„De fillum van ome Willum
CHINA: EEN GROOT
L AND DA T EEN
GROTE STAA T WERD
CABALLEfiO
(Deel 5)
PEKING
SCHOON
Moskou wenst
Peking geluk
binnenland
buitenland
rvtf
iMpI
Agrarische
hervorming
Culturele revolutie
Het complot
En de verst gedraaide.
Want Caballero
is zonder opschepperij
de meest gerookte sigaret.
Dan moet je wel goed zijn.
Dinsdag t oktober 1974.
13
Verkrijgbaar
bij drogist en
apotheek
lam - tel. 184622
1 43717 y
tl schoon?
tte zorgt voor
ekte schoon-
irt van èl uw
tding.
óók van
erkleding,
gordijnen, énz.
hag.
fjl
.,'hD "nfl
omdat men buitenlanders niet
het idee wil geven, dat viezig
heid in de lagere regionen van
de Italiaanse werkende bevol
king overheerst", aldus stond
te lezen in de brochure die bij
de première werd uitgegeven.
Een andere filmer overrompel
de ons, Ingmar Bergman. In
1957 kwam zijn „Wilde Aard
beien" dn roulatie-
over het Vreemdelingenlegi
oen". En in 1956 waren het de
burgemeesters van Apeldoorn
en Leeuwarden, die de verto
ning van Rock Around The
Clock in hun gemeente ver
hinderden.
Het zijn ook mijn lievelings
bloemen en ze spreken hun
eigen taal.,..
De film was er voor iedereen
en de favorieten waren talrijk.
Oorlogsfilms deden het na
tuurlijk prima, maar ook mu
ziekfilms waren populair. En
de sterren van het witte doek
kwamen nog in eigen persoon
naar Nederland. Gina Lollobri-
gida was hier en Clark Gable
en Jayne Mansfield, die zich
voor de televisie-camera's door
Wim Sonneveld liet intervie
wen.
Audrey Hepburn kwam tel
kens weer terug. Ze was één
van ons en erg actief bij de
geldinzameling voor de Bond
van Nederlandse Oorlogsslacht
offers. Haar foto's met hand
tekening waren in die dagen
goud waard.
De filmkeuring had het niet
makkelijk in deze dagen.
Openbare orde en goede zeden
waren de bakens die angstval
lig in de gaten gehouden wer
den, nu de bioscoop als cen
trum van vermaak terrein ver
overde.
We waren een behoudend
volkje. Gauw op de tenen ge
trapt, snel opvliegend en af
werend vooral. Aanslagen op
de goede zeden werden stel
selmatig verijdeld. „Van meis
je tot vrouiw", „Zij die van de
zonde leven", „Nee had zij
moeten zeggen" en „Les
Amants MautMts" waren titels,
die niet eens de bioscoopge
vels haalden.
Maar dit waren óók de jaren
vijftig: Miljoenen en nog eens
miljoenen, zagen haar in het
donker, voelden hun wangen
gloeien, en veegden een traan
weg. Romy Schneiders Sissi
woonde in aller harten..-.:
„Franiz Jozef ging vlak voor
haar staan, duwde haar de
mand met rozen in de armen
en zei met grote kalmte: Lief
ste Sissi! Sta mij toe dat ik je
je lievelingsbloemen aanbied.
Ook de films van eigen bodem
werden steeds talrijker. Ster
ren stralen overal. Het won
derlijke leven van Willem Pa
rel. Dorp aan de rivier. Fanfa
re. Een bioscoopje pikken
werd een habitus van steeds
meer mensen ondanks de vas
te hoofdfilmavond op de tele
visie- Toen de Cinemascope
film zijn intrede deed, leefde
de belangstelling helemaal op.
De „Reis om de wereld in
tachtig dagen" bracht in 1957
een menigte op de been. De
Nouvelle Vague betekende de
het korte maar hevige optre-
1954 was bet jaar van La
Strada van Frederico Fellini.
