Sterke stijging
aantal branden
door elektriciteit
Pim Ic
„Ik ha
enorm
drang
om po
te wor
„Het kan in Rome niet
anders: óf je woont braaf
naast de kerk, óf opstandig
naast de communisten"
binnenland
buitenland
1-nan
Volksopstand
Speculaties
Belang
Los-vast
Uit de orde
STRAKS OOK KEMA-KEUR
VOOR T.V.-TOESTELLEN
Wasautomaten
Schakelaars
V erschilstroom
SUSKE EN WISI
Q Komo is een mr bmthé1 Oopd
jv Mddr hi] hppft hprspns
Soms pal langs de grote weg, soms verborgen ach
ter misleidende rietkragen zijn overal verspreid in
Rome duizenden en nog eens duizenden krotten en
barakken te vinden.
(Van onze correspondent)
ROME „Barakkenbewo-
ners in Rome Ik weet 't
niet precies natuurlijk. Har
de cijfers zijn niet voorhan
den. Maar zelfs als ik laag
schat zou ik toch zeggen
50.000 minstens, 60.000 mis
schien
Al langer dan een uur
praat de ex-Salesiaan Ge
rard Lutte moeiteloos over
de benauwende woningsitu
atie in de Italiaanse hoofd
stad.
Geen lachje kruipt gedu
rende al die tijd over het ge
zicht van „don Gerardo" zo
als hij bij zijn ontelbare Ita
liaanse vrienden bekend is;
zijn ogen kijken vermoeid.
Gerard Lutte maakt een bij
na neerslachtige indruk.
De woon-werkkamer yam zajn
tweekamerflatje heeft één
naam, tot op die grond. Daar
achter een haif-hoog hekje. Je
zou er cynisch bij kunnen
schrijven „Pas op voor het af
stapje", wamt je stapt zo van
acht hoog de leegte in.
Gerard Lutte woont in Maglia
na, een deels erg oude, deels
moderne „modelwijk", aan de
rand van de stad, vlakbij de
Tiber en langs de grote ver
keersweg tussen Rome en het
internationale vliegveld Fiu-
micmo.
Bij tientallen steken de hoge,
uniform gebouwde flats de
lucht in. Keurig in het gelid,
zonidier kraak of smaak, soms
bedrieglijk fleuriig, maar dat is
dan te danken aan de vele
geraniums die die Romeinse
flatbewoners koesteren als
zeldzame orchideeën.
Zo'n tweekamerflat, met ktu-
ken en badcel kost per maand
bijna 300 gulden, maar er fijn
wijken waai- ze voor hetzelfde
type huis grif het dubbele
durven vragen. Huren kun je
alleen met een bewijs van
„kredietwaardigheid". De Ro
meinse huisbazen zijn even
kieskeurig als genadeloos in
hun verhuiurbeleid. Wie niet
kan betalen kan ophoepelen of
naar de barakken verhuizen.
De laatste jaren beeft de over
heid geconstateerd dat er weer
een grotere toeloop maar die
gammele krotten is.
„Wat wil je? Mensen zonder
werk of met een verschrikke
lijk laag inkomen- Waar moe
ten die de schandalig hoge hu
ren van betalen?", aldus pater
Lutte-
Het probleem in Rome is ze
ker niet einig in de wereld.
Alle grote stedien kampen met
een tekort aan goede en toch
betaalbare woningen. Maar óf
de mentaliteit in die andere
landen en steden is verschil
lend, óf de overheid elders
neemt betere maatregelen,
want het gebeurt in het ont
wikkelde Europa toch maar
hoogst zelden dat hele volks
buurten daigen en nachten ach
tereen in opstand zijn- Slag
leveren met de politie, tiental
len huizen tegelijk kraken.
Het is nog geen twee weken
geleden diat de duizenden be
woners van die Romeinse wijk
San Basilio massaal in actie
-kwamen. Tot wanhoop gedre
ven door gehrek aan huisves
ting, geplaagd door een wur
gende bureaucratie, dolge
draaid door eindeloze beloften.
Zwaarbewapende agenten en
militairen moesten naar de
wapens grijpen om de woe
dende menigte te kalmeren- In
het strijdgewoel wer<j een jon
gen gedood; voor ontelbare
Romeinen is hij een soort
martelaar die stierf omdat hij
voor de meest menselijke
rechten van zijn medemensen
opkwaim.
