WONEN IN 'N BOERDERIJ IS LEUK
MAAR NIET ALTIJD EEN LOLLETJE
Doe-het-zelver en de c.v.
eens maar nooit weer
VOORLICHTINGSBOEKJES UIT DE PRAKTIJK
VAN KAMERTJE
TOT BADKAMER;
VERSTANDIGE
INVESTERING
JL
Ijzer
vreters
vóór
DNDER
DAK
zond bij
lf doen is „in", voor
mensen is het ook
plezierig (al is er
wel eens een m>n-
prettig klusje) en
is daarnaast natuur-
ook heel wat voor-
er dan alles laten
lf doen is soms «ch
ook gevaarlijk. Na-
lijk alleen als je het
eerd doet. Maar
doet men dingen
eerd zonder het te
ïlangs schokte de
umentenbond alle
het-zelvers met de
arde waarschuwing
geen elektrische
anstormatop, want al
dingen zijn gevaar-
Met name de eiek-
he beveiliging van
ansformatoren, zo
uit het onderzoek
de Consumenten
is uitermate du-
gaat lang niet le
en met 1 astransfor-
iren om- Talrijke
re elektrische ge-
schappen zijn echter
algemeen in ge-
c. En al mankeert er
constructief niets
de beveiliging van
machines, door vei-
gebruik kunnen
och gevaarlijk wor
paar dingen om
>ge op te letten;
aat de snoeren nooit
Ie verdrukking ko
niet ergens achter
en houdt ze uit de
van bewegende
van de machine-
ij gebruik van een
mgkabel op haspel;
Ie kabel uit. Lang-
;e werking van een
zware machine kan
ïl warmte op een
opgerolde kabel ge-
Zerk met boormachi-
>f andere elektrische
sdschappen niet op
tele trapjes. Zorg
altijd stevig staat,
vooral bij werken in
hoogte op het
noeren van eiektrl-
heggescharen wor-
wel eens per onge-
doorgekmpt Dat
goed aflopen, maar
eer dat liever niet
Laat het snoer over
ichouder naar achte-
lopen, en zorg dat
liet strak getrokken
.vorden
laak geen buurpraat-
tijdens het werken
elektrische gereed-
Houd kinderen
de buurt. Volledige
mtratie op het werk
Itijd nodig, ook bij
lik van minder ge-
ik gereedschap,
timmerman die met
ïandzaag een forse
in zijn vingers
is meestal afge-
;eweest.
eg elektrisch gereed-
pas neer, als de
geheel tot stil-
is gekomen- Haal
onderbrekingen van
verk altijd de stek-
nt de contactdoos.
ïnk eraan dat in een
■ving waar ontplof-
dampen (van oplos-
elen, benzine enz
[omen, de vonkjes
de collector van een
rische motor tot ex-
e kunnen leiden.
Jfs een zo risicoloos
ld werk als schilde-
can gevaren opleve-
Verf nooit .n afge-
i ruimten- Dat geldt
e allereerste plaats
het spuiten van
maar ook met de
t of roller.
derschat het gevaar
stof niet. Karweitjes
zaagsel of ander
stof vanaf komt,
en naar aflopen,
je dan met een ma-
bezig, dan aan in
eerste schrikseconde
een verkeerde ma-
vre gemaakt wor-
Daarom: koop een
ril, een ding dat
ïabbekrats kost. En
et erg stuift Is een
sl wegwerp-mond-
er ook een goed
or de zeer onderne-
e doe-het-zelvers:
let aan het oreken
>pen. als u niet ve>-
d goed weet dat die
ebroken muur de
ructie van net huis
verzwakt. Er ziin
kundigen genoeg
at even voor i kun-
ïtzoeken
Ton Visser
„Insiders denken zo gauw
dat de mensen onmiddellijk
begrijpen waar je het over
hebt. Ze zijn als het ware
„blind" geworden. Om iets be
grijpelijk te kunnen uitleggen
moet je dicht bij de mensen
staan, iets begrijpen van hun
iroblemen".