De film werd op het festival
van Venetië bekroond met de
Grand Prix, maar „de Itali
aanse staat heeft gemeend de
ze film te moeten censureren,
Niet alleen de filmkeuring
wilde de samenleving behoe
den voor het kwaad van het
witte doek. Een Groningse po
litierechter verbood een jonge
man, die een auto had gesto
len, gedurende zekere tijd de
bioscoop te bezoeken, omdat
hij „bezeten was door films
Sissi, in aller harten..
PEKING-DEN HAAG (AF-
P-ANP) China is niet lan
ger meer uitsluitend een groot
land, het is ook een grote
staat. Dat is, afgezien van een
beoordeling van het regiem,
de belangrijkste constatering
die zich opdringt bij een be
schouwing van de Volksrepu
bliek China, 25 jaar na de
stichtingsdatum. Het land
waar> in 1925 nog. politie in
de buitenlandse concessies op
demonstranten vuurde en dat
Japan in 1937 binnenviel als
het beloofde land, beschikt
momenteel over atoombommen
en kemraketten en niemand
zou het in zijn hoofd halen
zijn militaire kracht te onder
schatten. Het China dat in
1949 ontstond en dat is de
tweede tastbare constatering
is, na een nog recent verle
den van krijgsheren en anar
chie- een land In eenheid
machtig Zijn burgers weten
dat slechts een enkele en de
zelfde autoriteit de teugels
leidt „In het westen, in het
oosten, in het noorden, In het
zuiden en het centrum". De
onderdrukking van de Tibe
taanse opstand in 1959 was er
een demonstratie van. Een
derde constatering tenslotte
komt boven bij een terugblik
op 25 jaren Volksrepubliek: de
deiningen, de complotten, de
felle opposities die zich heb
ben kunnen voordoen hebben
slechts geleid tot een voortdu
rende versterking van het to
tale en absolute gezag van de
communistische partij die zelf
vlees geworden is in de per
soon van haar voorzitter, Mao
Tse-Toeng.
De gedachten van Mao, de
aanpassing van het Marxisme
aan Chinese omstandigheden,
de visie van een land dat zijn
drijfkracht en zijn geestdrift
put uit een voortdurend her
haalde revolutie, vormen zij
niet die bewuste uitdrukking
van de verborgen wil van de
massa's die de geschiedenis
maken? In deze loop van de
geschiedenis kan men sinds
1949 drie fasen diuddiellijk cxn-
PEKING (ANP)
Anderhalf miljoen men
sen zijn in Peking op de
been gebracht om de
straten van deze stad te
vegen en te schrobben
in verband met het 25-
jarig bestaan van de
Chinese volksrepubliek,
dat vandaag wordt ge
vierd- Volgens het Chi
nese persbureau Hsinhua
is ..de Poort van de he
melse Vrede Tienan-
men" voor deze gelegen
heid opnieuw in de verf
gezet en zijn gebouwen
versierd met gekleurde
lampen, bloemen en lan
tarens. De meeste evene
menten zullen zich van
daag afspelen in het pa
leis van cultuur in Pe
king. Zeshonderd toneel
groepen en andere gezel
schappen zullen toneel
stukken, opera's, dansen
en muziek opvoeren
derscheiden: de fase die gaat
tat de „grote Stap voorwaarts"
vam 1958- vervolgeno vain due
periode tot de culturele revo
lutie van 1966-1969, en ten
slotte van toen af tot nu.