De politie ontruimde met ge
weld de gekraakte woningen,
een overi™°"s zeer vertrouwd
beeld in de Romeinse nieuw-
DE BARAKKEN-
BEWONERS
VAN MAGLIANA
bouwbuurten waar de véél te
dure huizen maandenlang leeg
staan, terwijl rondom de wo
ningzoekenden smachten naar
wat schaduw en straks, in de
glure wintermaanden, tever
geefs zullen zoeken na-ar be
schutting tegen regen en kou-
Met hun huisraad werden de
krakers de straat opgesleept;
tussen een vijfdubbele naag
gehelmde agenten aan de ene
kant, en een rij gelaten wach
tende verhuiswagens aan de
andere kant. Vooral in het rij
kere Noord-Italië heeft de op
stand van San Basilio indruk
gemaakt. De eisen om een
overheidsingrijpen klonken
daar indringender dan in Ro
me zelf.
Hat duurt inmiddels eng lang
voordat zelfs de ergste kre-
peergevallen geholpen worden,
en dat houdt het gevaar in dat
elk moment opnieuw een
soortgelijke volksopstand kan
uitbreken.
De voornaamste oorzaak van
die woningellende is een on
uitroeibare grondspeoulatie
waartegen de oveinhedd niet
kan of wil optreden. In de
regel verkopen grondeigenaren
bijvoorbeeld de gemeente of
kloosterorden grond aan aan
nemers. Die bouwen dan in
ijltempo, met slecht materiaal
en met ontduiking van de
meest elementaire voorschrif
ten, de huizen-
Veel van die woningen koopt
de gemeente op, waarna ze die
gaat verhuren maar door de
vele tussenliggende transacties
zijn de prijzen dam dusdanig
opgelopen dat de huren te
hoog uitvallen.
Da barakken zullen wel
verborgen worden ach
ter grote reclameborden
en geen toerist of pel
grim kijkt verder dan
het Sint-Pietersplein en
het charmante centrum
van de „eeuwige stad".
Weten die mensen wel
dat er voor duizenden
Romeinse gezinen geen
Heilig Jaar kan zijn om
dat ze kampen met
een „eeuwige woning
nood"?
„Neem nou mijn buurt, Magli
ana. In feite een voorstad met
40.000 mensen- En op het eer
ste gezicht lijkt het best wel
aardig- Maar per flatgebouw
zijn er twee clandestiene eta
ges bdjgelbouwd. Rioleringen
onthraken ein ontbreken voor
een deel nog, vorig jaar was
het drinkwater vergiftigd door
rioolafval. Speelplaatsen voor
kinderen zijn er niet, er is
geen gnoem, er zajn geen bio
scopen of gezellige bars- Er
zijn onvoldoende winkels,
slechte wegen en te weinig
parkeerplaatsen.
Er is voor die hele wijk één
klauter- en één lagere school.
Die laatste telt twintig klas
sen. De kinderen moeten in
ploegendienst naar school: een
maand alleen 's morgens, de
maand daarna alleen 's mid
dags. Zo iets ontwricht alle re
gelmaat in het gezin. Veel
kinderen gaian niet of af en
-toe -naar school- Schoolverzuim
is heel gewoon.
Omdat de huizen vlakbij de
Tiber gebouwd zi-jn had de
grond eerst opgehoogd moeten
worden maar dat is niet ge
beurd. Dat levert een doorlo
pend gevaar voor overstromin
gen op. Moet ik nog door
gaan?"
Pater Lutte „kraakte" twee
jaar geleden „voor het alge
meen belang" een wat onbe
stemde ruimte op de begane
grond van het flatgebouw
waarin hij zelf woont. Daar
worden sindsdien de meest uit
eenlopende activiteiten voor
de wijkbewoners georgani
seerd en de gemeente wacht
er zich wel voor om in te
grijpen. In het grote lokaal
wordt zelfs les gegeven.
Tekeningen, vol aanklachten
of kinderlijk optimisme han
gen aan de wanden tussen
portretten van Allende, Che
Guevara, Marx en andere
vaa-ndraagers uit de socialis-
tisch-communistdsche hoek-
Naast het „culturele centrum"
van Lutte zit het wijkbureau
van de communistische partij.