Ton Visser (4>1is tekst-
;chrij ver bij het Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten en
-leeft twee boekjes geschreven
voor diegenen die willen we
ten waar ze op moeten letten
als ze een huis gaan kopen en
voor diegenen die willen we
ten hoe ze dat huis moeten
financieren-
Vissers opdracht was de
twee boekjes te schrijven op
basis van zijn eigen ervarin
gen Dij de aankoop van een
eigen huis. Sinds augustus vo
rig jaar woont hij namelijk
(voor het eerst) in een eigen
huis in Hoevelaken. „We heb
ben altijd al een huis buitel
willen hebben. Een tuintje,
een mogelijkheid om een huis
dier te houden We hebben hei
op een flat in Amsterdam-Os
dorp eens geprobeerd met een
konijn, da' was niet zo'n sue
ces"
Een eigen huis dus. Hoe
ging dat? Visser: „Ik moet
zeggei dat we op een zeer
amateuristische manier een
huis zijn gaan kopen- Je weet
helemaal niet waar je op moet
letten- We hadden nauwelijks
benul van een huis kopen en
van hypotheken. We wisten
niet eens dat er verschillende
typen leningen bestaan, op
maar te zwijgen van de rente-
etand"-
Ton Visser en zijn vrouv,
ladden wel wat folders, maa
ven werkelijk voorlichting®
hoekje ontbrak, althans mei
wist niet waar zoiets te halen
„fk geloof', zegt Ton Visser
„dat een van de oorzaken ws:
dat er aam gewerkt werd doo
insiders, mensen die het alk
maal precies weten en daar
door voor de leek een soort
geheimtaal spreken- Je denkt
zo gauw dat de mensen niets
weten, maar dat is niet zo"-
Daarom is Visser begonnen
met het verzamelen van alle
informatie bij de deskundigen
uit zijn eigen bedrijf en heeft
lie gegevens toen op zijn ma
nier „doorverteld"- „Je komt
dan", zegt Ton Visser, „op
iingen die normaal zijn voor
le insiders, maar geheimtaal
'oor iemand die er voor het
eerst zo direct mee heeft te
naken". Hij heeft die gege-
■ens „vertaald" in twee zeer
leesbare boekjes, prettig geïl-
istreerd (Titels: Gefundeerd
leslissen over de aankoop var
een eigen huis en Koop uw
nuis met geld van het Bouw
fonds)
Ondanks die laaitste titel is
Visser er redelijk in geslaagd
om objectieve informatie te
geven, niet alleen een voor
lichtingsfolder over het Bouw
fonds- „Ik geloof wel dat dat
gelukt is", zegt hij-
De boekjes zijn gratis ver
krijgbaar bij informatiecentra
van het Bouwfonds en die zijn
er In Alkmaar, Amersfoort,
Amsterdam, Apeldoorn, Arn
hem, Assen Enschede. Gronin
gen, Den Haag, Haauem
Leeuwarden, Middelburg, «ot
terdam, Utrecht, Zutphen en
Zwolle.
heit da-k op één plaats ingezakt
was. En een lol dat we gehad
hebben! 's Nachts de hagelste
nen in je bed is bv een hele
nieuwe ervaring. En dan niet
te vergeten de ratten.
Omdat er nog geen riolering
in de buurt is, voelen die
beestjes zich kennelijk goed
thuis in deze omgeving, on
danks allerlei voorzorgsmaat
regelen. Maar leven en laten
leven. Welnu: 's nachts sleep
ten ze het stro met karre-
vrachten uit het dak. Dat
klinkt overdreven, maar die
beestjes kunnen wat aan. En
omdat ik een voorstan
der ben van de tuinprin-
cipes van Le Roy en
da's best leuk moet ik zeg
gen dat de man ge'iik heeft,
in vijf jaar tijds is de vogel
stand rond mijn huis verdub
beld; de gevederde vrienden
voelen zich uitstekend thuis
tussen dit wilde groen. Ze
bouwen er bun nesten alsof er
in de rest van Nederland geen
ruimte meer is. Wat wil je
met zo'n strooien dak erbij;
nestmateriaal te over. En er
gaat wat stro in zo'n nest zit
ten als je het dak bekijkt.
