkoop als het Amerikaanse- Volgens mij hebben we op dit moment geen plannen voor bemande maan reizen". Bij het afscheid tekent Leo nov, de mai die in 1965 als eerste uit de Woschod-2 zo maar de ruimte instapte, nog een zwevende ruimtevaarder voor mijn zoon. Hij tekent en schildert graag. „Het is bar" zegt hij- „Dit jaar heb ik maar twee schilderijen gemaakt, Het is almaar Engels wat de klok slaat. Dag in dag uit'. DEN HAAG Met het oog op een eventuele centrale per sonenadministratie zal binnen kort met de bevolkingsboek houding van vier gemeenten, Leidschendam, Dordrecht Zoetermeer en Amersfoort, worden proefgedraaid inzake de uitwisseling van gegevens met een centraal punt. De proef dient om uit te maken welke va-n de diverse technische mogelijkheden die er zijn om in een geautomati seerde administratie gegevens uit te wisselen de best moge lijke bescherming en beveili ging van de persoonlijke gege vens biedt. Op 15 oktober wordt gestart met de gegevens van de ge meente Leidschendam, op 1 november komen die van Dor drecht in het spel, op 1 de cember gevolgd door Zoeter meer. Begin 1975 wordt ook Amersfoort erbij betrokken- j EL FASHER (ANP) Het basiskamp van het Nederland se Soedandetachement zal 1" El Fasher blijven. Er waren plannen om de Nederlanders neg westelijker in de Soeda- nese Darfurprovincie voedsel- transporten te laten uitvoeren, omdat hiertoe een dringende nooeïraak bestond. Een onder zoekcommissie van de Nnited Nations Development Pro gramma (UNDP) heeft vorige week de streek verkend, maar de gezondheidstoestand van de bevolking blijkt ook hier mee te vallen. De Nederlanders zullen dus niet gaan verhui zen- De militairen hebben inmid dels van Den Haag toestem ming gekregen om artikelen te vervoeren al naar gelang de behoefte. Dat betekent, dat behalve dura (graan) nu ook melk, suiker, babyvoeding en brandstof kan worden getrans porteerd. Deze week is men aan het achtste transport be gonnen. De bestemming is Umm Keddada, waar het kon vooi ook veertien dagen gele den is geweest. Vorige week reed een kon vooi zonder al te veel moei lijkheden naar het in de ber gen gelegen plaatsje Kebkabi- ya. Er is vorige maand in totaal 177 ton dura vervoerd en afgeleverd, waarvoor de 3- tonners een afstand van bijna 1800 km moesten afleggen. De regentijd is nu wel bijna voorbij. Majoor P.A- Helmholt, de commandant van het deta chement, meldde Den Haag dat het nu met de dag warmer wordt. Volgens insiders zal de oogst in dit gebied half okto ber na de overloedige regenval van de laatste maanden groter zijn dan ooit. Er wordt gespro ken van de grootste oogst van de afgelopen 25 jaar. De spoorweg van Khartoum naar Nyala is inmiddels zover hersteld, dat er weer enig treinverkeer mogelijik is. Zo doende kan de 4000 ton dura, die onderweg was voor opslag en verspreiding, haar einddoel bereiken. Ook de wegverbin ding Nyala-El Pasher, die enke le weken geleden door de regen op tal van plaatsen werd weg gespoeld, is weer enigszins bruikbaar. Voor het eerst sinds vele weiken kreeg Al Fasher van hieruit een kleine hoeveelheid brandstof aange voerd en de elektriciteitsvoor ziening kan hierdoor wat wor den verbeterd. Het is nu zeker, dat de 70 Nederlandse vrijwilligers be gin november naar Nederland zullen terugkeren na hun bij zondere missie in Soedan in het kader van de ontwikke lingshulp. Besloten is ook al het materieel de vijftien 3- tonners, de vijf jeeps en de ziekenauto mee terug te nemen naar ons land. Hoe dat transport zal worden geregeld staat nog niet vast. Overwogen wordt de voertuigen naar de Rode Zee (Port Soedan) te vervoeren of te rijden en ze daar naar Nederland te ver schepen- WASHINGTON (DPA) De artsen die mevrouw Betty Ford behandelen, hebben mee gedeeld dat er geen klinische aanwijzingen zijn dat de borstkanker waaraan de presi dentsvrouw zaterdag is geope reerd. zich naar andere delen van haar lichaam heeft ver spreid. Hiet blijkt nu dat niet alleen de rechterborst ie afgezet, maar dat ook het daairander liggende spierweefsel en delen van het net van lymfklieren tot onder de oksel is weggeno men. In twee van de 30 ver wijderde lymfkiieren zijn kankercellen gevonden. In die plaatselijke bloedbanen wer den echter dergelijke cellen niet aangetroffen Op grond daarvan schatten de artsen van het marinehospitaal van Bethesda in Maryland, waar mevrouw Ford is behandeld, de kans op genezing op 90 pet. Naar in de omgeving van de president is vernomen zal Ford zijn verdere poiittiieke loopbaan ondergeschikt maken aan het verloop van de ziekte van zijn vrouw. Er zal nu worden onderzocht hoe de 56-jarige presidents vrouw verder zal worden be handeld. door bestraling, een hormoonbehandeling of met chemische preparaten. DE algemene ledenvergadering van de Vereniging van dienst plichtige militairen heeft gis teren in Utrecht de 27-jarige politicoloog Jan Wittink tot voorzitter gekozen als opvol ger v-an Hans Wilmink. 55 (Van een onzer verslaggevers®, WAGENINGEN Het week blad „Prinses" (oplage 150-000 exemplaren) houdt eind van dit jaar op te bestaan. Uitgeef ster Zomer en Keuning te Wa- geningen, onderdeeil van het Kluwer concern, heeft uit een studie naar de achterblijvende resultaten van haar tijdsdhrif- tensector de conclusie getrok ken dat het blad niet meer rendabel te maken is. In een mededeling aan het personeel noemt directeur Brand het hard te moeten con stateren dat een product waar aan met zoveel denk- en werkkracht is .gewerkt onvol doende weerklank vindt, maar dat het beter is bet verlies te incasseren miu het grootste deel van de medewerkers nog plaatsing elders in het bedrijf geboden kan worden. (ADVERTENTIE) En omdat u hoge eisen stelt aan onvervormde geluidsweergave, doet u dat 't beste met een Telefunken bandrecorder. Beluister onze collectie bij uw winkelier. Ontdek het sublieme geluid. En ontdek de vernuftige details. WASHINGTON (ANP) Namens de vijf Noordse lan den Zweden, Noorwegen, De nemarken, Finland en IJsland heeft de Zweedse minister van economische zaken, Kjell-Olof Feldt, gisteren in de gezamen lijke jaarvergadering van We reldbank en IMF in Washing ton gepleit voor meer hulp van de industrielanden aan de armste landen. Uit studies van de wereld bank is volgens hem gebleken dat de armste landen rekening moeten houden met een daling van hun inkomsten per hoofd van de bevolking als gevolg van de inflatie over de hele wereld. Alleen door een aan zienlijke uiiltbreddimg van de omvang van de hulpverlening kan naar zijn mening enige verbetering in de situatie van de armste landen worden ge bracht. De Ierse minister van financiën, Richie Ryan, zei dat het tot dusver overal in de wereld heeft ontbroken aan de politieke wil düe nodig is voor het op poten zetten van een nieuw internationaal geldstel sel (ADVERTENTIE) debankworiedeieen

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 11