Het kan in Roime niet anders;
óf je woont braaf naast de
kerk, óf opstandig naias-t de
communisten. Gerard Lutte
heeft duiidieldjk gekozen- De
kerk bood hem te weinig.
Deed te weinig concreets om
de enorme nood van die barak-
kenbewoners te verlichten-
onder de barakkenibewaners.
Hij antueiite dat ook zijn orde
betroKKien was hij ginomdspeou-
laities en hij ageerde daar
openlijk tegen.
In 19-69 barstte de bom- Hij
besloot zijn functie neer te
leggen om tussen de anmsten
van de armsten te kunnen
gaan werken. Een jaar later
werd hfj uit de orde gezet en
het Vatica-an brak openlijk
met deze „rebelse" priester-
„Ach", is zijn enige commen
taar op deze nare affaire. „I-k
probeer te werken. Voel me
natuurlijk nog helemaal pries
ter. Je probeert vrienden te
maken, vertrouwen te winnen,
te helpen. Je kunt weinig
doen, maar soms hebben wan
hopige mensen al enige steun
aan je aanwezigheid, je mede
leven".
mensen veel dat er voor dui
zenden Romeinse gezinnen
geen Heilig Jaar kan zijn om
dat ze kampen met een „eeu
wige woningnood''-
FRANS WIJNANDS Een klein deel van de Romeinse „modelwijk" Magliana.
Het merendeel van de barak-
kenbewoners bestaat uit „e-
m-igranten" uit het diepste
zuiden van Italië. Ze vinden in
Rome lios-vast werk als metse
laar, „en ze bouwen huizen
voor anderen, terwijl ze zelf
kreperen tussen zinkplaten en
houten schotten", oanstateert
pater Lutte bitter.
De nieuwbouwwijken lijken
getto's waar duizenden gezin
nen worden opgeborgen, maar
waar het leven verstikt.
Inmiddels worden de toespe
lingen op bet aanstaande Hei
lig Jaar steeds hatelijker.
„De barakken zullen wel ver
borgen worden achter gno-te
reclame-borden en geen toerist
of pelgrim kijkt verder dan
het Sint-Pietersplein en het
charmante centrum van de
„eeuwige stad". Weten die
„Don Gerardo" Lutte
„Don Gerardo" werd 46 jaar
geleden in Genappes, in de
buurt van Waterloo geboren.
Hij studeerde psychologie in
Leuven, werd priester en trad
in bij de Salesian-en.
In 1958 werd hij vanwege een
leraarsfuructie naiar Rome ge
roepen om er te gaan doceren
aan de internationale universi
teit van de Salesianen-
Het werd het begin van een
reeks van jaren waarin tal van
interne conflicten ontstonden.
In de w°ekeindlen maakte pa
ter Lutte kennis met de nood
„Don Gerardo" in gesprek met enkele wijkbewoners.
(Van een onzer verslagge
vers)
ARNHEM De sterke stij
ging van het aantal branden
in woningen, dat veroorzaakt
wordt door het gebruik van
elektriciteit baart de KEMA
(N V. tot Keuring van Elek
trotechnische Materialen) in
Arnhem ernstige zorgen.
Het totaal aantal branden
vertoonde in 1973 weer een
duidelijke toeneming verge
leken bij de voorgaande ja
ren, zo blijkt uit het zojuist
verschenen overzicht van de
elektriciteitsvoorziening in
Nederland in 1973. Het
grootste deel van de branden
door gebruik van elektriciteit
is veroorzaakt in woningen
en beliep vorig jaar een aan
tal van tegen de negenhon
derd. Branden door elektrici
teit veroorzaakten in 1973
een schade van naar schat
ting meer dan 80 miljoen
gulden (in 1971: 40 miljoen
gulden).
Het aantal dodelijke ongeval
len met elektriciteit is be
trekkelijk gering. In 1973
werden in woningen en be
drijven tien dodelijke onge
vallen bij lage spanning ge
registreerd.
Bij branden door het gebruik
van elektriciteit in woningen
springen de problemen, die
wasautomaten veroorzaken
duidelijk naar voren Juist in
deze sector ontwikkelt de
KEMA-KEUR zich sterk Al
meer dan negentig typen was
automaten (in 1972 waren
er dat nog maar dertig) dra
gen het keurmerk van de
KEMA.