Het leek me daarom toch
maar beter om het stro door
riet te vervangen, ondanks de
levensdrift vain vogels en rat
ten. Maar wat weet je van
rietdekkers? Ik ontdekte dat
er nog zo'n 600 met of
zonder diploma in ons land
rondlopen We moesten er wel
een spaarpotje voor maken.
Ieder jaar een stukje vervan
gen. De eerste rietdekker be
gon f 25 per vierkante meter
te vragen. Maar de man had
de onhebbelijke gewoonte om
halverwege het karwei te zeg
gen: ik kom niet uit met de
afgesproken som geld; het valt
tegen. Eer geintje, dat hij op
meerdere plaatsen uithaalde,
waarna de mensen prompt zei
den: maar da's niet afgespro
ken, dat betalen we niet.
Waarna de dekker prompt zei:
dan laat ik de zaak liggen. En
na drie dagen regen op een
open dak...wat doe je dan? Ik
stuurde de man weg. Ontdekte
een bonafide rietdekker, die
het technisch o-ok beter doet.
Maar wel voor de „normale"
prijzen. Die f 25,- per vier
kante meter zijn inmiddels f
54 per vierkante meter gewor
den. We zijn bijna het dak
rond geweest in zes jaar, maar
inmiddels wel ongeveer fail
liet.
De belasting snapt er ook
niets van; werkt daarbij niet
mee aan behoud van een oud
stukje cultuur in het land
schap. Voor ambtenaren heb
ik bovendien geen zwak, zodat
ik steeds a>an het verkeerde
loket sta en dan maar weer
onverrichterzake na-ar huis
ga- v
Subsidie voor een neten
dak? Dat kan in deze gemeen
te niet werd me jaren geleden
al op het gemeentehuis ge
zegd. Er. ik ben geneigd om
die kerels te geloven. Daarna
kwam ei een of andere hoofd
man van monumentenzorg in
het butis om te kijken en zei:
je kunt subsidie krijgen, maar
het geld krijg je pas over acht
jaar. Omdat ik te lui was om
formulier As639Gh65kl0P3092
GH in 25-voud in te vullen heb
ik die acht jaar maar laten
zitten.
Tja, dat was dan het verhaal
over het dak. En dan hebben
we het nog niet eens gehad
over datgene wat onder dat
dak zit Kun je lachen. Wonen
in een boerderij is leuk, maar
niet altijd een lolletje.
i
Er wordt geen nieuw huis meer gebouwd zonder badkamer
of op zijn minst een douchecel, maar toch zijn er nog tallozen
die voor hun lijflijke hygiëne afhankelijk zijn van een kraan
boven een wasbak. Een situatie die onacceptabel is.
De gedachte om een kamert
je, of desnoods grote kast, om
te bouwen tot zogeheten natte
cel, ligt voor de hand-
Drie problemen, afgezien
van de centen, doen zich hier
bij voor.
Water. Gas, En tegels-
In de meeste gevallen zal
een waterleiding in de buurt
zijn en de handige doe-het-
zelver kan dit karwei gerust
aan.
Maar gasaanleg is het exclu-
siefe domein van de vakman,
onderhevig aan talloze bepa
lingen die zeer reëel zijn ge
zien het gevaar van explosie
en-of vergiftiging.
Omdat wandtegels altijd
geglazuurd zijn, is het maken
van een „waterdichte" wand
een betrekkelijk eenvoudige
zaak. Het Bouwcentrum legt
dit proces uit in zijn informa
tieblad „Tegels in Huis" (te
koop voor 3,50 bij het
Bouwcentrum in Rotterdam)
Van belang is de onderground.