Het regiem presenteeinöe
zddh in 1949 alls een groot,
gezamenlijk front, waarin alle
vooruitstrevende en vader
landslievende krachten vere
nigd waren- inclusief de „nati
onale bourgeoisie". De weg die
sindsdien werd afgelegd ia
snel geweest en meermaals
ook bijzonder ruw- Zoals Mao
Tse-Toeng het zei: „Een revo
lutie is geen gala-diner"- De
agrarische hervormingen van
1950 die 300 miljoen arme boe
ren de beschikking geven over
grondgebieden van rijken en
grootgrondbezitters, vervolgens
in 1951 de algemene onderdruk
king van die „cantra-revoluti-
niaireri', gaan gepaard met
massale golven van openbare
executies en zelfmoorden die,
volgens westerse geschiedkun
digen, verscheidene miljoenen
mensen het leven kostten-
Tijdens een van znjn corri
gerende en opwekkende toe
spraken vergelijkt Mao de
Chinese niatie in januari 1958
met een atoombom die enkel
nog wacht op de ontibranidinig-
De boeren warden verenigd in
enorme „volkscomimiunes",
Waar in bepaalde gevallen
zelfs 5000 gezinnen samenle
ven in een giemdlitainiseerde
organisatie, strikt gecollectivi
seerd tot d-e spijzen en de
borden toe. De werkwijze op
de fabrieken wordt eveneens
volgens een strak schema ge
organiseerd. In de lente van
1959 wordt een ..herstel" van
extreme tertdenzen afgekon
digd- Desondanks ziet maair-
sahalk Peng Teli-Hoeaii, de mi
nister van defensie die kritiek
had op de grote stap voorwaarts
zich aan de dijk gezet- Mao
dioet in april 1959 afstand van
het presidentschap ten gunste
van Libe Sjao-Tsji. Het zwaar
tepunt dat eerder op de radius-
trie was gelegd wordt nu weer
overgeheveld naar de land
bouw. Men versoepelt het sys
teem van de communes door
hun werkterrein te verkleinen.
Maar ..natuurrampen" en ver
volgens, in de zomer van 1960,
de terugtrekking van Russi
sche specialisten zorgen ervoor
dat de jaren 1959-1961 voor de
Chinezen zeer zwaar worden.
De economische moeilijkheden
brengen diverse concessies
jnet zich op het gebied van
het pmvé-initiatdet.
Mao Tse-Toeng, die de in-
druik wekt de situatie met ar
gusogen te analyseren, slaakt
eind 1962 een alarmkreet te
gen de sLudpenide uitbreiding
van het „revisionisme"- „Ver
geet noo-it de klassenstrijd", zo
roept hij udt- Deze oproep
leidt drie jaar Later tot de
culturele revolutie, de turbu
lente periode in de gegeschiie-
denis van het jonge China
waarvan de uitingen giroten-
deels voocr de buitenwereld
verborgen blijven- Miljoenen
,-rode gardisten" worden uit
genodigd, al waren ze in 1949
nauwelijks of nog niet gebo
ren- een tweede revolutie te
ontketenen, de eerste die ooit
vrijwillig door een regiem
werd georganiseerd tegen rijn
eilgen insteilimgen. De partijor-
gamisaities worden wegge
vaagd, kantoren en fabrieken
bezet dioar jongelui met rode
banden om de arm die de
.,oude zaken" vernietigen, de
cafés sluiten en lippenstift
verbieden. Zuiveringen zijn
aan die orde van de dag, tot de
verwijdering van de „Chinese
Kroestjev", de tweede persoon
van het lainid, line Sjao-Tsji.
In zijn piaats verschijnt de
„naaste wapenbroeder" van
Mao, zijn gedoodverfde opvol
ger, minister van defensie Lin
Piao (die het voorwoord in
.,het kleine rode boekje" heeft
geschreven).
De macht van het letgier, de
enige organisatie-structuur die
ongeschonden uit de culturele
revolutie tevoorschijn is geko
men. is ongekend groot- Dat
brengt Lin Piao ertoe ap de
stoel van Maio Tse-Toeng te
willen zitten. Dat wordt het
kamp-lot, de poging tot staats
greep, de dood tenslotte, m
een toestel diat op 13 septem
ber 1971 in builten-Mongalae
neerstort. De feiten worden
openbaar gemaakt op het tien
de partijcongres in augustus
1973.
Ondertussen heeft China
zich, vanaf 1970- opnieuw
opengesteld voor de buitenwe
reld die met leedwezen had
geconstateerd dat 750 miljoen
mensen niet bij het wereldge
beuren konden worden betrok
ken. Op bdnnenilands gebied
heeft het partij-apparaat een
face-lift gekregen, en neemt
het daadwerkelijk het gezaig
over de „revolutionaire comi
té'®", een overblijfsel van de
culturele revolutie.
MOSKOU (DPA) Moskou
heeft gisteren China gelukge
wenst met de 25ste verjaardag
van de vestiging van de Chi
nese Volksrepubliek en tege
lijkertijd aangedrongen op
normalisering van de betrek
kingen en herstel van de
vriendschap met het grote
Chinese volk".