Naast de wasmachines ver
oorzaken televisietoestellen
en met name koel- en vries
kasten een stijgend aantal
branden. Volgens de KEMA
worden de problemen met
televisietoestellen veelal on
derschat. De KEMA heelt
het voornemen Om ook in
deze sector de veiligheids
keuring, d.w.z. het KEMA
KEUR, ingang te doen vin
den.
Behalve door het uitvoeren
van keuringen tracht de KE
MA ook langs andere wegen
een veilig elektriciteitsver
bruik te bevorderen- De
technische ontwikkelingen
van de laatste jaren hebben
namelijk een extra beveili
ging voor de verbruiker,
door een voorziening in de
installatie, mogelijk gemaakt.
Er zijn schakelaars ontwik
keld. die. wanneer de stroom
die de woning verlaat niet
gelijk is aan de stroom die
de woning ingaat, dit direct
constateren en de toevoer
uitschakelen. Een verschil
tussen binnenkomende en
uitgaande stroom treedt op
zodra een persoon de span
ning heeft aangeraakt of als
in een toestel een defect aan
wezig is, dat wellicht brand
kan veroorzaken.
Er zijn schakelaars die een
„verschilstroom" van 0.03
ampère kunnen ontdekken;
wordt de verschilstroom dan
groter dan schakelt de bevei
ligingsschakelaar de stroom
in de woning meteen af.
De KEMA en de elektrici
teitsbedrijven streven ernaar
deze beveiligingsschakelaar
(„ultra-gevoelige aardlek-
schakelaar") op te nemen in
de installaties van nieuwe
woningen. Ook in bestaande
woningen kunnen beveili
gingsschakelaars worden
aangebracht, maar dit eist
wel enige aanpassing van de
daar aanwezige elektriciteits
installatie.
DINSDAG 1 OKTOBER 1974
Ook in het nieuwe tv-seiz<
de TROS het programma
ren.
Wim Wennekes sprak me
Pim Jacobs, de ogen vol vuur:
er tóch niet kwaad om. Oh ne>
Nauwelijks vijf minuten bij
Nieuw Loosdrecht, prachtig ii
ik een tv-recensie voor zitten I
februari '73. Geschreven door
voormalige TROS-programma
nomen waren het spelletje
ideale echtgenoot) en Music Af
leven is gaan leiden.
De recensie over het spelletje;
„Pim Jacobs leidt het geheel en
slaagt erin op volstrekt béte
wijze om vrijwel alles wat ge
daan en gezegd wordt te lachen.
Hij doet dat inderdaad zo béte,
dat zijn mond ook iets schaap
achtigs krijgt. Je ziet dat aan het
scheef staan van zijn kaken.
Maar goed, je blijft kijken en je
ziet dat hij heel intelligent en
met groot vakmanschap het on
derdeel Music All In presen
teert. Je bewondert zijn keus
van artiesten, je bewondert de
repertoirekeuze, je leeft mee met
de cameraplaatjes die geschoten
worden en die steeds beter wor
den, kortom, je raakt er hele
maal in."
Pim Jacobs, na de aanvanke
lijke uitbarsting weer geheel
kalm: „Als ik eerlijk ben, zit er
wel een grond van waarheid in.
Ik schijn inderdaad iets schaap
achtigs over me te krijgen, zodra
ik voor de tv iets doe, waar ik
niet helemaal achter sta. Ik wil
dan niet dat de mensen aan m'n
gezicht zien, dat ik er zelf niks
aan vind, dat ik er geen voeling
mee heb. Dat zou ze maar kwet
sen. Om me dan toch een hou
ding te geven ga ik dus zitten
lachen."
„Tegenwoordig zul je me dat
soort dingen niet meer zien
doen, maar toen ik net met tv
begon, had ik een enorme drang
om populair te worden bij een
grote massa mensen. Ik dacht:
als het mij lukt om een bepaalde
populariteit te bereiken, dan
kan me dat misschien in staat
stellen om in een later stadium
met eisen te komen."
„Ja, soms was dat wel eens
vernederend. Mensen die me
goed kenden vroegen zich ver
bijsterd af waar ik in hemels
naam mee bezig was Dan riep ik
maar altijdJa jongens, niks mee
te maken. Eerst wil ik op een