Deze moet minstens vetvrij,
krimpvrij en vlak zijn en mag
geen losse lagen hebben. Die
ondergrond kan zijn; oude be-
tonemail, niet gestukadoord
metselwerk. ruwe muur,
nieuw wandje van bv. gips-
kartonplaten en een houten
beschot. Op al deze ondergron
den is te tegelen-
Voor oude betonemail moet
men speciale kit gebruiken-
De grootste oneffenheden mo
gen zo'n 2 tot 3 mm bedra
gen
Op niet gestukadoord met
selwerk kunnen de tegels
rechtstreeks worden aange
bracht. Ze worden dan „gezet"
hetgeen specialistenwerk is.
Wilt u deze ondergrond zelf
betegelen, dan dient u de
wand eerst met cementspecu
te bepleisteren (voor grote
vlakken komt u dan toch bij
de stukadoor uit) Op de aldut
verkregen vlakke wand kunt
u de tegels met kit bevestigen
Bij een ruwe muur, of een
oude muur met vele kalklagen
gaat u als volgt te werk Spij
ker gipskartonplaten tegen lat
ten die tevoren aan de muur
zijn bevestigd. Gipskarton
is beter dan houtspaanderpla
ten omdat dat materiaal niet
werkt. Hebt u een houten be
schot dan moet u eerst steen
gaas voorbespannen.
Tegels kunnen worden „ge
zet" of gelijmd. Voor doe-het-
zelvers is lijmen het beste
Als de kit is verdeeld met een
kam over de muur, moet u de
tegels er met een enigszins
schuivende beweging op aan
brengen. Hierdoor worden de
lijmruggen platgedrukt. U be
gint onderaan en werkt u van
rij voor rij omhoog.
Wandtegels zijn gemakke
lijk met een gewone glassnij
der te snijden. De gebruikte
tegel moet stroef zijn en een
dicht oppervlak hebben van
wege de vochtopname en het
onderhoud Houdt u van een
fleurige badcel, maar hebt u
alleen maar centen voor witte
tegels, geen nood, overal zijn
plakplaatjes verkrijgbaar die
zich onwrikbaar hechten op de
tegel en die van een steriel
vertrek een droompaleis voor
hippies kan maken-
Elektriciteit en vocht gaan
niet samen. Maak gebruik van
geaarde verbindingen en hou
de schakelaars buiten de deur.
In dit laatste niet mogelijk,
werk dan met koord en trek-
sohakelaar. Zorg voor goede
ventilatie, dus zeker een dikke
spleet onderin de deur, vooral
als de warmwaterproducent,
zoals een geijser, ook in de
badcel komt-
U kunt het natuurlijk zo
duur maken als u wilt. maar
op een bedrag van 3.000,—
moet u toph wel rekenen als u
met tegels werkt.
Dit geld is als u een koop
huis hebt, niet weggegooid,
maar een verstandige investe
ring die zichzelf dik terugbe
taald. En woont u in een huur-
nuis, nou ja, dan is uw woon
genot wezenlijk verbeterd er
dat mag wel enkele briet|es
kosten.
JAN KOESEN
In mijn bejaarde woonst
is het thans ook op de kou
de winterdag behaaglijk
warm. Dat is niet zo vanzelf
sprekend als Het klinkt Im
mers, het huis heeft zijn
eeuwfeest al lang achter de
rug en hoewel nog kras wa
ren er hier en daar wat slijt
gaatjes in gevallen.