In een telegram van het
presidium van de opperste
Sovjet en de regering staat
voorts dat normalisering van
de betrekkingen „de levensbe
langen van de volkeren van
beide landen zou dienen, zou
bijdraigen in versterking van
de positie van het socialisme
en consolidering van de vrede
en veiligheid van de volke
ren"-
PEKING (AFP) Premier
Tsjoe-en-Lad van China, die
maandenlang ziek is geweest,
heeft gisteren het woord ge
voerd op het banket in Peking
ter gelegenheid van het 25-
jiarig bestaan van de Volksre
publiek. De meer dan 4.000
genodigden brachten hem een
ovaitie die 50 seconden duurde-
Tsjoe is 76 jaar.
Ach ja...
de jaren vijftig
Een serie in, .15 delen op basis
van het boek „Ach ja., .de.
jaren vijftig'\door Dick Sloót-
weg, Willem 'van Béuseköhi
en Co devKloet. Wetenschap
pelijke Uitgeverij Amsterdam.-
'Samenstelling: Wim We'nhè-
kes.
(De vorige afleveringen
in deze serie werden in deze
krant gepubliceerd op 21,
24, 26 en 28 september).
den van James Dean als film-
definitieve doorbraak van de
sexbarrière in de film. Roger
Vadim maakte Brigitte Bardot
tot het symbool van de moder
ne vrouwelijkheid door „haar
volledig vrouiw te laten zijn en
niets daarnaast".
ster het leven van miljoenen
mensen heeft veranderd. Toen
hij door een auto-ongeluk was
dood gegaan, kwam de legen
devorming (net ais bij Rudolf
Valentino) pas goed op gang-
Hij zou vermoord zijn. Hij zou
zelfmoord hebben gepleegd.
Hij zou helemaal niet dood
zijn, maar zich verborgen hou
den voor het Hollywoodse le
ven, waarvan hij genoeg had.
James Dean kwam voort uit
de befaamde Actor's Studio
van Kaizam en was al meteen
iets bijzonders. Hij behoorde
niet tot de gevestigde orde.
Hij streefde „het goede" niet
na. Hij gaf niet om een goede
positie of om geld. Hij kleed
de zich achteloos en tamelijk
slordig.
Hij hield van snelheid, gevaar,
leren jacks. Hij was iemand
die in zijn films gewóón
sprak. Er kwam geen poëzie uit
zijn mond. Geen prachtige
volzinnen, die alleen in films
door mensen worden uitgewis
seld. Hij was iemand die je
zelf zou kunnen zijn en die je
zelf ook wilde zijn- Een rebel,
die zijn eigen leven wilde lei
den en daardoor in conflict
kwam met de maatschappij.
James Dean, de rebel..
We hadden allemaal onze ei
gen favoriete sterren en ido
len. De verering kende soms
geen grenzen. En een van hen
heette: JAMES DEANHet
zal ongetwijfeld waar zijn, dat
Waarom maakte hij zoveel in
druk? In de eerste plaats om
dat de filmbazen het „imago"
onmiddellijk begrepen en er
films omheen bouwden, waar
in deze kenmerkende trekken
goed tot bun recht kwamen.
Het was niet minder dan een
wonder, dat plotseling in
Amerikaanse films een rebel,
een jongen in een spijker
broek de overwinning kon be
halen, totaal of moreel. Maar
James Dean maakte vanzelf
sprekend ook indruk, omdat
hij een groot talent bezat, van
nature, en omdat hij zich met
hart en ziel in zijn rollen gaf.
Hij speelde in de begintijd
van de grote omwenteling. Het
verzet van de jeugd was nau
welijks begonnen, de subcul
tuur bloeide uiterst beschei
den. Zonder het te willen mis
schien (we zullen het nooit
weten) heeft James Dean zijn
bijdrage geleverd aan de ver
anderingen, die zich in de sa
menleving begonnen te vol
trekken....
(ADVERTHNTIE)
CIGARETTES
Caballero,
de best gedraaide
sigaret
vm9i land.