My Home is ook voor mij
my castle, maar toen een
vriend rillend opmerkte dat
de schietgaten er nog in
zaten, leek de tijd aange
broken de zaken eens fors
aan te pakken- Ik ging c.v.
aanleggen
In dat soort zaken is het
net als met duiken van de
hoge wip: ogen dicht en
hopen, dat je goed terecht
komt. Het begin was rede
lijk gemakkelijk; denk
werk, schetsen, situatie in
ogenschouw nemen, uitre
kenen hoeveel ellebogen,
T-stukken, radiatoren, ver-
lengnippels meters duims-
en driekwartbuis nodig wa
ren, Dat alles vulde menige
avond, evenals het bestel
len en het bepraten van de
leverancier er ook een bui-
zenknipper en draadsnijder
bij te lenen.
Laat ik kort zijn over de
aanleg zelve; het is verba
zingwekkend hoeveel boch
ten in een oud huis geno
men moeten worden en
welk een beulenwerk het
snijden van een passende
draad is. Om nog maar te
zwijgen van het moeizaam
gemier om liggend met de
heup op de dorpel van het
aanrechtkastje een buis
vast te draaien met de wa
terpomptang. Maar goed, na
enige weken was het kar
wei geklaard en met de
blaren van tevredenheid op
de handen gaf ik mijn
echtgenote, die mijn arbeid
met groeiende bewondering
had gadegeslagen, opdracht
het water in te laten.
Het geritsel van het wa
ter in de buizen klonk ons
als muziek in de oren, het
ging ook steeds sneller, naar
het geluid te oordelen je
zou eggen, dat je als het
ware voelde, hoe het water
door de buizen spoot. En.
verdomd nog toe, we voel
den het ook: het water
spoot tien-, ja honderdvou
dig uit alle aansluitingen
van buizen, op nippels, la
mellen en radiatoren. De
water-inlaat-order werd on
middellijk geannuleerd,
maar bet water bleef stro
men. Allicht, want er zat
inmiddels zo'n duizend liter
in het leidingenstelsel En
hoe krijg je die er in gods-
herennaam weer uit Juist,
door een onderbreking te
maken op het laagste punt
En dat was midden in de
huiskamer. Een onge
luk komt nooit alleen.
Enfin, toen we twee da
gen later klaar waren met
het opdweilen van het wa
ter, schakelden we toch
maar 'n deskundige in. Hij
controleerde de leidingen
en stelde vast, dat er in
principe niets fout was ge
daan. Toen informeerde de
man beleefd, waarmee ik
de buizen had vastgedraaid.
Waarop ik hem mijn een
voudige waterpomptang
toonde. De fitter bleef be
leefd, maar het kostte hem
moeite hij haalde slecht®
een échte buisvastdraaier
tevoorschijn: een meter
lange uitgave van een wa
terpomptang, en ried mij
aan het hiermee nog eens
te proberen.
Wel, het lukte fabuleus:
de eerste buis verdween
minstens een centimeter
verder in de nippel. En wie
iets van schroefdraden en
buizen afweet, realiseert
zich, dat de buis tegelijker
tijd aan de andere kant een
centimeter uit de nippel
draait.
Kortom, ik heb dus twee
maal de centrale verwar
ming aangelegd. In de zo
moeizaam verworven warm
te van de huiskamer heb ik
uiteindelijk gezworen: dat
was eens, maar nooit weer.
HANS LUTZ
Als je een boerderij(tje)
koopt een jaar of vijf gele
den kon dat nog voor een
schappelijke prijs heb je wel
een huis, maar nog niet altijd
een dak boven je hoofd In
mijn geval bestond dat dak uit
stro, dat het hooguit 15 |aar
uithoudt-
Een goede rietdekker berekent 54,per vierkante
meter.
Hoewel er een boer-burge-
meester in dit huis gewoond
moet hebben, was de man of
te zuinig of te arm voor een
rieten bedekking. Als burger
uit de stad heb je trouwens
geen idee wat je dat gaat kos
ten. Hoewel me gevraagd is
een Leuk stukje over de we
deropbouw van deze boerderij
te schrijven, kan ik wel zeg
gen, dat zo'n dak een ramp is.
Het stro was op vele plaatsen
zo lek als een gieter gewor
den, waar nog bijkwam, dat
De amateur ls bezig
alle typische vakgebie
den te veroveren Je
was vroeger al een hele
piet als je kon schilde
ren en behangen. Zeli
timmeren heette nog
„knutselen"- Tegenwoor
dig wordt er meer door
doe-het-zelvers getim
merd dan door vakmen
sen. Het allermoeilijkste
van metselen gaat er
ook al af.
Maar waarom is de
metaalbewerking voor
de meeste zelf-doeners
nog zo'n griezelig ter
rein?
Metaal lijkt een lasti
ger te bewerken materi
aal dan hout, en je moet
er speciale gereedschap
pen voor hebben- Een
houten balk van 10 x
cm. zaag je in enkele
seconden door, maar ga
maar eens met een ijzer
zaag op een bonk staal
van die afmetingen
los!
Nu hoeft dat natuur
lijk niet, want een hoek
ijzer van een paar cen
timeter breed en enkele
millimeters dik, is min
stens zo sterk als een
dikke houten balk. En
zo'n ijzeren hoekproiiel
is best door te zagen-
Jawel, maar dan moet
het nog bevestigd wor
den Hout kun je ten
minste spijkeren. Ijzer
moet gelast of gesol
deerd worden, of met
bouten aan elkaar ge
klonken. Allemaal moei
lijke dingen- Een heel
apart terrein, die me
taalbewerking
Nu is het echt niet
nodig om een volleerd
bankwerker te worden.
Eenvoudige metaalbe
werking kan iedereen
met een beetje handig
heid en goede wil we)
aan-
Je hebt er wat dingen
bij nodig, die je als
amateur-houtbewerker
misschien niet in huis
hebt:
Een goede metaal
zaag, liefst een beugel-
zaag met een paar extra
zaagbladen in de voor-
raadkist- Plus een klein
heugelzaagje van dik
staaldraad, voor kleinere
karweitjes. Denk erom:
span het zaagblad in de
beugelzaag altijd goed.
zodat het niet kan zwik
ken-
Een stel spiraalboor-
tjes van goede kwaliteit.
Met een elektrische mo
tormachine worden die
dingen des te handiger.
Maar dan moet die ma
chine wel op een laag
toerental kunnen draai
en. Zo'n 600 toeren is
eigenlijk meer dan ge
noeg.
Een stel vijlen. Me
taal vijlen kost tijd en
inspanning, maar dan
valt er veel mee te be
reiken.
Een stevige bank
schroef, om te bewerken
stukken metaal stevig in
vast (e klemmen-
Een „poptang" is ook
nooit weg. In veel geval
len kunnen metalen on
derdelen door klinken
verhonden worden. Dat
is een kwestie van gaat
jes boren, en er met de
pontang dunne bouties
doorheen drukken Na
tuurlijk geen gereed-
sehan om zware stalen
binten te lijf te gaan.
viet te rvmr betaste
metaalverbindingen kun
nen zelfs met lijm ge
maakt worden- De roem
ruchte tweeeomponen-
tenliim is daar goed
voor. Zorg altijd wel
voor een lijmopnervlak
van voldoende grootte.
Ontvet het metaal gron
dig op de Dlek waar de
'Urn komt. en maak net
'iimonnervlalt liefst goed
ruw met een grove vijl.
Smeer de liim niet te
■miïtv" klem de verbon
den delen niet te vast op
elkaar, en laat de boel
'n de iuiste stand zitten
fot de liim helemaal uit
gehard is Miesehien niet
te geloven, maar twee
♦roef' oTi elkaar ppliimdR
stnlg'rPri rJffan
naeenoee' even vast als
ssTivs,r.eer vo (ypla«!t «-n
ren-
Tot besluit, wat he* 11-
■»er betreft; bet kan b^e1
wat meer hebben ian
hout. maa»- ont!n»*srba*
Pf*Act nipt 7n avi«iow prpn
een kwastje verf er
overheen helnf verdraaid
weinig.